SAMENWERKINGSVERBAND LOGOPEDIE HARDENBERG

Transcriptie

1 LOGOPEDIEPRAKTIJK BRUNINK LOGOPEDISCH SPECTRUM REGIO OOST LOGOPEDIEPRAKTIJK NOUWELS LOGOPEDIEPRAKTIJK OOSTERLAAR

2 Inhoud van de avond Even voorstellen Filmpje Gastspreker Hilde van der Vegt Kenmerken SLI Woordvindingsproblemen Korte pauze Taal-denkrelaties Wat zie je in de klas + tips!

3 SAMENWERKINGSVERBAND LOGOPEDIE HARDENBERG

4 SAMENWERKINGSVERBAND LOGOPEDIE HARDENBERG Kennis en specialisaties bijeenbrengen Onderling doorverwijzen Elkaar raadplegen Breed netwerk Verzorgen van voorlichting Deskundigheidsbevordering

5 Logopedisch Spectrum Nederland Gevestigd in: Dedemsvaart, Gramsbergen, Hardenberg, Mariënberg, Slagharen Specialisaties: Dyslexie Aandachtsgebieden: Preverbale logopedie & Down Syndroom OMFT Lees- en spellingsproblemen Bijzonderheden: Iedere logopedist heeft een telefonisch spreekuur (zie site) De praktijk, in het oosten van het land gestart in 2006, telt inmiddels 10 enthousiaste logopedisten. Contact met ouders, verwijzers, scholen enz. vinden wij zeer belangrijk. Wij werken met een centraal aanmeldingennummer:

6 Logopediepraktijk Oosterlaar Gevestigd in: Bergentheim, Kloosterhaar, Ommen Specialisaties: Dyslexie Aandachtsgebieden: OMFT Stem Communicatieve Taaltherapie Bijzonderheden: De praktijk is een allround praktijk met gepassioneerde en enthousiaste logopedisten die maatwerk willen leveren. De behandeling wordt afgestemd op het kind en zijn omgeving. Samenwerken met andere disciplines wordt daarom ook veel gedaan. Alle locaties zijn gevestigd in multidisciplinaire centra.

7 Logopediepraktijk Brunink Gevestigd in: Dedemsvaart, Den Ham Specialisaties: Dyslexie Aandachtsgebieden: Afwijkende mondgewoonten Stotteren Complexe problematiek (logopedisch probleem in combinatie met leer- en/of gedragsproblemen door ervaring in speciaal onderwijs). Bijzonderheden: In 2007 praktijk in Den Ham overgenomen en inmiddels uitgebreid. De totale zorg vinden wij belangrijk waarbij er aandacht is voor advies aan ouders en afstemming met school.

8 Logopediepraktijk Nouwels Gevestigd in: Balkbrug, Nieuwleusen, Oudleusen, Staphorst Specialisaties: Preverbale logopedie Sensorische Informatieverwerkingstherapie Aandachtsgebieden: Down Syndroom Ondersteunende Communicatie Dyslexie & NmG gebaren Bijzonderheden: De praktijk, gestart in 1990 als solopraktijk, maar inmiddels uitgegroeid tot een collegeaal en ervaren team van logopedisten, dat voor ieder communicatief probleem een passende oplossing tracht te vinden. Communicatie op maat!

9 Filmpje Bron: De Signaleraar, Huesman & van der Sande, 2007

10 Gastspreker Hilde van der Vegt LOGOPEDISTE

11 Preventieve logopedie -Signaleren van problemen bij kinderen op het gebied van spraak, taal, stem, gehoor, vloeiendheid en mondgewoonten. -Screening van kleuters. -Logopedisch spreekuur op het consultatiebureau. -Bezoeken van peuters op PSZ/KDO en aan huis.

12 Waarom vroeg ingrijpen? 1. Kritische periode van 0-7 jaar (neurologische ontwikkeling). 2. Voorkomen en beperken van communicatieve problemen. 3. Ontwikkeling van secundaire problemen in gedrag en leren voorkomen. 4. Geruststelling ouders en omgeving van het kind.

13 Minimum spreeknorm 4 jaar VVV regel: verstaanbaar zijn voor vreemden. Langere zinnen met een eenvoudige opbouw. Nog wel problemen met meervoudsvormen en vervoegingen. Langzamerhand iets kunnen vertellen buiten het hier-en-nu.

14 Minimum spreeknorm 5 jaar Vrijwel alles verstaanbaar. Goed gevormde en samengestelde zinnen. In staat zijn tot het volgen en voeren van gesprekjes.

15 Logopedische screening Tussen 4;9 jaar en 5;9 jaar. Articulatie Mondgewoonten/mondmotoriek Stem Gehoor Vloeiendheid van spreken Auditieve vaardigheden Taalontwikkeling (TSI) Onderzoek op verzoek. Toekomst schoollogopedie?

16 Kenmerken SLI

17 Afwijkende taalontwikkeling Primaire taalstoornis Secundaire taalstoornis Taalstoornis als uiting van een onderliggende neurologische stoornis Vandaag hebben we het over een primaire taalstoornis

18 Afwijkende taalontwikkeling Interventie: Taalproblemen moeten voor het vierde jaar opgespoord worden Hoe jonger het kind, des te effectiever de interventie Tot en met 7 jaar meest taalgevoelig

19 Afwijkende taalontwikkeling Wat doet de logopedist? Onderzoekt alle taalmodaliteiten Informeren ouders en andere betrokkenen Opstarten behandeling Logopedie in 2012 nog steeds in de basisverzekering DTL ja/nee

20 Afwijkende taalontwikkeling Enkele kenmerken: Onvoldoende innerlijke spraak Begrip is beter dan productie Op commando problematiek Woordvindingsproblemen Onvoldoende vertelvaardigheid

21 Innerlijke spraak Innerlijke spraak is een belangrijk middel om je gedrag te reguleren: je gebruikt het onder meer als je je wilt beheersen, als je plannen maakt en als je voor jezelf nagaat of een opgelegde regel redelijk is. Bij zwakke taalontwikkeling ook vaak onvoldoende innerlijke spraak. Gedragsproblemen liggen op de loer!

22 Innerlijke spraak Kenmerken onvoldoende innerlijke spraak: Moeite met wachten Kleine teleurstelling wordt groot drama Verboden worden moeilijk aanvaard Moeite met afscheid nemen Weinig fantasiespel Weinig variatie in spel

23 Innerlijke spraak Stimuleren door: Verwoorden wat je denkt Kom, we gaan nu naar buiten, even kijken..het waait heel hard..dan moet ik mijn jas goed dicht doen. De strategie bij puzzelen verwoorden Beertjes van Meichenbaum

24 Afwijkende taalontwikkeling Een taalstoornis kan er voor zorgen dat: je je onzeker voelt als je moet praten en je je daardoor terug trekt: autistiform gedrag je innerlijke spraak onvoldoende ontwikkelt je de clown gaat uithangen om je onvermogen te verbergen je moeizaam leert lezen je problemen krijgt met begrijpend lezen je problemen hebt om je te uiten of iets uit te leggen een spreekbeurt houden een zeer zware opgave is

25 Vragen?

26 Woordvindingsproblemen

27 Wat zijn woordvindingsproblemen? Moeite met het op woorden komen Woordbegrip is aanwezig Wisselende ernst Communicatie wordt belemmerd

28 Woordvindingsproblemen Kenmerken: (Gevulde) pauzes Weet niet Herhalen van klanken, woordgroepen en/of woorden Gebaren en lichaamsbewegingen Omschrijvingen van het doelwoord Doelwoord wordt vervangen - door een woord met een andere betekenis - door een woord dat bijna net zo klinkt Wegkijken of onttrekken aan de communicatie Clownesk gedrag

29 Hoe worden woorden opgeslagen? Een woord bestaat uit: Lemma betekenis Lexeem vorm en klank Eerst wordt het Lemma gezocht, dan het Lexeem Woorden zijn nauw met elkaar verbonden Kinderen met WVP kunnen het lemma of lexeem niet vinden

30 Tips voor in de klas Zorg voor een goede woordopslag Zorg voor een betere vulling van de woorden Leer de betekenis van een woord breed aan Werk thematisch Ga in op de betekenis, maar ook zeker op de woordvorm

31 Tips voor in de klas Vraag om aanvullende informatie Vraag om verduidelijking Herhaal het doelwoord in een andere context Geef een fonologische cue Let op: geef het kind de kans om zelf op een woord te komen. Hierdoor zal het een volgende keer beter gaan!

32 Tips voor in de klas Betekenisfouten: Vertraag het tempo van vragen stellen Geef de leerling voldoende denktijd Laat de leerling eerst zachtjes voor zichzelf het antwoord herhalen, voordat het de vinger opsteekt Moedig de leerling aan tot het zelf corrigeren als er een verspreking optreedt

33 Tips voor in de klas Vorm- en klankfouten Biedt de leerling de eerste klank of lettergreep van het doelwoord aan Stel een meerkeuzevraag Geef meer tijd om te antwoorden Vraag de leerling een synoniem te gebruiken Geef de leerling alleen vrijwillig een beurt Bereid de leerling tijdig voor op de vraag die aan hem/haar gesteld gaat worden

34 Vragen?

35 Beloofd is beloofd

36 Taal-denkrelaties

37 Wat zijn taal-denkrelaties? De manier waarop kinderen taal gebruiken om logische verbanden aan te brengen: maar die is heel groot en mijne ook! (overeenkomsten) jij was de papa, want gisteren was ik de papa (motiveren) ik zie dat papa komt (beschrijven) toen ik gevallen was, moest ik heel hard huilen (oorzaak-gevolg) als de limonade erbij gaat, wordt het rood (voorspellen)

38 Taal-denkontwikkeling, een voorbeeld: Een leerkracht leest een verhaal voor. In het verhaal pakt een kind een stoel om ergens beter bij te kunnen. De leerkracht vraagt: Waarom pakt het kindje de stoel?. Drie Kinderen geven antwoord: Kind 1: omdat ze even wil zitten Kind 2: pakken Kind 3: omdat hij iets wil pakken, maar er niet bij kan

39 Taal-denkontwikkeling, stimuleren? Begrippen kennis (kleuren, hoeveelheden, eigenschappen, ruimtelijke begrippen) Rubriceren (naar eigenschap, naar categorie, naar plaats) M.b.v. prentenboeken

40 Taal-denkontwikkeling, Prentenboek Voorspellen; het richten van de aandacht helpt bij concentratie en gericht luisteren Pictogrammen; geven houvast

41

42 Ondersteunende picto s

43 Taal-denkontwikkeling, Prentenboek Voorlezen Nabespreken; kloppen de antwoorden? Aanvullingen Uitbreiden Luistervragen? Hoofdpersonen? Bijpersonen? Soort boek? Uiterlijk van personen Karakter van personen

44 Ondersteunende picto s

45 Vragen?

46 Wat zie je in de klas? + tips!

47 Wat zie je in de klas? 1 1. Spontane spraak beter dan spreken in opdrachtsituaties. 2. Moeite met rechtstreekse vragen. 3. Woordvindingsproblemen. 4. Frustratie als spreken niet lukt. 5. Weerstand tegen verbale taken. 6. Moeite met internaliseren van opdrachten.

48 Wat zie je in de klas? 2 7. Moeite met overgangsmomenten. 8. Niet kunnen doorwerken. 9. Moeite met handelingen en opdrachten waar tijd en volgorde een rol spelen. 10. Moeite met inschatten van situaties en verwoorden van angst die die situaties kunnen oproepen. 11. Moeite met toekennen van verschillende betekenissen aan hetzelfde woord.

49 Tips voor in de klas 1. Breng structuur aan in de dag door de stappen van de dag voor de leerling te verwoorden. 2. Verwoord gedachten en gevoelens van de leerling. 3. Praat gewoon op niveau met de leerling. 4. Probeer op commando/op verzoek situaties te vermijden. 5. Laat de leerling aanhaken. Stel geen rechtstreekse vragen. 6. Maak gebruik van visuele ondersteuning. 7. Geef leerling extra tijd om te reageren. 8. Pas op met uitdrukkingen/grapjes/ spreekwoorden. 9. Verwoord en begeleid overgangsmomenten.

50 Tips voor in de klas 10. Benadruk de gevoelswaarde van woorden. 11. Laat bewegen en praten samenvloeien (ondersteun met gebaren). 12. Houd de hoofdzaken in het oog. Werk vanuit het grotere geheel van de lesstof en bewaar details voor later. 13. Help bij niet doorwerken door terloopse opmerking zoals: waar was je ook al weer? 14. Leer terugkerende taken en opdrachten aan in vaste volgorde. 15. Verwoord gedachten en ideeen voor een leerling. 16. Help bij redeneren en plannen. 17. Herhaal verbale instructies en ondersteun ze visueel.

51 Vragen?

52 Dank voor uw aandacht!

53 SAMENWERKINGSVERBAND LOGOPEDIE HARDENBERG

54 LOGOPEDIEPRAKTIJK BRUNINK LOGOPEDISCH SPECTRUM REGIO OOST LOGOPEDIEPRAKTIJK NOUWELS LOGOPEDIEPRAKTIJK OOSTERLAAR