CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN

Transcriptie

1

2 CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN

3 CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN Binnen de Taallijn staat de deskundigheidsbevordering van (toekomstige) leidsters centraal. De nadruk in de scholing ligt dan ook op het aanleren en toepassen van leidstervaardigheden. In de volgende checklist komen de leidstervaardigheden aan de orde die bij de speerpunten van de Taallijn horen. Enkele vaardigheden zijn bij meerdere speerpunten van belang en worden daarom vaker genoemd. In het boek Peuters Interactief met Taal van het Expertisecentrum Nederlands (Stoep & Van Elsäcker, 2005) wordt een toelichting op de vaardigheden gegeven. Let op: deze checklist is geen toets. De checklist is vooral om bij te houden of je bepaalde vaardigheden al toepast en waar je aan wilt of moet werken. Het is de bedoeling dat je je eigen sterkte/zwakte analyse maakt ten aanzien van de vijf speerpunten en de algemene vaardigheden die in de checklist genoemd worden. Geef aan wat volgens jou goed gaat en regelmatig gebeurt (+), wat redelijk gaat en af en toe gebeurt (±) en wat niet goed gaat en slechts af en toe of helemaal niet gebeurt (-). Kies tot slot twee punten die al heel goed gaan en minstens twee punten waar je aan wilt werken.

4 LEIDSTERVAARDIGHEDEN BIJ INTERACTIEF VOORLEZEN Ik bespreek de voorplaat van het boek en de titel Ik vraag of de kinderen ook wel eens zoiets meegemaakt hebben als in het verhaal Ik stel vóór het voorlezen een luistervraag: Wat denken jullie? Zal... Ik kom hier na afloop op terug Ik laat peuters voorspellen tijdens het verhaal: Wat zal er nu gebeuren? Hoe zou dit aflopen? Ik schep ruimte voor inbreng van de peuters; door stiltes te laten vallen, positief te reageren, aanmoedigende luistergeluiden te maken Ik vul opmerkingen aan tot welgevormde zinnen (herverwoorden) Ik verduidelijk kernwoorden door een voorwerp of foto te laten zien, door voor te doen of uit te leggen Ik geef een samenvatting van het verhaal, of van een belangrijk deel van het verhaal Ik stel vragen van verschillende niveaus: gesloten, open en voorspellend. Ik leg de peuters nieuwe dingen uit (kennis van de wereld) en sluit hierbij aan bij wat ze al weten Ik bespreek het belangrijkste probleem en de oplossing in het verhaal

5 LEIDSTERVAARDIGHEDEN BIJ WERKEN AAN WOORDENSCHAT Ik selecteer bij elk thema kernwoorden op minstens twee niveaus Ik verduidelijk de betekenis van woorden door deze uit te beelden (met voorwerpen, foto s of door voordoen) Ik verduidelijk de betekenis van woorden door deze uit te leggen met eenvoudige woorden Ik verduidelijk de betekenis van woorden door woorden in verschillende situaties aan te bieden (verschillende contexten) Ik bied diverse betekenisvolle activiteiten aan om de kernwoorden te herhalen en te oefenen Ik controleer of de kinderen de kernwoorden kennen en kunnen gebruiken en houd dit bij in een map of schrift

6 LEIDSTERVAARDIGHEDEN BIJ GESPREKKEN MET PEUTERS Ik verwoord handelingen (ik zeg voortdurend wat ik aan het doen ben of wat de peuters doen) Ik bescherm de beurt van een peuter, zorg voor een veilig klimaat in de gespreksgroep en laat iedereen zoveel mogelijk aan bod komen Ik schep ruimte voor opmerkingen van peuters door zelf minder vragen te stellen, aanmoedigende luistergeluiden te maken en stiltes te laten vallen Ik speel regelmatig beurten door naar andere peuters in plaats van zelf te reageren Ik stel zoveel mogelijk open vragen en wissel verschillende soorten vragen af, zoals: aanwijsvragen ja/nee-vragen, of/of-vragen, wie/wat/waar-vragen waarom-vragen, hoe-vragen tegendeel-vragen: Jij bent toch niet... vragen naar eigen ervaringen Ik respecteer de visie van de peuter Ik doe regelmatig een prikkelende bewering in plaats van een vraag te stellen: Een krokodil is een leuk huisdier! Ik stimuleer de kinderen tot nadenken door dieper in te gaan op de inhoud: Hoe moet de beer nou naar binnen? Past hij wel door de deur van het huis dat jullie gemaakt hebben? Ik onderhandel over de betekenis van wat de kinderen zeggen door interesse te tonen en door dóór te vragen: Leg eens uit, wat bedoel je precies? Ik vul de uiting van de peuter aan tot een goede zin en breid deze eventueel uit door nieuwe woorden in te brengen

7 LEIDSTERVAARDIGHEDEN BIJ PEUTERS EN ICT Ik kan omgaan met een digitale camera Ik kan digitale foto s op een computer zetten Ik kan digitale foto s op de computer presenteren in een fotoshow Ik kan digitale prentenboeken maken Ik gebruik diverse audio-visuele hulpmiddelen in verschillende situaties, zoals: computer, cd-roms, dvd s, tv, videobanden, digitaal schoolbord, cassettebandjes e.d. Ik begeleid de gesprekken in de kleine kring bij de computer/televisie Ik zoek op internet naar geschikte materialen, foto s, en software met woordenschat en taalspelletjes Ik kies televisieprogramma s die als ondersteuning dienen bij het thema dat ik centraal stel

8 LEIDSTERVAARDIGHEDEN BIJ OUDERBETROKKENHEID: HET GEZINSPORTFOLIO Ik betrek ouders zoveel mogelijk bij het thema door ze op de hoogte te stellen van het nieuwe thema en de activiteiten hierbij Ik maak voor elk kind een gezinsportfolio (map of boek) en zorg voor een opbergsysteem waar de kinderen zelf bij kunnen Ik selecteer samen met de kinderen werkjes voor het portfolio en bespreek de werkjes door hierop met de kinderen te reflecteren en te evalueren Ik geef de gezinsportfolio s regelmatig mee naar huis Ik voer gesprekken met de kinderen over de inhoud van het portfolio Ik voer gesprekken met de ouders over de inhoud van het portfolio

9 LEIDSTERVAARDIGHEDEN ALGEMEEN Ik begin het thema met een sterk aansprekend anker (introductie) Ik zoek (en selecteer) geschikte materialen en boeken bij het thema Ik kies activiteiten bij het thema die zinvol en betekenisvol zijn voor de peuters Ik heb zicht op de taalontwikkeling van de peuters door regelmatig te observeren en/of te toetsen en de resultaten vast te leggen in een map of schrift Ik kan door zelfreflectie mijn eigen handelen kritisch bekijken Ik kan een planning maken bij een thema waarbij alle vijf speerpunten aan bod komen Eindconclusie Mijn twee sterkste punten zijn: Twee punten waaraan ik graag zou willen werken, zijn: 1. 2.