COLLEGEVOORSTEL. Onderwerp Toestemming aan COA om de Stuw tot AVO te maken. Te besluiten om

Transcriptie

1 COLLEGEVOORSTEL Onderwerp Toestemming aan COA om de Stuw tot AVO te maken Te besluiten om 1. Het COA toestemming te geven voor de vestiging van een AVO voor de periode van twee jaar. 2. Met het COA hierover afspraken te maken conform de concept afspraken uit de bijlage. 3. In te stemmen met de communicatie strategie. 4. Kennis te nemen van de onderwerpen die gerelateerd zijn aan het vraagstuk van de hoge instroom en duurzame integratie van asielzoekers. 5. Aan te geven welke vragen in een plan van aanpak uitgewerkt dienen te worden. Inleiding Afgelopen december is in een RIB aangegeven dat het COA met de exploitant van locatie De Stuw in gesprek zou gaan om te bezien of de Stuw voor het COA als AanVullende Opvang (AVO) kan dienen. Ook tijdens het informele gesprek met de raad op 9 februari is aangegeven dat de gemeente met het COA gesproken heeft over de functie van de Stuw. Zowel een AVO als een hybride vorm waarbij een AVO gecombineerd kan worden met een Gemeentelijk VersnellingsArrangement (GVA) kwam toen aan de orde. In een GVA worden statushouders gehuisvest die meetellen voor de taakstelling voor een termijn van maximaal twee jaar. Binnen die tijd dienen zij regulier gehuisvest te worden. Het COA heeft aangegeven dat, vanwege het ontstaan van twee financieringsstromen, een hybride vorm niet haalbaar is. Wel hebben de gesprekken met de exploitant ertoe geleid dat zij een overeenkomst hebben gesloten voor twee jaar. Het huisvesten van personen past op die locatie binnen het bestemmingsplan. Ook is er voor de locatie een omgevingsvergunning met betrekking tot het gebruik afgegeven. Op basis daarvan kunnen er maximaal 110 personen gehuisvest worden. In eerdere gesprekken met (een bestuurder van) het COA is aangegeven dat de gemeente Krimpen aan den IJssel niet onwelwillend tegenover het vestigen van een AVO staat. Echter is aangegeven dat er pas een AVO kan komen nadat daar toestemming voor is gegeven door het college van B&W. Dit omdat het vestigen van een AVO ook verplichtingen met zich meebrengt voor de gemeente. Afspraken met het COA Op dinsdag 29 maart is overleg geweest met het COA. Hierin zijn de standaard conceptafspraken besproken. Na een vooroverleg met de burgemeester en gemeentesecretaris heeft de gemeente bij het COA aangegeven een aantal afspraken te willen wijzigen en een paar afspraken te willen toevoegen. In de bijlage staan alle afspraken benoemd. Hieronder staan de door Krimpen gewenste gewijzigde of nieuwe afspraken vermeld: dat op ambtelijk niveau maandelijks, of zoveel vaker als nodig c.q. wenselijk is, overleg zal plaatsvinden tussen het COA en de gemeente.

2 dat op bestuurlijk niveau tenminste vier keer per jaar, of zoveel vaker als nodig c.q. wenselijk is, overleg zal plaatsvinden tussen het COA en de gemeente. Dat het COA zich inspant om asielzoekers die vanaf 23 oktober binnen de Crisisnoodopvang en Noodopvang zijn gehuisvest en na hun AA-procedure status hebben gekregen terug te plaatsen naar AVO de Stuw Dat de gemeente Krimpen aan den IJssel zich inspant om de asielzoekers die op 23 oktober binnen de gemeente zijn gehuisvest en na hun AA-procedure status hebben gekregen zo spoedig mogelijk, na terugplaatsing naar AVO de Stuw, regulier te huisvesten. Dat het COA zich inspant om, bij nieuw te plaatsen personen, de samenstelling van de groep zoveel mogelijk aan te laten sluiten bij de, door de gemeente krimpen aan den IJssel, in het leven geroepen voorzieningen. Gerelateerde onderwerpen. Toestemming geven om de Stuw als AVO in te zetten draagt bij aan een oplossing voor het landelijke vraagstuk van de hoge instroom. Het vraagstuk achter de hoge instroom betreft niet alleen de huisvesting van asielzoekers en statushouders tot het moment dat ze ergens in een gemeente een woning krijgen toegewezen. Om toekomstige (financiële) problemen te voorkomen, dient er naast huisvesting ook ingezet te worden op een duurzame integratie. Alleen dan zullen zij zelfstandige Nederlanders kunnen worden die volledig kunnen participeren in onze samenleving. Om deze integratie te laten slagen zal een plan van aanpak moeten komen waarin een aantal onderwerpen verder uitgewerkt moeten worden. Huisvesting. Los van de locatie de Stuw dient de gemeente elk jaar een vastgesteld aantal statushouders te huisvesten. Het verplichte aantal wordt hierbij niet door de gemeente bepaald maar wordt door de rijksoverheid opgelegd (taakstelling). De hoogte van de instroom is hierbij bepalend. Op de korte en mogelijk ook de lange termijn kan dit leiden tot schaarste op de woningmarkt voor bepaalde segmenten. Een belangrijke vraag die hier door de gemeente beantwoord dient te worden is: Is de woning voorraad voldoende groot om in de komende jaren de extra instroom van statushouders aan te kunnen? Zo nee, o Is te verwachten dat dit een tijdelijk probleem (enkele jaren) is of ontstaat er een permanent probleem? o Wat zijn potentiele oplossingen voor een tijdelijk probleem en potentiele oplossingen voor een permanent probleem met betrekking tot huisvesting? Onderwijs. Onderwijs is een belangrijke component in het ontwikkelen van kennis en competenties. Voor een goed functioneren is het daarom belangrijk dat competenties die iemand heeft, aangeboord en ontwikkeld kunnen worden. Dit is niet alleen goed voor het individu maar ook voor de samenleving. In Nederland wordt op scholen ook gekeken naar het opleidingsniveau van ouders. Dit omdat dat voorspellend kan zijn voor de potentie van het kind. De huidige groep Syrische instromers wordt bestempeld als een groep goed/hoog opgeleide mensen. Op de landelijke en lokale overheid rust dus een belangrijke taak dit potentieel niet verloren te laten gaan. De komende jaren zullen we dus in moeten zetten op: Vroeg en voorschoolse opvang. Op dit moment zijn er 3 VVE plaatsen gesubsidieerd voor de peuters uit de Stuw. Er zal een besluit genomen moeten worden of we dit ook gaan aanbieden aan peuters die nieuw in de Stuw geplaatst gaan worden. 2

3 Primair onderwijs. Dit is op dit moment geregeld. Echter zullen de aantallen leerlingen bepalend zijn voor de mogelijkheden de voorzieningen langdurig in stand te houden. Hierom hebben we mede de inspanningsverplichting voor het COA af gesproken bij plaatsing van nieuwe personen rekening te houden met de voorzieningen. Voortgezet onderwijs. Op dit moment is het nog niet mogelijk om alle leerlingen te plaatsen in verband met de beperkte ruimte die er is. Het IJsselcollege in Capelle aan den IJssel is bezig met het opzetten van een ISK klas. Deze klas start naar verwachting in september Volwassenen onderwijs. Hierbij gaat het in eerste instantie om taalonderwijs, maar er zou zeker ook gekeken kunnen worden naar het omzetten van het diploma in land van herkomst naar hier geldige diploma s. Op dit moment wordt er ingezet op taal coaching. voor zowel asielzoekers als ook voor vergunninghouders. In het laatste geval in de vorm van huiswerkbegeleiding bij het inburgeringsprogramma Gezondheidszorg De mate waarin mensen fysiek en mentaal gezond zijn, is mede bepalend voor de mate waarin mensen kunnen participeren. Met betrekking tot medische zorg ligt de verantwoordelijkheid in eerste instantie bij het COA. Echter zodra statushouders gehuisvest worden, vallen zij terug op de reguliere zorg. Hierbij is de fysieke zorg vaak makkelijk te benaderen. Onder de statushouders bevinden zich waarschijnlijk veel volwassenen en kinderen die oorlogsgebied zijn ontvlucht. Dit in combinatie met vluchtervaringen kan er aan bijdragen dat zij een trauma hebben opgelopen. Op dit moment is er om de maandag iemand die in de Stuw aan traumaverwerking doet met kinderen en volwassen. Dit heeft de afgelopen maanden tot zichtbare resultaten geleid. Voor het moment dat statushouders regulier gehuisvest worden, roept dit de volgend vragen op: Hoe kunnen we inzicht krijgen in de mate waarop statushouders getraumatiseerd zijn? Wat is er nodig om deze trauma s te behandelen? Is de huidige capaciteit toereikend? Werk en inkomen Indien we inzetten op zelfstandige inwoners betekent dat, dat we ze helpen om inkomen te verwerven. Naast de praktische voordelen die dit biedt geeft het de mensen ook het gevoel echt mee te kunnen doen en van (toegevoegde) waarde te kunnen zijn. De afgelopen maanden hebben we kunnen ervaren dat een groot deel van onze gasten gedreven is om de handen uit de mouwen te steken en een bijdrage te leveren. Dit werd onder andere zichtbaar doordat we de afgelopen maanden hebben teruggekregen dat het wachten de mensen soms wat veel wordt. Ze willen graag iets doen. Hoewel we een aantal dingen hebben kunnen aanbieden (bakker, fietsen maken, wilgen knotten). Is dit maar relatief een kleine tijdsbesteding. Voor de huidige groep is in kaart gebracht wat de competenties en wensen zijn. Echter is het van belang dat we niet allen focussen op de huidige bewoners maar breder gaan kijken naar statushouders die zich al gevestigd hebben in onze gemeente en nieuwe bewoners van de Stuw. Vragen die we daarbij moeten stellen zijn: Hoe krijgen we competenties en behoeften van de reeds gevestigde statushouders in kaart? Hoe krijgen we competenties en behoeften van nieuwe bewoners van de Stuw in kaart? Hoe leiden we statushouders naar (regulier) werk? Is de beschikbare capaciteit bij het werkplein voor de ze doelgroep toereikend? 3

4 Sociale integratie De huidige groep bewoners van de Stuw is vanaf 23 oktober omarmd door de vele vrijwilligers die zich hebben ingezet. Velen hebben hierdoor een band met een of enkele gezinnen. Ook maakt een deel gebruik van de voorzieningen die wij binnen de gemeente hebben (sport, inloop/ontmoeting, kerken ed.) Naar onze mening is dit zeer belangrijk voor de sociale integratie. Daarnaast helpt het onze gasten wegwijs te worden in de maatschappij. Op dit moment voert Contour de Twern hierin, ondersteund door een groepje vrijwilligers, de regie. Hierbij moeten we de komende tijd een aantal vragen beantwoorden: Hoe kunnen we de statushouders die reeds in Krimpen aan den IJssel gevestigd zijn aan laten sluiten bij de ontwikkelde initiatieven? Hoe laten we nieuwe bewoners van de Stuw aansluiten bij de ontwikkelde initiatieven? Hoe behouden we het enthousiasme van vrijwilligers(organisaties) binnen onze gemeente met betrekking tot deze doelgroep? Wat betekent dit voor de benodigde capaciteit van Contour de Twern? Op welke manier leggen wij een verbinding tussen de integratie activiteiten tijdens het verblijf in de Stuw en de maatschappelijke begeleiding die Vluchtelingenwerk in opdracht van de gemeente uitvoert. Financiën Vanaf 2 mei, de beoogde overgangsdatum gemeente-coa, zullen er voor de gemeente geen kosten meer zijn met betrekking tot de huisvesting. Wel zal het zo zijn dat op de gerelateerde onderwerpen kosten gemaakt moeten worden om die tot uitvoer te brengen. Hoewel het hierbij zo is dat investeringen die we nu doen zich zullen terugverdienen door minder uitgaven in de toekomst, hebben we geen budget opgenomen in de begroting van 2016 en In 2015 en begin 2016 is de bijdrage aan de (crisis)noodopvang meer dan toereikend geweest. Aangezien we vanaf 26 januari 2016 de werkelijke kosten aan het COA doorberekenen ( tot een maximum van 100 Euro per bed per dag) is er een overschot ontstaan. Indien we dit bedrag ten goede laten komen aan de gerelateerde onderwerpen komt het bedrag, dat we ontvingen ten behoeve van asielzoekers, ten goede aan asielzoekers die status hebben gekregen. Dit zou een verantwoorde manier zijn om het overschot te besteden. Bij de verdere uitwerking van de relevante onderwerpen kunnen we op basis van het overschot budgetten toebedelen. Bij de verantwoording aan de raad van het volledige proces van opvang van asielzoekers ( periode 23 oktober 2015 tot en met 2 mei 2016) kunnen we de gemeenteraad hiertoe een voorstel doen. Communicatie Huidige situatie - Er worden ruim 80 vluchtelingen opgevangen in De Stuw - Dit zijn vooral gezinnen / kwetsbare ouderen - De Stuw is voor in ieder geval - 7 maanden aangewezen als tijdelijke opvanglocatie Wat verandert er? - Opvanglocatie De Stuw wordt vanaf 2 mei 2016 AanVullende Opvang locatie (AVO) van het COA (college neemt hierover op dinsdag 12 april een besluit); 4

5 - De Stuw wordt in ieder geval voor 2 jaar een AVO. Dit kan niet stilzwijgend worden verlengd; - De huidige gasten komen als ze een definitieve of voorlopige status hebben gekregen bij een POL terug in Krimpen aan den IJssel - Elke gemeente in NL heeft een taakstelling om per jaar een groep statushouders te huisvesten. De gemeente Krimpen aan den IJssel zet zich in om juist deze groep gasten te huisvesten in Krimpen aan den IJssel. Dit doen we omdat deze groep bekend is in Krimpen aan den IJssel en de afgelopen maanden een netwerk heeft opgebouwd in de gemeente (persoonlijke contacten, maatschappelijke stage, school, taalles etc.). - De vrijgekomen plaatsen in De Stuw worden door het COA opgevuld. Hierbij wordt rekening gehouden met de huidige groep gasten en voorzieningen die zijn opgestart. Met wie moeten/willen we hierover communiceren? - Gemeenteraad - Vrijwilligers - Maatschappelijke organisaties - Inwoners Wat is onze kernboodschap: De gemeente Krimpen aan den IJssel staat positief tegenover de vraag van het COA en de exploitant van De Stuw om van deze locatie een AanVullende Opvang locatie te maken. Concreet betekent dit dat in ieder geval de komende twee jaar vluchtelingen / statushouders worden opgevangen op deze locatie. De gemeente Krimpen aan den IJssel maakt zich sterk om de huidige groep gasten ( die op of rond 23 oktober 2015 zijn gekomen) definitief in Krimpen aan den IJssel te huisvesten. Dit geldt uiteraard alleen voor degenen die een verblijfsvergunning ontvangen. Elke gemeente in Nederland is verplicht om elk jaar een groep statushouders te huisvesten. De taakstelling voor Krimpen aan den IJssel is voor het eerste half jaar De tweede helft zal waarschijnlijk ook 35 of meer zijn. Het plaatsen van de huidige groep gasten maakt integratie vele malen makkelijker. Juist deze groep heeft de afgelopen maanden een netwerk opgebouwd in de gemeente (persoonlijke contacten, maatschappelijke stage, taalles). Ook hebben de kinderen inmiddels een plekje gevonden op de Krimpense scholen. Communicatiestrategie - We communiceren open en transparant over deze wijzigingen en de wensen van de gemeente Krimpen aan den IJssel; - Er is geen inspraak mogelijk (besluit wordt door B&W genomen); - Wijzigingen zijn een logisch gevolg van eerder genomen besluiten (geen wereldschokkende, nieuwe details, locaties, omvang etc.). Daarom steken we de communicatie low-profile in: open en benaderbaar. - We willen inwoners wel de gelegenheid geven om (individueel) hun vragen te stellen en of hun zorgen kenbaar te maken. Hoe communiceren we dit? Gemeenteraad: - RIB of Raadsmemo (aandachtspunt: help mee het verhaal te vertellen) 5

6 Inwoners: - Standaardmiddelen: Facebook, Twitter, website, gemeentepagina (middel: film?) - Vragen: burgemeester@krimpenaandenijssel.nl (social media) - Spreekuur waar inwoners terecht kunnen met vragen. Hierbij willen we verspreid over de week een aantal momenten plannen zowel overdag als op de avonden van de avondopenstellingen. De mensen dienen zich aan te melden voor het spreekuur. Pers: - Persgesprek op donderdag 14 april Vrijwilligers & maatschappelijke organisaties - Mail sturen op donderdag 14 april - Mogelijk: Samen met de vrijwilligers terug kijken op de Stuw periode daar waar mogelijk verbeteringen aanbrengen en nadenken over de rol die zij voor zich zelf zien weggelegd in de komende twee jaar. Gezien de naderende vakantieperiode zal dit in de tweede week van mei plaatsvinden. Eventueel kunnen we het COA voor deze avond uitnodigen. Tot stand komen van dit advies Dit advies is een coproductie van de afdeling Samenleving en BMO ( veiligheid en communicatie) Uitvoering De leden van het Kernteam opvang zullen in samenspraak met de inhoudelijke (beleids)ambtenaren uitvoering geven aan de afspraken en het uitwerken van de gerelateerde onderwerpen. Bijlagen Conceptafspraken tussen gemeente en COA 6