Lerend spelen/spelend leren
|
|
- Quinten Kuipersё
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Lerend spelen/spelend leren In het dagelijkse leven zijn ouders maar ook leerkrachten soms geneigd het leervermogen van het kind te onderschatten en het anderzijds te overschatten.
2 Deze informatie is samengesteld aan de hand van stencils, gebruikt op de Klos in Tilburg in de periode , waarin helaas geen bronnenboek(en) vermeld werden. Mijn grote dank gaat uit naar mijn didactiek- en methodiekdocenten: Ank van den Berg, Petri Bloemkolk en Jos Bartels die ons op inspirerende wijze al deze kennis hebben bijgebracht. April 2019, Erica Ritzema. KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
3 Lerend spelen/spelend leren Er zijn vele publicaties en boeken verschenen over de psychologie van het leren. De resultaten van wetenschappelijk onderzoek op dit terrein zijn van belang voor de inrichting van ons onderwijs. In het dagelijkse leven zijn ouders maar ook leerkrachten soms geneigd het leervermogen van het kind te onderschatten en het anderzijds te overschatten. Dat laatste gebeurt nogal eens op het gebied van de intellectuele ontwikkeling, wanneer kinderen te vroeg geconfronteerd worden met leerstof die nog ver boven hun bevattingsvermogen ligt en te abstract is. Een gedeelte ervan wordt hen door middel van veel herhaling aangeleerd, maar het geleerde ook toepassen in een ander verband of in een andere situatie lukt dan niet. De wendbaarheid om het aangeleerde in een afwijkende context te gebruiken ontbreekt nog. Onderschatting van het leervermogen vindt plaats waar volwassenen menen dat een kind iets nog niet kan leren en het kind daarom de noodzakelijke prikkels onthouden die het leerproces op gang moeten brengen. Ook treffen we onderschatting aan wanneer volwassenen het kind niet de gelegenheid geven tot zelf ontdekken en iets zelf uit te vinden. Met veel woorden, ingewikkelde uitleg en omslachtig voordoen proberen zij dan het doel te bereiken dat het kind (als het zelf de regie had gehad), op zijn manier, op zijn tijd, en dus passend bij zijn wezen, zelfstandig en daardoor beter had kunnen leren. De volwassenen stichten op deze wijze verwarring in plaats van verheldering te geven. KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
4 Hoe kunnen we dan als leerkrachten en andere opvoeders het beste aansluiten bij de actuele ontwikkeling van het kind en hoe kunnen we het kind hierin begeleiden en stimuleren? Wilhelmina Nijkamp beschreef dit in 1971 al uitvoerig in haar boek Perspectieven van het Kleuteronderwijs deel 1. Wanneer we haar opvattingen ten aanzien van de ontwikkeling van het kind en de daarbij horende kleuterdidactiek opnieuw zouden toepassen zou in die zin het onderwijs aan kleuters weer herstellend en aansluitend kunnen worden! Zij beschreef en legde verbanden tussen de volgende verschijnselen: Rijping voeding ontwikkeling oefening prestatie Rijping Rijping wordt omschreven als: in aanleg gegeven opeenvolging van verschijnselen, die veroorzaakt worden door inwendige prikkels van het zenuwstelsel. Met andere woorden rijping is een proces dat zich van binnenuit voltrekt. Voeding Voeding bestaat niet alleen uit eten en drinken maar uit alle prikkels die van buitenaf op het organisme inwerken en het rijpingsproces kunnen bevorderen. Kunnen staat hier schuin gedrukt omdat men een kind niets kan leren als zijn zenuwstelsel nog niet genoeg gerijpt is om de voeding (prikkels) die wordt toegediend tot zich te kunnen nemen en te verteren (verwerken). KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
5 Dit lijkt zeer theoretisch, maar kan met een extreem voorbeeld worden toegelicht: een baby van vier weken kun je immers niet leren schilderen. Met leren wordt hier bedoeld dat het kind in een situatie gebracht wordt, waarin het zich met enige moeite, maar op een natuurlijke en ontspannen wijze een vaardigheid eigen kan maken. Natuurlijk bestaan er wonderkinderen, die op hun tweede al viool kunnen spelen of dan al leren skiën. Zoals er door de eeuwen heen altijd volwassenen geweest zijn die er van overtuigd waren dat je kleine kinderen veel vroeger dan gebruikelijk iets kunt leren. In hoeverre de integriteit van de persoonlijkheid schade lijdt door een dergelijke eenzijdige en geforceerde training door volwassenen zal altijd wel een vraag blijven. Door eerzucht of onwetendheid van de opvoeder(s) loopt het kind gevaar andere, in de aanleg aanwezige mogelijkheden, niet te kunnen ontwikkelen. De gezonde harmonische ontplooiing van de persoonlijkheid kan daardoor ernstig worden verstoord met gevolgen zoals klachten van lichamelijke (stotteren) en/of geestelijke (onzekerheid, faalangst, nervositeit) aard. Overbelasting aan de ene en onderbelasting aan de andere kant hebben altijd een verstoord evenwicht tot gevolg. Rijping en voeding moeten dus op elkaar zijn afgestemd. Dat is een voorwaarde voor een gezonde ontwikkeling. KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
6 Ontwikkeling Ontwikkeling ontstaat door een samenspel van inwendige rijpingsprocessen en toegediende voeding (prikkels uit de buitenwereld). Om zich te kunnen ontwikkelen hebben lichaam en geest voeding nodig. Voor die voeding is een kind aangewezen op de buitenwereld. Er is echter nog een zeer belangrijke vierde factor die door het kind zelf tot stand moet worden gebracht namelijk de oefening. Oefening Oefening wil zeggen dat het zenuwstelsel van het kind zodanig moet kunnen reageren op de prikkels van buiten, dat die opgevangen, verwerkt en vervolgens in de totaliteit van het kind opgenomen kunnen worden. Die verwerking is een vorm van oefenen. Het is dus niet alleen uitsluitend rijping en voeding die de ontwikkeling tot stand brengen maar daarnaast moet het kind de ruimte krijgen om in alle rust te oefenen, zonder dat het alweer met een volgend pakket aan nieuwe informatie om de oren wordt geslagen. Het moge duidelijk zijn dat een leerkracht die dit proces observeert veel te weten kan komen over de persoonlijkheid van het kind. Aangezien het kind de ruimte krijgt om zich vaardigheden eigen te maken, zonder dat die direct zijn opgelegd, kan het veel meer zichzelf zijn en daardoor laat het ook meer van zichzelf zien. Zo kun je bijvoorbeeld ontdekken of een kind nieuwsgierig, zelfstandig, ondernemend, creatief, moedig, gemotiveerd en/of kritisch is. Eigenschappen die naast cognitieve KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
7 vaardigheden ook nog altijd van groot belang zijn voor het leerproces (en voor de persoonlijke ontwikkeling). Prestatie Prestatie komt tot stand doordat de oefening van en door het kind zelf op een bepaald ogenblik geleid heeft tot het beheersen van een vaardigheid. Zodra dit het geval is kan het kind weer andere prikkels verwerken, andere vaardigheden oefenen en tot nieuwe en andere prestaties komen. Dus op een ander niveau gaan werken. Aan iedere vorm van leren gaat een andere vorm van leren vooraf. Voor de kleuterdidactiek betekent dit dat de leerkracht moet weten wat eerst en wat daarna geleerd kan worden. Hieronder een voorbeeld: 1 Een pasgeboren baby ligt in een wieg, box of kinderwagen. Deze baby is een plat kind. De baby brengt zijn leven namelijk in horizontale houding door. Zijn zenuwstelsel is nog onvoldoende gerijpt om impulsen naar de spieren te zenden die in actie moeten komen om het kind te leren zich op te richten. De baby weet nog niet eens dat die mogelijkheid bestaat. Dank zij een goede voeding en een liefdevolle verzorging leert het kind eerst zijn hoofd, dan zijn schouders en ten slotte zijn hele romp op te richten. Uit nieuwsgierigheid, uit behoefte aan contact met zijn opvoeder wordt op deze wijze gereageerd op prikkels uit de buitenwereld. KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
8 2 Dan komt het kind van zitten tot staan. Het trekt zich op aan de boxrand of aan een ander steunpunt omdat het letterlijk op hoger niveau wil kijken en/of contact maken. Doordat de baby nu op een hoger niveau kijkt en dus een wijdere horizon heeft, kan hij ook voorwerpen in de verte zien die hij wil aanraken. Die blikvanger is voor het zenuwstelsel een prikkel met aantrekkingskracht die als gevolg heeft dat er een nog ongeoefende, aarzelende loopbeweging tot stand komt in de richting van de blikvanger. Het kind is nu zover gerijpt dat het steeds meer loopbewegingen gaat maken. Het kind leert lopen. Nog wankelend, wijdbeens voor de balans, onzeker en onbeheerst dribbelt het kind na enige oefening rond. Door met vallen en opstaan veel te oefenen wordt lopen een automatische beweging die door het kind beheerst wordt en die het inschakelt om letterlijk en figuurlijk allerlei doelen te kunnen bereiken. KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
9 3 Een vierjarige die op de basisschool komt, is zich er niet eens meer van bewust dat hij kan lopen. Hij is vergeten dat er een periode was dat hij het niet kon en er een volgende fase heeft bestaan waarin hij het moest leren. Nu loopt hij. Hij kan ook al ergens op klimmen, dus wéér een hoger niveau opzoeken waarvan hij dan weer af springt. Ook dit moest geleerd worden: ergens opklimmen en er dan weer heelhuids vanaf zien te komen. Spannend! De meeste vierjarigen kunnen al wel rennen en springen maar nog niet huppelen d.w.z. ritmisch verend het lichaamsgewicht van het ene op het andere been overbrengen. Dat deze bewegingsvorm afhankelijk is van rijping van het zenuwstelsel wordt duidelijk als je een drie- of vierjarige bij de hand neemt en probeert het kind met jou mee te laten huppelen, al dan niet op de maat tellend. Het kind springt een beetje naast je op KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
10 beide voeten en gaat na een tijdje over in een soort galoppas. 4 Rond het vijfde levensjaar kunnen veel kinderen huppelen zodra ze een huppelritme horen. Zonder uitleg, zonder nadrukkelijk voorbeeld kan het kind huppelen. Door veel oefening is het kind nu in staat om deze gecompliceerde beweging zelfstandig uit te voeren. Jongens zijn hiermee soms wat later dan meisjes. Het hele proces is hierboven veel eenvoudiger voorgesteld dan dat het zich in werkelijkheid voltrekt. Leren is een complex gebeuren waarbij veel factoren een rol spelen. Dit is vooral het geval tijdens de eerste zeven levensjaren waarin zo onnoemelijk veel vaardigheden, tegelijk en vlak na elkaar veroverd moeten worden. KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
11 Omdat er veel studies gedaan zijn over het leerproces bestaan er ook vele definities. Een zeer bruikbare voor de kleuterdidactiek is: Leren Leren is een proces met duurzame resultaten, waaruit nieuwe activiteiten kunnen ontstaan en al bestaande handelingen kunnen wijzigen of eventueel verbeteren. Uitgangspunt voor een leerproces Vaak is het uitgangspunt voor een leerproces: iets niet kunnen, iets niet weten; daardoor geprikkeld worden tot proberen; dat bij een klein succes leidt tot; intensief oefenen, dat weer; prestatie teweeg brengt. Hier vinden we de schakel tussen het leren en spelen van de kleuter. Doordat het kind iets ziet, voelt of doet wat nieuw voor hem is, komt het kind tot spelen. Vaak is het toeval aanleiding tot de inzet van een leerproces. Het nieuwe is voor een kind een prikkel die hem stimuleert tot actie. Het gevoel iets nog niet te kennen of kunnen leidt tot nader onderzoeken en zorgt ervoor dat het kind na verkenning van het nieuwe, met enig positief resultaat, zoekt naar herhalingen. Wat wij als volwassenen kinderspel noemen is in feite een onderzoekende leerhandeling die zich voltrekt tussen het kind en zijn omgeving. Daarbij is het totale kind betrokken, niet alleen zijn ogen, handen of benen. KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
12 Al handelend doet het kind ervaringen op die het gevolg zijn van zijn handelen. Deze ervaringen blijven in zijn kortetermijngeheugen hangen en vormen door veel oefening langzamerhand structuren van beelden en voorstellingen die worden opgeslagen in zijn langetermijngeheugen. Omdat die ervaringen zich steeds uitbreiden, wijzigen deze voorstellingsstructuren zich ook voortdurend. Ze breiden zich uit, vormen combinaties van structuren en verdelen zich in deelstructuren die dan weer met andere structuren of deelstructuren gecombineerd worden. Voorbeeld van een voorstelling vanuit het geheugen: Max van 6 jaar speelt met constructiemateriaal bestaande uit onderdelen van verschillende lengte. Max heeft al eerder ervaren dat hij, wanneer hij lukraak onderdelen kiest om KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
13 bijvoorbeeld een huis te maken, een scheve constructie krijgt. Deze scheve constructie ontstaat, omdat hij op de vier hoeken onderdelen gebruikt die verschillend van lengte zijn. Dit gebeurt een aantal keer. Zijn juf laat hem dat verschil wel zien, maar tijdens zijn spel verliest hij zich in het monteren en vergeet de voorwaarden. Totdat hij zich (op 'n keer) vooraf realiseert dat hij, wanneer hij lukraak wat pakt, een scheve constructie krijgt. Meten is weten. Sinds dat moment (we noemen dat een aha-erlebnis) kijkt hij eerst in de doos voor hij een onderdeel pakt. Het stadium van de onderdelen telkens met elkaar vergelijken is kort. Hij verricht de meethandeling al snel in gedachte op basis van zijn herinneringen. Het herhalen van de handelingen van een kind wordt ook wel leren door trial en error (gissen en missen) genoemd. Na het eerste succesje zie je vaak dat de kleuter de handeling of KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
14 activiteit steeds weer opnieuw wil uitvoeren. Na de eerste keer weet het kind namelijk nog niet zo goed hoe hij tot zijn succes is gekomen. Het kind moet dit steeds weer opnieuw herhalen totdat zijn handelingspatroon voor hem duidelijk is. Daarna heeft het kind nog steeds bevestiging van zijn kunnen nodig, dus ook nog steeds behoefte aan herhaling. Het kan ook voorkomen dat het voor het kind na de eerste keer al duidelijk is, of dat het kind van zijn handeling afziet omdat het ervaren heeft dat het effect voor hem onaangenaam is. Het kan ook voorkomen dat een kind plotseling met een probleem wordt geconfronteerd en meteen weet hoe hij dit moet oplossen. Het inzicht breekt dan ineens door en er bestaat geen twijfel aan de juistheid van de oplossing. Een voorbeeld: Onder het klimrek hebben Roos en Liam een hut ingericht met autobanden. Ze hebben een oud laken over het klimrek gelegd. Door de wind waait het dak echter steeds weg. Roos en Liam vinden dat vervelend en bespreken hoe ze het kunnen oplossen. Ze hebben nog niet eerder zo n soort hut gemaakt dus deze situatie is nieuw. Opeens zegt Liam ik weet wat!. Hij kruipt uit de hut, rent naar de leerkracht en vraagt: Juf mag ik wasknijpers?. Als hij die heeft gekregen loopt hij resoluut naar de vier hoeken, vouwt het laken er weer omheen en zet het vast. Ziezo, tevreden gaat hij samen met Roos in de hut zitten. Liam past de structuur van het ophangen van de was door zijn moeder toe op een ander probleem omdat hij een overeenkomst ziet. KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
15 Wanneer de combinatie rijping + voeding gunstig is, vangt een leerproces aan. Een kind breidt al spelend op verschillende manieren zijn kennis en zijn vaardigheden uit: Door verwerving. Het kind zoekt en vindt zelf uit wat het op een bepaald moment wil weten en kunnen. Door de instructie en informatie die een ander het kind geeft. Samenvattend betekent dit voor de kleuterdidactiek en - methodiek dat: de leerkracht moet weten wat eerst en wat daarna geleerd kan worden. Met andere woorden de leerkracht moet bekend zijn met alle ontwikkelingsgebieden en KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
16 ontwikkelingsfasen van de kleuter zodat de didactiek kan aansluiten bij het individuele kind. de leerkracht moet de ontwikkeling van het kind goed blijven observeren zodat hij/zij het kind niet onder- of overschat. de voeding (prikkels) die de leerkracht het kind geeft, moet(en) aansluiten bij de oefening van het kind. de leerkracht moet het kind, in een rijke speel- en leeromgeving, ruimschoots de gelegenheid geven om het zelf een bepaalde vaardigheid te laten oefenen om zo tot een ervaren prestatie te kunnen komen. De rol van de leerkracht hierin is begeleidend en stimulerend. Verwerving In een rijke speelomgeving leert een kind zeer veel vanuit zichzelf, door te onderzoeken wat het in handen krijgt, door te spelen en te oefenen met al het materiaal wat binnen en buiten beschikbaar is. Maar ook door het gedrag en reacties van de andere kinderen en de leerkracht. Dat, wat het kind door eigen ervaring heeft kunnen verwerven, raakt het nooit meer kwijt. En dat geldt eigenlijk ook nog voor volwassenen. Een ervaring komt veel dieper binnen dan een beeld of een geluid omdat er door brede beleving veel meer gebieden in de hersenen geactiveerd worden. Succes, Erica Ritzema. Foto s B. Romberg en L. Boonstra KLOSkennis: Lerend spelen/spelend leren LB
Lerend spelen/spelend leren
Lerend spelen/spelend leren In het dagelijkse leven zijn ouders maar ook leerkrachten soms geneigd het leervermogen van het kind te onderschatten en anderzijds te overschatten. Deze informatie is samengesteld
Nadere informatieHieronder volgt een beknopte uitleg van de begrippen die u in het rapport zult tegenkomen.
Onderbouwrapport In het onderbouwrapport waarderen wij alle genoemde aspecten ten opzichte van de leeftijd. Een waardering wordt uitgedrukt in een cijfer. U kunt via de beknopte omschrijvingen in het rapport
Nadere informatieUtrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind moeilijk lerend is en wat 3
Nadere informatiePrikken. KLOSkennis: Prikken LB
Prikken Deze activiteit valt wél onder werken met papier maar niét in de categorie creatieve expressie aangezien meestal de leerkracht de afbeelding, die moet worden uitgeprikt, heeft opgebracht. KLOSkennis:
Nadere informatieBeeldende expressie Kleuren en arceren
Beeldende expressie Kleuren en arceren Deze informatie is samengesteld aan de hand van stencils, gebruikt op de Klos in Tilburg in de periode 1970-1975, waarin helaas geen bronnenboek(en) vermeld werden.
Nadere informatieSchoolkind Tips voor ouders
Schoolkind voor ouders Inleiding In de basisschoolperiode verandert een kind van een afhankelijke kleuter in een zelfstandige 12-jarige aan het begin van de puberteit. Ouders merken dat hun kind zich steeds
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatieHOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST?
HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST? Faalangst kan omschreven worden als de angst om te mislukken in situaties waarin men beoordeeld wordt (of denkt beoordeeld te worden) en de behoefte om mislukkingen
Nadere informatieFebruari 2018, Erica Ritzema. KLOSkennis: Scheuren LB
Scheuren Een hele jonge kleuter scheurt om het scheurproces zelf. Hij vindt het lekker de macht over het materiaal te ervaren en daarbij maakt zijn actie ook nog eens geluid. Deze informatie is samengesteld
Nadere informatieDe macho en het muurbloempje
Onderwijsbehoefte Zorgverbreding Team De macho en het muurbloempje Tamara Wally Over de auteur Tamara Wally, MSc. is onderwijs- en ontwikkelingspsycholoog. Zij is werkzaam bij de CED- Groep. Zij geeft
Nadere informatieKleuterkenmerken. Wat zijn typische kleuterkenmerken? Didactische vaardigheden voor de leerkracht van het jonge kind
Kleuterkenmerken Wat zijn typische kleuterkenmerken? Didactische vaardigheden voor de leerkracht van het jonge kind Deze informatie is samengesteld aan de hand van stencils, gebruikt op de Klos in Tilburg
Nadere informatieHeel veel plezier en inspiratie toegewenst met het doorlopen van jouw persoonlijke proces van talentontwikkeling!
INLEIDING Je hebt het cursistenboek Competent talent in de praktijk voor je liggen. Dit houdt in dat je waarschijnlijk een training talentontwikkeling volgt of gaat volgen, of zelf aan de slag wilt met
Nadere informatieLusteloos gedrag. Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Lusteloos gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken.
Lusteloos gedrag Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Lusteloos gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Wat is lusteloos gedrag? Dementie kan ervoor zorgen
Nadere informatieWij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw.
onderwijs Wij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw. April 2012 2 Stad & Esch bereidt leerlingen optimaal voor op de
Nadere informatieWendbaarheid: een inleiding
Wendbaarheid: een inleiding Rollen en functies veranderen snel. Dit vraagt dat medewerkers zich voortdurend moeten kunnen aanpassen. Wendbaarheid is de manier waarmee iemand kan omgaan met veranderende
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan Buitenschoolse Opvang Mathil Rouveen
Pedagogisch beleidsplan Buitenschoolse Opvang Mathil Rouveen Inhoud: Voorwoord 2 Pedagogisch doel 3 Visie op ontwikkeling en opvoeding 4 Sociaal- emotionele veiligheid 5 Sociale ontwikkeling 5 Emotionele
Nadere informatieVisie (Pedagogisch werkplan)
Visie (Pedagogisch werkplan) Gastouderopvang De Krummeltjes stelt zich tot doel om een omgeving te bieden waarin kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige en evenwichtige mensen met respect voor anderen
Nadere informatieOns. Onderwijs. Kwaliteit in onderwijs
Ons Onderwijs Kwaliteit in onderwijs Voorwoord Bij Marianum staat de ontwikkeling van de leerling voorop. Wij staan voor aantrekkelijk en afgestemd onderwijs, gemotiveerde leerlingen en goede eindresultaten.
Nadere informatieOnderwijsconcept op de Herman Broerenschool te Delft. (met behulp van de methode Kids Skills) Eigen Initiatief Model (Begeleid ontdekkend leren)
Onderwijsconcept op de Herman Broerenschool te Delft SO (4 tot 13 jaar) VSO (13 tot 20 jaar) Oplossingsgericht werken (met behulp van de methode Kids Skills) Eigen Initiatief Model (Begeleid ontdekkend
Nadere informatieSchoolkind. Kind op de basisschool. Een rustige ontwikkeling tussen driftige peuter en dwarse puber!?!
Schoolkind Oorspronkelijke tekst Hilde Breet Wilma Poot Illustraties Harmen van Straaten Uitgave: januari 1998 Herziene uitgave: maart 2010 Het is toegestaan deze folder in ongewijzigde vorm te multipliceren
Nadere informatie#Gevoelsbeleving #IKontwikkeling #AANgaan
Gezinskaraktercoach gespecialiseerd in de ontwikkelingsfase van 9-jarige kinderen die over veel meer gaat dan 9-jarige kinderen #Gevoelsbeleving #IKontwikkeling #AANgaan In dit e-book krijg je van mij
Nadere informatieSamen groeien. Maak kennis met onze pedagogische visie
Samen groeien Maak kennis met onze pedagogische visie Best spannend, de zorg voor je kind overdragen op een ander. Hoe prettig is het als je weet dat het in goede handen is. Kober kinderopvang biedt je
Nadere informatieKnutselen. (werken met kosteloos materiaal)
Knutselen (werken met kosteloos materiaal) Deze informatie is samengesteld aan de hand van stencils, gebruikt op de Klos in Tilburg in de periode 1970-1975, waarin helaas geen bronnenboek(en) vermeld werden.
Nadere informatieSucces en veel plezier toegewenst!
Voorwoord HOE VOER JE EEN OEFENING GOED UIT? Ten eerste door de beweging correct uit te voeren. Dat wil zeggen gecontroleerd en beheerst. Dat wil zeggen eerst de spieren opwarmen ('warming up'). Nooit
Nadere informatie3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?
Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat
Nadere informatieOnderwijskundige Visie
Onderwijskundige Visie 1 Inleiding Missie Het kind Het kind staat voorop en dus centraal. Ieder kind is uniek en heeft talenten. Elk kind is bijzonder en elk kind mag er zijn. Kinderen zijn niet gelijk,
Nadere informatieGraag willen wij met deze brochure onze visie over onze kleuterschool kenbaar maken.
Visie kleuterschool Beste ouders, Graag willen wij met deze brochure onze visie over onze kleuterschool kenbaar maken. Daarom geven we graag wat meer informatie over hoe we werken in onze klas/school.
Nadere informatieSamen groeien. Maak kennis met onze pedagogische visie
Samen groeien Maak kennis met onze pedagogische visie Best spannend, de zorg voor je kind overdragen op een ander. Hoe prettig is het als je weet dat het in goede handen is. Kober kinderopvang biedt je
Nadere informatie2 Training of therapie/hulpverlening?
Bewustwording wordt de sleutel voor veranderen Peter is een zeer opvallende leerling die voortdurend conflicten heeft met medeleerlingen en de schoolleiding. Bij een leerlingbespreking wordt opgemerkt
Nadere informatieBertha Middendorp MIGRAINE. De oorzaak van jouw migraine en Leer in 6 weken je pijn te beheersen tijdens een aanval
Bertha Middendorp MIGRAINE De oorzaak van jouw migraine en Leer in 6 weken je pijn te beheersen tijdens een aanval Inhoud Deel 1 12 Inleiding 15 Mijn migraine 21 Hypnose 26 Verhalen uit de praktijk Deel
Nadere informatieWetenschappelijk onderzoek. Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein
Wetenschappelijk onderzoek Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein Gedrag - Agressie Ja Homofilie door inwerking aanwezige testosteron op brein Ja en Nee Adolescentie (10-25 jaar) is de ontwikkelfase
Nadere informatieWaarom Wetenschap en Techniek W&T2015
Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van
Nadere informatieACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN
ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN Stap 1 Weet wat je moet leren Stap 4 Leerstof instuderen Stap 2 Leerstof verkennen Stap 5 Leerstof controleren Stap 3 Leerstof verwerken Stap 6 Leerstof herhalen ENKELE WEETJES
Nadere informatieBABYWIJS : PROFESSIONELE BABYOPVANG
BABYWIJS : PROFESSIONELE BABYOPVANG Met korting via Gastouderland De IKK-erkende online scholing van KinderWijs TV voor beroepskrachten in de kinderopvang die werken met 0-jarigen. De ontwikkeling van
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Met uw baby naar huis
Met uw baby naar huis MET UW BABY NAAR HUIS INLEIDING Deze informatiefolder is bedoeld als steuntje in de rug wanneer uw baby na een opnameperiode in het ziekenhuis thuis komt. Verschillende onderwerpen
Nadere informatieSamen Inspireren Ontdekken. Informatiegids. IKC de Plattenburg.
Samen Inspireren Ontdekken Ontwikkelen Informatiegids IKC de Plattenburg www.deplattenburg.nl Kiezen Het kiezen van een basisschool voor uw kind: een belangrijke stap. Bij de Plattenburg gaat er voor uw
Nadere informatieDs. J. Polyanderschool en Ds. J. Bogermanschool te Dordrecht
Pestprotocol Ds. J. Polyanderschool en Ds. J. Bogermanschool te Dordrecht Inleiding Op onze school willen we de kinderen een veilig pedagogisch klimaat bieden, waarin zij zich op een prettige en positieve
Nadere informatieWerkstuk Biologie Dementie
Werkstuk Biologie Dementie Werkstuk door een scholier 1045 woorden 22 december 2003 5,3 40 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is dementie: Vanuit het Latijn vertaald betekent dementie letterlijk ontgeestelijk-zijn.
Nadere informatieEen project van Jeelo gaat zo
Handleiding groep 3-8 Een project van Jeelo gaat zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe een project van Jeelo in elkaar zit. Voor groep 3-4 wijzer 2007 Zo gaat een
Nadere informatieKeuzespecialist voor #workingmoms (35+) die meer voldoening in hun leven willen
In dit e-book krijg je van mij de meest effectieve en onderschatte tool die onmisbaar is in de voorspoedige ontwikkeling van ieder kind, mens en professional en ik geef je 3 redenen waarom dat zo is. Ik
Nadere informatiePedagogisch beleid Flexkidz
Pedagogisch beleid Flexkidz Voor u ligt het verkorte pedagogisch beleidsplan van Flexkidz. Hier beschrijven we in het kort de pedagogische visie en uitgangspunten. In dit pedagogisch beleidsplan beschrijven
Nadere informatieYOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. 'Yoga is the journey of the self, to the self, through the self.
YOGA LIFESTYLE F E B R U A R I 2 0 1 7 YOGA & MEDITATIE Geef jezelf de aandacht en de liefde die je verdient! Maak verbinding met jezelf 'Yoga is the journey of the self, to the self, through the self.
Nadere informatieRAPPORT CARRIEREWAARDEN I
RAPPORT CARRIEREWAARDEN I Van: B Steerneman Administratienummer: Datum: 31 Aug 2011 Normgroep: Advies de heer Consultant Orga Prepublish 1. Inleiding Carrièrewaarden zijn persoonlijke kenmerken die maken
Nadere informatieStap 12: Dieper leren voelen
Stap 12: Dieper leren voelen Dieper leren voelen & hoe zit het met (hoog)gevoeligheid? In deze les gaan we verder in op het leren voelen en bewust worden van je lichaam. Als je meer verbinding voelt met
Nadere informatiehet neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP
het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP 15-03-2013 Inhoud Het neuropsychologisch denkkader De schoolsetting Ter ondersteuning bij het kind met
Nadere informatieBehandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners
Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch
Nadere informatieWAT IS DALTONONDERWIJS?
WESTERKIM EN DALTON DALTONONDERWIJS Westerkim vindt het belangrijk rekening te houden met de mogelijkheden van het kind en de verschillen tussen kinderen. Aandacht voor ieder kind, zelfstandigheidsbevordering,
Nadere informatieInhoudsopgave. Visie van de Pionier. blz. 3. Visie spelend leren op de Pionier... blz. 3. Spel blz. 3. De hoeken: een rijke speel-werkplek... blz.
1 Inhoudsopgave Visie van de Pionier. blz. 3 Visie spelend leren op de Pionier... blz. 3 Spel blz. 3 De hoeken: een rijke speel-werkplek... blz. 5 De rol van de leerkracht..blz. 5 De rol van de ouders
Nadere informatie2. Spelen met de vier hoofdfasen per leerlijn Dagelijks observeren met het drieslagmodel Signaleren: zelf blokdoelen beoordelen 36
Inhoud 7 aanraders 1. Functionele gecijferdheid als doel 04 2. Spelen met de vier hoofdfasen per leerlijn 10 3. Dagelijks observeren met het drieslagmodel 18 4. Signaleren: zelf blokdoelen beoordelen 36
Nadere informatieKIJK! Lijst van: Schooljaar: Groep: Leraar: Datum gesprek 1e rapport: Datum gesprek 2e rapport: KIJK! 1-2 Bazalt Educatieve Uitgaven www.bazalt.
KIJK! Lijst van: Schooljaar: Groep: Leraar: Datum gesprek : Datum gesprek : KIJK! Lijst 1. Basiskenmerken Een kind dat lekker in zijn vel zit, zal zich goed en vlot ontwikkelen. Het is van nature nieuwsgierig
Nadere informatieAikibudo voor de jeugd 7-11 jaar
H oewel Aikibudo voor bijna alle jeugd is, bestaat er een groot verschil in de vorm waarin het Aikibudo per leeftijdscategorie wordt aangeboden. Vanuit de ontwikkelingspsychologie zeggen we dat kinderen
Nadere informatieNA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS
NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor
Nadere informatieStressreductie en stressregulatie Training voor mensen met spanningsklachten
Stressreductie en stressregulatie Training voor mensen met spanningsklachten In deze folder vindt u informatie over de training Stressreductie en Stressregulatie, die verzorgd wordt door de afdeling Medische
Nadere informatie*..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv
voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Welke beeld heb jij bij activerende didactiek? Neem eerst even denktijd. Vergelijk daarna met je buur. Dolf Janson..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv
Nadere informatieCompetent talent in de praktijk
Competent talent in de praktijk Competent talent in DE PRAKTIJK CURSISTENBOEK Talent ontdekken, ontwikkelen & inzetten Competent talent in de praktijk Cursistenboek Talent ontdekken, ontwikkelen & inzetten
Nadere informatieFunctieprofiel. Leraar. op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE. Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling.
Functieprofiel Leraar op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling. April 2018 Specifieke competenties teamlid OBS Het Toverkruid
Nadere informatieMaak kennis met A.L.A. in 3 stappen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen; Wat het lichaam verwerkt heeft kan het hoofd loslaten.
Maak kennis met A.L.A. in 3 stappen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen; Wat het lichaam verwerkt heeft kan het hoofd loslaten. Om je zeker en krachtig te voelen zijn geen ingewikkelde technieken nodig.
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatieBERG BALANCE SCALE (HIERARCHISCHE VERSIE)
BERG BALANCE SCALE (HIERARCHISCHE VERSIE) UITVOERING EN INSTRUCTIE: Algemene aanwijzingen: De onderzoeker doet zo nodig elke vaardigheid voor. De instructie moet beperkt blijven tot de opdracht. Tijdens
Nadere informatieREKENEN Hoe rekenen jouw hersenen? Proeven en spelletjes om te trainen
Voor de leerkracht, les 2 REKENEN Moeilijkheidsgraad Korte inhoud van de les Simpele proeven om vast te stellen hoe je eigen brein informatie verwerkt. Bron: Dr. Mike Goldsmith: Train your Brain to be
Nadere informatieLuisteren. Bij deze hand-out hoort ook een presentatie document om te gebruiken in de klas. U kunt het hier downloaden.
Luisteren Bij deze hand-out hoort ook een presentatie document om te gebruiken in de klas. U kunt het hier downloaden. Voor meer informatie Vida Niazian Karakteroloog, HeartMath Resilient Educator 06 215
Nadere informatiePrikkelmijders+en+Prikkelzoekers+
Prikkelmijders+en+Prikkelzoekers+ Vandaag heb je kennis gemaakt met Daan en Sterre. Als Daan te veel prikkels krijgt dan sluit hij zich af. Hij krijgt op dat moment zoveel prikkels binnen dat hij even
Nadere informatieOranje stappers maak je zo
Handleiding groep 3-8 Oranje stappers maak je zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe je een oranje stapper van Jeelo maakt. Voor groep 3-4 wijzer 2008 Zo maak je oranje
Nadere informatieNA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS
NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor
Nadere informatieVUB 13/05/2015 Symposium HSP LINDA T'KINDT. www.gevoeligopvoeden.be. linda@gevoeligopvoeden.be LINDA T'KINDT. www.gevoeligopvoeden.
Hoogsensitieve kinderen en uitdagingen voor ouders http//: http//:www.hspvlaanderen.be linda@hspvlaanderen.be VUB 13/05/2015 Symposium HSP Wie ben ik? Linda T Kindt Mede auteur van het boek Mijn kind is
Nadere informatieHet hoogsensitieve persoons profiel
Het hoogsensitieve persoons profiel Met wat er uit de laatste wetenschappelijke onderzoeken bekent is (2019) heb ik een vertaling gemaakt naar algemene hoogsensitieve persoonskenmerken. Dé hoogsensitieve
Nadere informatieStretch oefeningen. Stretch oefeningen. Kuit stretchen (uitrekken) Adductoren rekken. Aandachtspunten:
Kuit stretchen (uitrekken) ) Voeten wijzen voorwaarts ) Achterste been volledig gestrekt (hiel van achterste been op de grond houden. ) Lichaam (romp) recht houden en licht voorwaarts & & Opm. : Deze oefening
Nadere informatieZelfgestuurd leren met Acadin
Zelfgestuurd leren met Acadin 1. Wat is zelfgestuurd leren? Zelfgestuurd leren wordt opgevat als leren waarbij men zelfstandig en met zin voor verantwoordelijkheid de sturing voor de eigen leerprocessen
Nadere informatieNa de schok... Informatie voor ouders
Na de schok... Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende
Nadere informatieDé stappen om je doel te bereiken: de combinatie van de creatiespiraal en het enneagramprocesmodel. Ontspannen. Handelen
Van wens naar doel Dé stappen om je doel te bereiken: de combinatie van de creatiespiraal en het enneagramprocesmodel. Het combinatiemodel Ontspannen Doel bereiken Willen/wensen Verbeelden/ verheugen Geloven/
Nadere informatieFAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl
FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training
Nadere informatieinformatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova)
informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova) Faalangstreductie training (frt) Wat is faalangst? Het zal je maar gebeuren..
Nadere informatieBASISCURSUS LES 6: AF & BLIJF + HIER HONDENTRAINING NOORD-HOLLAND
BASISCURSUS LES 6: AF & BLIJF + HIER HONDENTRAINING Een belevenis voor het leven! LES 6 PRAKTIJK AF & BLIJF AF EN BLIJF In les 4 hebben we al het zit en blijf behandeld. De af en blijf oefening werkt eigenlijk
Nadere informatieBAAS over uw emoties
BAAS over uw emoties Vind de werkelijke oorzaak van uw problemen. Verwijder alles wat u tegenhoudt om te groeien als mens. Groei als mens, zonder remmingen, overwin trauma s, angsten en pijn. Word werkelijk
Nadere informatieSpelen,verbondenheid en intens leren
Spelen,verbondenheid en intens leren Interacties tussen opvoeders/leerkrachten en kinderen 0-7 jaar Elly Singer Lezing PACT Zomer Carrousel 21 september 2016 Geef kinderen de tijd om na te denken Verwondering
Nadere informatieVerschil tussen Alzheimer en dementie
Inhoudsopgave Verschil tussen Alzheimer en Dementie blz. 1 De fasen van Dementie blz. 2 Verschijnselen van Dementie blz. 3 Verschil tussen gezond en dementerend, waardoor? Blz. 4 Benaderingswijze blz.
Nadere informatieIDee NEDERLANDSE DALTON VERENIGING
IDee NEDERLANDSE DALTON VERENIGING 2 www.dalton.nl 3 DALTON IS AN INFLUENCE, A WAY OF LIFE Helen Huss Parkhurst (January 3, 1887 June 1, 1973) 4 eigenaarschap persoonlijke ontwikkeling betrokkenheid van
Nadere informatie17 oktober 2015: Beweegdiploma voor trainers van andere bonden. Verkorte opleiding Beweegdiploma nu ook voor trainers van niet gymnastiek clubs!
17 oktober 2015: Beweegdiploma voor trainers van andere bonden Verkorte opleiding Beweegdiploma nu ook voor trainers van niet gymnastiek clubs! Waarom het Beweegdiploma? In de leeftijd van 2 tot en met
Nadere informatieveilig leren Veilig leren lezen Artikelen - Letterkennis, aanpak b/d-probleem lezen Auteur: Susan van der Linden Stap 1
veilig leren lezen Letterkennis Aanpak b/d-probleem Auteur: Susan van der Linden De letters b en d zijn voor veel kinderen een bron van verwarring. Dit komt door hun gelijke vorm. Toch kunt u dit probleem
Nadere informatieSoms ziet hij maar een deel van wat er te zien is; zo worden delen van het werkvlak of het werkblad niet gebruikt.
Bijlage 1.1 Vragenlijst op basis van de signaallijst CVI bij kleuters Deze vragenlijst is gebaseerd op de signaallijst CVI uit deel 1. Daarin wordt gedrag beschreven dat we bij kleuters met CVI frequent
Nadere informatieRapport Lotje H. Naam Lotje H. Geboortedatum School/Locatie Boogschutter 0-7. Schooljaar Aanmaakdatum
Naam Geboortedatum 2-5-2012 School/Locatie Boogschutter 0-7 Schooljaar 2017-2018 Aanmaakdatum 9-10-2017 Groep Beren 2 Leraar Lieve van W. Bazalt Basisbehoeften Basiskenmerken Een kind dat lekker in zijn
Nadere informatieHieronder geven wij antwoord op een aantal vragen, die van belang kunnen zijn bij het kiezen van een school voor uw kind(eren).
Waarom kiezen voor onze school? Het is geen gemakkelijke opgave, een goede basisschool te kiezen voor uw kind(eren). De basisschool vervult immers een belangrijke rol in de opvoeding en ontwikkeling van
Nadere informatieDE ROL VAN TRAINER EN COACH BIJ MOTORISCH LEREN
DE ROL VAN TRAINER EN COACH BIJ MOTORISCH LEREN Een relatief duurzame verandering in perceptueel-motorische vaardigheden als gevolg van oefening. (Beek, 2010) 3 FEBRUARI 2016 SJOERD HOEK 333203, SIMONE
Nadere informatie2013-2017. Huiswerkbeleid
01-017 Huiswerkbeleid Inhoudsopgave Beschrijving doelgroep Visie op onderwijs Basisvisie Leerinhouden/Activiteiten De voor- en nadelen van het geven van huiswerk Voordelen Nadelen Richtlijnen voor het
Nadere informatieDyslexie. Een grote tegenvaller. Een vervelend probleem
Dyslexie Een grote tegenvaller Als iemand dyslexie heeft heet dat een dyslecticus. Het meervoud van een dyslecticus is dyslectici. Dyslexie is een woord uit de Griekse taal, het betekent `slecht lezen`.
Nadere informatieLeve het jonge kind! 2 e jaarcongres 28 mei Dr. Louise Berkhout
Leve het jonge kind! 2 e jaarcongres 28 mei 2013 Dr. Louise Berkhout Is dit spelen? Is dit spelen? Is dit spelen? Verschillende spelvormen (ivm privacy geen filmfragment): Meisje op hobbelpaard- bewegingsspel
Nadere informatieEen verwarde geest lijdt. Ontsnap uit de verwarring! Wil jij stoppen met lijden?
Een verwarde geest lijdt. Ontsnap uit de verwarring! Wil jij stoppen met lijden? Een verwarde geesttoestand Op het moment dat je piekert, jezelf zorgen maakt, last hebt van stress, je ongelukkig voelt,
Nadere informatie1 De Johannes de Doperschool, een bijzondere school
Inhoud 1 Johannes de Doperschool, een bijzondere school 2 Ontstaan van het Daltononderwijs 3 De drie principes 4 Wat betekent het voor onze praktijk? 5 Is het voor ieder kind geschikt? 6 En op het voortgezet
Nadere informatieHET BEWEGENDE KIND Ervaringsgerichte workshops peuterschrijfdans en bewegingsexpressie
HET BEWEGENDE KIND Ervaringsgerichte workshops peuterschrijfdans en bewegingsexpressie De speelgoedtrein rijdt door het hele land. Soms snel, soms traag. Plots stopt de trein. Door het venster zien de
Nadere informatieGastouderbureau Barbamama
Observatielijst voor de ontwikkeling van kinderen in de gastouderopvang Iedere gastouder kent 'haar' gastkind na een tijdje behoorlijk goed. Ook met de vraagouder is er veel contact waardoor snel duidelijk
Nadere informatieWij bieden, op maat, een uitgebreid en intensief begeleidingstraject op de werkplek aan.
Profielschets directeur OBS Het Toverkruid ELK KIND IS UNIEK! Algemeen In de gemeente Asten zijn twee basisscholen van PlatOO gesitueerd; OBS Het Toverkruid en OBS de Horizon. PlatOO zoekt voor OBS Het
Nadere informatievan delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.
Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.
Nadere informatieKern 3: doos-poes-koek-ijs
Kern 3: doos-poes-koek-ijs In deze kern leert uw kind: Letters: d - oe - k - ij z Woorden: doos, poes, koek, ijs, zeep Herhaling van de letters van kern 1 en 2 Deze nieuwe woorden en letters worden aangeboden
Nadere informatieWAT MAAKT DE VRIJESCHOOL UNIEK?
WAT MAAKT UNIEK? WAAROM De vrijeschool heeft een geheel eigen kijk op onderwijs, die gebaseerd is op het mensbeeld uit de antroposofie. Daarbinnen heeft iedere vrijeschool in Nederland een grote mate van
Nadere informatieWAT MAAKT DE VRIJESCHOOL UNIEK?
WAT MAAKT DE VRIJESCHOOL UNIEK? WAAROM DE VRIJESCHOOL De vrijeschool heeft een geheel eigen kijk op onderwijs, die gebaseerd is op het mensbeeld uit de antroposofie. Daarbinnen heeft iedere vrijeschool
Nadere informatieBushcraft training voor hoogbegaafde kinderen.
2015/2016 Bushcraft training voor hoogbegaafde kinderen. Aansluiting en uitdaging weg. Ondervindt u ook vaak dat uw hoogbegaafde kind niet vanzelfsprekend makkelijk leert? Merkt u ook dat uw kind moeite
Nadere informatieVier in Balans-tool. Teamrapportage
Vier in Balans-tool Teamrapportage 1 Inleiding Deze tool is gebaseerd op het Vier in Balans-model. Dit model vat samen wat er uit wetenschappelijk onderzoek bekend is over succesvolle invoering en gebruik
Nadere informatie