THE EUROPEAN MUSIC PLATFORM

Transcriptie

1 Stichting Eurosonic Noorderslag Bestuursverslag Groningen, 25 maart 2019 Stichting Eurosonic Noorderslag Bestuursverslag 2018 THE EUROPEAN MUSIC PLATFORM STICHTING EUROSONIC NOORDERSLAG

2 INHOUDSOPGAVE Inleiding 5 Activiteiten 11 Publieksbereik 22 Prestatieoverzicht 26 Financiën 30 Governance 34

3 1. INLEIDING From the bizarre to the delightful; Eurosonic is always a treat... CLASH Voor u ligt het jaarverslag van het jaar Van woensdag 17 tot en met zaterdag 20 januari 2018 vond in Groningen voor de 32e keer Eurosonic Noorderslag (ESNS) plaats. Met in totaal festivalbezoekers, bezoekers op de conferentie en 352 verschillende acts was 2018 weer een jaar vol hoogtepunten. Ook tijdens deze editie bleef ESNS trouw aan de eigen missie om de circulatie van Europese muziek te bevorderen. Tijdens het avondprogramma presenteerden 352 Europese acts zich, waaronder 22 uit het focusland Denemarken. Overdag namen internationale professionals uit 42 verschillende landen deel aan de ESNS-conferentie. Hoewel de organisatie in de voorbereiding op editie 2018 door meerdere externe factoren werd beïnvloed een kwestie rondom rapper Boef, een aardbeving in de aanloop naar het evenement, een fikse storm op donderdag, een fakkeloptocht op vrijdag en onverwacht een politieoefening in het centrum van Groningen is de afgelopen editie van Eurosonic Noorderslag (ESNS) te omschrijven als zeer geslaagd. De manier waarop deze uitdagingen zijn aangegaan, bewijst hoe veerkrachtig de organisatie en het team is. In 2018 vonden de European Border Breaker Awards (EBBA) voor de laatste keer plaats. Dit gebeurde op de vooravond van ESNS in MartiniPlaza. De ceremonie werd weer gepresenteerd door Jools Holland. Tijdens de uitreikingen werden 10 Europese artiesten centraal gezet die ieder succes hebben bereikt buiten hun eigen landsgrenzen. The Head of Unit Creative Europe, Barbara Gessler, reikte de Public Choice Award uit aan de Bulgaarse zanger Kristian Kostov. In 52 zalen in de Groninger binnenstad presenteerden 352 veelbelovende acts zich aan een publiek van muziekprofessionals en andere muziekliefhebbers. Als internationale springplank was ESNS 2018 wederom zeer succesvol. In het kader van het European Talent Exchange Programme (ETEP), het talentontwikkelingstraject van Eurosonic Noorderslag, werden door 116 van de belangrijkste Europese festivals een keuze voor hun line-up uit het Eurosonic programma. De meest genoemde acts waren: IAMDDB (Verenigd Koninkrijk), Zeal & Ardor (Zwitserland), Meute (Duitsland), Superorganism (Verenigd Koninkrijk), Jacob Banks (Verenigd Koninkrijk), Tamino (België), Agar Agar (Frankrijk) and Altin Gun (Nederland). Het focusland van deze editie was Denemarken. Tijdens de ESNS conferentie wordt de huidige stand van zaken in de muziekindustrie gepresenteerd aan de hand van verschillende panels, presentaties en discussies. Vanuit verschillende perspectieven werden veel verschillende onderwerpen behandeld. EPIC behandelde onder andere thema s als veiligheid, duurzaamheid, vrijwilligers, technologie en innovatie. Buma Music Meets Tech (BMMT) richtte zich vooral op onderwerpen als blockchain, streaming-diensten en technologische start-ups. Ook diversiteit en de positie van de vrouw in de muziekindustrie was een belangrijk discussiepunt tijdens de ESNS-conferentie De organisatie agendeerde de positie van vrouwen in de muziekindustrie dit jaar expliciet. De ESNSconferentie besteedde in meerdere seminars aandacht aan kwesties als gelijkheid op festivals en seksuele intimidatie bij concerten. Met een extra ingelast debat, naar aanleiding van het tumult rondom de uitspraken van rapper Boef op social media. 4 5

4 It s amazing that almost everyone working in the European music industry is present in the same city at the same time. PITOU Het showcasefestival Eurosonic vond plaats op woensdag-, donderdag- en vrijdagavond, en bood op 52 podia een presentatieplek voor de beste nieuwe Europese artiesten. Als avondprogramma van de conferentie fungeert Eurosonic als springplank voor artiesten naar een internationale carrière. Muzikaal gezien waren de successen op Eurosonic o.a.: Sigrid (no), Jacob Banks (gb), Superorganism (gb), Agar Agar (fr), IAMDDB (gb) en Alma (fi). De laatste festivalavond van ESNS staat in het teken van de Nederlandse popmuziek: Noorderslag. In meerdere zalen in de Oosterpoort vonden op zaterdagavond optredens plaats. Ook werd Noorderslag weer live uitgezonden door zowel de NOS/NTR als 3FM. Op 10 podia traden op 19 januari 2018 in totaal 52 acts op, waaronder: Naaz, My Baby, Kraantje Pappie, Josylvio, Maan, Boef en Pitou. Rapper Boef kwam terug op de eerder genoemde kwestie met een excuus-rap met bijbehorende video. Naast de EBBA s werden in 2018 ook andere awards zoals de European Festival Awards en de A Greener Festival Awards uitgereikt. Winnaars van de European Festival Awards waren Roskilde Festival, Sziget, MENT Ljubljana, ATC Live agent Alex Bruford en Lollapalooza Berlin festival direct Fruszina Szép. De A Greener Festival Awards schonk aandacht aan de beste groene initiatieven op festivals. Das Fest, Roskilde Festival, Ilosaarirock, Metal Days, Welcome to The Village en Liberation Festival Utrecht vielen in de prijzen. Met een recordaantal (479) journalisten aanwezig, kan er gesproken worden van een enorme media-aandacht. Als gevolg van de samenwerking met de European Broadcasting Union waren 37 Europese publieke omroepen aanwezig. Het festival werd met een recordaantal uren (41) verslagen door publieke radiostations uit 12 landen, verantwoordelijk voor 30 live-uitzendingen. In 2018 vond een onderzoek plaats van Hendrik Beerda Brand Consultancy naar de merkwaarde en economische waarde van ESNS. Dit onderzoeksbureau deed eerder hetzelfde onderzoek voor festivals als Oerol, International Film Festival Rotterdam, Concert at Sea en North Sea Jazz. Beerda voerde dit onderzoek in 2011 ook al uit voor ESNS. Uit het onderzoek bleek onder andere dat de economische waarde van ESNS in de periode gestegen is van een jaarlijkse nettowinst van 1,7 miljoen in 2011 naar 4,7 miljoen in De omzet in Groningen is gestegen van 6,5 miljoen naar 11 miljoen. Op de lange termijn vertegenwoordigt ESNS een maatschappelijke waarde voor Groningen van 173 miljoen. In 2011 was dit nog 31 miljoen. Deze stijging is met name te danken aan de stijging in publiciteit rondom het evenement. De bruto waarde van de publiciteit was 3,6 miljoen en is nu 7,4 miljoen. Ook is er een flinke stijging van het aantal festivalbezoekers (+34%) en conferentiedeelnemers (+36%). Belangrijker nog dan de stijging in economische waarde verwierven we over de jaren ook een hogere nationale merkkracht dan ooit tevoren. Sinds 2012 bezit ESNS over een nationale merkstatus. In de periode steeg de merkkracht van het evenement met 16 procent. Terwijl het evenement in 2011 nog een regionaal consumentenmerk was, is het in 2018 uitgegroeid naar een topmerk in de Nederlandse evenementensector. Binnen de provincie Groningen is in 2018 driekwart van de inwoners bekend met ESNS. Verder nemen we onder de culturele evenementen in Nederland de 15e positie in op het gebied van merkkracht. ESNS is hiermee het enige Groningse evenement met een nationale uitstraling. Onder de inwoners van de provincie Groningen is ESNS het 3e festival dat spontaan genoemd wordt, na Noorderzon en het Gronings Ontzet. ESNS liet zich in april 2018 tijdens de viering van Koningsdag goed zien in de stad Groningen. De Oude Boteringestraat werd die dag omgedoopt tot de ESNS Muziekstraat met meerdere artiesten en Popprijswinnaar Kensington gaf hier een verrassingsoptreden aan de stad. Dit tot groot genoegen van de prinsessen. 6 7

5 Vooruitblik 2019 De volgende en tevens drieëndertigste editie van Eurosonic Noorderslag vindt plaats van 16 t/m 19 januari 2019 in Groningen. In 2019 heeft ESNS twee focuslanden, namelijk: Tsjechië en Slowakije. We gaan verder met het proces waarbij we zoeken naar een jongere generatie festivalbezoekers. Via relevante onderwerpen en het streven naar een gelijke manvrouwverhouding tijdens de conferentie zetten we in op meer aansluiting met hun wereld. In het kader van een jongere generatie gaan we ook door met de Young-tickets voor Noorderslag. Tevens zal er een studententicket ( ESNS Academy ) worden geïntroduceerd. Ook het Pop Stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds, dat in 2018 voor het eerst werd uitgereikt, komt in 2019 terug. Ook zijn we bezig met het doorontwikkelen en professionaliseren van de organisatie. Inmiddels is duidelijk geworden dat na een periode van 33 jaar Peter Smidt zijn werkzaamheden als creatief directeur moet neerleggen. Tijdens ESNS 2019 hebben we daarom op passende wijze (inclusief koninklijke onderscheiding) afscheid van hem genomen. Verder zullen we meer richting de CAO werken en meer zzp ers in dienst nemen. Ook werken we toe naar een nieuw productieteam. We zetten in op het verwerven van meer private fondsen en de inhuur van een developer staat hoog op de agenda. In 2019 gaat ESNS door als Cultuurpijler popmuziek in de gemeente en provincie Groningen. Belangrijke activiteiten in ons cultuurpijlerschap in 2019 zijn o.a. Hit the North, House of the North en een nieuwe evenement; Popgala Noord. Via gerichte promotie en samenwerking met verschillende partners belicht ESNS steeds meer diverse stijlen, zoals Loud (metal, stoner, rock), Soul en Jazz, maar ook subgenres als Neo- Klassiek, Avant-Garde en Experimenteel zijn belangrijk. Dit jaar wil de BBC naast hun bijdrage via EBU samen met de Britse muziekrechtenorganisatie PRS hun samenwerking met ESNS verdiepen. De European Border Breakers Awards zijn in 2018 weer op een geweldige manier neergezet. In het voorjaar heeft de EU weer een call uitgedaan voor de komende jaren om zo de Europese muziekprijzen in stand te houden. In samenwerking met Reeperbahn Festival, Yourope, EBU, Impala, IMMF, Liveurope, Live DMA, EMEE en DME hebben we een nieuw plan ingediend voor de periode Hieruit is uiteindelijke de opvolger van de EBBA gekomen, namelijk: Music Moves Europe Talent Awards. Doordat deze call meermaals is uitgesteld, was uiteindelijk pas drie maanden voorafgaand aan Reeperbahn - waar de eerste genomineerden van de prijs bekend werden gemaakt - het project rond. De Music Moves Europe Talent Awards is een unieke samenwerking tussen de belangrijkste belanghebbenden, netwerken en platforms in de Europese muzieksector, die de nieuwe EU-prijs voor populaire en hedendaagse muziek organiseert en beheert. Als twee van de belangrijkste Europese muziekfestivals en -conferenties, bundelen Eurosonic Noorderslag en Reeperbahn Festival hun krachten met 8 partners uit de Europese muziekindustrie om de doelstellingen om Europese opkomende artiesten te ondersteunen te benadrukken. De bekendmaking van genomineerden en winnaars van de prijs zal plaatsvinden tijdens RBF in september en de prijsuitreiking wordt bij ESNS in januari gehouden. De prijs voor artiesten biedt ongekende mogelijkheden voor de winnaars, waaronder rondleidingen, internationale promotie en relevante bedrijfsondersteunende activiteiten. Ondersteund door een drievoudige communicatie- en merkstrategie zal het project veel waarde toevoegen aan de perceptie van het grootschalige Europese publiek, Europese artiesten en de Europese muzieksector in totaal. We zouden het allemaal niet klaarspelen zonder de inzet van externe partners, sponsors, financiers, lokale, regionale, landelijke en Europese overheden, die allen via Eurosonic Noorderslag bijdragen aan de Nederlandse en Europese popmuziek. De tomeloze inzet van onze medewerkers voor en achter de schermen wordt geroemd door onze bezoekers en maakt Eurosonic Noorderslag tot wat het is. We zijn hen hiervoor zeer erkentelijk. Maar bovenal danken we de artiesten die uit heel Europa naar Groningen komen om te spelen voor niets dan een maaltijd, een bed en een relevant publiek, in de wetenschap dat ze via Eurosonic Noorderslag hun muziek verder kunnen brengen, naar meer mensen in meer landen die hun muziek horen. Voor hen doen we het. Dit is en blijft onze belangrijkste missie. Pierre Ballings, voorzitter raad van toezicht Dago Houben, algemeen directeur/bestuurder 8 9

6 2. ACTIVITEITEN De focus van Stichting Eurosonic Noorderslag ligt voor op het verder vergroten van het rendement voor de optredende artiesten. Daartoe streven we naar meer publieksbereik en een versterking en verbreding van de functie als platform van ESNS. 2.1 HOOFDACTIVITEIT: EUROSONIC NOORDERSLAG It feels like the sort of festival that has the capacity to educate as much as entertain; where you can actually learn alongside indulging yourself. De hoofdactiviteit in 2018 was het evenement Eurosonic Noorderslag, dat plaatsvond van 17 t/m 20 januari 2018 in Groningen. Eurosonic Noorderslag bestond ook in 2018 uit een aantal elkaar versterkende onderdelen. Hieronder worden deze onderdelen in detail beschreven. ESNS als één geheel De verschillende activiteiten van ESNS zijn sterk met elkaar verbonden. Deze sterke onderlinge afhankelijkheden zorgen ervoor dat de meeste projecten kunnen dus niet zonder elkaar kunnen bestaan. En maken het mogelijk dat nieuwe projecten kunnen ontstaan. Een voorbeeld hiervan is het talentontwikkelingsprogramma Hit the North. Dit project is met name succesvol dankzij het grote netwerk dat is opgebouwd na 33 jaar ESNS en de vanzelfsprekende aanwezigheid van allerlei professionals tijdens de bootcamps. De verwevenheid van ESNS is ook terug te zien in de genomineerden voor een Music Moves Europe Talent Awards. Veel van deze artiesten speelden al in voorgaande jaren op Eurosonic en doen daardoor mee in het ETEP-programma waardoor ze zomertours hebben. Verder heb je als conferentie-bezoeker automatisch toegang tot het festival, waardoor veel professionals tijdens Eurosonic en Noorderslag van de opkomende acts kunnen genieten en tegelijkertijd carrières starten doordat de zalen vol staan met programmeurs. Denk ook aan de inhoudelijke Media-lijn op de conferentie en de mediacompound met live sessies in de stad. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de meerwaarde die ESNS creëert doordat de verschillende onderdelen elkaar versterken. Conferentie In 2018 trok de conferentie bezoekers. Deze professionals uit de nationale en internationale muzieksector kwamen in Groningen bijeen primair om nieuwe artiesten te scouten, om kennis op te doen en uit te wisselen, en te netwerken. De vrouwonvriendelijke uitspraken van rapper Boef hebben logischerwijs tot een interne discussie geleid en de organisatie voor een dilemma gesteld. Het boycotten van Boef is volgens Eurosonic Noorderslag niet het juiste antwoord op dit dilemma. Dit is niet het eerste en zal zeker niet het laatste geval zijn waarbij men vraagtekens kan zetten bij het gedrag, de songteksten of andere uitingen van artiesten. De ESNS-conferentie is het uitgesproken platform om dit debat in de sector voort te zetten. De organisatie agendeerde de positie van vrouwen in de muziekindustrie dit jaar expliciet. De ESNS-conferentie besteedde in meerdere seminars aandacht aan kwesties als gelijkheid op festivals en seksuele intimidatie bij concerten. Met een extra debat, naar aanleiding van de kwestie-boef, over gedragingen in de muzieksector, de impact van social media en de daaruit voortvloeiende keuzes voor organisaties, wil ESNS een constructieve bijdrage leveren aan deze publieke dialoog. Tijdens het debat over diversiteit in de muziekindustrie werden ook de projecten van KeyChange en Take a Stand uitgelicht. Andere (terugkerende) programmalijnen van de ESNS-conferentie waren de European Production & Innovation Conference (EPIC), Buma Music Meets Tech (BMMT), het artiestenprogramma en het popbeleid. EPIC stond geheel in het teken van productie en innovatie op festivals en podia. Onder andere ticketing, cashless-systemen, draadloze communicatie, duurzaamheid, mobiliteit en veiligheid kwamen aan bod. Ook werd er advies gegeven op het gebied van logistiek, rigging, management van sound levels, video en vr-technologie en gehoorbescherming. BMMT is het innovatieve programma van Buma/Stemra. Zij richtten zich vooral op de ondersteuning van start-ups. Met masterclasses over data, business modelling en blockchain potentials, toonde BMMT de mogelijkheden die er zijn op het snijvlak van muziek, innovatie en (digitale) technologie. DROWNED IN SOUND 10 11

7 Met haar artiestenprogramma zette ESNS zich in 2018 in om artiesten te ondersteunen in hun (creatieve) doorontwikkeling. Dit werd gedaan door middel van panels over o.a. auteursrecht, distributie, (green-)touring en marketing. De popbeleid-lijn bevat een combinatie van beleid en muziek. Ook in 2018 bood dit een interessant perspectief voor zowel podium directies en collega s uit de sector als beleidsambtenaren, politici en wethouders op een gemeentelijk, regionaal, en rijksniveau. Eurosonic Eurosonic vond plaats op woensdag, donderdag- en vrijdagavond, en bood op 52 podia een presentatieplek voor de beste nieuwe Europese artiesten. Als avondprogramma van de conferentie fungeert Eurosonic als springplank naar een internationale carrière. De programmering kwam tot stand in samenwerking met exportbureaus (deels participerend in ETEP), de EBU, en andere partners zoals agenten, labels en managements en aangemelde acts via onze website. Dit maakt Eurosonic ook een uitgelezen plek om Nederlandse artiesten en hun repertoire nationaal en internationaal te promoten. In de programmering schuiven we stukje bij beetje steeds wat verder op naar oorspronkelijke Europese popmuziek en minder het op het dominante US/Angelsaksische Engelstalige idioom gestoelde pop/rock. Muzikaal gezien waren de successen op Eurosonic o.a.: Sigrid, Jacob Banks, Superorganism, Agar Agar, IAMDDB en Alma. Focusland Denemarken Europees gezien was het een succesvol jaar, met Denemarken als focusland. Met 21 verschillende Deense acts zag het programma er als volgt uit: August Rosenbaum, Svin, Velvet Volume, IAMJJ, Iceage, Scarlet Pleasure, We Like We, Off Bloom, Phlake, School Of X, Snavs, Soleima, Av Av Av, Ellis May, Maximillian, Pardans, D/Troit, Myrkur: Folkesange, Vera, Lydmor en Baest. Artist Village In 2016 verplaatsen we onze Artist Village naar de Suikerfabriek, wat bij opening een gouden zet bleek te zijn. In de Suikerfabriek is het ook in 2018 weer gelukt er de hangout van te maken die we voor ogen hadden; een plek waar de tweeduizend internationale artiesten elkaar kunnen ontmoeten, eten, drinken, slapen, spelen en muziek maken, compleet met overnachtingsruimte. En een plek waar we met artiesten kunnen communiceren over onze doelstellingen, zodat ze weten wat ESNS eigenlijk is en wat ze hier kunnen bereiken: via ETEP naar de Europese festivals, een EBBA winnen, etc. We verhogen hiermee de service voor artiesten en daarmee de reputatie van Eurosonic in het veld. Ook zijn de artiesten op deze manier gemakkelijk bereikbaar voor de pers. De service wordt zeer gewaardeerd door artiesten. Voor de Noorderslag artiesten organiseren we sinds 2016 ook een speciaal artiesten diner. Tesamen met de mogelijkheid om te blijven overnachten faciliteren we op deze wijze de artiesten optimaal zodat zij zichzelf optimaal kunnen presenteren en het maximale uit hun show op Noorderslag halen. Eurosonic Air Sinds 2011 organiseert ESNS Eurosonic Air: een driedaagse serie concerten op een groots en gratis toegankelijk podium op de Grote Markt. Eurosonic Air is het meest zichtbare onderdeel van Eurosonic Noorderslag. Gedurende ESNS bruist de hele stad van de internationale bezoekers; maar pas met de komst van Eurosonic Air heeft het algemene publiek in de stad echt feeling gekregen bij de omvang en internationale impact van Eurosonic Noorderslag als geheel. Dankzij de in 2016 geïntroduceerde nieuwe dubbeldeks-club-tent, was het dit jaar weer mogelijk acts te programmeren die beter aansluiten bij het inhoudelijk profiel van Eurosonic. Zo konden dit jaar meer nieuwe Europese acts neergezet worden, en kon het Groningse publiek echt nieuwe (Europese) acts ontdekken. Dit sluit daarmee beter aan bij de doelstelling van Eurosonic Noorderslag, het vergroten van de internationale carrièrekansen voor opkomende Europese artiesten, en het bevorderen van de verspreiding van Europese muziek. Daarmee is de ook de toekomst van Air beter verankerd in de programma-genen van Eurosonic Noorderslag. Eurosonic Air trok in 2018 in totaal ruim bezoekers,waarvan 80% uit Groningen of directe omgeving. De volgende artiesten stonden in 2018 op het Eurosonic Air-podium: Jeangu Macrooy (Nederland), Meute (Duitsland), The Cool Quest (Nederland), DeWolff (Nederland), Transylvania [Damn Fun] (Roemenië), My Baby (Nederland), Noord Nederlands Orkest (Nederland), Tim Knol (Nederland), Ruben Hein (Nederland) en Michelle David & The Gospel Sessions (Nederland). 13

8 Wie Noorderslag checkt, is de rest van het jaar bij de les. VNPF Noorderslag De laatste festivalavond van ESNS staat in het teken van de Nederlandse popmuziek: Noorderslag. In meerdere zalen in de Oosterpoort vonden op de zaterdagavond optredens plaats. Ook werd Noorderslag weer live uitgezonden door zowel de NOS/NTR als 3FM. Noorderslag fungeert net als Eurosonic als springplank voor (nieuwe) artiesten. Door een samenwerkingsprogramma met Buma Cultuur s exportprogramma zijn op Noorderslag internationale talent scouts aanwezig en stromen Nederlandse artiesten ook internationaal door. Op 10 podia traden op 19 januari 2018 in totaal 52 acts op, waaronder: Naaz, My Baby, Kraantje Pappie, Josylvio, Maan, Boef en Pitou. Kortom, een goede mix van gevestigde namen en opkomende artiesten. In het kader van verhoogde service aan de Noorderslag-artiesten, boden we hen wederom het Noorderslag Artiesten Diner. In samenwerking met Buma Cultuur boden we alle Noorderslag-artiesten de mogelijkheid ook bij de Artist Village te overnachten. Zodat zij ten volle hun succes konden vieren en konden genieten van hun optreden en verblijf in Groningen. Een vast onderdeel van Noorderslag is de uitreiking van de Popprijs, die dit jaar werd gewonnen door de Utrechtse band Kensington. De uitreiking van de Popprijs wordt in combinatie met Noorderslag gezien als de graadmeter voor de Nederlandse popmuziek. Het is en blijft dan ook de belangrijkste prijs voor popmuziek in Nederland. Awards Eurosonic Noorderslag gaat over het ontdekken van nieuwe muziek en om het stimuleren van talentontwikkeling. De awards zijn daarom een belangrijk onderdeel van ESNS. Ze belonen talent en zorgen voor meer publiciteit rondom (nieuwe) artiesten. Ook in 2018 startten we ESNS met de uitreiking van de EBBA s en European Festival Awards. De combinatie van deze twee uitreikingen zorgde voor een goede opening van de nieuwe editie. European Border Breaker Awards: De European Border Breaker Awards is een cultuurprijs van de Europese Commissie. In 2018 werden de awards voor de vijftiende keer uitgereikt. Net als in 2017 vond de uitreiking plaats in MartiniPlaza. De award-ceremonie die op woensdag plaatsvond werd gepresenteerd door Jools Holland en zette 10 Europese artiesten die met hun muziek landsgrenzen overstegen in het zonnetje. Head of Unit van Creative Europe Barbara Gessler reikte de Public Choice Award uit. Ook werd deze dag de toevoeging van streaming aan de European Border Breakers Charts (EBBC) aangekondigd. De EBBC monitort wekelijks Europese artiesten die airplay behalen buiten hun thuisland. Met de toevoeging is de EBBC nu nog accurater. De EBBA winnaars van 2018 waren: Alice Merton (Duitsland), ALMA (Finland), Blanche (België), Kristian Kostov (Bulgarije, Public Choice Award), Off Bloom (Denemarken), Salvador Sobral (Portugal), Sigrid (Noorwegen), Skott (Zweden), The Blaze (Frankrijk), en Youngr (Verenigd Koninkrijk). Vanaf 2019 wordt de EBBA vervangen door Music Moves Europe Talent Awards, de nieuwe prijs van de Europese Unie voor populaire en hedendaagse muziek, georganiseerd door ESNS (Eurosonic Noorderslag). De prijs wordt uitgereikt aan artiesten die het Europese geluid van vandaag en de toekomst representeren. Het doel van de Music Moves Europe Talent Awards is het vieren en het ondersteunen van nieuw muzikaal talent om hun international carrières verder te ontwikkelen en te accelereren. Genomineerden voor de prijs zullen worden geselecteerd door het monitoren van hun positie in de European Border Breakers Charts, streaming cijfers, resultaten binnen het European Talent Exchange Programme (ETEP) en recommandaties van muziek export kantoren en partners die bijdragen aan de prijs. Winnaars van de prijs worden uitgenodigd om op ESNS te spelen, ontvangen een op maat gemaakt trainingsprogramma en worden beloond met financiële ondersteuning voor promotie en touring. Op deze manier draagt de prijs op substantiële wijze bij aan het gezamenlijke doel om aanstormend talent door te laten breken in Europa en daarbuiten. The whole festival s line-up remains a valuable resource European Festival Awards: In 2018 werden de European Festival Awards voor de zevende keer in Groningen uitgereikt. De awards werden bijgewoond door allerlei relevante Europese festival from which to pluck future greats. Eurosonic is promoters en organisatoren uit de internationale muzieksector. De winnaars (per categorie) waren: truly the best way to start the year for any music fan. Best Festival Line-Up: Sziget Festival, Take A Stand Award: Roskilde Festival, Lifetime Achievement Award: Daniel Rossellat, Brand Activation Award: Lowlands voor Miele Powerwash GIGWISE Best Small Festival: Ment Ljubljana, The Green Operations Award: Pohoda Festival Best Agent Award: Alex Bruford, The Best Newcomer Act: Rag N Bone Man, Best Indoor Festival: Ment Ljubljana, Best New Festival: Wacken Winter Nights, Award for Excellence and Passion: Fruszina Szép, Best Medium-Sized Festival: Down The Rabbit Hole, Promoter Of The Year: Goodlive Berlin, Health & Safety Award: Roskilde Festival & Paleo Festival, Best Major Festival: 14 Exit Festival 15

9 De Popprijs: De uitreiking van de Popprijs is en blijft een van de hoogtepunten van ESNS. In 2018 werd de Popprijs gewonnen door publieksfavoriet Kensington. Net als voorheen was de uitreiking dit jaar weer live te volgen via de NOS op NPO3. Buma Music Meets Tech Awards: De Buma Music Meets Tech Awards werden uitgereikt als afsluiting van het BMMT conferentieprogramma. De award is bedoeld om een nieuwe start-up te ondersteunen en te stimuleren. Winnaar in 2018 was Atmosphere, een middel waarmee bedrijven achtergrondmuziek kunnen kiezen om de optimale sfeer neer te zetten. European Festival Awards: In 2018 werden de European Festival Awards voor de zevende keer in Groningen uitgereikt. De awards werden bijgewoond door allerlei relevante Europese festival promoters en organisatoren uit de internationale muzieksector. IJzeren Podiumdieren: Sinds 1997 reikt de Vereniging Nederlandse Poppodia- en Festivals (VNPF) de IJzeren Podiumdieren uit. De uitreiking vond ook in 2018 weer plaats op een diner voorafgaand aan Noorderslag. Winnaars (per categorie): Beste Directeur: Frans Vreeke / TivoliVredenburg, Utrecht Beste Podium: WORM, Rotterdam Beste Festival: WOO HAH!, Tilburg Beste Programmeur: Maarten van Vugt / Encore Festival, Amsterdam / WOO HAH!, Tilburg Beste Marketeer: Lars Terhorst / EKKO, Utrecht IJzeren Eierbal: Timo Spruitenburg / Into The Woods, Amersfoort / Wildeburg, Kraggenburg Pop Media Prijs: De Pop Media Prijs werd op 20 januari 2018 voor de vierentwintigste keer uitgereikt. De prijs werd gewonnen door oud 3VOOR12 radio-dj Roosmarijn Reijmer. Andere genomineerden waren Puna.nl en Gert van Veen. 2.2 CULTUURPIJLER Hit the North Hit the North is een unieke interregionale samenwerking tussen popkoepels, festivals, podia, kennisinstellingen en media uit de drie Noordelijke provincies, dat als doel heeft om de professionele ontwikkeling van Noord-Nederlands popmuziektalent te stimuleren en de infrastructuur duurzaam te verstevigen. In 2017 hebben we zelf geïnvesteerd in Hit the North, omdat we deze verantwoordelijkheid voelden als Cultuurpijler. Dit leidde in 2018 tot een bijdrage vanuit We the North. De Noord-Nederlandse popcultuur is uniek en eigenzinnig, denk aan artiesten zoals Daniël Lohues, Meindert Talma, Kraantje Pappie en Noisia, maar noordelijke acts ervaren ook drempels om echt door te breken. Hit the North heeft tot doel om jaarlijks negen talentvolle Noord-Nederlandse pop-acts een coaching- en professionaliseringstraject op maat aan te bieden, waarin zowel de artistieke als de zakelijke vaardigheden van de deelnemers versterkt worden om een significante ontwikkeling in hun carrière te bewerkstelligen. We hebben de ambitie het programma de komende jaren verder te ontwikkelen en de infrastructuur duurzaam te verstevigen. De selectie van deelnemers verliep voorspoedig, mede dankzij het relevante netwerk van de provinciale partners. De negen geselecteerde acts, drie per provincie, van 2018 waren: The Heck (jaren 60 garage beat, Drenthe), Sorry John (poprock, Drenthe), Saint Martinez (folk/americana, Drenthe), Boyz in the Woods (hiphop, Groningen), FENN (electronic R&B, Groningen), Hollow Men (gitaarrock, Groningen), Katie Koss (pop, Friesland), Esther de Jong (singer-songwriter, Friesland) en Pendants (poprock, Friesland). Hoewel de selectie qua kwaliteit goed is, is er toch een niveauverschil tussen de acts waardoor onderlinge samenwerking niet altijd tot gewenst resultaat leidde tijdens de bootcamps. De band FENN is vanwege drukte genoodzaakt te stoppen met het traject na de bootcamp op Eurosonic Noorderslag. Boyz in the Woods is een hiphopformatie die gaandeweg het jaar uit elkaar zijn gegaan. Voor een volgende editie is het in de selectie belangrijk om een sterke commitment van de deelnemers te creëren. Op basis van deze ervaring maken we een meer maatwerktraject van de volgende editie. Zodat het ontwikkelingstraject beter aansluit bij de behoeften van de act op dat moment. De vier georganiseerde bootcamps in Neushoorn (oktober 2017, Friesland), Eurosonic Noorderslag (januari 2018, Groningen), De Muziekcoöperatie (maart 2018, Drenthe) en tijdens Into the Great Wide Open (augustus 2018, Vlieland) zijn door de meeste deelnemers als zeer positief en relevant ervaren voor hun ontwikkeling. Door veel tijd met elkaar door te brengen gedurende de weekenden ontstaan er synergieën tussen de acts onderling en met de coaches. De organisatie van het project is voorspoedig verlopen. Het partnerschap is constructief en elke partner is actief betrokken bij het project

10 De optredens in het teken van Hit the North vonden tijdens ESNS plaats in Brouwerij Martinus, dat voor vier dagen werd omgedoopt tot House of the North. Van 17 tot 20 januari 2018 was het de plek waar noordelijke talenten en initiatieven samenkwamen. Naast workshops, presentaties en borrels vonden er elke avond gratis toegankelijke optredens van noordelijke acts plaats. Tijdens de kick-off van House of North, op de woensdagavond, was er onder andere aandacht voor een ambitie-pamflet van de Groningse popsector. Deze werd door Stefan van der Wielen (Orange Skyline) overhandigd aan wethouder van cultuur Paul de Rook. Ook was er aandacht voor de officiële kick-off van Popgala Noord. Dit is een popgala voor de drie noordelijke provincies. De eerste editie zal in 2019 plaatsvinden en is bedoeld om de successen van de Noord-Nederlandse muziekindustrie te vieren en te belonen met awards. Ook willen de organisatoren (ESNS, POPgroningen, Friesland Pop, Kunst & Cultuur Drenthe en Urban House Groningen) bijdragen aan het zelfbewustzijn van de sector en het verbeteren van het klimaat voor de artiesten. Pop Stipendium Met het Pop Stipendium bekroont het Prins Bernhard Cultuurfonds sinds 2018 jaarlijks een veelbelovende popartiest of popband om hem/haar te stimuleren zichzelf verder te ontwikkelen. De missie is om veelbelovend talent te bekronen en talentontwikkeling te stimuleren. Afgelopen jaar werd het Pop Stipendium uitgereikt op zaterdag 20 januari in de Artist Village op het Oude Suikerfabriekterrein. De prijs werd uitgereikt door René Paas, commissaris van de Koning in Groningen. De euro van het Pop Stipendium werd uitgereikt aan Jacco Gardner, maar ook de twee andere genomineerden, Ronnie Flex en Pink Oculus, gingen naar huis met een een prijs. De artiesten zijn genomineerd door de jury, bestaande uit: Edwin van Andel (programmeur, dj), Imke Loeffen (De Nieuwe Oost, popmuzikant) en Joey Ruchtie (programmeur De Oosterpoort/ boeker Eurosonic Noorderslag). Innofest ESNS is een van de grondleggers en ambassadeurs van Innofest. Het doel is om innovatie een testplek & platform bieden. ESNS biedt beide functies. Het noordelijke innovatieproject is afgelopen editie verder ontwikkeld. Innofest faciliteert noordelijke bedrijven om producten te creëren voor de wereldwijde sector die op EPIC vermarkt kunnen worden. Festivals in Noord-Nederland fungeren als living lab voor het testen en ontwikkelen van innovaties uit het bedrijfsleven; innovaties die klaar zijn om vermarkt te worden, worden gepresenteerd op EPIC aan de daar aanwezige internationale festivalmarkt. Ook organiseerde Innofest een netwerkmoment in House of the North. Naast de betrokkenheid in boven genoemde projecten, biedt ESNS ook op andere manieren hulp en ondersteuning aan culturele organisaties in Groningen. Als deel van het Cultuurpijlerschap zit Dago Houben daarom in het Comité van aanbeveling van Usva. Ook biedt het kantoor in Groningen diverse creatieve bedrijven uit de sector onderdak. Hieruit vloeien steeds meer inhoudelijke samenwerkingen voort. 2.3 OVERIGE ACTIVITEITEN ETEP In 2018 is ETEP uitgebreid naar 116 deelnemende festival. ETEP is de meest tastbare graadmeter van spin-offs voor de artiesten die we op Eurosonic Noorderslag presenteren. Deelnemende festivals sturen hun programmeurs en marketeers naar ESNS om nieuwe artiesten te ontdekken en te boeken voor hun eigen festivals. In 52 zalen in de Groninger binnenstad presenteerden 352 veelbelovende acts zich aan een publiek van muziekprofessionals en andere muziekliefhebbers. Op de conferentie presenteerden ETEP-festivals hun eerste selectie acts van hun line-up voor het aankomende seizoen. De meest genoemde acts waren: IAMDDB (Verenigd Koninkrijk), Zeal & Ardor (Zwitserland), Meute (Duitsland), Superorganism (Verenigd Koninkrijk), Jacob Banks (Verenigd Koninkrijk), Tamino (België), Agar Agar (Frankrijk) and Altin Gun (Nederland)

11 Educatie Hoewel ESNS primair een evenement voor professionals in de muzieksector is, vinden we het ook belangrijk aan educatie te doen. We richten ons daarbij met name op het middelbaar en hoger beroepsonderwijs. We onderhouden nauwe banden met opleidingen in de regio die gerelateerd zijn aan de popsector. Jaarlijks begeleiden we een aantal stagiaires gedurende langere tijd in onze organisatie. Bij de werving geven we voorrang aan mensen uit Noord- Nederland. Veel van onze stagiaires stromen door naar regulier werk in de sector. Tijdens het evenement geven we studenten van deze opleidingen een functie binnen het dagpersoneel. Met technische opleidingen in Groningen doen we een werkervaringstraject tijdens het evenement. Binnen Grunnsonic werken we samen met POPGroningen en de Minerva Academie voor Popcultuur in het verzorgen van een begeleidingstraject. Koningsdag In 2018 vierden Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima Koningsdag in Groningen. Ter ere hiervan richtte Eurosonic Noorderslag een Muziekstraat in met optredens van verschillende bands in de Oude Boteringestraat. Daar werd de verrassingsband bekend gemaakt en werd de stad getrakteerd op een gratis optreden van Popprijswinnaar Kensington. Dit ook tot grote genoegen van de prinsessen. Koningsdag was een van de de eerste keren dat ESNS buiten januari een bijdrage kon leveren aan een evenement in de stad (foto s ANP en Jorrit Lousberg). 2.4 VOORBEREIDING EDITIE 2019 Naast de activiteiten in januari 2018 is het grootste gedeelte van 2018 besteed aan de voorbereiding van de volgende editie. In 2018 is een proces in gang gezet waarbij we proberen meer aansluiting te vinden bij een jongere generatie binnen de muziekindustrie. We geven deze doelgroep meer ruimte op het podium, zorgen voor onderwerpen die aansluiten bij hun wereld en we streven naar een gelijke man-vrouwverhouding in de line-up van de Conferentie. In 2019 gaan we uiteraard verder met dit proces. Het focusland voor komende editie bestaat dit jaar niet uit één land, maar uit twee, namelijk: Tsjechië en Slowakije. Dit zijn twee landen met onderling een stevige band. Afgelopen editie hebben we een stevige start gemaakt om het publiek van Noorderslag te verjongen (1/10e van het publiek onder de 21 jaar). In het kader van een jongere generatie gaan we ook door met de Young-tickets voor Noorderslag. Tevens is er in 2018 een studententicket ( ESNS Academy ) geïntroduceerd voor het festival in januari Ook het Pop Stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds, dat in 2018 voor het eerst werd uitgereikt, komt in 2019 terug. Via gerichte promotie en samenwerking met verschillende partners, belicht ESNS steeds meer diverse stijlen, zoals Loud (metal, stoner, rock), Soul en Jazz, maar ook subgenres als Neo- Klassiek, Avant-Garde en Experimenteel zijn belangrijk. Dit jaar wil de BBC naast hun bijdrage via EBU samen met de Britse muziekrechtenorganisatie PRS hun samenwerking met ESNS verdiepen. In mei hebben we ons ingeschreven voor de nieuwe EBBA-call voor We hebben hard gewerkt aan een plan dat breed wordt gedragen. Met de Music Moves Europe Talent Awards, een awardnight op de woensdagavond, hebben we een unieke samenwerking neergezet met 9 partners uit de Europese muzieksector, waaronder Reeperbahn. In voorgaande jaren vonden de awardshows van de EBBA jaarlijks plaats op de vooravond van Eurosonic Noorderslag in januari. Vanaf 2019 gaat ESNS in samenwerking met RBF verder met Music Moves Europe Talent Awards als waardige opvolger. Naast de unieke samenwerking tussen ESNS en RBF sluiten ook Yourope, EBU, IMPALA, IMMF, Liveurope, Live DMA, EMEE en DME zich aan. De samenwerking tussen ESNS en RBF is een opmerkelijk en belangrijk teken in de Europese muzieksector. Met de awards worden artiesten beloond en gesteund die met hun muziek succesvol zijn in Europa, buiten de eigen landsgrenzen. Dit met als doel om de mobiliteit van Europese muziek te stimuleren. In september 2018 zijn de genomineerden voor de Music Moves Europe Talent Awards gemaakt op een persconferentie op Reeperbahn Festival. De winnaars zijn eind 2018 bekend gemaakt. De prijsuitreiking vindt plaats in 2019 tijdens ESNS

12 3. PUBLIEKSBEREIK Live publiek Het live publiek bestaat primair uit twee categorieën: de professionals uit de muziekindustrie, die naar de conferentie komen, en het gewone festivalpubliek, de muziekfans die naar Eurosonic en Noorderslag komen. Van beide categorieën verzamelen we zowel kwantitatieve als kwalitatieve gegevens. Ook houden we een klanttevredenheidsonderzoek. Zo kunnen we herkomst, motivatie, effectiviteit, publiekssamenstelling en -tevredenheid goed monitoren. Ook verschaffen de onderzoeken relevante informatie over hoe we het beste met ons publiek kunnen communiceren. Deelnemers conferentie De conferentie-deelnemer is gemiddeld 36,5 jaar oud. 66% is man en 34% is vrouw. Van alle deelnemers komt 51% uit Nederland. De rest van de deelnemers komt uit Europa. Het werkveld waarin het grootste deel van de deelnemers zich bevindt is te verdelen in festival, artist management, agency, bookings agency. Beroepen die hierbij horen zijn artist manager, booker, marketing manager en project manager. Het percentage terugkerende conferentie-deelnemers ligt op ruim 70%. Het overgrote deel, namelijk 90,6%, verblijft tijdens de conferentie in Groningen. De voornaamste reden voor bezoek is: netwerken, kennis opdoen en nieuw talent ontdekken. Festivalpubliek De festivalbezoeker is gemiddeld tussen de 25 en 44 jaar oud. De Eurosonic-bezoeker is net wat jonger dan de Noorderslag-bezoeker. De Eurosonic-bezoekers bestaan voor 52% uit mannen en 48% vrouwen. Bij het Noorderslag-publiek is deze verdeling 49% man en 51% vrouw. Gemiddeld is het ESNS-publiek dus nagenoeg 50/50. De Eurosonic-bezoekers zijn grotendeels starters, tegenover de Noorderslag-bezoekers die voornamelijk bestaan uit ouders van (jonge) gezinnen. Van de Eurosonic-bezoeker is 57% woonachtig in Groningen, 65% komt uit Noord-Nederland. De Noorderslag-bezoeker is voor 59% woonachtig in Groningen, 73% komt uit Noord-Nederland. Diversiteit Met de grote diversiteit in ons programma is ook ons publiek steeds diverser geworden. Onze bezoekers worden jonger en ook de verhouding man/vrouw wordt steeds gelijker. Door de verschillende programma-onderdelen op zowel de conferentie als het festival, spreken we een zo breed mogelijk publiek aan. Zowel jong als oud, man als vrouw bezoekt ESNS. Niet alleen het publiek, maar ook de sprekers en artiesten binnen onze evenementen worden steeds diverser. Met haar participatie als een van de eerste festivals in Keychange en Take a Stand zet ESNS zich in voor diversiteit op festivals in de breedste vorm. Keychange is een internationaal initiatief dat als doel heeft meer vrouwelijk muziektalent de muziekindustrie in te krijgen. ESNS sluit zich aan bij het 50:50 in principe, wat inhoudt dat de balans van mannelijke en vrouwelijke artiesten in 2020 gelijk moet zijn. Take a Stand is een Europees initiatief met als doel het creëren van een beweging die sociale cohesie aanmoedigt en daarnaast aandacht en tolerantie vraagt voor alle culturen, geslachten, rassen, religies, seksuele voorkeuren, kleuren en afkomsten. ESNS is een van de ambassadeurs en partners van Take a Stand. Op basis van de Keychange criteria is het ESNS festival in % vrouw en in de conferentie 65%. Publiek via de media Een substantieel publiek wordt bereikt via de aanwezige media, die vanuit Groningen verslag doen in heel Europa. In 2018 waren 479 journalisten aanwezig bij Eurosonic Noorderslag, in 2017 waren dit er nog 465. Door veel te investeren in faciliteiten voor media, bereiken we in één klap een veelvoud van het publiek dat we live kunnen bedienen. Naar dit media-publiek doen we geen rechtstreeks onderzoek; we meten het bereik via uitgebreide eigen monitoring, en via informatie van onze media-partners. Dit zijn de bereikcijfers van alle onderdelen van Eurosonic Noorderslag, dus ook de EBBA. Met name deze laatste zorgt voor een groot tv-bereik. De 59 uitzendingen in 15 landen bereiken samen 20 miljoen kijkers. Het radio-bereik (162 miljoen luisteraars in 26 landen) ligt met name in Eurosonic, en is te danken aan de samenwerking met de publieke radiostations van de EBU. Een andere verklaring voor de stijging van cijfers in radio en televisie is te vinden in het feit dat we naast het aantal uitzendingen nu ook mentions mee rekenen. Wanneer er binnen één uitzending meerdere vermeldingen van ESNS waren, hebben we het aantal teruggebracht naar één. De daling in print, van 6,8 miljoen in 2017 naar 2,8 miljoen in 2018, laat zich verklaren door de aanhoudende daling van de relevantie van dit medium. De relatief sterke daling in het aantal potentiële bezoekers online, van in 2017 naar in Dit komt door een verandering van onze partner Meltwater. Er wordt namelijk geen splitsing meer gemaakt in unieke en potentiële views. Hierdoor is het lastig om 2018 te vergelijken met De verwachting is dat deze vergelijking in 2019 weer normaliseert. De internationale media-aandacht was groot. Eurosonic Noorderslag werd in 26 landen op de radio uitgezonden, en in totaal was het evenement in 14 Europese landen te lezen en in 15 landen te zien. Een groot aantal acts werd door de VPRO opgenomen tijdens de ESNS 3voor12 Sessions. Hieronder is een overzicht te vinden van alle behaalde media-resultaten, met als vergelijking die van MEDIA RESULTATEN online publicaties landen potential views (mln) waarde (in miljoen euro) 10,69 16,05 radio uitzendingen landen uren uitzending luisteraars (in miljoen) TV uitzendingen landen uren uitzending kijkers (in miljoen) 20 11,7 print publicaties landen 14 7 lezers (in miljoen) 2,8 6,

13

14 4. PRESTATIEOVERZICHT Het aantal activiteiten is iets gedaald ten opzichte van vorig jaar. Het totaal aantal bezoeken is echter nagenoeg hetzelfde gebleven ( in 2017 tegenover in 2018). Het aantal conferentie deelnemers is licht gedaald, van in 2017 naar in Het aantal bezoeken blijft achter ten opzichte van de normbegroting van het FPK. In de aanvraag voor het FPK, die nog voor editie 2016 is gedaan, is ingeschat dat het totaal aantal bezoeken zal stijgen in naar Deze inschatting was gebaseerd op de stijging in bezoeken in de jaren daarvoor. We constateren nu dat door gewijzigd beleid het totaal aantal bezoeken bewust stagneert. Deze beleidskeuzes gaan over de capaciteit van buitenterreinen, het aantal zalen waarin we programmeren, de capaciteit van deze zalen en de programmering. Voor ons zijn dit bewuste, inhoudelijke keuzes, die geen negatief invloed hebben op de effectiviteit van het evenement voor de deelnemers, noch op de publieksinkomsten. De 385 activiteiten in de kernprogrammering is inclusief de Grunnsonic en popkoepel-optredens. We kiezen ervoor omdat deze programmering zeer relevant is voor de lokale sector, en omdat deze programmering volwaardig meeloopt in de promotie. Wat we niet mee tellen, maar hier wel willen noemen, is de gratis programmering waar we als partner aan bijdragen. Deze loopt niet mee in onze hoofdpromotie, maar draagt wel bij aan exposure-mogelijkheden voor artiesten en het algemene bruisende klimaat in de stad. Hierbij gaat het om optredens in venues als Plato, de Coffee Company, en de Excelsior Locals! shows in Brouwerij Martinus. In totaal gaat het hier om nog eens 108 extra optredens. Model III F voor de Prestaties 2018 FPK 2017 van Festivals Huidig Boekjaar Begroting Vorig Boekjaar Duur in dagen Aantal activiteiten kernprogrammering Aantal overige activiteiten Een overzicht van de activiteiten van de kernprogrammering per activiteit staat in de jaarrekening Het model van het Fonds Podiumkunsten is als het gaat om aantallen bezoeken voor toepassing op Eurosonic Noorderslag minder geschikt. Het model is gebaseerd op bezoeken per voorstelling. Als we uitgaan van bezoeken per voorstelling en we nemen de capaciteit van alle voorstellingen en nemen daarvan een voorzichtige gemiddelde bezettingsgraad van 80% komen we op bezoeken. Om deze reden hanteren we net als andere jaren een afwijkende methode, en tellen het aantal bezoeken per dag en niet per voorstelling. De niet-betaalde bezoeken zijn de bezoeken aan Eurosonic Air en Grunnsonic. Beide programmaonderdelen zijn gratis toegankelijk. Uiteraard zijn onder zowel Eurosonic Air als Grunnsonic betalende bezoekers: de festivalbezoekers en de conferentie deelnemers. Het aantal festivalbezoekers dat gratis programmering bezoekt wordt niet geregistreerd en kan derhalve niet inzichtelijk worden gemaakt. De bezoekersaantallen van het gratis toegankelijke Eurosonic Air zijn een eigen schatting van de organisatie op basis van de ervaringen van de afgelopen jaren. Bij de bezoeken aan de kernprogrammering worden de conferentie deelnemers meegeteld; de kernprogrammering is immers uitdrukkelijk voor hen bedoeld. Bij het aantal bezoeken overige activiteiten (de conference-onderdelen) tellen we het aantal unieke personen, het totaal aantal geregistreerde conferentie deelnemers. Dit is op zich een relevant cijfer, dat niet gebaat is bij vermenigvuldiging in dagen. Uit het FPK-model blijken niet de activiteiten die we elders in het jaar organiseren in het kader van ETEP: de 483 internationale concerten van Eurosonic artiesten gedurende het festivalseizoen, in heel Europa. Deze optredens hebben een extra bereik van honderdduizenden extra mensen. Rekenvoorbeeld: als we uitgaan van mensen die deze live shows bezoeken betekent dat een extra bereik van mensen. En daarbij rekenen we het indirecte publiek dat via media en festivalprogramma met deze artiesten in aanraking komt nog niet eens mee. ETEP resultaten ETEP festivals (lezingen, workshops, seminars, netwerkmeetings, etc.) ETEP shows Totaal aantal activiteiten Verdere overige activiteiten: ETEP landen optredens ESNS-randprogramma ETEP artiesten Totaal aantal bezoekers Totaal aantal bezoeken kernprogrammering ETEP bezoekers (schatting) (incl. conf. deelnemers) Totaal aantal bezoeken overige activiteiten Voor het bereik via de media verwijzen we terug naar hoofdstuk 3. (lezingen, workshops, seminars, netwerkmeetings, etc.) Totaal aantal bezoeken Waarvan betaalde bezoeken Waarvan niet betaalde bezoeken

15

16 5. FINANCIËN Exploitatieresultaat De normbegroting is opgesteld voorafgaand aan de editie Deze is dus al behoorlijk verouderd. Voor de interne sturing is deze begroting derhalve minder relevant. De analyse van resultaten in de jaarrekening is derhalve primair gericht op de verschillen met 2017 omdat dat voor Eurosonic Noorderslag de meeste betekenis heeft. De belangrijkste elementen uit de verschillen met de normbegroting zijn terug te herleiden naar de niet-gerealiseerde ambitie om te groeien in de subsidie van gemeente en provincie Groningen. ESNS heeft voor de nieuwe kunstenplanperiode aangevraagd bij zowel provincie, gemeente als het rijk (Fonds Podiumkunsten). De Kunstraad Groningen heeft de plannen zeer positief gewaardeerd, maar een veel lagere bijdrage geadviseerd dan aangevraagd. Ons verzoek om de incidentele bijdragen om te vormen tot structurele is niet gehonoreerd. Ook de provincie heeft minder gehonoreerd, ondanks een zeer positieve beoordeling van het Cultuurpijlerplan. In totaal hebben we meer dan minder subsidie gekregen dan in de normbegroting staat. We hebben deze inkomsten gedeeltelijk kunnen compenseren door middel van hogere eigen inkomsten, voornamelijk met sales en service inkomsten. Het eigen inkomstenpercentage van 55,6% ligt ruim boven ligt de normbegroting van 50,8%. De eigen inkomsten zijn dan ook 28% hoger dan begroot. Het exploitatieresultaat is net als in 2017 weer positief ( ), door onder meer goede budgetbeheersing. Maar met name ook door nagekomen incidentele Europese subsidies, uit Hiervan hebben we voor het eerst sinds jaren investeringen kunnen doen in 2018 in ons personeel, in het evenement en in het kantoor. De totale lasten stegen met 9,5% t.o.v. 2017; de totale baten met 9,6%. Hierna geven we een toelichting op de meest relevante of opvallende afwijkingen t.o.v Baten De eigen inkomsten bleven in 2018 nagenoeg gelijk t.o.v. 2017, maar zijn 28% hoger dan de FPK-begroting. De hoogste stijging aan de inkomstenkant is die van de overige inkomsten (opbrengsten horeca, sales en hotelservice), namelijk meer dan een verdubbeling t.o.v. de normbegroting. In 2018 is verder ingezet op het behalen van een gezonde marges op deze services. Verder zijn er meer inkomsten uit private middelen t.o.v. de normbegroting (+26%). We hebben iemand aangetrokken die actief fondsen met en voor ons is gaan werven. Daarnaast zijn in mindere mate de publieksinkomsten gestegen; conferentie en festival, een groei van totaal 2% t.o.v 2017 en 4% t.o.v. de normbegroting. Dit is een combinatie van prijsstijging en toename van het aantal betalende conferentie-deelnemers. De omzet van de horeca is in t.o.v in Dat laatste is een nieuwe functie waarmee we gaan proberen de inkomsten uit commerciële activiteiten (sponsoring, sales, Ondernemers Club, 050 connects en ESNS extra) onder een paraplu te krijgen, met als uiteindelijke doel meer effectiviteit op deze activiteiten. De stijging van de Activiteitenlasten personeel (6% t.o.v. 2017) komt door een betere verloning van het dagpersoneel, en meer inzet van medewerkers op zowel programmering, productie als marketing. Meer inzet is nodig vanwege een toename van de omvang van het evenement en de activiteiten gedurende het jaar. Deze toename blijkt niet per se uit het aantal activiteiten zoals weergegeven in het prestatie-overzicht, maar zit hem in zaken als de doorontwikkeling van conferentie, de verplaatsing van het festivalterrein, meer activiteiten gedurende het jaar etc, kortom de ontwikkeling en innovatie van het festival. Een andere factor is de stijging van de tarieven. We zien een professionalisering van de sector, wat met hogere prijzen van onder andere onze zzp ers gepaard gaat. Tot slot, de Activiteitenlasten materieel zijn nagenoeg gelijk gebleven aan 2017 (+3%), en liggen 10% hoger dan de normbegroting. Ondernemerschap, eigen inkomsten Vanuit ondernemers perspectief gezien doen we het goed: De eigen inkomstenquote is in 2018 met 55,6% hoog. Maar meer nog blijkt dit uit de onverminderde investeringen vanpartners uit het veld, die feitelijk voor een groot deel van de financiering van het evenement zorgen: de nationale en internationale media (EBU, 3FM, 3voor12, NTR, Rockpalast), die opnames maken en verspreiden vanuit Groningen; de platenmaatschappijen, management en artiesten zelf die hier voor eigen rekening komen spelen, omdat het voor hen een investering is die absoluut rendeert. In toenemende mate komen hier leveranciers bij, die tegen hoge kortingen hunproducten en diensten bij ons willen showcasen, omdat ze via ons hun doelgroep en afzetmarkt bereiken. Wij bieden ook hen een relevant podium en presentatieplek. WNT, arbeidsmarktbeleid In de bezoldiging van haar topfunctionarissen hanteert Stichting Eurosonic Noorderslag de WNT; de bezoldigingen blijven allen ruim onder de maximale bezoldigingsnorm. In de jaarrekening zijn de bedragen ontvangen door de topfunctionarissen (algemeen directeur/bestuurder en raad van toezicht) te vinden. Stichting Eurosonic Noorderslag is op dit moment vooral een projectorganisatie en heeft in die hoedanigheid beperkte mogelijkheden voor arbeidsmarktbeleid. Onze belangrijkste prioriteit hierin is investeren in het opleiden en begeleiden van stagiairs. Bij de werving kiezen we altijd voor kwaliteit maar indien voor de keuze gesteld geven we voorrang aan mensen woonachtig in het Noorden. In de ijle infrastructuur van het noorden, bieden we juist voor hen een zeer waardevolle omgeving en aansluiting op nationale en internationale cultuursector. De Overige publieke bijdragen laten een sterke stijging zien, van in 2017 naar in Dit is met name veroorzaakt doordat een definitieve eindafrekening van ETEP heeft plaatsgevonden. De ingediende declaraties van ESNS zijn 100% gehonoreerd, terwijl uit voorzichtigheid op 80% honorering was gerekend. Hierdoor ontvingen we een eenmalige verrekening van , waarmee geen rekening is gehouden in de lopende exploitaties van die jaren wegens de gemaakte risico inventarisatie. Deze nagekomen subsidiegelden zijn in 2018 gebruikt voor jarenlang uitgestelde investeringen in mensen en materieel. Het restant wordt deels toegevoegd aan een bestemmingsreserve voor een pensioenvoorziening en aan de algemene reserve. Lasten In 2018 hebben we het systeem van kostenbeheersing nog verder verfijnd, zowel binnen de gehele organisatie, in het algemeen en onder alle producenten specifiek. Hierbij zijn de afzonderlijke projecten opgedeeld in losse producties met elk een eigen deelbegrotingen die door de producent beheerd werden. Dit heeft geleid tot grotere beheersbaarheid van de kosten. De stijging van de Beheerslasten personeel (44% t.o.v. 2017) is te verklaren doordat er MT- en staffuncties zijn uitgebreid vanwege professionalisering en de steeds groter wordende activiteiten. Ook is er in 2018 een transitievergoeding betaald aan ons voormalig creatief directeur (Overige beheerslasten personeel). De stijging van de Beheerslasten materieel (60% t.o.v. 2017) komt met name door investeringen in huisvesting en in nieuwe functies, waaronder de business developer. Financiële positie, liquiditeit, solvabiliteit Het exploitatieresultaat is in 2018 positief met Het eigen vermogen staat per 31/12/2018 op Er is een bestemmingsreserve gemaakt voor pensioensvoorziening van De algemene reserve is gestegen naar en dat is 6,2% van de totale lasten. Die zit binnen de marge van 6-10% dat volgens de risicoanalyse nodig is voor de stichting. De solvabiliteit is nagenoeg gelijk met 11% in 2018 (t.o.v. 12% in 2017). De solvabiliteit is in het geval van ESNS een minder relevant kengetal, omdat de stichting een onnatuurlijk grote balans heeft vanwege alle vooruit ontvangen bedragen en vooruitbetalingen op 31 december van ieder jaar. DIt komt doordat ons evenement in januari plaatsvindt

17 Risicomanagement op korte en lange(re) termijn ESNS kent een aantal categorieën van risico s. Een deel is verbonden aan het organiseren van een evenement in de winter, en in samenwerking met diverse partijen. We zijn in toenemende mate afhankelijk van het weer, maar ook van partijen en organisaties om ons heen. Weer heeft op een aantal manieren invloed. Te beginnen bij onze eigen horeca-activiteiten op Eurosonic Air en rondom het tweede festivalterrein, waar slecht weer een daling in de inkomsten kan veroorzaken. Dat is dit jaar maar weer gebleken. Een andere factor zijn de hotelschepen die naar Groningen komen gevaren om de te krappe hotelcapaciteit in de stad Groningen te compenseren. Indien er gedurende langere periode strenge vorst zou zijn, of de waterstanden te hoog of te laag zou dit kunnen betekenen dat de schepen Groningen niet kunnen bereiken. Dit zou tot een financiële tegenvaller kunnen leiden, omdat kostbare alternatieven geregeld moeten worden. Het natte en stormachtige winterweer heeft in 2018 voor geen grote financiële tegenvallers gezorgd. Ook de omvang en de complexiteit van het evenement maken ons kwetsbaar. We werken samen met vele partners en maken intensief gebruik van de faciliteiten en infrastructuur in de stad. We zijn daarmee mede afhankelijk van de goede wil van de partijen om ons heen. Dat is heel anders dan wanneer je een festival op een kaal stuk veld opbouwt. Het belangrijkste risico zit in het toegenomen aandeel incidentele subsidies in de totale baten, maar ook in de totale subsidie-inkomsten. Een risicoanalyse die we in het najaar van 2018 hebben geupdate, liet zien dat hier ons grootste risico ligt. Zeker wanneer dit wordt gekoppeld aan onze internationale positie als koploper, die ons noodzaakt steeds de beste te zijn, omdat in een veld met oprukkende concurrentie de wet van de remmende voorsprong en imagoschade negatieve gevolgen kan hebben. Doordat ESNS het eerste evenement is dat exclusief over Europese muziek gaat en expliciet de belangen van de Europese sector behartigt, zijn we zeer succesvol geweest, en nog steeds, in het verwerven van Europese subsidies. Deze subsidies zijn evenwel steeds tijdelijk en projectgebonden. Deze projecten zijn inhoudelijk en productioneel sterk verweven met het evenement en dragen in belangrijke mate bij aan de omvang en impact van ESNS. De tijdelijkheid van de Europese subsidies brengt ook een risico met zich mee. Ze kunnen ophouden. Concurrerende organisaties weten steeds beter de weg naar Brussel te vinden, en ook Brussel ontwikkelt haar beleid waardoor het beter aansluit bij de praktijk van de muzieksector. Een andere factor is spreiding van financiële middelen vanuit Brussel, waarbij vanuit politiek oogpunt wordt gekeken naar toewijzing van subsidies. Anders gezegd, het is voorstelbaar dat alleen om politieke redenen men in Brussel besluit een bepaalde subsidie op een bepaald moment niet meer aan NL/ESNS te geven maar aan een ander land/evenement. Voor de periode hebben we erop ingezet minder afhankelijk te worden van incidentele subsidies en een betere balans tussen Europese en nationale en regionale subsidies te realiseren. De Europese subsidies hebben ons in de gelegenheid gesteld sterk te groeien en te investeren in kwaliteit en media-exposure. Hieraan is maar ten dele gehoor gegeven door de Nederlandse overheden. In het advies van de Kunstraad Groningen adviseert zij de gemeente om bij eventueel wegvallen van een Europese subsidie, dit te compenseren vanuit EZ-middelen. De gemeente heeft hier mogelijk intern nota van genomen; er is helaas nog niets op schrift gesteld. We zullen dit blijven benoemen. Lobby OCW Sinds enkele jaren verkrijgt Eurosonic Noorderslag (ESNS) vanuit het Fonds Podiumkunsten structurele subsidie van de rijksoverheid. De vraag is of ESNS als platform en showcasefestival bij het FPK op de juiste plaats zit. In november hebben we daarom een position paper voor ESNS in het cultuurbeleid van opgesteld. Hierin vraagt ESNS aandacht voor haar positie in het cultuurbeleid in Nederland en vragen we het ministerie van OCW om ESNS op te nemen in de culturele basisinfrastructuur (BIS). Hieropvolgend hebben de kamerleden Kwint en Asher op eigen initiatief een motie ingediend waarin verzocht wordt om in de adviesaanvraag aan de Raad voor Cultuur een vraag over de gewenste functies/voorzieningen voor festivals in de culturele basisinfrastructuur op te nemen. De motie is aangenomen en de minister heeft een en ander in haar adviesvraag aan de Raad voor Cultuur meegenomen. Toch is hiermee de positie van ESNS natuurlijk nog niet veilig gesteld. We blijven ook in 2019 in gesprek met OCW, FPK en de raad voor Cultuur over dit onderwerp

18 6. GOVERNANCE Samenstelling van het bestuur/directie en de raad van toezicht Sinds 31 maart 2008 heeft Stichting Eurosonic Noorderslag een raad van toezicht. Het bestuur van Stichting Eurosonic Noorderslag ligt sindsdien bij de algemeen directeur/bestuurder. De Raad van Toezicht bestond in 2018 uit: Pierre Ballings voorzitter aangetreden: 31/03/2008 Sandra den Hamer lid aangetreden: 12/04/2013 Willem van Zeeland lid aangetreden: 08/10/2015 Sieger Dijkstra lid aangetreden: 31/03/2016 Antje Diertens lid aangetreden: 01/05/2018 Pierre Ballings zit in zijn derde termijn als lid van de RvT, waarvan twee keer (her)benoemd als voorzitter. Sinds 1 september 2009 is Dago Houben de algemeen directeur/bestuurder. Het managementteam bestaat in 2018 uit: Algemeen directeur/bestuurder: Dago Houben Creatief directeur: Peter Smidt Festivalmanager: Peter Sikkema Hoofd Bedrijfsvoering: Daniële Streep Marketing manager Jildau Stoelwinder Hoofd Productie: Hans Jansen, per juni 2018 opgevolgd door Camiel de Kruijf Hoofd Programma: per 1 april 2018 Robert Meijerink Governance De Raad van Toezicht heeft in 2018 viermaal vergaderd. In 2018 zijn de principes gevolgd van Cultural Governance. De interactie tussen Raad van Toezicht en accountant loopt via de algemeen directeur/bestuurder en de auditcommissie. De leden van de Raad van Toezicht worden benoemd voor een periode van drie jaar. In 2018 trad Antje Diertens aan als nieuw lid. De bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten van Stichting Eurosonic Noorderslag. Taken en bevoegdheden van de algemeen directeur/bestuurder zijn vastgesteld in een directiereglement. De algemeen directeur/bestuurder is voor onbepaalde tijd benoemd; een rooster van aftreden is hier niet van toepassing. In 2013 is een auditcommissie ingesteld, die in 2018 bestond uit Sandra den Hamer en Pierre Ballings. De auditcommissie is een gedelegeerd orgaan van de Raad van Toezicht, zonder eigen beslissingsbevoegdheid. De auditcommissie zoomt in op financiële zaken en doet de Raad van Toezicht daarvan verslag. De auditcommissie heeft in 2018 viermaal vergaderd. Huisvesting en organisatie In 2018 hebben er een aantal organisatorische wijzigingen plaatsgevonden. Als gevolg van het gedeeltelijk uitvallen van de artistiek directeur, Peter Smidt, zijn de belangrijkste uitvoerende delen van werkzaamheden verdeeld over het team. Na een periode van 33 jaar moet Peter Smidt om gezondheidsredenen helaas zijn werkzaamheden als creatief directeur van ESNS neerleggen per Peter Smidt, de grondlegger van het Europese muziekplatform, blijft binnen zijn mogelijkheden de komende jaren nog betrokken als adviseur van ESNS. Het kantoortje in Amsterdam dat we sinds 2016 huren blijkt een goede zet te zijn, aangezien een deel van ons team daar fijn werkt en de verbinding tussen Amsterdam-Groningen korter is. Eind 2017 hebben we ook in Groningen een heerlijk kantoor gevonden aan de Trompsingel waar we zijn ingetrokken. Dit kantoor, waarin meer ruimte is voor onze zzp ers om gezamenlijk te werken, werkt verbindend en bevordert onderlinge communicatie en samenwerking. Onze jonge garde zzp ers en stagiairs geven we steeds meer een grotere rol, die zij glansrijk oppakken. Niet alleen onze onderlinge samenwerking is verbeterd, maar ook de relatie met de gemeente en provincie. Afgelopen jaar hebben we onze rol als Cultuurpijler Muziek/Creatieve Industrie succesvol verder uitgebouwd, mede door diverse creatieve bedrijven uit de sector onderdak te bieden in ons kantoor in Groningen. Hieruit vloeien steeds meer inhoudelijke samenwerkingen voort. Voor een uitgebreid overzicht van de activiteiten die onder ons Cultuurpijlerschap vallen verwijzen we naar hoofdstuk 2. De veranderingen binnen het MT zijn dat we Camiel de Kruijf in plaats van Hans hebben aangenomen als Hoofd Productie, dat Jildau Stoelwinder van marketing coördinator m.i.v Marketing Manager is geworden en Robert Meijerink voorzitter van het programmateam en Hoofd Programma (nieuw MT-functie) is geworden. Om Peter Smidts takenpakket verder te verdelen is Ruud Berends hoofd van de Conferentie geworden. Los daarvan, hebben we ook een nieuwe hoteldesk coördinator, Christina Sietsma, en ook hebben we een Business Developer aangenomen, Linda Holleman. Dat laatste is een nieuwe functie waarmee we gaan proberen de inkomsten uit commerciële activiteiten (sponsoring, sales, Ondernemers Club, 050 connects en ESNS extra) onder een paraplu te krijgen, met als uiteindelijke doel meer effectiviteit op deze activiteiten. Tot slot hebben we Tjitske Dijkstra aangesteld als externe vertrouwenspersoon. Onderstaand is een organogram van de organisatie in 2018 te vinden. In 2018 was 1fte vast in dienst. Raad van advies Tegelijk met het instellen van een raad van toezicht, heeft Stichting Eurosonic Noorderslag ook een raad van advies ingesteld, die in 2018 bestond uit de volgende personen: Erwin Blom, Janpier Brands, Berend Schans en Paul Solleveld. Er zijn bilaterale contacten met de raadsleden, maar als orgaan heeft het al een aantal jaren een slapende status. Dit komt mede doordat we als organisatie steeds meer en beter de interne en externe kennis benutten. Daarom is eind 2018 besloten om de Raad van Advies op te heffen per Ambassadeurs In 2016 hebben we een nieuw orgaan in het leven geroepen: de ambassadeurs. Deze zijn niet statutair benoemd, maar zijn mensen van naam en faam die het belang en de waarde van Eurosonic Noorderslag graag vertolken binnen hun netwerken. Zij worden met name gevraagd om van tijd tot tijd bij belangrijke beslissingen en aanvragen voor bijdragen en subsidies contacten te leggen en waar mogelijk een goed woord te doen. Ambassadeurs dragen Eurosonic Noorderslag een warm hart toe en zijn in staat voor het evenement een lans te breken. De werkwijze, positie en werving zijn vastgesteld in de Raad van Toezicht van Stichting Eurosonic Noorderslag. In 2016 traden Max van den Berg en Henk Pijlman toe als ambassadeurs en die zijn dat ook in

19

20

21 esns.nl