Duurzaamheidsfabriek Experience! Experience briefing voor begeleiders VMBO leerlingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Duurzaamheidsfabriek Experience! Experience briefing voor begeleiders VMBO leerlingen"

Transcriptie

1 Duurzaamheidsfabriek Experience! Experience briefing voor begeleiders VMBO leerlingen

2 Inhoudsopgave: Korte inleiding in enkele zinnen Planning en tijdsindeling Inleidend verhaal Workshops Cradle to Cradle Cablean Zonnecollector Willie Warmte

3 Korte inleiding in enkele zinnen: De leerlingen gaan gewapend met melkpak en petfles diverse opdrachten uitvoeren in de Duurzaamheidsfabriek, zoals recyclen, isoleren en ze bouwen een zonnecollector. Er zit een wedstrijdelement in het programma waarbij er een winnaar wordt uitgeroepen tot Willie Warmte. Begeleiders en betrokkenen. Naast de docenten van LEXLAB wordt de klas tijdens de workshop begeleid door MBO studenten middenkader engineering van het Davinci college. Zij werken dagelijks in de duurzaamheidsfabriek en kennen de praktijk van het volgen van een technische opleiding. Planning en tijdsindeling De Experience wordt gehouden van 25 maart tot 1 juli 2014 op iedere dinsdag- en vrijdagmiddag van 13:00 tot 15:30. Maximaal 27 leerlingen per klas. Programma: Tijdstip Activiteit Locatie 12:45- Ontvangst van klassen en begeleiders Receptie 13:00 13:00 Algemene intro en start Workshop `Willie Warmte` Lexlab, 4 e verd. 13:20 Verdelen van de leerlingen in 3 groepen (mag ook vooraf) 13:25 Start 1 e workshop. Lexlab of DZF 2 e verd. 13:55 Einde 1 e workshop. 14:00 Start 2 e workshop. Lexlab of DZF 2 e verd. 14:30 Einde 2 e workshop. 14:35 Start 3 e workshop. Lexlab of DZF 2 e verd. 15:05 Einde 3 e workshop, iedereen terug naar lexlab. 15:10 Afronding workshop Willie Warmte en korte evaluatie. Lexlab, 4 e verd. 15:30 Einde. 15:35 Met z n allen vertrekken via de trappengangen naar de uitgang van de DZF.

4 De Experience De leerlingen worden ontvangen bij de centrale ingang van de Duurzaamheidsfabriek. Gezamenlijk maken we een korte tour door de fabriek waarna we onze jassen ophangen op de 4 de verdieping. Bij het LEXLAB aangekomen wordt tijdens een korte introductie besproken wat voor gebouw de duurzaamheidsfabriek is, wat hier gebeurt en wat duurzaamheid nu eigenlijk is. Workshop: Wie wordt Willy Warmte Het thema duurzaamheid is direct ook de kick-off voor de eerste workshop. De drie groepjes (graag de klas vooraf opdelen) krijgen ieder een flesje water uit de koelkast wat ze de rest van de dag moeten koesteren. Door bij verschillende workshops punten te scoren kan je de temperatuur in het flesje steeds verder opvoeren. Wie op het eind het warmste flesje heeft wint.

5 De punten worden uitbetaald in tijd om het flesje te kunnen opwarmen boven een ouderwetse gloeilamp, hiermee wordt meteen duidelijk hoe inefficiënt de ouderwetse gloeilamp is omdat hij zo ontzettend veel warmte afgeeft. Hoe langer het flesje boven de lamp blijft hoe warmer het water wordt! Maar alleen warmte toevoegen daar win je vandaag niet mee. Aan de leerlingen is het de taak om het flesje gedurende de experience (2,5 uur) te isoleren met spullen die ze toevallig bij zich hebben om het flesje op temperatuur te houden. Aan het eind van de dag worden de temperatuursensoren uitgelezen met de computer waarna we de resultaten klassikaal bespreken. Uit de grafiek is zowel het verloop van de temperatuur, de gemiddelde temperatuur als de piekwarmte uit af te lezen. Welke groep haalt het beste gemiddelde en wordt uitgeroepen tot `Willie Warmte`?

6 Workshop: `Recycling` In deze workshop bekijken we het `recycling` principe. Er wordt kort verteld over het verbruik van kunststof en het belang van het recyclen hiervan. Verschillende soorten kunststof liggen verzameld en moeten worden uitgezocht om wel/niet gerecycled te kunnen worden. De oude melkflessen die zijn meegebracht worden versnipperd in de kunststofshredder. Met deze kunststof snippers maken we een plaat kunststof op de plaatpers. De nieuwe plaat kunststof wordt daarna gelijk weer gebruikt in de vacuümvormmachine voor het maken van een nieuw product, maar wat het wordt blijft nog een verrassing.

7 Workshop: Duurzame energie m.b.v. 4D panelen Onderwerp van deze workshop is Cablean: een bedrijf uit Papendrecht wat naam maakt door het flexibiliseren van oppervlakken. Een voetbalveld wat een ijsbaan kan worden, zonnepanelen die in reclame veranderen, alles kan. We beginnen met een korte uitleg (5 min) van Cablean en het gebruik en de toepassingen van de 4d panelen. Er zijn enkele werkende testmodules van het innovatieve product in werking te zien. Tevens zijn er een heleboel voorbeelden van toepassingen. Wat hier een belangrijk aspect is dat aan de orde komt is de constructie en vooral de overbrengingen die nodig zijn voor het draaien van de panelen/modules. Na de korte introductie wordt de groep opgedeeld in 2 groepjes. Ieder groepje krijgt een eigen opdracht. Opdracht 1: Hoe laat je de panelen (synchroon) met elkaar draaien? Tijdens deze opdracht moeten de leerlingen een werkend schaalmodel in elkaar zetten. Ze hebben ongeveer 15 minuten de tijd om met tandwielen de juiste overbrenging te maken en te zorgen dat de panelen synchroon draaien. Opdracht 2: Spel/quiz :De leerlingen krijgen drie locaties voorgeschoteld. Bijvoorbeeld de Duurzaamheidsfabriek, de Kuip en een school. Bij de verschillende afgebeelde situaties moeten ze een keuze maken uit de verschillende applicaties die Cablean bied. Hang je een zonnepaneel op of is lucht zuivering belangrijker? De laatste 5 minuten worden de resultaten bekeken en besproken.

8 Workshop: Wat kun je zoal doen met zonnewarmte? Zonnewarmte, het is natuurlijk hartstikke lekker om in de zon te zitten, maar kunnen we er ook nog wat mee doen? Hoe kunnen we al die energie die de zon uitstraalt toepassen? We bespreken een aantal voorbeelden zoals energiecentrales die energie genereren uit zonnewarmte. De leerlingen gaan zelf een zonnecollector bouwen met behulp van de lasersnijder en gaan hier enkele metingen aan verrichten. Ze ervaren de mogelijkheden van licht en warmte en leren dit toe te passen om energie op te wekken. Hoe meer warmte energie je kunt creëren hoe meer punten je verdient.

9 Een voorbeeldje van een zonnecollector mbv een zelf te maken fresnol lens.

Wie gaat dat betalen? LESPROGRAMMA: Klas 1 en 2 VMBO / MBO. Ontdek de waarde van Nederland. Belasting & Douane Museum

Wie gaat dat betalen? LESPROGRAMMA: Klas 1 en 2 VMBO / MBO. Ontdek de waarde van Nederland. Belasting & Douane Museum Ontdek de waarde van Nederland Belasting & Douane Museum LESPROGRAMMA: Wie gaat dat betalen? Klas 1 en 2 VMBO / MBO Bestemd voor leraren Klas 1 en 2 VMBO / MBO Wie gaat dat betalen? Geschikt voor klassen

Nadere informatie

Veilige haven LESPROGRAMMA: Klas 1 en 2 VMBO / MBO / Havo / Vwo. Ontdek de waarde van Nederland. Belasting & Douane Museum

Veilige haven LESPROGRAMMA: Klas 1 en 2 VMBO / MBO / Havo / Vwo. Ontdek de waarde van Nederland. Belasting & Douane Museum Ontdek de waarde van Nederland Belasting & Douane Museum LESPROGRAMMA: Veilige haven Klas 1 en 2 VMBO / MBO / Havo / Vwo Bestemd voor leraren van Klas 1 en 2 VMBO / MBO / Havo / Vwo Veilige Haven Geschikt

Nadere informatie

Handleiding. Pagina 1 van 9

Handleiding. Pagina 1 van 9 Begeleiding De website is opgebouwd uit stappen. De stappen op de website volgen elkaar logisch op en alle opdrachten staan duidelijk op de website beschreven. De informatie op de website is voor iedere

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inhoud van de leskist

Inhoudsopgave. Inhoud van de leskist Inhoudsopgave Inhoud van de leskist... Inleiding... Leerdoelen... Opbouw van de les 1. Voorbereiding voor de leerkracht... 2. Introductie Brief van de jutter... 3. Veldwerk in de schoolomgeving Afval jutten...

Nadere informatie

Welkom op de informatieavond TOT maandag 20 april 2015

Welkom op de informatieavond TOT maandag 20 april 2015 Welkom op de informatieavond TOT maandag 20 april 2015 TOT opleiding Uilenhof (MAVO+*) *MAVO + = MAVO met Technologie TOT opleiding Da Vinci (ROC MKE*) *ROC MKE = MBO Midden Kader Engineering TOT opleiding

Nadere informatie

2.5: WINDENERGIE GEBRUIKEN 2.6: ZONNEWARMTE GEBRUIKEN 2.7: ZONNESTROOM GEBRUIKEN 2.8: BIO-ENERGIE GEBRUIKEN

2.5: WINDENERGIE GEBRUIKEN 2.6: ZONNEWARMTE GEBRUIKEN 2.7: ZONNESTROOM GEBRUIKEN 2.8: BIO-ENERGIE GEBRUIKEN WERKBOEKJE LES 2: HOE KAN IK? Dit werkboekje is van TEAM Naam : Naam : Naam : Naam : Instructie: Doe de opdrachten om en om, kies steeds een andere kleur. Kruis aan als je een opdracht gedaan hebt. Zuinig

Nadere informatie

Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding

Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding Museumles Tureluurtje Docentenhandleiding September 2014 Inhoud De museumles in het kort... 3 Voorbereiding in de klas... 3 In het museum... 3 Afsluiting in de klas... 3 De museumles uitgewerkt... 4 Introductieles

Nadere informatie

LES 2 & 3 GAMEMAKER4YOU

LES 2 & 3 GAMEMAKER4YOU Maart 2009 LES 2 & 3 GAMEMAKER4YOU Les 2 & 3 GameMaker m.b.v. het boek GameMaker4You Ze leren het doolhof maken (hoofdstuk3) en hierna maken ze een eigen doolhofspel Les 2 Docent Doel Doel van deze les

Nadere informatie

LES 4 & 5 GAMEMAKER4YOU

LES 4 & 5 GAMEMAKER4YOU Maart 2009 LES 4 & 5 GAMEMAKER4YOU Les 4 & 5 GameMaker m.b.v. het boek GameMaker4You Ze leren een shooter maken en hierna maken ze een eigen shooter Les 4 Docent Doel Doel van deze les is leerlingen leren

Nadere informatie

De tussenstand VOLG DE WEDSTRIJD VIA

De tussenstand VOLG DE WEDSTRIJD VIA LES 2 De tussenstand Wat gaan we doen vandaag? MEER LEREN OVER TEXTIELAFVAL KENNISMAKEN MET VERSCHILLENDE SOORTEN TEXTIEL EEN EIGEN KWARTETSPEL MAKEN (EN ZO BONUSPUNTEN VERDIENEN VOOR AFVAL THE GAME!)

Nadere informatie

Sire Filmpjes maken - Docent

Sire Filmpjes maken - Docent Mediawijsheid lessen Juli 2013 Sire Filmpjes maken - Docent Sociale Media als Facebook/Twitter/Instagram is het medium waar veel pubers zich op begeven. Ouders zeggen wel eens dat de smartphone aan de

Nadere informatie

Anne Frank. Lezen & schrijven. met. Laat het ons weten! Handleiding voor de docent en de bibliotheekmedewerker

Anne Frank. Lezen & schrijven. met. Laat het ons weten! Handleiding voor de docent en de bibliotheekmedewerker Laat het ons weten! Wij zijn reuze benieuwd naar de mooie zinnen of gedichtjes van de leerlingen. U kunt ons hiervan laten meegenieten via de Facebookpagina van het nne Frank Huis. Post een van de resultaten

Nadere informatie

Oriëntatie: Samen Scholen Beeldende Kunsteducatie. Helma Molenaars en Grada Buren.

Oriëntatie: Samen Scholen Beeldende Kunsteducatie. Helma Molenaars en Grada Buren. Oriëntatie: Het doel van deze lessenserie is: bestaande foto s zoeken met een eigen verhaal erbij. Dan gaan jullie mensen deze fotoserie voorleggen en vragen welk verhaal zij erin zien. Tot slot gaan jullie

Nadere informatie

project: Introductie Helpende Zorg & Welzijn

project: Introductie Helpende Zorg & Welzijn project: Introductie Helpende Zorg & Welzijn. > Cas us Vmbo Morgenland heeft een afdeling Zorg & Welzijn. De school merkt dat de leerlingen van deze afdeling graag wat meer willen weten over het beroep

Nadere informatie

Team 2: Wolken Onderzoek naar de invloed van wolken op zonnepanelen

Team 2: Wolken Onderzoek naar de invloed van wolken op zonnepanelen Zonnepanelen op school Team 2: Wolken Onderzoek naar de invloed van wolken op zonnepanelen Jullie gaan onderzoeken wat de invloed is van wolken op de opbrengst van zonnepanelen 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM

Nadere informatie

Aanleiding projectweken. Gewenste kaders van een projectweek. Het proces

Aanleiding projectweken. Gewenste kaders van een projectweek. Het proces Aanleiding projectweken In het kader van talentontwikkleing en werken met 21 eeuwse vaardigheden zijn leerkrachten zich aan het ontwikkelen en professionaliseren naar nieuwe, innovatieve vormen van onderwijs.

Nadere informatie

In deze opdracht doen de leerlingen op twee of drie plekken in de Duurzaamheidsfabriek metingen naar geluid en licht.

In deze opdracht doen de leerlingen op twee of drie plekken in de Duurzaamheidsfabriek metingen naar geluid en licht. HANDLEIDING VOOR DE BEGELEIDERS Meten is weten! In deze opdracht doen de leerlingen op twee of drie plekken in de Duurzaamheidsfabriek metingen naar geluid en licht. Bij elke meter hoort een handleiding

Nadere informatie

Logo quiz Project Inleiding op de Logo!

Logo quiz Project Inleiding op de Logo! Logo quiz Project Inleiding op de Logo! Project ontwikkelt door: Tim van Schuylenburg Ben van Kruisbergen Inhoudsopgave Projectbeschrijving en Planning 2 Blz. De benodigdheden en aansluitschema 4-8 Complete

Nadere informatie

Workshops door fotograaf Henrieke van Assen

Workshops door fotograaf Henrieke van Assen Offerte Uitleg Workshops door fotograaf Henrieke van Assen Kinderworkshops fotografie zijn bedoeld om op spelenderwijs kinderen in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar bekend te maken met het medium fotografie.

Nadere informatie

Opbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete

Opbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete 10 werkvormen om het denken te activeren Goede metacognitieve vaardigheden worden gezien als een voorspeller van succesvol leren. Door expliciet aandacht te besteden aan denkvaardigheden, stimuleer je

Nadere informatie

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende

Nadere informatie

Website maken Mediawijsheid lessen Juli 2013

Website maken Mediawijsheid lessen Juli 2013 Website maken Mediawijsheid lessen Juli 2013 Website maken - Docent Sociale Media als Facebook/Twitter/Instagram is het medium waar veel pubers zich op begeven. Ouders zeggen wel eens dat de smartphone

Nadere informatie

thermometer, luchtvochtigheidsmeter met internet

thermometer, luchtvochtigheidsmeter met internet Het weer GROEP 7-8 66 95 minuten De leerling: weet dat een thermometer werkt door uitzetting en inkrimping van vloeistof weet dat de luchtvochtigheid mede afhankelijk is van hoogte van de temperatuur weet

Nadere informatie

aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde

aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde Het klimaat GROEP 3-4 27 45 minuten 1, 42 en 43 De leerling: aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde landklimaat en zeeklimaat blauwe kleurpotloden Zorg voor de activiteit De

Nadere informatie

Codename Future professionaliseert jongeren aan de hand van hun maatschappelijke positie. >>> Belastingdienst

Codename Future professionaliseert jongeren aan de hand van hun maatschappelijke positie. >>> Belastingdienst Codename Future professionaliseert jongeren aan de hand van hun maatschappelijke positie >>> Belastingdienst voorbereiding Het doel van dit project Met het project de Belastingdienst willen we uw leerlingen:

Nadere informatie

dampkring voorstelt en een fles die een planeet zonder dampkring voorstelt

dampkring voorstelt en een fles die een planeet zonder dampkring voorstelt Het klimaat GROEP 7-8 67 15 minuten wachten De leerling: weet wat het broeikaseffect is weet wat de dampkring is ontdekt dat de dampkring heel dun is in vergelijking met de aarde kent zowel positieve als

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad GROEP 1-2 Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad GROEP 1-2, vervolg Bijlage 2 Dagen van de week Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

Nadere informatie

Evaluatie HAVO Techniek Experience 2015 Samenvatting 2-6 november 2015

Evaluatie HAVO Techniek Experience 2015 Samenvatting 2-6 november 2015 Evaluatie HAVO Techniek Experience 2015 Samenvatting 2-6 november 2015 HAVO en techniek De beroepsmogelijkheden in de technische sector zijn voor HAVO leerlingen niet altijd helder. Juist op het moment

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENHANDLEIDING VMBO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING Mensen maken op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen: aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen ontstaan uit resten

Nadere informatie

EcoVilla. Docentenhandleiding

EcoVilla. Docentenhandleiding EcoVilla Docentenhandleiding A LGEMEEN Duurzaamheid staat bij de game EcoVilla centraal. De leerling maakt van een normale woning een zeer energiezuinige woning. Daarbij kom je de meest voorkomende technieken

Nadere informatie

Klimaat is (g)een spel. De opdracht

Klimaat is (g)een spel. De opdracht Klimaat is (g)een spel Onze school is één van de zeventien scholen in de provincie Utrecht die meedoet aan Klimaat is (g)een spel. Dit is een scholencompetitie over klimaat en energie. Het is de bedoeling

Nadere informatie

Les 2, Het Kennisrenspel

Les 2, Het Kennisrenspel Les 2, Het Kennisrenspel Algemene inleiding: In deze tweede les van de lessenserie gaan we het verder hebben over de schijf van vijf, maar gaat het ook over gezonde voeding. In deze les zal er ook aandacht

Nadere informatie

weet dat een zonnepaneel net als een batterij energie levert weet waar een auto aan moet voldoen om op zonnepanelen een auto die op zonneenergie

weet dat een zonnepaneel net als een batterij energie levert weet waar een auto aan moet voldoen om op zonnepanelen een auto die op zonneenergie Gebruik de zon GROEP 7-8 72 65 minuten 1, 42, 44 en 45 De leerling: weet dat de zon gebruikt kan worden om bruikbare elektrische energie op te wekken kan voorbeelden noemen waarbij energie van de zon gebruikt

Nadere informatie

Workshop Biosensor/DNA 5 maart 2009 HAV0-4

Workshop Biosensor/DNA 5 maart 2009 HAV0-4 Workshop Biosensor/DNA 5 maart 2009 HAV0-4 Evenement Op 5 maart brachten 24 leerlingen van 2 scholen uit de regio een bezoek aan de High Tech Campus en kregen de mogelijkheid om een kijkje te nemen bij

Nadere informatie

HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK

HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK COMPLETE DOCENTENINFORMATIE: HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK DE TIJDSWINKEL VOOR GROEP 3-4 HET LEVEN VAN MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDSPERIODEN AAN DE HAND

Nadere informatie

TEKENEN MET PIVOT. Twee lessen om animatie s te maken met. het Pivot tekenprogramma

TEKENEN MET PIVOT. Twee lessen om animatie s te maken met. het Pivot tekenprogramma TEKENEN MET PIVOT Twee lessen om animatie s te maken met het Pivot tekenprogramma Animatie s met Pivot- Docent Doel De leerlingen laten kennis maken met het maken van een animatie en de gratis software

Nadere informatie

Leerlingen verdiepen zich in de standpunten rondom biobrandstof. Iedere klas vertegenwoordigt een groep.

Leerlingen verdiepen zich in de standpunten rondom biobrandstof. Iedere klas vertegenwoordigt een groep. BIOBRANDSTOF DEBAT KORTE BESCHRIJVING:BIOBRANDSTOF DEBAT Bedoeld voor VO onderbouw Doelgroep Vmbo/Havo/VWO Thema Biobrandstof Soort lesmateriaal Debat volgens het lagerhuis model Waardering Verdieping

Nadere informatie

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Inleiding De checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die moeten leren schrijven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht

Nadere informatie

Meten = weten Instructie voor leerkrachten

Meten = weten Instructie voor leerkrachten Meten = weten Instructie voor leerkrachten Dit opdrachtenblad Meten = Weten is ontwikkeld als een voorproefje voor het lespakket Zonnepanelen op school. Het opdrachtenblad is zelfstandig te gebruiken.

Nadere informatie

DE RODE DRAAD VAN TWENTE

DE RODE DRAAD VAN TWENTE groep ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen.

Nadere informatie

Docentenhandleiding PO Schoolkamp

Docentenhandleiding PO Schoolkamp Docentenhandleiding PO Schoolkamp Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat maakt deze opdracht 21 e eeuws?... 1 2.1 Lesdoelstellingen... 2 2.2 Leerdoelen... 2 3 Opzet van de opdracht... 2 3.1 Indeling van

Nadere informatie

Groep 8. jouw. school! Leerlingmiddagen Informatieavond ouders. openbare scholengemeenschap te Heerhugowaard voor vwo, havo en vmbo

Groep 8. jouw. school! Leerlingmiddagen Informatieavond ouders. openbare scholengemeenschap te Heerhugowaard voor vwo, havo en vmbo Groep 8 Leerlingmiddagen Informatieavond ouders openbare scholengemeenschap te Heerhugowaard voor vwo, havo en vmbo jouw school! Informatieavond ouders groep 8 Woensdag 18 november 2015 en woensdag 27

Nadere informatie

LES 6 T/M 10 GAMEMAKER4YOU

LES 6 T/M 10 GAMEMAKER4YOU Maart 2009 LES 6 T/M 10 GAMEMAKER4YOU Les 6 t/m10 GameMaker m.b.v. het boek GameMaker4You Ze leren het botsautospel maken (hoofdstuk5) en de andere 4 lessen maken ze hun eigen game Les 6 Docent Doel Doel

Nadere informatie

Productinformatie KOEN

Productinformatie KOEN Productinformatie KOEN KOEN, Kinderlijk Onderwijs over Energie en Natuur, is ontwikkeld om kinderen tussen de vier en twaalf jaar op speelse en interactieve wijze bewust te maken van energie. Dit wordt

Nadere informatie

Organisatie van de proefstudeermiddag

Organisatie van de proefstudeermiddag 1 Organisatie van de proefstudeermiddag Proefstuderen is bedoeld voor leerlingen van 4 VMBO, die hun keuze voor een vervolgopleiding voorlopig gemaakt hebben. Dit is ook een goed toetsingsmoment voor leerlingen

Nadere informatie

Project KidzWise. >>> Draaiboek KidzWise

Project KidzWise. >>> Draaiboek KidzWise Project KidzWise 1 Draaiboek project KidzWise Doel: Kidzwise is een project van het Kinderrechtencollectief. Het stimuleert jongeren om in actie te komen voor de rechten van kinderen in Nederland of ergens

Nadere informatie

Lesbrief Strip maken. Doel Leerlingen te laten nadenken wat ze op het internet doen en hoe ze hier op een positieve manier mee om kunnen gaan.

Lesbrief Strip maken. Doel Leerlingen te laten nadenken wat ze op het internet doen en hoe ze hier op een positieve manier mee om kunnen gaan. STRIP MAKEN Een les waarbij leerlingen een stripverhaal maken over een mediawijs onderwerp. Ze fotograferen een verhaal, zetten dit om in een stripverhaal met korte teksten. Strip maken - Docent Doel Leerlingen

Nadere informatie

STOOM, MACHINES EN ARBEIDERS

STOOM, MACHINES EN ARBEIDERS ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De

Nadere informatie

taal in veenendaal verbeter je nederlands Hollandaca ögrenmek istiyorsaniz Wanaaji Holandeeskaaga

taal in veenendaal verbeter je nederlands Hollandaca ögrenmek istiyorsaniz Wanaaji Holandeeskaaga taal in veenendaal verbeter je nederlands Hollandaca ögrenmek istiyorsaniz Wanaaji Holandeeskaaga Verbeter je Nederlands! Wil jij ook beter Nederlands leren? Ga dan naar de bibliotheek in De Cultuurfabriek.

Nadere informatie

Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje

Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje ENERGIE Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje Zoek meer informatie op de computer en bekijk filmpjes over het onderwerp (achterin deze lesbrief staan websites en links voor filmpjes) Overleg

Nadere informatie

Bekijk je nieuwe rooster! Introductieactiviteiten per leerjaar op dinsdag 1 september 2015

Bekijk je nieuwe rooster! Introductieactiviteiten per leerjaar op dinsdag 1 september 2015 Alle eerste klassen: Bekijk je nieuwe rooster! Introductieactiviteiten per leerjaar op dinsdag 1 september 2015 Op dinsdag 1 september a.s. verwachten wij jullie om 09.00 uur op school. 09.00 09.30 uur

Nadere informatie

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken) Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet. Het voordoen (modelen) van het schrijven van

Nadere informatie

Les alcohol. En / of Vragenblad Hoe werkt alcohol? Wat weet je al over alcohol? En / of Nog meer vragen: Klassikaal vragen stellen uit de kennistest.

Les alcohol. En / of Vragenblad Hoe werkt alcohol? Wat weet je al over alcohol? En / of Nog meer vragen: Klassikaal vragen stellen uit de kennistest. Les alcohol Meenemen: - Formulier om eigen ervaringen op te schrijven; - Etiketten van alcoholhoudende dranken; - Vragenblad Hoe werkt alcohol? ; (eventueel A,B en C- kaartjes meenemen) - Kennistest alcohol;

Nadere informatie

Driestar lesschema Pabo 1 2014-2015

Driestar lesschema Pabo 1 2014-2015 Driestar lesschema Pabo 1 2014-201 Gegevens opleiding Naam Sandra Kögeler van Helden Klas D1B Dag- of deeltijdopleiding Deeltijd Slb er L. van Hartingsveldt Periode 4 Gegevens stageschool Code Kri Naam

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4

Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4 Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4 Handleiding leerkracht H Inleiding Vooraf: Op school hebben de leerlingen al nagedacht over hoe het zou zijn op de kinderboerderij. Wat zou een boer allemaal moeten

Nadere informatie

1. Wat is de temperatuur vandaag? Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 1: de leerlingen leren hoeveelheidsbegrippen gebruiken en herkennen.

1. Wat is de temperatuur vandaag? Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 1: de leerlingen leren hoeveelheidsbegrippen gebruiken en herkennen. 1. Wat is de temperatuur vandaag? Leeftijdsgroep Kerndoel Ongeveer 12-16 jaar Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 1: de leerlingen leren hoeveelheidsbegrippen gebruiken en herkennen. En aan kerndoel

Nadere informatie

OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID

OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID Beleid is alleen nodig als je iets gaat veranderen. INLEIDING Het beleid van een organisatie bepaalt hoe je moet werken en wat de bestuurders belangrijk vinden. Dat beleid

Nadere informatie

De Energiezuinige Wijk - De opdracht

De Energiezuinige Wijk - De opdracht De Energiezuinige Wijk De Energiezuinige Wijk De opdracht In deze opdracht ga je van alles leren over energie en energiegebruik in de wijk. Je gaat nadenken over hoe jouw wijk of een wijk er uit kan zien

Nadere informatie

ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN!

ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN! GOED GROEIEN ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN! LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT 1&2 Ontdek het zelf UITDAGING ONDERZOEK WAT EEN PLANT NODIG HEEFT OM NOG BETER TE GROEIEN. INLEIDING Een van de leukste

Nadere informatie

STAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE

STAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE STAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE Naam: Klas: Bedrijf: Stageperiode: Maak een inhoudsopgave zoals hieronder is afgebeeld. Indien nodig je eigen onderdelen tussen voegen en uiteindelijk de inhoudsopgave

Nadere informatie

BEDRIJFSBEZOEK ALFERINK

BEDRIJFSBEZOEK ALFERINK 8-10-2015 MARIANUM BEDRIJFSBEZOEK ALFERINK Sander Kolkman, Lars Onstenk, Max Hummelink, Patrick Zieverink 5 VWO Inleiding: Op woensdag 23 september zijn wij naar Alferink op bedrijfsbezoek geweest. Alferink

Nadere informatie

Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding

Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding Kamer Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding Derde Kame Derde Kam Wie is de baas van Nederland? Hoe werken de verkiezingen? Wat is een Grondwet? En waarom is Prinsjesdag zo belangrijk? In het lespakket

Nadere informatie

LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management

LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management Beschrijving van de leeractiviteit Voor de volgende opdracht zullen de studenten plannen* hoe ze gedurende een week ijs gaan

Nadere informatie

Mens en Natuur, Natuurkunde. VO onderbouw (havo/vwo) 2-3 lesuren

Mens en Natuur, Natuurkunde. VO onderbouw (havo/vwo) 2-3 lesuren De sneeuwpop Voor de docent Vak(gebied) Schooltype / afdeling Mens en Natuur, Natuurkunde VO onderbouw (havo/vwo) Leerjaar 1 Tijdsinvestering Vakinhoud 2-3 lesuren Warmtegeleiding en -isolatie in dagelijkse

Nadere informatie

Draaiboek. Aantal klassen: 5 aantal docenten/mentoren HBM 7 (incl. sectie Economie ) Haemstede-Barger Mavo, Koediefslaan 73, 2101 BT Heemstede

Draaiboek. Aantal klassen: 5 aantal docenten/mentoren HBM 7 (incl. sectie Economie ) Haemstede-Barger Mavo, Koediefslaan 73, 2101 BT Heemstede Draaiboek Datum: 3 november 2014 (maandag) Tijden: 08.30 uur 15.00 uur Aantal klassen: 5 aantal docenten/mentoren HBM 7 (incl. sectie ) Locatie: Haemstede-Barger Mavo, Koediefslaan 73, 2101 BT Heemstede

Nadere informatie

21. Lichaamslengte, deel 2: in een grafiek

21. Lichaamslengte, deel 2: in een grafiek 21. Lichaamslengte, deel 2: in een grafiek Leeftijdsgroep Ongeveer 12-16 jaar Kerndoel Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 4: De leerlingen leren meten en leren omgaan met meetinstrumenten, gangbare

Nadere informatie

Kerstkoekjes bakken. Voor elke leerling een exemplaar van de Kopieerbladen Kerstkoekjes bakken 1, 2 en 3.

Kerstkoekjes bakken. Voor elke leerling een exemplaar van de Kopieerbladen Kerstkoekjes bakken 1, 2 en 3. Kerstkoekjes bakken Leeftijdsgroep Kerndoel 8-12 jaar Deze les levert een bijdrage aan kerndoel: 3 De leerlingen leren vaste tijdstippen op analoge en/of digitale klokken aflezen en leren daarmee een dagindeling

Nadere informatie

BIOLABO NAVERWERKING

BIOLABO NAVERWERKING BIOLABO NAVERWERKING INHOUD 1. Inleiding 2. Biodiversiteit, wat levert het op? 2.1 Inleiding 2.2 Voorbereiding 2.3 Opdracht 2.4 Afsluiter 2.5 Nuttige links 1. Inleiding Biodiversiteit is belangrijk voor

Nadere informatie

Organiseer een feestdag!

Organiseer een feestdag! Er is altijd wel reden om een feestje te vieren. Ook op school. Maar hoe organiseer je een spetterend feest? Bijvoorbeeld een klassenavond of een speciale feestdag? Daarover gaat deze lesbrief. TIP! Nog

Nadere informatie

Sheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen?

Sheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen? Afval the Game Docentenhandleiding les 2 Duur Voor deze les hebt u ongeveer 80 minuten nodig. Leerdoelen De kinderen hebben in de vorige les geleerd dat het belangrijk is om plastic te scheiden, zodat

Nadere informatie

INHOUD DE TIJDSWINKEL. groep 3-4 HOE MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDEN LEVEN

INHOUD DE TIJDSWINKEL. groep 3-4 HOE MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDEN LEVEN ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De

Nadere informatie

Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten

Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten Inleiding en werkwijze: De meeste ouderen vinden het leuk om samen met jongeren iets te doen. Op deze manier hebben

Nadere informatie

Een gebouw inrichten. Lesbrief over inrichting en afwerking. Project Topstages www.ontdektechniek.nu

Een gebouw inrichten. Lesbrief over inrichting en afwerking. Project Topstages www.ontdektechniek.nu Een gebouw inrichten Lesbrief over inrichting en afwerking Project Topstages www.ontdektechniek.nu Deel A: Voorbereiding Inleiding Het Mondial College krijgt binnenkort een nieuw gebouw. In dit gebouw

Nadere informatie

Productinformatie KOEN

Productinformatie KOEN Productinformatie KOEN KOEN, Kinderlijk Onderwijs over Energie en Natuur, is ontwikkeld om kinderen tussen de vier en twaalf jaar op speelse en interactieve wijze bewust te maken van energie. Dit wordt

Nadere informatie

Excellent Rekenen Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo. Bijlage 2 Statistiekbrochure Handleiding en logboek voor leraren. Naam:...

Excellent Rekenen Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo. Bijlage 2 Statistiekbrochure Handleiding en logboek voor leraren. Naam:... Excellent Rekenen Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo Bijlage 2 Statistiekbrochure Handleiding en logboek voor leraren Naam:... Inleiding Als onderdeel van het onderzoek Excellent rekenen in het

Nadere informatie

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen

Nadere informatie

Kop. Romp. Lesbrief Zoekgedrag Leerjaar 1-Profiel 1,2,3

Kop. Romp. Lesbrief Zoekgedrag Leerjaar 1-Profiel 1,2,3 Lesbrief Zoekgedrag Leerjaar 1-Profiel 1,2,3 Tijd: 45 50 minuten Kop Introductie Introduceer de opdracht kort: Informatie opzoeken op internet gaat snel en is gemakkelijk toegankelijk. Soms is het niet

Nadere informatie

MAATSCHAPPELIJKE STAGE HAARLEM UITGEWERKTE PROJECTEN 30 UUR

MAATSCHAPPELIJKE STAGE HAARLEM UITGEWERKTE PROJECTEN 30 UUR Help de Dierenbescherming Pimp de lespakketten voor de basisschool Vernieuwen en aanpassen van de lespakketten van de Dierenbescherming en leuke interactieve dingen bedenken om de lessen leuker te maken.

Nadere informatie

Kunsteducatie projecten voortgezet onderwijs Utrecht. Een stevige basis voor cultuurparticipatie

Kunsteducatie projecten voortgezet onderwijs Utrecht. Een stevige basis voor cultuurparticipatie Kunsteducatie projecten voortgezet onderwijs Utrecht Een stevige basis voor cultuurparticipatie Inhoudsopgave Voorwoord 5 1 Schoolabonnement 7 2 Kunstprojecten voor alle klassen 9 3 Kunstproject voor VMBO

Nadere informatie

Gotcha. Marielle van Rijn. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73011

Gotcha. Marielle van Rijn. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73011 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marielle van Rijn 11 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73011 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27

2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend

Nadere informatie

Project: Duurzaamheid

Project: Duurzaamheid : Project Wat is duurzaamheid? Vanuit dit project gaan we kijken naar wat duurzaamheid is. Het klinkt eigenlijk best wel sjiek! Het klinkt als iets dat heel lang mee gaat. Maar wat is duurzaamheid nu eigenlijk?

Nadere informatie

2. Naar het pretpark!

2. Naar het pretpark! 2. Naar het pretpark! Leeftijdsgroep Ongeveer 12-16 jaar Kerndoel Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 4: de leerlingen leren meten en wegen en leren omgaan met meetinstrumenten, gangbare maten en

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

Kerndoelconstructies EDUCATIE. Handleidingen voor de kerndoelconstructies invulling voor kerndoel 42,44,45. versie 1.0

Kerndoelconstructies EDUCATIE. Handleidingen voor de kerndoelconstructies invulling voor kerndoel 42,44,45. versie 1.0 EDUCATIE Handleidingen voor de kerndoelconstructies invulling voor kerndoel 42,44,45 Kerndoelconstructies Inleiding Beste leerkracht, Leuk dat je met Infento aan de slag gaat. Dit draagt gegarandeerd bij

Nadere informatie

HAPPY SCHOOL INDEX Vakken: ml, ak, ec, gs, wi.

HAPPY SCHOOL INDEX Vakken: ml, ak, ec, gs, wi. HAPPY SCHOOL INDEX Vakken: ml, ak, ec, gs, wi. Hoe tevreden zijn jullie met je eigen school? Kun je dat meten? En is het belangrijk om te weten of iedereen lekker in zijn vel zit? We gaan een experiment

Nadere informatie

Advies Rapport Zoek ieders Talent & Excelleer! Hoe excellentie ook in het hoger onderwijs kan worden gestimuleerd

Advies Rapport Zoek ieders Talent & Excelleer! Hoe excellentie ook in het hoger onderwijs kan worden gestimuleerd Advies Rapport Zoek ieders Talent & Excelleer! Hoe excellentie ook in het hoger onderwijs kan worden gestimuleerd Samenvatting Excellentie kan het beste worden gestimuleerd door het coachen van de persoonlijke

Nadere informatie

Kernvraag: Hoe maken we dingen warmer?

Kernvraag: Hoe maken we dingen warmer? Kernvraag: Hoe maken we dingen warmer? Naam leerling: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Welke kleur wordt heter? Neem twee stukjes doek, een witte en een zwarte. Houd je ene hand onder het

Nadere informatie

Sport en Gezondheid Hoe fit ben ik? Inleiding

Sport en Gezondheid Hoe fit ben ik? Inleiding Inleiding Dat bewegen gezond is, dat weten we. Maar wat is gezonde beweging voor je? Hoeveel beweging heb je nodig? Om antwoord te krijgen op deze vragen en te ontdekken hoe fit je bent, is er de Fitkit.

Nadere informatie

Tekenen met Licht. It s your time to shine!

Tekenen met Licht. It s your time to shine! Tekenen met Licht It s your time to shine! 1 Colofon Inhoud en samenstelling Patrick Couwenberg van 4XM www.workshopstartpagina.nl info@workshopstartpagina.nl 2 Tekenen met licht Inleiding Tekenen met

Nadere informatie

DEBAT OVER ENERGIEBRONNEN blz 1

DEBAT OVER ENERGIEBRONNEN blz 1 DEBAT OVER ENERGIEBRONNEN blz 1 Je gaat een debat voorbereiden waarbij je ofwel een bepaalde energiebron moet verdedigen ofwel aanvallen. Je werkt hierbij samen in een groepje van drie leerlingen. Het

Nadere informatie

Gefeliciteerd!! Wat gaan jullie doen?

Gefeliciteerd!! Wat gaan jullie doen? UNESCO project 3A1A 2012 Gefeliciteerd!! Jullie zijn de trotse winnaars van de UNESCO scholengame 2012! Door het spel te spelen hebben jullie kennis verzameld over het werk en de doelen van UNESCO. Jullie

Nadere informatie

Ik en Geld en 200% Economie

Ik en Geld en 200% Economie Ik en Geld en 200% Economie Codename Future verbindt het open domein met de methode. Kernpunten: actualisatie, regionalisatie, variatie We vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs. Thema

Nadere informatie

Sensoren en maatschappij

Sensoren en maatschappij PROJECT Sensoren en maatschappij Informatie voor de leerlingen Inhoud 1 De opdracht 2 Het beroep 3 De organisatie 4 Begeleiding 5 Beoordeling en evaluatie [1] PROJECT Sensoren en maatschappij [Technasium]

Nadere informatie

Zon, aarde en maan. Expertgroep 3: De seizoenen. Naam leerling:... Leden expertgroep:...

Zon, aarde en maan. Expertgroep 3: De seizoenen. Naam leerling:... Leden expertgroep:... Expertgroep 3: De seizoenen Naam leerling:.... Leden expertgroep:... Voorbereiding Lente, zomer, herfst en winter zijn seizoenen met elk hun eigen karakter. Jullie gaan onderzoeken hoe het komt dat we

Nadere informatie