Tussen jou en mij. Schrijf- en doeboek voor ouder en kind

Transcriptie

1 van Bockel, J. (2017) Tussen jou en mij. Schrijf- en doeboek voor ouder en kind Tielt: Lannoo, 160 pp. Aukje de Rooij*, met medewerking van Priscilla Steemans** Janneke van Bockel is ouderschapsdeskundige, schrijver en moeder van twee dochters. Haar oorspronkelijke metier was dat van documentairemaakster, maar via haar ervaringen als ouder en met de hulpverlening vond ze haar passie in het begeleiden van ouders. Op haar website Metamama houdt ze een blog bij over opvoeding. Verder geeft ze lezingen, coacht ze ouders en schrijft ze boeken. Tussen jou en mij is inmiddels haar vierde boek. Op de achterflap van Tussen jou en mij staat dat de auteur ouders en kinderen op een speelse wijze wil aansporen hun onderling contact te verdiepen en hun wederzijds begrip te vergroten. Door het boek kan het kind zijn verhaal kwijt en neemt de ouder de tijd om te luisteren en feedback te geven. Tussen jou en mij is een werk- en doeboek en het materiaal wordt op kindermaat aangeboden. Van Bockel legt in de inleiding uit waar ze haar in- * Moeder van twee volwassen zonen. aukjederooij@hotmail.com ** Moeder van twee dochters. priscilla.steemans@gmail.com BOEKEN 165

2 spiratie voor dit boek vond: haar eigen ervaring als kind en als ouder. Het bleek voor haar niet altijd vanzelfsprekend om in de hectiek van alledag een verhaal kwijt te kunnen of een verhaal te beluisteren. Ze beschrijft ook hoe je met het boek aan de slag gaat. Allereerst ondertekenen de ouder en het kind een contract waarin staat dat je eerlijk bent en niets van de inhoud aan anderen vertelt. Vervolgens worden er uitnodigende opdrachten gegeven, zoals een collage maken met plaatjes die passen bij de sfeer van je dag vandaag (mood board) of een schrijfopdracht waar een beginzin kan worden aangevuld, bijvoorbeeld Als ik kon toveren zou ik... In de uitwerking van de opdrachten wordt veel ruimte gegeven voor eigen invulling door de ouder en het kind. Vanwege de vorm van het boek, namelijk een doeboek, leek een gewone boekbespreking niet het meest aangewezen. Omdat mijn kinderen volwassen zijn en niet binnen de doelgroep vallen vroeg ik een vriendin met jongere kinderen om met het boek aan de slag te gaan. Priscilla en haar gezin probeerden het boek een paar maanden uit. Dit is een interview met haar over haar ervaringen met Tussen jou en mij. Een aantal maanden geleden introduceerde jij het boek Tussen jou en mij in jouw gezin? Ja, toen ik het boek kreeg vond ik het leuk om te proberen, ik was wel nieuwsgierig. Maar ik had er ook wat weerstand tegen. Ik twijfelde of de band tussen ouder en kind versterkt zou kunnen worden door het bijhouden van een dagboek, zoals op de achterkant van het boek staat beschreven. Ik vond dat de aandacht en gesprekken face-to-face die je met je kind hebt toch wel belangrijker waren. Maar ik wilde het uitproberen en toen ik het boek aan mijn dochters voorstelde, waren die heel enthousiast. Het ziet er speels uit, mooie lay-out en het sluit erg aan bij hun belevingswereld: het lijkt een beetje op een vriendenboek. Ook zijn de vragen die in het boek gesteld worden wisselend. Soms gaat het om heel gewone dingen, soms wordt er gepeild hoe ze zich voelen of waar ze mee bezig zijn. Dus, de kinderen vonden dat heel fijn, ze hadden er zin in. Toen ontstond er een probleem want het is een boek tussen jou en mij en er is maar 166 JG36 / 2018 / SB2

3 plaats voor twee personen. In het begin van het boek maak je afspraken in de vorm van een contract. Dit moet je ondertekenen. Daaruit blijkt dat het gaat over een boek tussen twee personen. Dat was wel moeilijk, want allebei de meisjes wilden eraan meedoen. Je hebt twee dochters, één van negen en één van elf. Hoe hebben jullie dit probleem aangepakt? Omdat ze er allebei zin in hadden, vond ik het zelf moeilijk om een van de twee meisjes te kiezen. Dus we hebben een tweede exemplaar gekocht zodat ze allebei een boek hadden. De kinderen vonden het dan weer jammer dat hun papa niet mee kon doen met het project, dat was voor ons wel moeilijk. Iedereen moest meedoen. We hebben uiteindelijk besloten dat elk kind een boek kreeg en dat zowel mama als papa daarin konden schrijven. Pakte dat goed uit? Ja, we zijn nog niet zo lang bezig. Het is een boek dat je over een lange periode kan gebruiken. Op dit moment heeft papa nog niet in het boek geschreven. Het voelt voor hem onnatuurlijk aan om dingen te schrijven die je ook zo kunt zeggen. Misschien ook omdat het boek heel persoonlijk is en het moet je wel liggen om op die manier te communiceren met je kind. Dat is niet voor iedereen aantrekkelijk. Kun je daar iets meer aan toevoegen? Wat is de werkwijze van het boek en beviel dat? Het is dus een dagboek, een mengeling tussen een dagboek en een vriendenboek. Soms is het heel speels; er worden hele speelse vragen gesteld in de trant van lievelingskleur of lievelingseten. Soms wordt er meer gevraagd naar hoe je je voelt op een bepaalde dag: wat vind je fijn of moeilijk? Er wordt dan meer naar de beleving gevraagd. Die dagelijkse dingen worden een beetje afgewisseld met vragen waarmee je je bezighoudt of wie je bent. BOEKEN 167

4 Konden allebei de meisjes gezien hun leeftijd ook uit de voeten met de opdrachten? Er is wel een verschil in leeftijd. De jongste werd aangetrokken door de speelvragen en de eenvoudige vragen. Ze kan nog niet gemakkelijk een lopende tekst schrijven. Dus die dingen heeft ze minder gedaan. Ze werd vooral aangetrokken door de tekeningen en de gesloten vragen. En wat zij schreef was haar beleving van dat moment. Zij schreef niets achteraf op, bijvoorbeeld over iets moeilijks of fijns dat ze eerder die dag had meegemaakt. Als ze het boek zag liggen en ze had zin om daar in te schrijven, dan schreef ze wat haar dan bezighield. Bij haar was het in die zin minder reflecterend. De oudste kon, als ze ergens mee zat, tot s avonds wachten en het dan opschrijven. Zij kon daar echt haar ding in kwijt, voor haar was het meer een dagboek. Nog over de opbouw van het boek: het is niet chronologisch, dus je kan door het boek bladeren en kijken welke vraag of opdracht je wil beantwoorden. Dat is aantrekkelijk, want je hebt zo keuzevrijheid en niets moet. Er wordt ook bij veel vragen naar de stemming van de dag gevraagd. Dat kun je aangeven met wolkjes met regen, zonnetjes en zo. Dat vonden de kinderen wel moeilijk: de oudste heeft dat in ieder geval niet gebruikt. De jongste van negen begreep het idee van de stemming gewoon niet zo goed. De opdrachten vragen meer schrijfwerk en minder tekenen of knutselen bijvoorbeeld. Deze opdrachten sluiten dan weer meer aan bij een oudere leeftijd, bij mijn dochter van elf. Wat was jouw eigen ervaring ermee, qua tijdsinvestering bijvoorbeeld? Ik vond het in het begin wel een opdracht, omdat het toch iets is wat erbij komt en waar je mee moet bezig zijn en over moet nadenken. In het boek wordt gezegd dat je ook kritisch mag schrijven naar de ander. Tot nu toe heb ik ervaren dat je dat niet doet omdat het wel veel impact heeft als je zoiets schrijft. Ik heb de neiging om het positief te houden. Wat heeft het met jullie gedaan? Heeft het jullie onderlinge contact verdiept? 168 JG36 / 2018 / SB2

5 Aanvankelijk dacht ik van niet Ik heb wel gemerkt dat de kinderen het fijn vonden dat ik erin schreef en dat ze het ook leuk vonden om erin te schrijven en om ermee bezig te zijn. Ik dacht in eerste instantie dat wat ik schreef ook daadwerkelijk was wat ik in het dagelijks leven zei. Ik verwachtte niet dat het iets zou toevoegen. Maar toen ik mijn kinderen vroeg zelf feedback te geven frappeerde het mij dat hun antwoorden sterk aansloten bij de doelstelling van het boek. Mijn oudste dochter zei dat ze het leuk vond om dingen over elkaar te weten te komen zonder dat je het persoonlijk moet vertellen, want dan kan je het soms makkelijker verwoorden. Er zijn toch dingen opgeschreven die je anders niet snel gehoord zou hebben. De jongste schreef dat wanneer iets in het boek staat het meer voelt alsof het echt waar is. Dat vond ze fijn. Opmerkelijk, want ik zeg die dingen toch wel vaak, soms dagelijks. Klaarblijkelijk heeft het meer impact als het daadwerkelijk op papier staat. Het is een manier om meer stil te staan bij elkaar, om daar echt wel meer tijd voor te nemen. Is het voldoende om gewoon in het boek te schrijven of vergt het ook iets extra s? Dat was verschillend tussen de oudste en de jongste. Bij de oudste kon je het als communicatie gebruiken, dus dat je op verschillende momenten leest en dat dan heen en weer. Bij de jongste was het toch wel fijner als je er samen in schreef: dat je samen naast elkaar zit en ook praat over wat je schrijft. Zijn er dingen waarvan je zegt die zijn me tegengevallen? Ik denk dat de stemmingsmeter nog moeilijk is voor sommige kinderen. Ook al is dat heel speels voorgesteld, ik denk dat veel kinderen de stemming van het moment benoemen en niet die van een hele dag of in het algemeen. Mijn dochters gaven ook als kritisch punt aan dat ze de vragen soms veel op elkaar vonden lijken. Zou je het boek aanraden aan ouders? Jazeker. Ik zit alleen nog wel een beetje met die exclusiviteit, dat vind ik zelf het lastigst. Wij hebben het nu goed opgelost, denk ik, door elk kind een boek te geven waarin zowel mama als papa kunnen schrijven. Ik denk BOEKEN 169

6 dat ieder gezin erover moet nadenken hoe ze het boek gaan gebruiken. Anders loop je het risico dat gezinsleden zich buitengesloten voelen. Het boek gaat er eigenlijk van uit dat kinderen het soms moeilijk hebben een moment te vinden om hun ouders te spreken. Ervaar je dat bij jouw eigen kinderen en denk je dat dit boek daarbij geholpen heeft? Ik ervaarde het niet als een nood, maar ik vond het wel verrassend dat mijn oudste dochter verwoordt dat ze toch makkelijker dingen kan schrijven dan vertellen, en dat de jongste zegt dat ze het gevoel heeft dat ze beter wordt gehoord of dat geschreven communicatie van onze kant meer impact heeft. Ten slotte Na het interview met Priscilla concludeer ik dat Tussen jou en mij een mooie mogelijkheid biedt tot verdieping in het contact tussen ouder en kind. Het zal niet voor iedereen geschikt zijn. Het moet zowel de ouder als het kind aanspreken om via tekeningen en reflecties te communiceren. Ieder gezin zal er ook bij stil moeten staan hoe ze het boek in hun eigen gezinssituatie willen introduceren omdat het voornamelijk voor één ouder en één kind geschreven is. Het voorstel om ook kritisch te schrijven, lijkt mij meer op te gaan voor de kinderen. Zij kunnen alles schrijven wat ze willen, maar ik zou er als ouder terughoudender in zijn om schriftelijk kritisch te zijn naar het kind. Het staat dan zwart op wit en kan daardoor meer impact hebben. Het kan ook verkeerd begrepen worden waarbij directe nuancering, zoals in een gesprek wel mogelijk is, moeilijk gaat. In ons huidig tijdsbestek waarin we vaak vluchtig en snel communiceren, lijkt deze old school manier van communiceren een welkome vertraging te bieden. Wellicht maakt ook deze vertraging dat ruimte ontstaat om jezelf te laten horen en gehoord te worden. En zoals de jongste dochter van Priscilla verwoordde, schuilt er een meerwaarde in het tastbare resultaat van spreken op papier. 170 JG36 / 2018 / SB2