ICC-Cursus Cultureel Erfgoed en Erfgoededucatie
|
|
- Pepijn de Vos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ICC-Cursus Cultureel Erfgoed en Erfgoededucatie Wat gaan we doen? 1. Wat doet Drents Plateau? 2. Wat is erfgoed? 25 maart Wat is erfgoededucatie? 4. Tien tijdvakken, de canon en erfgoededucatie Linda Reinalda Consulent Erfgoededucatie 5. School en erfgoededucatie 1) Wat doet Drents Plateau? 1) Erfgoedinstellingen Opdracht Provincie: Steunfunctietaak erfgoededucatie voor erfgoedinstellingen en scholen 1. Advies en informatievoorziening 2. Deskundigheidsbevordering en professionalisering 3. Onderhouden van netwerken 4. Innovatie en onderzoek Taak 1. Advies en informatievoorziening 2. Deskundigheidsbevordering en profes. 3. Onderhouden van netwerken 4. Innovatie en onderzoek Activiteit Website, nieuwsbrief, advies voor instellingen Cursus Erfgoededucatie in eigen hand Erfgoednetwerken Leerlijn per gemeente 1) Onderwijs Taak 1. Advies en informatievoorziening 2. Deskundigheidsbevordering en profes. 3. Onderhouden van netwerken 4. Innovatie en onderzoek Activiteit Nieuwsbrief, website, advies op school Verdiepingscursussen, bijv. canon, icc CVPO, klankbordgroep, netwerk pilotscholen Leerlijn erfgoed per gemeente Kunt u omschrijven wat erfgoed is?
2 Sporen uit het verleden die een samenleving de moeite van het bewaren waard vindt Materieel: Immaterieel: Op fietse 'k trap de fietse deur 't buulzand hen op 'n zandpad tussen Slien en Erm en as ik dalijk eben in Diphoorn ben dan fiets ik deur langs Ermerzand goa'k op Veenoord an Neij Amsterdam en dan langs 't Dommerskanaal en as ik dan de kassen zie dan fiets ik deur want ik wul aal wieder ik wul alles zien de leste mooie dag van 't joar misschien alhoewel 't met de winterdag ok donders mooi kan wezen ik wul aal wieder deur noar Weiteveen want achter op 't veld daor ma 'k graag wezen a'k hier zo fietse en 't weijt nie slim dan giet 't haost vanzelf. - Landschap - Tradities - Archiefstukken - Streektaal - Monumenten - Verhalen - Archeologie - Museumobjecten Persoonlijk erfgoed Alleen voor jou belangrijk Persoonlijk erfgoed Alleen voor jou belangrijk Gedeeld erfgoed Iets dat jij en de groep om je heen bewaren wil Persoonlijk erfgoed Alleen voor jou belangrijk Gedeeld erfgoed Iets dat jij en de groep om je heen bewaren wil 2) Wel of niet bewaren? Waarde van het bewaren hangt af van betekenis Waarde kan veranderen Waarde hangt af van heersende cultuur Tijdsgeest Erfgoed wordt overgedragen op andere generaties, elke generatie maakt eigen keuzes Erfgoed is dynamisch Canoniek erfgoed Iets waarover iedereen het wel eens is dat het bewaard moet blijven
3 2) Musea: bewaarplaats voor objecten 2) Een museumstuk? Museum is een permanente instelling die materialen getuigenissen van de mens verzamelt, bewaart, onderzoekt en presenteert (educatie). Wanneer een object de moeite waard wordt gevonden om te bewaren wordt het beschreven en geregistreerd. A. Kijk naar het object en beschrijf wat u ziet B. Wat zou dit voorwerp voor functie kunnen hebben? C. Geef aan waarom u het wel of niet zou willen bewaren D. In wat voor museum zou het voorwerp volgens u thuis horen? 2) In welk museum zou het voorwerp volgens u thuis horen? Erfgoed is niet alleen een voorwerp het gaat dus ook om de betekenis die wij eraan toekennen. Verhaal achter voorwerp is belangrijk voor de context. Hetzelfde voorwerp kan in twee verschillende musea een totaal andere context hebben. Betekenis van het voorwerp hangt af van de collectie waarvan het een onderdeel wordt. 3) Wat is erfgoededucatie? a) Wat is erfgoededucatie? b) Wat doet uw school aan erfgoededucatie? c) Kenmerken erfgoededucatie d) Waarom is erfgoededucatie belangrijk? e) Welke kansen biedt erfgoededucatie voor het onderwijs? f) Voorbeeld matrix lesstofvervangend g) Erfgoed in de kerndoelen h) Slo tussendoelen en kerndoelen i) Leerlijn erfgoededucatie j) Voorbeelden erfgoededucatie 3 a) Wat is erfgoededucatie? Wat is volgens u erfgoededucatie? 3b) Erfgoededucatie op uw school Wat doet u aan erfgoededucatie? Voorbeeld van erfgoedprojecten op uw eigen school
4 3c) Kenmerken erfgoededucatie? Het erfgoed in de eigen omgeving staat altijd centraal Beleving staat centraal zo veel mogelijk op locatie activerend Erfgoed als doel of als middel Kennis en vaardigheden 6 Erfgoedsectoren Aansluiten bij de lesstof (lesstofvervangend) 3d) Waarom is erfgoededucatie belangrijk? Jongeren in aanraking brengen met hun eigen omgeving Het spannende en leuke verhaal achter! Respect en waardering voor de eigen omgeving Jongeren beslissen over het erfgoed in de toekomst 3e) Welke kansen biedt erfgoededucatie voor het onderwijs? Sociale cohesie Activerende didactiek voelen, proeven, ruiken Meervoudige intelligentie Brug tussen verschillende vakken (vakoverstijgend) Leren buiten het klaslokaal Vaardigheden Onderwijsproblematiek Opgenomen in de kerndoelen Lesstofvervangend 3 f) Voorbeeld matrix lesstofvervangend Methode Geobas Groep 5 H 11 H 15 Groep 6 H 16 Jet en Jan Methode Wijzer door de tijd Groep 5 H 3.1 H 3.2 H 4 * H 5 * H 6 * H 8.3 Jet en Jan Groep 6 Thema 1 Thema 2 3f) Op stap met Jet en Jan Geertje en Gradus, Jet en Jan, Geessie en Geert, Betsie en Berend, Ot en Sien, Alie en Albert Gemeente AA en Hunze Gemeente Emmen Gemeente Westerveld Gemeente Hoogeveen Gemeente de Wolden Gemeente Noordenveld Gemeente Noordenveld Gemeente Tynaarlo Gemeente Midden Drenthe Gemeente Coevorden Gemeente Meppel Gemeente Assen Gemeente Borger-Odoorn Museum de Kluis Museum Koloniehof Museum de 5000 morgen Museumboerderij de Karstenhoeve Speelgoedmuseum Gevangenismuseum Molenmuseum de Wachter Museumdorp Orvelte Stedelijk museum Drenthe s Veste Gevangenismuseum Veenhuizen Cultuurhistorisch museum Bebingehoes
5 3g) Erfgoed in de kerndoelen Erfgoededucatie komt in 2 kerndoelen voor: Nr. 51 Oriëntatie op jezelf en de wereld De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren Nr. 56 Kunstzinnige oriëntatie De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed 3h) Slo tussendoelen en kerndoelen kerndoel 51 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. De leerlijn bij dit kerndoel is opgedeeld in drie onderdelen: A. Leerlingen kunnen perioden uit hun eigen leven en uit de geschiedenis op een tijdbalk plaatsen en daarbij aanduidingen van tijd en tijdsindeling hanteren. Met een tijdbalk krijgen ze zicht op het moment waarop dingen gebeurden, zowel in het eigen leven als in de geschiedenis van de wereld. Bij oriëntatievermogen in de tijd leren leerlingen gebruik maken van tijdsaanduidingen en tijdsindelingen. 3h) Vervolg kerndoel 51 B. Leerlingen leren historische bronnen te raadplegen en na te denken over vragen, zoals: Wat is een historische bron? Wat kun je met historische bronnen doen? Wat voor soorten historische bronnen zijn er? Daarbij zal aandacht worden geschonken aan: verhalen van mensen die iets meegemaakt hebben; overblijfselen uit de eigen omgeving, foto s, stambomen, kaarten; teksten en illustraties, wandplaten, jeugdliteratuur en nieuwe media. C. Leerlingen begrijpen dat historische bronnen tegenstrijdig kunnen zijn. Ze beseffen dat elke bron een eigen verhaal vertelt, dat gebonden is aan tijd, plaats en standpunt (bovenbouw) in de onderbouw kunt u aandacht besteden aan het zich kunnen verplaatsen in de situatie van een ander 3h) Slo tussendoelen en kerndoelen Kerndoel 56[De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed In de uitwerking bij dit kerndoel zijn aspecten van cultureel erfgoed onderverdeeld in: objecten uit het verleden (voorwerpen, monumenten, gebouwen); rituelen en gebruiken; verhalen van mensen over het verleden; kunstzinnige disciplines (beeldend, muziek, dans, spel, media en literatuur); De kinderen komen zoveel mogelijk in aanraking met erfgoed en kunst in de directe omgeving van de school Zij maken kennis met cultureel erfgoed en kunstzinnige disciplines binnen school Zij maken kennis met cultureel erfgoed en kunstzinnige disciplines buiten school 3i) Leerlijn erfgoededucatie Definitie leerlijn: Eerst A doen voordat start met B, Kennis A heb je nodig om B te begrijpen. Een leerlijn... Verschillende manieren om een leerlijn uit te zetten: Lesstof zaakvakken methodes aardrijkskunde / geschiedenis / biologie vervangen door projecten in de eigen omgeving (zoals bij Jet en Jan) Vaardigheden lijn aanbrengen in vaardigheden van kijken, waarnemen, ordenen, vragen stellen, onderzoeken en interpreteren Sectoren in achtereenvolgende leerjaren kennis maken met de verschillende onderdelen/soorten van erfgoed zowel materieel als immateriële
6 3j) Voorbeeld erfgoededucatie 4) Tien tijdvakken en erfgoededucatie 1 Tijd van jagers en boeren (3000 vc) 2 Tijd van Grieken en Romeinen (3000 vc nc) 3 Tijd van monniken en ridders ( ) 4 Tijd van steden en staten ( ) 5 Tijd van ontdekkers en hervormers ( ) 6 Tijd van regenten en vorsten ( ) 7 Tijd van pruiken en revoluties ( ) 8 Tijd van burgers en stoommachines ( ) 9 Tijd van de wereld-oorlogen ( ) 10 Tijd van televisie en computer (vanaf 1950) 4) De Canon en erfgoededucatie 4) Toen bij ons in de tijd van De canon en de tien tijdvakken in regionaal perspectief Tien tijdvakposters gemaakt door Anno gekoppeld aan de tijdvakken van De Rooy (2005). In oktober 2006 verscheen de Canon van Nederland, met daarin opgenomen vijftig vensters op de Nederlandse geschiedenis. Vanaf het schooljaar wordt het verplichte lesstof. 4) Tien tijdvakken en erfgoededucatie 4) Maak je eigen tijdvakposter Maak uw eigen tijdvakposter Gebruik hiervoor : de 6 voorbeelden van erfgoed bij u uit de eigen omgeving (huiswerkopdracht) de tien foto s uit de envelop Geef uw foto s en van Drents plateau een plek binnen de tien tijdvakken Welk tijdvak heeft veel objecten (verklaren) Welk tijdvak heeft weinig objecten (verklaren) Welk tijdvak vind u interessant iets mee te doen? Hoe zou u dit aanpakken? Bedenk gezamenlijk een erfgoedproject rondom een aantal objecten. Iedere groep presenteert tijdvakposter en erfgoedproject
7 5) Uw school en erfgoededucatie Wensen? Een beeld van erfgoed, erfgoededucatie en mogelijkheden. Met welk erfgoed in de omgeving van de school wilt u aan de slag? Zijn er wensen met betrekking tot ontwikkeling van producten?
Handleiding Echt gebeurd!
Handleiding Echt gebeurd! Inhoud 1. Introductie Pag. 1 2. Echt gebeurd! lessen Pag. 1 3. Kerndoelen Pag. 2 4. Excursies, lezingen en workshops Pag. 3 5. De website Pag. 4 7. Pag. 5 1. Introductie Welkom
Nadere informatieArcheologie op school. Handleiding voor de leerkracht
Archeologie op school Handleiding voor de leerkracht 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Aan de slag: verkorte handleiding 4 3. Verantwoording 5 Archeologie en erfgoededucatie 5 Kerndoelen 5 Didactisch concept
Nadere informatieEen kasteel in de buurt bezoeken
Een kasteel in de buurt bezoeken Als leerkracht heb je hier een begeleidende en sturende rol. Het is afhankelijk of jij als leerkracht de kinderen meeneemt en dingen aan ze verteld of dat er bijvoorbeeld
Nadere informatieVoorbereiding en planning van een thema
Voorbereiding en planning van een thema Thema: Bouw / groep(en): Periode: Doelstellingen: Kernbegrippen relatie kerndoelen en vakken: Wat is de inbreng van kinderen? (Wat zijn de interesses van leerlingen
Nadere informatieErfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden
Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Mentor
Nadere informatieRijk Romeins Leven. Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5. Handleiding voorbereidende les
Les Rijk Romeins Leven Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5 Handleiding voorbereidende les Rijk Romeins Leven INHOUD Inleiding Kader Begrippen Leerdoelen Aansluiting kerndoelen De lessen INLEIDING
Nadere informatieHANDLEIDING. bij de Leerlijn Erfgoededucatie Raalte voor het basisonderwijs. Op zoek naar tastbare sporen van het erfgoed in Raalte
HANDLEIDING bij de Leerlijn Erfgoededucatie Raalte voor het basisonderwijs Op zoek naar tastbare sporen van het erfgoed in Raalte INHOUD Algemeen Erfgoed van Raalte Didactiek Leerdoelen onderbouw Leerdoelen
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Mentor
Nadere informatieGeschiedenis/erfgoed
Geschiedenis/erfgoed Kerndoel: Oriëntatie op jezelf en de wereld Tijd Kerndoel 51 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling
Nadere informatieSaNdWiCh RoBoT. Wat leren leerlingen van deze les?
SaNdWiCh RoBoT leer programmeren zonder een computer te gebruiken! Bij deze les speelt de leraar of gastdocent de rol van een robot. Een robot die boterhammen maakt met boter en hagelslag. De leerlingen
Nadere informatieCanon en kerndoelen geschiedenis PO
Canon en kerndoelen geschiedenis PO bron: http://www.entoen.nu/primair-onderwijs/didactisch-concept/leerplan-(slo)/geschiedenis In dit hoofdstuk over canon en geschiedenis wordt eerst ingegaan op de recente
Nadere informatielesbrief vervolgles Ulrum
lesbrief vervolgles Ulrum Terpen- en Wierdenland lesbrief Ulrum Inhoud Inleiding 3 Lesoverzicht 4 Introductie 5 Kerndoelen 6 Aansluiting bij de canon 7 Deze lesbrief is ontwikkeld door erfgoedjuf Dineke
Nadere informatieOnder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief
Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius Lesbrief Lesbrief Onder onze voeten U gaat met uw klas een bezoek brengen aan Min40Celsius, aan de hand van deze lesbrief kunt het bezoek (kort) voorbereiden.
Nadere informatieINHOUD DE TIJDSWINKEL. groep 3-4 HOE MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDEN LEVEN
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieNEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL
NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL ONTDEK HET IN UTRECHT & AMERSFOORT! HANDLEIDING PRIKKELENDE EN LAAGDREMPELIGE LESSUGGESTIES VOOR HET BASISONDERWIJS 1 HANDLEIDING LESSUGGESTIES MONDRIAAN TOT destijlflyer_achterkant.pdf
Nadere informatieLesbrief Op zolder bij oma Aletta
Lesbrief Op zolder bij oma Aletta Inhoud: Inleiding Algemene informatie Opbouw van de les Voorbereiding en lestips Op zolder bij oma Aletta Iedereen heeft wel eens gehoord van Aletta Jacobs, maar weinig
Nadere informatieMens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst)
Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Kerndoelen 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een
Nadere informatieAan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie. 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom
Aan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom Op zoek naar mogelijkheden en kansen voor een leerlijn erfgoededucatie in het Rotterdamse basisonderwijs Opzet presentatie
Nadere informatieHistorisch denken. Historische benaderingen
Historisch denken Inleiding Mensen hebben een besef van verleden, heden en toekomst. Ze hebben een bepaald beeld van wat er in hun leven is gebeurd tot op de dag van vandaag. Ze kunnen hun bestaan in het
Nadere informatieHIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK
COMPLETE DOCENTENINFORMATIE: HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK DE TIJDSWINKEL VOOR GROEP 3-4 HET LEVEN VAN MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDSPERIODEN AAN DE HAND
Nadere informatieDE RODE DRAAD VAN TWENTE
groep ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen.
Nadere informatieSTOOM, MACHINES EN ARBEIDERS
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieMens en maatschappij vaardigheden (PO-vmbo)
Mens en maatschappij vaardigheden (PO-vmbo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw vmbo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Informatievaardigheden 50: De leerlingen leren omgaan met
Nadere informatieLeerkrachtenhandleiding Peperduur
Leerkrachtenhandleiding Peperduur Geachte mevrouw/meneer, Voor u ligt de leerkrachtenhandleiding bij het onderwijsprogramma Peperduur. In deze handleiding vindt u informatie over het museumbezoek. Het
Nadere informatieVoorwoord. Elevator Pitch: Mijn visie op ons cultuuronderwijs
cbs Wicher Zitsema Voorwoord Elevator Pitch: Mijn visie op ons cultuuronderwijs Een kind zit 8 jaar bij ons op school, daarna gaat hij verder. Als dit kind onze school verlaat dan wil ik: dat hij een heleboel
Nadere informatieSamenvatting Cultuureducatie met Kwaliteit Drenthe Presentatie resultaten schooljaar
Samenvatting Cultuureducatie met Kwaliteit Drenthe Presentatie resultaten schooljaar 2017-2018. Samenvatting Cultuureducatie met Kwaliteit Drenthe Presentatie resultaten schooljaar 2017-2018. VDG-overleg
Nadere informatieLeerlijnen TULE SLO. Jory Tolkamp
Leerlijnen TULE SLO Jory Tolkamp Om de doelen van mijn les te bepalen ging ik uit van de leerlijnen. Wat past bij de leerlingen qua stof van een ontwikkelingsgebied, waar zit het niveau? Maar een duidelijke
Nadere informatiePTA - HAVO
- HAVO 4 2018-2019 Nederlandse taal en literatuur Engelse taal en literatuur Franse taal en literatuur Wiskunde A Wiskunde B Wiskunde D Rekenen Biologie Natuurkunde Scheikunde Aardrijkskunde Economie Profielwerkstuk-Handelingsdeel
Nadere informatieLesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school
Lesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene informatie 3. Opbouw van de les 4. Voorbereiding en lestips 1 Door het stof kruipen De gemeente Hoogezand-Sappemeer
Nadere informatieNieuwe stappers en stenen per augustus 2015 Aan deze lijst kunnen geen rechten worden ontleend
Groep -2 Nieuwe stappers en stenen per augustus 205 L0866 Schilder een haan Zorgen voor dieren L0867 Maak een vriendschapsarmband Omgaan met elkaar L0868 Maak een huisje Inrichten van je omgeving L0869
Nadere informatieTeamtraining MEER DOEN MET JE CULTURELE OMGEVING
Teamtraining MEER DOEN MET JE CULTURELE OMGEVING Agenda 1. Wat is onze culturele omgeving? (30 min) -introductie -wat doen we al? -kunnen we de culturele omgeving definiëren? 2. Waarom willen we er iets
Nadere informatieHistorisch café. Verhaal van Ede. 16 april 2014
Historisch café 16 april 2014 Verhaal van Ede www.mijngelderland.nl/ede PROGRAMMA 14.00 uur: Welkom Peter van Beek 14.05 uur: Verhaal van Ede Inke Camphens 14.25 uur: Airborne Gerard Gijsbertsen 14.50
Nadere informatieBasispakket Kunst- en Cultuureducatie
Basispakket Kunst- en Cultuureducatie Convenant Basispakket Kunst- en Cultuureducatie Het Basispakket Cultuureducatie: Biedt een kader voor het invullen van de landelijke kerndoelen voor cultuur educatie
Nadere informatieprimair onderwijs groep 4 en 8 samen Mijn verhaal van Brabant docentenhandleiding
primair onderwijs groep 4 en 8 samen Mijn verhaal van Brabant docentenhandleiding Inhoud Een doorlopende leerlijn erfgoededucatie 3 Leerdoelen 6 Voorbereiding op het museumbezoek 7 De museumles Mijn verhaal
Nadere informatieStedelijk Dalton Lyceum locatie Overkampweg
SLU Soort afsluiting 1 Toetstijd (min) Herkansbaar? Weging S.E. cijfer leerjaar Afsluitingsweek 2 Resultaat Stedelijk Dalton Lyceum locatie Overkampweg Schooltype: VWO Vak: Geschiedenis cohort: 2011 Programma
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatieAan welke kerndoelen heb je gewerkt?
Leergebied overstijgende kerndoelen (1) Werkhouding 1 De leerlingen hebben belangstelling voor de wereld om hen heen en ze zijn gemotiveerd deze te onderzoeken A ze kunnen gerichte vragen stellen B ze
Nadere informatieInstroom pabo geschiedenis
Keuzedeel mbo Instroom pabo geschiedenis gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0050 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en sport Op:
Nadere informatieWat is Museumschatjes? Doelstellingen Kerndoelen
Wat is Museumschatjes? Voor u ligt de docentenhandleiding bij Museumschatjes. In opdracht van het Platform Drentse Musea heeft K&C dit erfgoedproject in 2012, naar voorbeeld van Erfgoed Brabant, ontwikkeld
Nadere informatieNieuws in de klas Postbus 12040 1100 AA Amsterdam t: 020-4309190 f: 020-4309199 e: info@nieuwsindeklas.nl w: www.nieuwsindeklas.nl
Aansluiting Nieuwsservice bij curriculum Bijlage bij Handleiding Nieuwsservice Primair Onderwijs is een uitgave van Nieuws in de klas. Deze bijlage hoort bij de Handleiding Nieuwsservice Primair Onderwijs
Nadere informatieOnderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken. Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel
Onderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel Programma Terugblik rekenles Introductie zaakvakken en OOL zand en water oefenen onderzoeksvragen formuleren
Nadere informatie612671 Speelkaarten.indd 1 12-06-2006 16:14:06
NEDERLANDS > Mondeling taalonderwijs De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 1 612671 Speelkaarten.indd
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 6 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 6 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Eerste
Nadere informatieAAN WELKE KERNDOELEN HEB JE GEWERKT?
AAN WELKE KERNDOELEN HEB JE GEWERKT? Leergebied overstijgende kerndoelen (1) Werkhouding 1 De leerlingen hebben belangstelling voor de wereld om hen heen en ze zijn gemotiveerd deze te onderzoeken A B
Nadere informatieEducatieflyer Stadsmuseum Zoetermeer
Educatieflyer 2018-2019 Stadsmuseum Zoetermeer Inleiding Met veel plezier bieden wij u het educatie-overzicht Primair Onderwijs van het Stadsmuseum Zoetermeer voor het schooljaar 2018-2019 aan. Een programma
Nadere informatieHet is een wonder! Onderwijsprogramma over de Heilig Bloedprocessie van Boxtel groep 5-6 en groep 7-8 primair onderwijs.
Het is een wonder! Onderwijsprogramma over de Heilig Bloedprocessie van Boxtel groep 5-6 en groep 7-8 primair onderwijs Beknopte versie 1 Inhoudsopgave Doelgroep... 2 Algemene leerdoelen...2 Opzet van
Nadere informatieInleiding Wat is Museumschatjes? Doelstellingen Kerndoelen
Docentenhandleiding Inleiding Wat is Museumschatjes? Voor u ligt de docentenhandleiding bij Museumschatjes. In opdracht van het Platform Drentse Musea heeft K&C dit erfgoedproject in 2012, naar voorbeeld
Nadere informatieBijlage behorend bij artikel 1 van het Besluit kerndoelen onderbouw VO 1. Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs
Bijlage behorend bij artikel 1 van het Besluit kerndoelen onderbouw VO 1 Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs I. Kerndoelen op basis van artikel 11b WVO Onderdeel A: Nederlands De eerste tien kerndoelen
Nadere informatiegeschiedenis waardoor opgroeiende generaties meer zicht krijgen op wezenlijke aspecten van het mens-zijn.
geschiedenis Belang van het vak Geschiedenisonderwijs is van essentieel belang voor ontwikkeling van historisch besef, dat de samenhang omvat tussen de interpretatie van het verleden, het begrijpen van
Nadere informatieTREED BINNEN DAPPERE RIDDERS
TREED BINNEN DAPPERE RIDDERS KASTEEL HOENSBROEK: EDUCATIE KOMT TOT LEVEN! EEN KASTEEL MET EEN OPRIJLAAN WAAR RIDDERS TE PAARD OVERHEEN SNELDEN. WAAR GRAVEN EN GRAVINNEN IN EEN KOETS THUIS KWAMEN. ZOMAAR
Nadere informatieHet beleidsplan cultuureducatie
Het beleidsplan cultuureducatie Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan. Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan.
Nadere informatieLeerlijn Oriëntatie op Tijd VSO
Leerlijn Oriëntatie op Tijd VSO Kerndoel 19: De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen, zoals aanwezig in ons cultureel erfgoed, en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling
Nadere informatieReizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit. Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl KUNSTHUIS
Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl Reizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit Reizen in de Tijd is een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. De activiteiten gaan over de leerlingen en de plek
Nadere informatieCKV Festival 2012. CKV festival 2012
C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van
Nadere informatieAlgemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen
Algemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen Inhoudsopgave INLEIDING... 3 1 DE LESPAKKETTEN IN HET KORT... 3 2 DE OPBOUW VAN DE LESSEN... 4 3 ACHTEGRONDINFORMATIE
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 5
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 5 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 5 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Stenen
Nadere informatieErfgoededucatie Stadsmuseum Zoetermeer in transitie
Erfgoededucatie 2017-2018 Stadsmuseum Zoetermeer in transitie Educatieflyer 2017 2018 Met veel plezier bieden wij je het educatie-overzicht Primair Onderwijs van het Stadsmuseum Zoetermeer voor het schooljaar
Nadere informatieDocentenhandleiding groep 7 en 8
Docentenhandleiding groep 7 en 8 Inleiding Wat is Museumschatjes? Voor u ligt de docentenhandleiding bij Museumschatjes. In opdracht van het Platform Drentse Musea heeft K&C dit erfgoedproject in 2012,
Nadere informatieDoorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus!
Drama Dans Muziek Beeldend Media Erfgoed & Minitheater-Blikopener Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus! Kunst- en erfgoededucatie
Nadere informatieTIJDWIJS de Methodiek
TIJDWIJS de Methodiek TIJDWIJS DE METHODIEK... 1 OVER TIJDWIJS... 2 APARTE HANDLEIDINGEN VOOR GROEP 4 EN GROEP 7... 2 UITGANGSPUNTEN VAN TIJDWIJS... 3 VISIE OP DE ONTWIKKELING VAN HISTORISCH TIJDSBESEF...
Nadere informatieDocentenhandleiding groep 5 en 6
Docentenhandleiding groep 5 en 6 Inleiding Wat is Museumschatjes? Voor u ligt de docentenhandleiding bij Museumschatjes. In opdracht van het Platform Drentse Musea heeft K&C dit erfgoedproject in 2012,
Nadere informatieCultuur in de Spiegel
Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 14 september 2011 Aanleiding Vragen vanuit het werkveld over: Inhoud cultuureducatie
Nadere informatieAardrijkskunde. Thema / onderwerp Aardrijkskundeles met gebruikmaking van de geografische vierslag. Betekenis. Bedoeling
Aardrijkskunde Thema / onderwerp Aardrijkskundeles met gebruikmaking van de geografische vierslag. Betekenis Welke betekenis heeft het thema / onderwerp voor de kinderen? Hoe leg je de relatie met de beginsituatie?
Nadere informatieDocentenhandleiding. Plaats je plek Aa en Hunze groep 7 en 8
Docentenhandleiding Plaats je plek Aa en Hunze groep 7 en 8 Voorwoord Drenthe is bijzonder. Maar weten uw leerlingen dat ook? Vaak weten leerlingen van alles te vertellen over hun vakanties naar Frankrijk,
Nadere informatieHet is niet zwart en niet wit
Het is niet zwart en niet wit Het belang van erfgoededucatie De provincie Drenthe vindt erfgoededucatie belangrijk. Daarom zet K&C stevig in op het stimuleren van erfgoededucatie in het primair en voortgezet
Nadere informatieSTUDIEWIJZER HAVO COHORT 2009. Versie november 2010
STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2009 Versie november 2010 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Aardrijkskunde... 2 Biologie... 3 Culturele en Kunstzinnige Vorming... 4 Duitse taal en literatuur... 5 Economie... 6
Nadere informatieCULTUUREDUCATIE BOVEN
CULTUUREDUCATIE BOVEN KCE ZEEUWS- VLAANDEREN WIE KCE ZEEUWS-VLAANDEREN HET PROGRAMMA Van 13.30 tot 14.15 uur Presentatie Van 14.15 tot 14.30 uur Van 14.30 tot 15.00 uur Koffie en thee in de foyer Dansduet
Nadere informatieMULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE
MULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE Carla van Boxtel Meerstemmig erfgoed - 8 juni 2016 Genk MULTIPERSPECTIVITEIT Vormen van multiperspectiviteit Het belang van multiperspectiviteit Didactiek PERSPECTIEVEN
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatieLES 2: HET BODEMARCHIEF 13 - INFORMATIE BIJ LES 2 14 - BIJ LES 2; TEKENINGEN VAN PERIODES 15 - BIJ LES 2: STRIP OVER BODEMLAGEN 20
INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 3 INLEIDING 4 - WAT IS HET 4 - LEERDOELEN 4 - KERNDOELEN 4 - DIDACTISCHE INSTEEK 4 - LESSTOFVERRIJKEND EN SAMENHANG 5 - PLAATS IN LEERLIJN 5 - OPZET EN TIJDSINVESTERING 5 - LESMATERIAAL
Nadere informatieTerwijl veel plaatsen in de buurt van Veenendaal al in april waren bevrijd, duurde dit in Veenendaal veel langer.
VEENENDAAL BEVRIJD Inleiding Terwijl veel plaatsen in de buurt van Veenendaal al in april waren bevrijd, duurde dit in Veenendaal veel langer. In Veenendaal waren veel Nederlandse en Duitse SS ers gestationeerd,
Nadere informatieGROEP 3/4. Vertelster Annette Kiekebosch
GROEP 3/4 Vertelster Annette Kiekebosch INHOUD Met de leerlijn komen leerlingen van groep 1 t/m 8 in het basisonderwijs structureel in aanraking met het lokale erfgoed en de bijbehorende verhalen, krijgen
Nadere informatieErfgoedonderwijs als cultuuronderwijs. Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media
Erfgoedonderwijs als cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 12/14/2012 2 Vragen... Hoe verhoudt erfgoed- zich tot cultuureducatie? Wat zijn kenmerkende eigenschappen van
Nadere informatieSTUDIEWIJZER HAVO COHORT 2011. versie oktober 2011
STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2011 versie oktober 2011 Inhoudsopgave Aardrijkskunde... 3 Biologie... 4 Culturele en Kunstzinnige Vorming... 5 Duitse taal en literatuur... 6 Economie... 7 Engelse taal en literatuur...
Nadere informatieGEDURFD OF DUF? cultureel erfgoed en de kunstvakken
GEDURFD OF DUF? cultureel erfgoed en de kunstvakken ICC-netwerkmiddag Kunst & Onderwijs Cultureel erfgoed en de kunstvakken. Gedurfd of duf? 22 maart 2017 Programma 14.30 uur Miriam van Meer informeert
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,
Nadere informatieKunst en cultuur (PO-havo/vwo)
Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo/vwo onderbouw exameneenheden havo/vwo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Produceren en presenteren 54:
Nadere informatieMUSEUM FLEHITE PROJECTEN VOOR PO - GROEPEN 1 T/M 8
MUSEUM FLEHITE PROJECTEN VOOR PO - GROEPEN 1 T/M 8 Museum Flehite, het stadsmuseum van Amersfoort, is al jarenlang dè aanbieder van erfgoedprojecten voor het primair onderwijs. De projecten laten leerlingen
Nadere informatieCultuurplan basisschool De Regenboog
Cultuurplan basisschool De Regenboog (2015-2016) Dukdalf 28 3961 LA Wijk bij Duurstede 1 Dit beleidsplan omvat de volgende punten: Wat is onze visie op cultuur? Wat willen we dit jaar veranderen? Hoe pakken
Nadere informatieThemabrief Groei. In deze themabrief lezen jullie wat er per atelier de komende 9 weken gaat gebeuren. Heel veel plezier en GROEI toegewenst!
Themabrief Groei Deze week zijn we gestart met het nieuwe thema Groei. Groeien staat dicht bij de kinderen, ze groeien elke dag! Het lijf van uw kind, maar ook de vaardigheden en talenten groeien. Ook
Nadere informatieSchoolbeleidsplan Cultuureducatie
Schoolbeleidsplan Cultuureducatie 1. De algemene visie op onderwijs in relatie tot cultuureducatie 1.2 Visie van de school op onderwijs: Onze school wil [. invullen wat de algemene visie is t.a.v. het
Nadere informatieKerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs (op basis van artikel 11b WVO)
Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs (op basis van artikel 11b WVO) Onderdeel A: Nederlands De eerste tien kerndoelen zijn vooral gericht op de communicatieve functie van de Nederlandse taal en kennen
Nadere informatieFormat aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind
Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind Dit format is bedoeld voor scholen die in 2015 een tweede aanvraag doen voor de subsidieregeling cultuur voor ieder kind van de
Nadere informatieVerslag Netwerkbijeenkomst Erfgoedinstellingen
Verslag Netwerkbijeenkomst Erfgoedinstellingen 12 november 2014 Speciaal M voor erfgoedinstellingen CCA in Amsterdam organiseerde de MoccaAcademie op 12 november een netwerkbijeenkomst. In een eerder verstuurde
Nadere informatieDefinities kernbegrippen sector
Definities kernbegrippen sector De begrippen die binnen onze sector gehanteerd worden zijn flexibel en aan verandering onderhevig, vooral omdat het om abstracte begrippen gaat die vaak in een beleidsmatige
Nadere informatieAlles over. Faqta. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen
Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve
Nadere informatieINFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT ERFGOED VAN DE INDUSTRIALISERING
INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT ERFGOED VAN DE INDUSTRIALISERING Leerlijn Erfgoed Thema Utopie Groep 7 en 8 10 oktober 2017 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Erfgoed Thema Utopie Groep 7 en 8 10 oktober
Nadere informatieDoorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool.
Drama Dans Muziek Beeldend Media Erfgoed Het KunstKabinet & Minitheater-Blikopener Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool. Kunst- en erfgoededucatie Kunstzinnige
Nadere informatieInleiding Wat is Museumschatjes? Doelstellingen Kerndoelen
Docentenhandleiding Inleiding Wat is Museumschatjes? Voor u ligt de docentenhandleiding bij Museumschatjes. In opdracht van het Platform Drentse Musea heeft K&C dit erfgoedproject in 2012, naar voorbeeld
Nadere informatieCulturele Alliantie Uitvoeringsprogramma 2011 + 2012 Gemeente Hoogeveen Provincie Drenthe
Culturele Alliantie sprogramma 2011 + 2012 Gemeente Hoogeveen Provincie Drenthe Domein Provinciaal beleid Project Deelproject (later uitgewerkt) Cultuurparticipatie / -educatie Meer vraagsturing, meer
Nadere informatieJong in Brabant docentenhandleiding
in Brabant Jong in Brabant docentenhandleiding In deze docentenhandleiding vindt u informatie over het project Jong in Brabant en over de lessuggesties die ontwikkeld zijn bij dit project. Het lesmateriaal
Nadere informatieLEER- EN TOETSPLAN A. ONDERWERP EN DOELEN. Vak: Geschiedenis Leerjaar: 1 Onderwerp: Introductie geschiedenis Kerndoel:
LEER- EN TOETSPLAN A. ONDERWERP EN DOELEN Vak: Geschiedenis Leerjaar: Onderwerp: Introductie geschiedenis Kerndoel: 0. De leerling leert historische bronnen te gebruiken om zich een beeld van een eigen
Nadere informatieProgramma van Toetsing voor de Onderbouw schooljaar 2015-2016. Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter
Programma van Toetsing voor de Onderbouw schooljaar 2015-2016 HAVO 2 Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter Vak: Nederlands Methode Nieuw Nederlands (5 e editie) Lesuren per week 3 Bij schriftelijk
Nadere informatieDocentenhandleiding. Museumles groep 7&8 Skyline Scheveningen. Panorama Mesdag
Docentenhandleiding Museumles groep 7&8 Skyline Scheveningen Panorama Mesdag Pagina 1. Inleiding 3 2. Beschrijving museumles 4 3. Aansluiting bij het onderwijs 5 4. Voorbereiding & Lessuggesties 6 4.1
Nadere informatieCartesius 5 Havo. Programma van toetsing en afsluiting Schooljaar het Cartesius Lyceum
Schooljaar 2017-2018 Leeswijzer codes de codes zijn als volgt opgebouwd: Tussentijdse toetsen: 3 cijfers: 1 e cijfer: leerjaar 2 e cijfer: periode 3 e cijfer: volgorde tussentijdse toetsen Bijv. 4.1.1:
Nadere informatieLesbrieven voor de basisschool Groep 6 t/m 8. Behorend bij de tentoonstelling. Anton Heyboer DE HAARLEMSE JAREN
Lesbrieven voor de basisschool Groep 6 t/m 8 Behorend bij de tentoonstelling Anton Heyboer DE HAARLEMSE JAREN 23 november 2012-19 mei 2013 Inhoudsopgave 1. Tijdelijke tentoonstelling Anton Heyboer De Haarlemse
Nadere informatieDrents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht
Drents Museum Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht Thema-overzicht Drents Museum Groep 3 Essentie van het thema Beeldcultuur kan omschreven worden als een maatschappelijke
Nadere informatieWORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen
WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP
Nadere informatieDocentenhandleiding Cultuurmenules. Haags Historisch Museum. Help de grote Den Haag Man Groennie Gele
Docentenhandleiding Cultuurmenules Haags Historisch Museum Help de grote Den Haag Man Groennie Gele 1 Beste Leerkracht, Binnenkort bezoekt u met uw leerlingen van groep 3 het Haags Historisch Museum. De
Nadere informatie