Digitale burgerbetrokkenheid #hoedan? Ira van Keulen Leer- en Expertisepunt Open Overheid 20 maart 2018

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Digitale burgerbetrokkenheid #hoedan? Ira van Keulen Leer- en Expertisepunt Open Overheid 20 maart 2018"

Transcriptie

1 Digitale burgerbetrokkenheid #hoedan? Ira van Keulen Leer- en Expertisepunt Open Overheid 20 maart 2018

2 Rathenau Instituut in het kort Onderzoeks- en debatinstituut op snijvlak van technologie, wetenschap, innovatie en samenleving Missie: ondersteunen politieke besluitvorming en stimuleren publiek debat Werkwijze: onafhankelijk, trendsettend, empirisch onderzoek, publieke waarden, burgerperspectief, beleidsopties 2

3 Digitale democratie: waarom een onderwerp voor het Rathenau Instituut? Ideologisch geladen debat Technologie component Veel politieke aandacht 2018 (in voorbereiding) Belangrijke publieke (democratische) waarden in het spel: inclusiviteit, legitimiteit, responsiviteit Eigen ervaring met burgerbetrokkenheid 3

4 Meer burgerbetrokkenheid gewenst Eurobarometer 2015: My concerns are not taken into consideration by the European parliament 54% van de EU burgers SCP 2016: Het zou goed zijn als burgers meer konden meebeslissen over belangrijke politieke kwesties 65% mee eens, 11% niet mee eens Legitimiteitsmonitor 2015: stemmingendemocratie, niet per se meer deliberatieve democratie Noodzaak wordt ook gevoeld vanuit de politieke praktijk 4

5 Wat is digitale democratie? Het gebruik van ICT om democratische structuren en processen te verbeteren. E-democratie is zowel een top down als een bottom up proces; het gaat over formele geïnstitutionaliseerde mechanismen en informele burger betrokkenheid. Council of Europe

6 Manieren om burgers digitaal te betrekken Informatieve betrokkenheid (monitoren) Grotere vlucht door digitalisering Beleidbeïnvloedende betrokkenheid (consulteren, adviseren) Geen grote schommelingen Zelfredzame betrokkenheid (cocreatie, zelfbeheer) Geen grote schommelingen Directe betrokkenheid (beslissen) Veel animo Informeel vs formeel Bindend vs adviserend 6

7 Websites that monitor 1. TheyWorkForYou politics 2. Abgeordnetenwatch.de Informal agenda setting 3. Petities.nl tools 4. Open Ministry and the Finnish Citizen Initiative Formal agenda setting tools 5. Constitution Iceland 6. Future Melbourne Wiki 7. Predlagam.vladi.si 8. European Citizens Initiative 9. Participatory budgeting in Berlin-Lichtenberg 10. Internetconsultatie.nl 11. Futurium 12. Your Voice in Europe 13. European Citizens Consultation 09 Non-binding decisionmaking tools 14. Pirate Party Germany 15. Five Star Movement 16. Podemos 17. Participatory Budgeting Belo Horizonte 18. Participatory Budgeting Paris 19. Betri Reykjavik Binding decision-making 20. E-voting in Switzerland 21. E-voting in Estonia 22. E-voting for Spitzenkandidaten within the Green Party De 22 case studies Digital democracy: making our voice stronger through technology Ira van Keulen 7

8 E-democracy tools are successful as a civic instrument but not a convincing policy instrument Belangrijkste uitdaging: gebrek aan impact op politieke agenda- en besluitvorming 8

9 Digitale burgerparticipatie met impact op agendaen besluitvorming Verbinding met concrete formele agenda of besluit Helderheid over participatieproces en doel Feedback aan deelnemers Kwantificeren via stemmen of prioritering Actieve en gedifferentiëerde mobilisatiestrategie Leerproces: herhaal en verbeter 9

10 Conditie 1: Verbinding met concrete formele agenda of besluit 10

11 Conditie 2: Helderheid over participatieproces en doel 11

12 Conditie 3: feedback aan de deelnemers 12

13 Conditie 4: Kwantificeren via stemmen of prioritering 13

14 Conditie 5: Actieve en gedifferentieerde mobilisatiestrategie 14

15 Conditie 6: Leerproces: herhaal en verbeter 15

16 Take home message Online burgerbetrokkenheid heeft zeker meerwaarde, maar is geen quick fix 16

17 Ira van Keulen Iris Korthagen Pieter van Boheemen Paul Diederen En volg onze nieuwsbrief voor het aankomend rapport over de digitalisering van de nieuwsvoorziening 17

ONLINE BURGERS BETREKKEN:

ONLINE BURGERS BETREKKEN: ONLINE BURGERS BETREKKEN: Zes lessen uit onderzoek naar digitale burgerparticipatie Ira van Keulen en Iris Korthagen van het Rathenau Insituut 07 Van de hoofdredacteur We verplaatsen onze blik van verkiezingen

Nadere informatie

Digitale burgerbetrokkenheid: kansen en dilemma s

Digitale burgerbetrokkenheid: kansen en dilemma s Digitale burgerbetrokkenheid: kansen en dilemma s In digitale middelen zit meer potentie dan er nu wordt uitgehaald. ICT kan burgerbetrokkenheid langs het hele spectrum versterken, zowel informerende,

Nadere informatie

De democratische legitimiteit van de Europese besluitvorming. Legitimiteit door parlementaire discursiviteit

De democratische legitimiteit van de Europese besluitvorming. Legitimiteit door parlementaire discursiviteit r»r De democratische legitimiteit van de Europese besluitvorming Legitimiteit door parlementaire discursiviteit The democratic legitimacy ofthe European decision making Legitimacy through parliamentary

Nadere informatie

DOSSIER. Cliëntenparticipatie

DOSSIER. Cliëntenparticipatie DOSSIER Cliëntenparticipatie CLIËNTENPARTICIPATIE BETREKKEN VAN KWETSBARE BURGERS VRAAGT OM: van ervaring naar doelgerichte actie (idee of agenda) systeemwereld overheid & organisaties veiligheid nodig

Nadere informatie

6STAP BELEIDSBEÏNVLOEDING ZELFBEHEER MEEBESLISSEN COPRODUCEREN ADVISEREN RAADPLEGEN INFORMEREN. actie vanuit de burger naar overheid

6STAP BELEIDSBEÏNVLOEDING ZELFBEHEER MEEBESLISSEN COPRODUCEREN ADVISEREN RAADPLEGEN INFORMEREN. actie vanuit de burger naar overheid introductie 3 10 tips succesvolle online beleidsbeïnvloeding 3 ONLINE BELEIDSBEÏNVLOEDING VORMEN & VOORBEELDEN actie vanuit de burger naar overheid 6STAP MEEBESLISSEN 4STAP ADVISEREN 2STAP ZELFBEHEER 5STAP

Nadere informatie

Lokale Democratie, Vertrouwen en Burgerparticipatie. Prof. dr. Monique Leyenaar Drechtstedendinsdag, 7 februari 2012

Lokale Democratie, Vertrouwen en Burgerparticipatie. Prof. dr. Monique Leyenaar Drechtstedendinsdag, 7 februari 2012 Lokale Democratie, Vertrouwen en Burgerparticipatie Prof. dr. Monique Leyenaar Drechtstedendinsdag, 7 februari 2012 Weemoed naar vroeger? Realiteit Sociaal-maatschappelijke context is veranderd, politieke

Nadere informatie

Postelectoraal onderzoek Europese verkiezingen 2014 EUROPESE VERKIEZINGEN 2014

Postelectoraal onderzoek Europese verkiezingen 2014 EUROPESE VERKIEZINGEN 2014 Directorate-General for Communication PUBLIC OPINION MONITORING UNIT Brussels, October 2014 Postelectoraal onderzoek Europese verkiezingen 2014 EUROPESE VERKIEZINGEN 2014 SOCIAALDEMOGRAFISCHE BIJLAGE Onderzoeksgebied:

Nadere informatie

Technologie met Betekenis voor Smart Citizens

Technologie met Betekenis voor Smart Citizens Technologie met Betekenis voor Smart Citizens ICT Café - november 2016 Jos van Leeuwen urbanux.nl Wanneer heeft technologie eigenlijk echt betekenis voor mensen? Cities are no longer simply sources of

Nadere informatie

Transitie Steden als politieke actor

Transitie Steden als politieke actor Transitie Steden als politieke actor 2 ARhus 3 Van tijdperk in verandering naar verandering van tijdperk 4 Recentste kantelmomenten 5 Recentste kantelmomenten 6 Huidige kantelbewegingen 7 Huidige kantelbewegingen

Nadere informatie

Genetisch gemodificeerde (GG) gewassen: maatschappelijke betekenis en regelgeving

Genetisch gemodificeerde (GG) gewassen: maatschappelijke betekenis en regelgeving Genetisch gemodificeerde (GG) gewassen: maatschappelijke betekenis en regelgeving Presentatie voor Commissie Fysiek Domein gemeente Stichtse Vecht Dirk Stemerding 16 juni 2015 www.rathenau.nl info@rathenau.nl

Nadere informatie

Impact open overheid. Guido Brummelkamp (Panteia)

Impact open overheid. Guido Brummelkamp (Panteia) Impact open overheid Guido Brummelkamp (Panteia) Ontvankelijkheid (OECD, 2009) Acces to decision making (Meijer, 2012) Een overheid is open wanneer deze zich naar de samenleving transparant opstelt, participatie

Nadere informatie

Symposium Blik op samenspel

Symposium Blik op samenspel Symposium Blik op samenspel Wifi U kunt gebruik maken van het wifi-netwerk: Netwerknaam: Blik op samenspel Wachtwoord: welkom Twitter mee! #blikopsamenspel DE PARTICIPATIEMIX: EEN DEMOCRATISCH KOMPAS VOOR

Nadere informatie

Digitaliseringsstrategie in de praktijk

Digitaliseringsstrategie in de praktijk Digitaliseringsstrategie in de praktijk Schriftelijke bijdrage rondetafelgesprek 13-09-2018 Aan: vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat Digitalisering verandert onze economie, onze democratie

Nadere informatie

Vooruitzichten voor e-democratie in Europa

Vooruitzichten voor e-democratie in Europa Vooruitzichten voor e-democratie in Europa Onderzoekssamenvatting UITGEBREIDE ANALYSE EPRS Onderzoeksdienst van het Europees Parlement Afdeling Wetenschappelijke Toekomstverkenningen (STOA) PE 603.213

Nadere informatie

ONDERZOEK GEBIEDSGERICHT WERKEN

ONDERZOEK GEBIEDSGERICHT WERKEN ONDERZOEK GEBIEDSGERICHT WERKEN Gemeente Oss November 2017 www.ioresearch.nl ONDERZOEKSVRAGEN 1. Hoe is het beleid rondom gebiedsgericht werken vormgegeven? 2. Wat zijn de ervaringen van de intern en extern

Nadere informatie

Het belang van sterke lokale besturen door processen van bestuursversterking. Planningsdagen VVSG Vaalbeek, 3 mei 2013 Jean Bossuyt (ECDPM)

Het belang van sterke lokale besturen door processen van bestuursversterking. Planningsdagen VVSG Vaalbeek, 3 mei 2013 Jean Bossuyt (ECDPM) Het belang van sterke lokale besturen door processen van bestuursversterking Planningsdagen VVSG Vaalbeek, 3 mei 2013 Jean Bossuyt (ECDPM) Toenemende verwachtingen in lokale besturen Bestuur dicht bij

Nadere informatie

De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen

De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen 1 De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen In het publieke domein worden allerlei nieuwe technieken gebruikt: ambtenaren gebruiken Twitter, games, webplatformen en monitoringtools om de

Nadere informatie

Beter beleid door burger-participatie: doel en methoden

Beter beleid door burger-participatie: doel en methoden Beter beleid door burger-participatie: doel en methoden 27 maart 2008 Jonge Ambtenarendag Suzanne van der Pijll en Marjolein Sterk Burgerparticipatie is een containerbegrip Overheid (1945-1975) _ Nederland

Nadere informatie

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW)

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) 14 november 2014 2 PROGRAMMA ESFRI Roadmap, wat is het en waar doen we het voor? Roadmap 2016 Verschillen met vorige Schets

Nadere informatie

Zo kijkt VVJ naar participatie 1

Zo kijkt VVJ naar participatie 1 Zo kijkt VVJ naar participatie Groeien naar meer participatief besturen Groeien naar, want kun je niet snel snel, en niet in je eentje Participatief besturen : is voor VVJ een voorwaarde voor goed beleid

Nadere informatie

Welke factoren beïnvloeden het gezamenlijk leren door leraren? Een systematische literatuurreview Thurlings, M.C.G.; den Brok, P.J.

Welke factoren beïnvloeden het gezamenlijk leren door leraren? Een systematische literatuurreview Thurlings, M.C.G.; den Brok, P.J. Welke factoren beïnvloeden het gezamenlijk leren door leraren? Een systematische literatuurreview Thurlings, M.C.G.; den Brok, P.J. Published in: Onderwijs Research Dagen(ORD), 11-12 Juni 2014, Groningen,

Nadere informatie

Wat voor lokale democratie wil je zijn? (workshopronde 1) Festival Lokale Democratie dr. Laurens de Graaf Amersfoort, 13 oktober 2016

Wat voor lokale democratie wil je zijn? (workshopronde 1) Festival Lokale Democratie dr. Laurens de Graaf Amersfoort, 13 oktober 2016 Wat voor lokale democratie wil je zijn? (workshopronde 1) Festival Lokale Democratie dr. Laurens de Graaf Amersfoort, 13 oktober 2016 Waarom ben jij hier? Waarom zijn we hier? Hoe je kijkt, bepaalt wat

Nadere informatie

Oproep: ondertekening Europees charter participatieve democratie in ruimtelijke planningsprocessen

Oproep: ondertekening Europees charter participatieve democratie in ruimtelijke planningsprocessen Oproep: ondertekening Europees charter participatieve democratie in ruimtelijke planningsprocessen Yves Fauvel Onderteken mee en volg het voorbeeld van de Provincie Oost-Vlaanderen #planningkwadraat 2

Nadere informatie

Civiele kracht Stem geven aan verankering. 21 januari 2010

Civiele kracht Stem geven aan verankering. 21 januari 2010 Civiele kracht Stem geven aan verankering 21 januari 2010 Verkenning: Stem geven aan verankering Opzet - Aanleiding - Centrale vraag - Uitgangspunten - Analyse - Voice nader bekeken Aanleiding Legitimiteit

Nadere informatie

E-learning maturity model. Hilde Van Laer

E-learning maturity model. Hilde Van Laer E-learning maturity model Hilde Van Laer E-learning maturity model (emm) Self-assessment van online en blended leren met e-learning maturity model (emm) A driver for change? http://www.utdc.vuw.ac.nz/research/e

Nadere informatie

Cocreatie in de opsporing. Dr. Albert Meijer Universiteit Utrecht

Cocreatie in de opsporing. Dr. Albert Meijer Universiteit Utrecht Cocreatie in de opsporing Dr. Albert Meijer Universiteit Utrecht Cocreatie in de opsporing: Perspectief van de wetenschap Albert Meijer Universiteit Utrecht Politieacademie 11 september 2012 Even voorstellen

Nadere informatie

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 212

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 212 2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 212 Inhoudsopgave Diagnostic Test: English Language... 6 Apollo en Dionysus incl. Inleiding in de... 8 Portfolio-Mentoraat, jaar 1... 10 Academische Vaardigheden...

Nadere informatie

Is een Europees asielen migratiebeleid mogelijk? Johan Wets Antwerpen, 27 November 2018

Is een Europees asielen migratiebeleid mogelijk? Johan Wets Antwerpen, 27 November 2018 Is een Europees asielen migratiebeleid mogelijk? Johan Wets Antwerpen, 27 November 2018 Is een Europees asiel- en migratiebeleid mogelijk? Ja, maar het zal moeilijk te realiseren zijn Een Europees asiel-

Nadere informatie

Participatie en social media. Futurawonen. Politiek Online Prinses Mariestraat 36 2514 KG Den Haag T: 070 362 97 97 F: 070 345 45 41

Participatie en social media. Futurawonen. Politiek Online Prinses Mariestraat 36 2514 KG Den Haag T: 070 362 97 97 F: 070 345 45 41 Participatie en social media Politiek Online Prinses Mariestraat 36 2514 KG Den Haag T: 070 362 97 97 F: 070 345 45 41 Futurawonen E: info@politiekonline.nl www.politiekonline.nl 21 april 2011 1 Inhoud

Nadere informatie

DIGITALE DEMOCRATIE IN DE PRAKTIJK

DIGITALE DEMOCRATIE IN DE PRAKTIJK DIGITALE DEMOCRATIE IN DE PRAKTIJK Josien Pieterse en Anne de Zeeuw (Netwerk Democratie) 08 Van de hoofdredacteur In aansluiting op de vorige bijdrage presenteren Anne de Zeeuw en Josien Pieterse aan de

Nadere informatie

Burgerschap 2.0. From global citizen to global teacher #3

Burgerschap 2.0. From global citizen to global teacher #3 Burgerschap 2.0 From global citizen to global teacher #3 Woordendiarree Waarom zoveel aandacht? Ontwikkelingen in beleid Nadruk op individuele verantwoordelijkheid van de burger (+ en-) Vermaatschappelijking

Nadere informatie

Digitaal is het nieuwe normaal...ook internationaal

Digitaal is het nieuwe normaal...ook internationaal Digitaal is het nieuwe normaal....ook internationaal Tafel Internationaal 28 november 2016 Xander van der Linde Roy Tomeij Welke NL-overheid verdient onze taart? Waarover vandaag in gesprek? A. Welke urgentie

Nadere informatie

participatie: van hoorzitting naar bewonersatelier

participatie: van hoorzitting naar bewonersatelier participatie participatie: van hoorzitting naar bewonersatelier ruimtelijke planning²: vallen en opstaan De samenleving verandert. Burgers en andere spelers worden mondiger en laten zich horen. Zeker als

Nadere informatie

Parlaeus verbindt burgers met bestuur

Parlaeus verbindt burgers met bestuur Parlaeus verbindt burgers met bestuur Parlaeus is een merk van DocWolves. In dit merkpaspoort lees je waar wij met Parlaeus voor staan. Hierin lees je wie wij zijn, wat we geloven en willen bereiken. We

Nadere informatie

Zelfevaluatietool voor meer inclusief onderwijs. Marjan Zandbergen Inge van der Heul

Zelfevaluatietool voor meer inclusief onderwijs. Marjan Zandbergen Inge van der Heul Zelfevaluatietool voor meer inclusief onderwijs Marjan Zandbergen Inge van der Heul Programma Introductie en totstandkoming tool Zelf met de tool aan de slag Evaluatie / feedback Achtergrond project European

Nadere informatie

SMART SOCIETY IN NEDERLAND

SMART SOCIETY IN NEDERLAND SMART SOCIETY IN NEDERLAND Roxane Daniels Vereniging Nederlandse Gemeenten 23 april 2019 VVSG Brussel Paraplu-begrip Integrale aanpak van maatschappelijke opgaven Cross-sectoraal Publiek-privaat Bottom-up

Nadere informatie

Wetenschap 2.0. Social media als tools voor wetenschapscommunicatie en burgerparticipatie

Wetenschap 2.0. Social media als tools voor wetenschapscommunicatie en burgerparticipatie Wetenschap 2.0 Social media als tools voor wetenschapscommunicatie en burgerparticipatie Marjolein Pijnappels Inspiratiedag 2012: Cocreatie & participatie in onderzoek 13 december, Stadscampus Universiteit

Nadere informatie

DE GEMEENTE VAN MORGEN, MIECK VOS, VVSG

DE GEMEENTE VAN MORGEN, MIECK VOS, VVSG DE GEMEENTE VAN MORGEN, MIECK VOS, VVSG Bouwt op de fundamenten van vandaag, ze vertrouwt en bouwt op haar inwoners en stakeholders om samen deze stad van morgen te realiseren. Een financieel gezonde stad,

Nadere informatie

Kennisdag HAN Sociaal 2013

Kennisdag HAN Sociaal 2013 Kennisdag HAN Sociaal 2013 Praktijkkennis in de aanbieding! Martha van Biene Marion van Hattum 1 HAN Sociaal Bevorderen participatie door, voor en met kwetsbare burgers in de samenleving Meedenken, meedoen,

Nadere informatie

COST: European cooperation in science and technology. NETLAKE COST Action ES1201

COST: European cooperation in science and technology. NETLAKE COST Action ES1201 Name NETLAKE COST Action ES1201 COST: European cooperation in science and technology DOEL: Onderzoeken en oplossen van internationale vraagstukken MIDDEL: Coördineren en afstemmen van onderzoek middels

Nadere informatie

Uitdagingen voor jongeren en EU beleid

Uitdagingen voor jongeren en EU beleid Uitdagingen voor jongeren en EU beleid Floor van Houdt Plv afdelingsleider voor Europese Commissie Date: in 12 pts Europa 2020 Strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei Aandacht voor jongeren

Nadere informatie

Participatie binnen het gemeentelijk mobiliteitsbeleid Specialisatiecursus VSV 28ǀ02ǀ2013. Samenvatting en conclusies

Participatie binnen het gemeentelijk mobiliteitsbeleid Specialisatiecursus VSV 28ǀ02ǀ2013. Samenvatting en conclusies Participatie binnen het gemeentelijk mobiliteitsbeleid Specialisatiecursus VSV 28ǀ02ǀ2013 Samenvatting en conclusies Bart Meert Projectmanager Verkeer en Mobiliteit Imagine the result Inhoudsopgave 1.

Nadere informatie

PsychoseNet: ehealth meets mhealth. Wat is PsychoseNet(1.0)? Schizofrenie Schizoaffectief Schizofreniform Schizotypy Schizoid

PsychoseNet: ehealth meets mhealth. Wat is PsychoseNet(1.0)? Schizofrenie Schizoaffectief Schizofreniform Schizotypy Schizoid PsychoseNet: I ehealth meets mhealth Utrecht, 23-9-2014 We revealed a dysfunctional system that does not deliver the quality of treatment needed for recovery. Is this tolerable in the 21st century? Wat

Nadere informatie

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels)

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Staten-Generaal Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Subject: Sustainable Flemish SDI Nature: Mobilising, Steering Organisers:

Nadere informatie

RAADSBIJEENKOMST BESPREKING RESULTATEN FOTO GEMEENTE VOORST LOKALE DEMOCRATIE. 20 november 2017 Erik Koopman Vincent van Stipdonk

RAADSBIJEENKOMST BESPREKING RESULTATEN FOTO GEMEENTE VOORST LOKALE DEMOCRATIE. 20 november 2017 Erik Koopman Vincent van Stipdonk RAADSBIJEENKOMST BESPREKING RESULTATEN FOTO LOKALE DEMOCRATIE GEMEENTE VOORST 20 november 2017 Erik Koopman Vincent van Stipdonk Agenda 19.30 uur Opening door burgemeester 19.35 uur Presentatie foto lokale

Nadere informatie

Wij, de overheid - samenvatting

Wij, de overheid - samenvatting Wij, de overheid - samenvatting Inleiding: de complexe overheid Overal waar een grens wordt gelegd, ontstaat behoefte aan samenwerking en kennisuitwisseling over die grens heen, binnen organisaties, tussen

Nadere informatie

Vraagsturing en vraagarticulatie AWT-symposium Quadruple Helix en Innovatiebeleid

Vraagsturing en vraagarticulatie AWT-symposium Quadruple Helix en Innovatiebeleid 20 juni 2012 Vraagsturing en vraagarticulatie AWT-symposium Quadruple Helix en Innovatiebeleid Wouter Boon 1 Rathenau Instituut missie Het Rathenau Instituut stimuleert de publieke en politieke meningsvorming

Nadere informatie

Partos. Welkom! EU-verkiezingen

Partos. Welkom! EU-verkiezingen Partos Welkom! EU-verkiezingen Agenda EU-verkiezingen bijeenkomst:» EU-verkiezingen what s at stake?» What s being done? - Initiatieven» Korte pauze» What do we want? In groepjes initiatieven voor samenwerking

Nadere informatie

De toegevoegde waarde van interne communicatie in het sociale tijdperk

De toegevoegde waarde van interne communicatie in het sociale tijdperk EMPLOYEE COMMUNICATION & ORGANIZATIONAL DIALOGUE DIALOOG De toegevoegde waarde van interne communicatie in het sociale tijdperk Stel je eens voor wat openheid en vertrouwen voor jouw team of organisatie

Nadere informatie

Op kompaskoers naar een fysiek actieve levensstijl: Een Last, een Lust of gewoon Leuk!?

Op kompaskoers naar een fysiek actieve levensstijl: Een Last, een Lust of gewoon Leuk!? Op kompaskoers naar een fysiek actieve levensstijl: Een Last, een Lust of gewoon Leuk!? Steven Vos Lector Move to Be Fontys Sporthogeschool KWP Symposium, 10 juni 2015 Spoorboekje Sporten, bewegen, fysiek

Nadere informatie

Burgerbetrokkenheid in Beweging. Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente?

Burgerbetrokkenheid in Beweging. Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente? Burgerbetrokkenheid in Beweging Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente? 12/19/2017 Wie ben ik en wat doe ik? Burgerbetrokkenheid in beweging Waar hebben we het eigenlijk

Nadere informatie

Sessie Centrumsteden VVJ

Sessie Centrumsteden VVJ Sessie Centrumsteden VVJ Bram Vermeiren Steunpunt Jeugd vzw Arenbergstraat 1D I 1000 Brussel T 02 551 13 50 I F 02 551 13 85 info@steunpuntjeugd.be I www.steunpuntjeugd.be missie Jeugdwerk brengt kinderen

Nadere informatie

VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol]

VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] Inleiding De vragenboom is een hulpmiddel om weloverwogen te bepalen of en in welke vorm interactief wordt gewerkt. Bij het aanbieden van de ingevulde vragenboom

Nadere informatie

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper

Nadere informatie

Europees Jeugdfonds. Ondersteuning van jongeren in Europa. Jongeren centraal

Europees Jeugdfonds. Ondersteuning van jongeren in Europa. Jongeren centraal Europees Jeugdfonds Ondersteuning van jongeren in Europa Jongeren centraal Dialoog Kansen Gemeenschap Samenwerking Met het hart Interactief Flexibel Uitwisseling Professioneel DE RAAD VAN EUROPA De Raad

Nadere informatie

FILANTROPIE EN POLITIEK AMSTERDAM, 7 MAART 2017

FILANTROPIE EN POLITIEK AMSTERDAM, 7 MAART 2017 FILANTROPIE EN POLITIEK AMSTERDAM, 7 MAART 2017 Niet normaal doen als norm dr. mr. Hans Bosselaar Bijdrage debat filantropie en landelijke politiek 7 maart 2017 MAAKBAARHEID EN DE LAATMODERNITEIT Groot

Nadere informatie

INTEGRALE PLANNING & CONTROL VOOR DE OVERHEID

INTEGRALE PLANNING & CONTROL VOOR DE OVERHEID INTEGRALE PLANNING & CONTROL VOOR DE OVERHEID Public Insights & Innovations 2018 Onderwerpen Iets over integrale planning & control Hoe ziet dat eruit bij een gemeente? Wat voor tools bieden uitkomst?

Nadere informatie

uitvoering De Meern 6 juli 2009 Anne Marie van Rooij en Ronald van den Berg

uitvoering De Meern 6 juli 2009 Anne Marie van Rooij en Ronald van den Berg Met architectuur van beleid naar uitvoering De Meern 6 juli 2009 Anne Marie van Rooij en Ronald van den Berg Inhoud Het CVZ De organisatiecontext Opstellen en gebruiken principes De rol architectuurteam

Nadere informatie

PARTICIPATIE VOLGENS FONTYS

PARTICIPATIE VOLGENS FONTYS PARTICIPATIE VOLGENS FONTYS BELANG VAN PARTICIPATIE Wie studeert of werkt bij Fontys, weet: wij hechten veel waarde aan de mening van onze studenten en medewerkers. Bij het maken van beleid en bij het

Nadere informatie

Benchmark Burgerparticipatie

Benchmark Burgerparticipatie Benchmark Burgerparticipatie meten, vergelijken, leren en ontwikkelen Jaarbijeenkomst 18 juni 2012 13.00 tot 17.30 uur Stadhuis, gemeente Almere hein albeda Jaarrapport De 11 deelnemende gemeenten in beeld

Nadere informatie

Europa voor de Burger

Europa voor de Burger 2014-2020 Europa voor de Burger Delphine Dumon 16/12/2015 Leuven SHUTTERSTOCK EUROPA VOOR DE BURGER 2014-2020 Europees subsidieprogramma onder DG Migration & Home Affairs Gecentraliseerd bij het uitvoerend

Nadere informatie

Kennis maken met weblogs. Kennis maken met weblogs Weblogs als instrument in een veranderende wereld

Kennis maken met weblogs. Kennis maken met weblogs Weblogs als instrument in een veranderende wereld Kennis maken met weblogs Kennis maken met weblogs Weblogs als instrument in een veranderende wereld De veranderende maatschappij The Old World The New World Duurzame veranderingen Van Informatiesamenleving

Nadere informatie

HET CO-CREATIEF PROCES

HET CO-CREATIEF PROCES HET CO-CREATIEF PROCES Tijs Van Steenberghe, vakgroep sociaal werk, expertisecentrum Quality of Life Jessica De Maeyer, vakgroep orthopedagogiek, expertisecentrum Quality of Life Didier Reynaert, vakgroep

Nadere informatie

(Big) Data in het sociaal domein

(Big) Data in het sociaal domein (Big) Data in het sociaal domein Congres Sociaal: sturen op gemeentelijke ambities 03-11-2016 Even voorstellen Laudy Konings Lkonings@deloitte.nl 06 1100 3917 Romain Dohmen rdohmen@deloitte.nl 06 2078

Nadere informatie

Kick-off Kenniskring Zelfredzaamheid ICT, Zorg en Welzijn 20 maart 2014, In de Ruimte, Utrecht

Kick-off Kenniskring Zelfredzaamheid ICT, Zorg en Welzijn 20 maart 2014, In de Ruimte, Utrecht Kick-off Kenniskring Zelfredzaamheid ICT, Zorg en Welzijn 20 maart 2014, In de Ruimte, Utrecht 13.30 - Opening danielle@digitalestedenagenda.nl h.haveman@enschede.nl www.twitter.com/dezorgendestad 1 Digitale

Nadere informatie

Europa voor de Burger

Europa voor de Burger 2014-2020 Europa voor de Burger Delphine Dumon 01/03/2016 Brussel SHUTTERSTOCK EUROPA VOOR DE BURGER 2014-2020 Europees subsidieprogramma onder DG Migration & Home Affairs Gecentraliseerd bij het uitvoerend

Nadere informatie

vijf debatten over het strategische en publieke belang van kunst en cultuur als basis voor nieuwe vormen van leefbaarheid, zorg en welzijn

vijf debatten over het strategische en publieke belang van kunst en cultuur als basis voor nieuwe vormen van leefbaarheid, zorg en welzijn noteer in je agenda: 3 maart, 31 maart, 21 april, 19 mei en 16 juni 2015 vijf debatten over het strategische en publieke belang van kunst en cultuur als basis voor nieuwe vormen van leefbaarheid, zorg

Nadere informatie

Geïnformeerd pensioendebat

Geïnformeerd pensioendebat Geïnformeerd pensioendebat Mogelijkheden partnership in Netspar Juni 2016 De denktank en het onderzoeksnetwerk Network for Studies on Pensions, Aging and Retirement. Missie Netspar draagt bij aan de voortdurende

Nadere informatie

Brainport Eindhoven ENERGIE. Studievoormiddag Energie in de Noorderkempen 29 april 2010

Brainport Eindhoven ENERGIE. Studievoormiddag Energie in de Noorderkempen 29 april 2010 Brainport Eindhoven ENERGIE Studievoormiddag Energie in de Noorderkempen 29 april 2010 Brainport Development, 2010 agenda Brainport innovatieve regio energietransitie de Brainport aanpak belang/kansen

Nadere informatie

SMART citizens. Art in Progress

SMART citizens. Art in Progress Art in Progress 150 jongeren van het Hyperion Lyceum werken 16-20 september samen met zes internationaal bekende kunstenaars: Esther Polak en Ivar van Bekkum, Simon van der Linden/Jorrit Thijn van Monobanda,

Nadere informatie

Voorstel naar aanleiding van input forumleden

Voorstel naar aanleiding van input forumleden Voorstel naar aanleiding van input forumleden Stakeholderforum Actieplan Open Overheid 2018-2020 Naar aanleiding van de eerste bijeenkomst van het Stakeholderforum Actieplan Open Overheid op 21 november

Nadere informatie

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 219

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 219 2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 219 Inhoudsopgave Diagnostic Test: English Language... 6 Academische Vaardigheden I... 8 Apollo en Dionysus incl. Inleiding in de... 9 Entering the Humanities...

Nadere informatie

D-CENT tools in Nederland

D-CENT tools in Nederland D-CENT tools in Nederland In dit project werkt Netwerk Democratie samen met Waag Society, Digitale Agenda 2020 en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om - gebruikmakend van de

Nadere informatie

Impact EU directive op de toegankelijkheid van (publieke) diensten gemeenten

Impact EU directive op de toegankelijkheid van (publieke) diensten gemeenten Impact EU directive op de toegankelijkheid van (publieke) diensten gemeenten Eric Velleman Stichting Accessibility www.accessibility.nl @AccessibilityNL De hele presentatie in 1 minuut Stichting Accessibility?

Nadere informatie

Creatief onderzoekend leren

Creatief onderzoekend leren Creatief onderzoekend leren De onderwijskundige: Wouter van Joolingen Universiteit Twente GW/IST Het probleem Te weinig bèta's Te laag niveau? Leidt tot economische rampspoed. Hoe dan? Beta is spelen?

Nadere informatie

Trendopedia Web 2.0 in organisaties

Trendopedia Web 2.0 in organisaties Trendopedia Web 2.0 in organisaties Mariëlle Nijsten, Menno Manschot Web 2.0 revolutie op internet Web 2.0 is interactieve webtechnologie die de wisdom of the crowds aanboort Voorbeelden: forum blog wiki

Nadere informatie

Built Positive Together We Build What s Next

Built Positive Together We Build What s Next @ C2C Bouwgroep 10 Maart 2017 Rotterdam Built Positive Together We Build What s Next Cradle to Cradle Products Innovation Institute Het doel van deze presentatie. Wie zijn wij? Wat doen we? Waarom Built

Nadere informatie

Identity & Access Management & Cloud Computing

Identity & Access Management & Cloud Computing Identity & Access Management & Cloud Computing Emanuël van der Hulst Edwin Sturrus KPMG IT Advisory 11 juni 2015 Cloud Architect Alliance Introductie Emanuël van der Hulst RE CRISC KPMG IT Advisory Information

Nadere informatie

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS.

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE LERARENOPLEIDING MAATSCHAPPIJLEER EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN LERARENOPLEIDING MAATSCHAPPIJLEER EN MAATSCHAPPIJWETENSSCHAPPEN Na je master Sociologie,

Nadere informatie

Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen

Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen Welkom bij het programmaonderdeel: Smart Cities Optimaliseren van

Nadere informatie

Blended Learning. Dr. Coyan Tromp UvA - Institute for Interdisciplinary Studies Presentatie voor studentencolloqium 1-3-2016

Blended Learning. Dr. Coyan Tromp UvA - Institute for Interdisciplinary Studies Presentatie voor studentencolloqium 1-3-2016 Blended Learning Dr. Coyan Tromp UvA - Institute for Interdisciplinary Studies Presentatie voor studentencolloqium 1-3-2016 Who am I Curriculum Developer & Assistent Professor Interdisciplinary Programmes

Nadere informatie

Aardgasvrij én democratisch? Dag van de Lokale Democratie, 16 november 2018

Aardgasvrij én democratisch? Dag van de Lokale Democratie, 16 november 2018 Aardgasvrij én democratisch? Dag van de Lokale Democratie, 16 november 2018 Merel Ooms, Saskia Buitelaar (Platform31), Angelina Scalzo (gemeente Haarlem) Wat gaan we doen? Nederland naar aardgasvrije wijken

Nadere informatie

Raadsbijeenkomst Agenda Delft april 2018 Locatie HNK

Raadsbijeenkomst Agenda Delft april 2018 Locatie HNK Raadsbijeenkomst Agenda Delft 2040 12 april 2018 Locatie HNK Welkom Agenda Delft 2040 in beeld Programma (20:00-22:00) 1. Welkom 2. Agenda Delft 2040 / Fonds Delft 2040, introductie Pauze 3. Langs de opgaven

Nadere informatie

Rol: clustermanager Inwoners

Rol: clustermanager Inwoners Datum opmaak: 2017-08-24 Goedgekeurd door secretaris op: Revisiedatum: Eigenaar: Koen De Feyter Doel van de functie Definiëren van de missie, visie en strategie van de cluster inwoners en plannen, organiseren,

Nadere informatie

Big data? Open data? 18 februari 2014 Jacqueline Gommans & Nathalie Feitsma

Big data? Open data? 18 februari 2014 Jacqueline Gommans & Nathalie Feitsma Big data? Open data? 18 februari 2014 Jacqueline Gommans & Nathalie Feitsma Big Data zijn alle data die niet meer fysiek of logisch in één locatie of in één systeem kunnen worden opgeslagen. Open data

Nadere informatie

Onderzoek naar vormen van lokale democratie die past bij de inwoners van onze dorpen en bij onze gemeente. Pilot Lokale Democratie

Onderzoek naar vormen van lokale democratie die past bij de inwoners van onze dorpen en bij onze gemeente. Pilot Lokale Democratie Onderzoek naar vormen van lokale democratie die past bij de inwoners van onze dorpen en bij onze gemeente Pilot Lokale Democratie Aanleiding Van boven af: Gemeente vraagt steeds vaker om mening van het

Nadere informatie

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event Building the next economy met Blockchain en real estate Lelystad Airport, 2 november 2017 Blockchain en real estate Programma Wat is blockchain en waarvoor wordt het gebruikt? BlockchaininRealEstate Blockchain

Nadere informatie

De energietransitie en gebouwd erfgoed

De energietransitie en gebouwd erfgoed De energietransitie en gebouwd erfgoed Dynamische besluitvorming op alle schaalniveaus 24 april 2018 - Maarten Vieveen, M.Sc. Inleiding De energietransitie is onontkoombaar De techniek staat voor niets

Nadere informatie

Digitalisering vraagt om doelgericht innoveren

Digitalisering vraagt om doelgericht innoveren Digitalisering vraagt om doelgericht innoveren Bericht aan het Parlement Nederland is zich bewuster geworden van de impact van digitalisering op de samenleving. Met de nationale digitaliseringsstrategie

Nadere informatie

Europa voor de Burger

Europa voor de Burger 2014-2020 Europa voor de Burger Workshop Subsidieaanvraag voorbereiden 4/08/2015 SHUTTERSTOCK Europa voor de Burger Inhoudelijk Doelstellingen Acties Prioriteiten Criteria Deadlines Praktisch Basisvoorwaarden

Nadere informatie

Civil Society Involvement en Drugsbeleid

Civil Society Involvement en Drugsbeleid Civil Society Involvement en Drugsbeleid Katrin Schiffer 3 de Nederlandse Harm Reduction Congres Utrecht, 17 April 2018 INHOUD - Wat is CS en CSI? - Waarom is CSI belangrijk? - CSI in Europa. - Europees

Nadere informatie

ICHOM en het belang voor de patiënt

ICHOM en het belang voor de patiënt DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term

Nadere informatie

Zorg en Welzijn. Introductie. April 2016

Zorg en Welzijn. Introductie. April 2016 Versie: 1.0 april 2016 Introductie April 2016 Voor u ligt het werkplan 2016 van de thema-afdeling. Dit werkplan is een aanscherping van het concept-werkplan dat in 2015 in twee algemene ledenvergadering

Nadere informatie

Europa voor de Burger Programma EU subsidie lijn EACEA (EC) 7-jarig programma ( ) Jaarlijkse oproep

Europa voor de Burger Programma EU subsidie lijn EACEA (EC) 7-jarig programma ( ) Jaarlijkse oproep Europa voor de Burger Programma 2007-2013 EU subsidie lijn EACEA (EC) 7-jarig programma (2007-2013) Jaarlijkse oproep 1 Europa voor de Burger: Doelstellingen (1) Het burgerschap van de Europese Unie ontwikkelen

Nadere informatie

Hoe geven we zorg en gezondheid vorm in de informatiesamenleving?

Hoe geven we zorg en gezondheid vorm in de informatiesamenleving? Hoe geven we zorg en gezondheid vorm in de informatiesamenleving? ECP en de zorg E-healthweek Gemeenten en digitale zorg Platform zorg en ICT ECP ZORG Digivaardig in de zorg Zorg en privacy Data en zorg

Nadere informatie

Het komende uur. Bevolkingsparticipatie. Zuid-Amerika als nieuwe examenregio: een voorproefje. De achtergrond van bevolkingsparticipatie

Het komende uur. Bevolkingsparticipatie. Zuid-Amerika als nieuwe examenregio: een voorproefje. De achtergrond van bevolkingsparticipatie Zuid-Amerika als nieuwe examenregio: een voorproefje Gery Nijenhuis International Development Studies, SG&PL/UU KNAG-Onderwijsdag Vrijdag 7 november 2014 Het komende uur Zuid-Amerika als nieuwe examenregio;

Nadere informatie

Kunst(raad) en Samenleving Evert Bisschop Boele,

Kunst(raad) en Samenleving Evert Bisschop Boele, Kunst(raad) en Samenleving Evert Bisschop Boele, 17-12-2014 Lectoraat Lifelong Learning in Music Kenniscentrum Kunst & Samenleving, Hanzehogeschool Groningen Abigail Gilmore Raising our Quality of Life:

Nadere informatie

Informed Floating Voters? The Impact of Media on Electoral Volatility. S. Geers

Informed Floating Voters? The Impact of Media on Electoral Volatility. S. Geers Informed Floating Voters? The Impact of Media on Electoral Volatility. S. Geers Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING 171 In de afgelopen decennia is het aantal zwevende kiezers in westerse

Nadere informatie

Eranet C-IPM infosessie Eerste transnationale call. 27 april 2015

Eranet C-IPM infosessie Eerste transnationale call. 27 april 2015 Eranet C-IPM infosessie Eerste transnationale call 27 april 2015 Op het menu C-IPM in een notendop Het evaluatie proces Pre-proposal Full proposal Een blik op de topics Timeline C-IPM in een notedop C-IPM

Nadere informatie