Genetisch gemodificeerde (GG) gewassen: maatschappelijke betekenis en regelgeving
|
|
|
- Marleen Brouwer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Genetisch gemodificeerde (GG) gewassen: maatschappelijke betekenis en regelgeving Presentatie voor Commissie Fysiek Domein gemeente Stichtse Vecht Dirk Stemerding 16 juni
2 Waar aan denken bij GG-gewassen? Op dit moment drie GG-gewassen het meest belangrijk: soja, maïs, katoen VS, Brazilië, Argentinië, India en Canada grootste producenten: 90% van wereldwijde GG-areaal (182 miljoen ha) In Europa alleen GG-maïs toegelaten voor teelt, vnl. in Spanje (90%) Teelt in Europa tot nu toe vrijwel gentech-vrij : 0,06% van wereldwijde GG-areaal
3 Kenmerken huidige transgene gewassen Gewas % GG Eigenschap Soja 90 Herbicide tolerant & Plaag resistent Maïs 80 Plaag resistent & Herbicide tolerant Katoen 50 Plaag resistent & Herbicide tolerant
4 Nieuwe ontwikkelingen Meer verschillende soorten GG-gewassen: aardappel, suikerbiet, papaja, aubergine Gewassen bestendig maken tegen veranderend klimaat: droogte-, hitte-, zouttolerantie ( abiotische stress ) Nieuwe gentechnologische mogelijkheden: o Plaatsspecifieke integratie van transgenen o Cisgenese: transgenese binnen soorten o Geninactivering: regulering van planteigen genoom o Gerichte mutagenese: verandering van planteigen genoom o Toenemende mogelijkheden voor gerichte gene editing Steeds minder duidelijke scheidslijn tussen wat wel en niet GGO is!
5 Waarom gentech: wat is het doel? Maakt modificaties mogelijk die in gangbare veredeling niet of moeilijker te realiseren zijn Voor huidige GG-gewassen oogstzekerheid en meer inkomen voor de boer belangrijke succesfactoren Toekomstige GG-gewassen voor meer duurzame landbouw: meer opbrengst en inkomen, minder pesticiden- en kunstmestgebruik, meer klimaatbestendigheid en meer efficiënt gebruik van groene grondstoffen als bijdrage aan een bio-economie Duurzaamheid hangt van meer factoren af dan alleen GG-gewassen!
6 Wat zijn mogelijke gevolgen? Onbedoelde effecten van ingebouwde eigenschappen voor gezondheid en milieu Onvoorspelbare verspreiding van ingebouwde eigenschappen naar natuurlijke populaties door verwildering of genoverdracht Afname biodiversiteit door grotere uniformiteit van GG-gewassen Monopolisering in de zaadveredeling door patentering van ingebouwde eigenschappen Bij GG-gewassen speciale risicobeoordeling van gezondheids-, milieu- en ecologische aspecten. Tot nu toe geen overtuigende aanwijzingen voor schadelijke effecten. Naast feiten spelen in discussie ook grondhoudingen een rol!
7 GGO-regelgeving en rol overheid In Nederland Commissie Genetische Modificatie (COGEM) verantwoordelijk voor advisering over gezondheids- en milieurisico s Markttoelating GG-producten en -teelten alleen na advies van European Food Safety Agency (EFSA), gevolgd door Europese besluitvorming GG-soja als veevoeder tot nu toe voornaamste toegelaten product, met Nederland als belangrijk import- en doorvoerland Politieke besluitvorming in Europa over toelating van teelten vastgelopen als gevolg van onenigheid tussen de lidstaten In aanvulling op bestaande risicobeoordeling nieuwe speelruimte voor lidstaten voor eigen besluitvorming over wenselijkheid van GM
8 Wat is gentech-vrij? Vrij van de huidige GG-gewassen? Vrij van alle mogelijke ontwikkelingen van gentechnologie in de landbouw? Leidt aandacht af van discussie over wenselijkheid van uiteenlopende gentechnologieën voor toekomst van de landbouw?
9 Bronnen Rathenau Instituut 2008, Biotechnologie in de landbouw, Expertbijeenkomst Eerste Kamer: achtergrondnotitie en verslag ISAAA 2014, Global status of commercialized biotech/gm crops Franke e.a. 2011, Sustainability of current GM crop cultivation. Review of people, planet, profit effects of agricultural production of GM crops, based on the cases of soybean, maize and cotton, Universiteit Wageningen Gurian-Sherman 2009, Failure to yield. Evaluating the performance of genetically engineered crops, Union of Concerned Scientists Nuffield Council on Bioethics 2003, The use of genetically modified crops in developing countries COGEM 2006, Nieuwe technieken in de plantenbiotechnologie COGEM 2014, Bouwstenen voor een beoordelingskader voor teelt van GG-gewassen Lotz, van de Wiel & Smulders 2014, Genetically modified crops and sustainable agriculture: a proposed way forward in the societal debate, Editorial NJAS
10 Wie zijn wij? Onafhankelijk onderzoek- en debatinstituut op snijvlak van technologie, wetenschap, innovatie en samenleving Geen belang behalve bij goed geïnformeerd politiek en publiek debat Wij zijn er voor u (en voor het brede publiek)
11 Wat doen wij? Ondersteuning van politieke besluitvorming en publieke meningsvorming over wetenschap, technologie, innovatie en samenleving
12 Hoe werken wij? Burgerperspectief en publieke waarden Beleidsperspectief Eigen empirisch onderzoek Internationale vergelijkingen Beleidsopties
Totaal 2,0 11,0 27,8 33,9 44,2 52,6 59,2 67, ,4 102,1 114,3 125,0 134,0 7,2% LIS Consult, 24 februari /- t.o.v.
1a. Wereldwijd areaal genetisch gemodificeerde gewassen naar gewas 1996 9 (in mln. ha.) 1996 1997 1998 1999 1 2 3 4 5 6 7 8 9 % +/- t.o.v. 8 Soja,4 5,1 14,5 21,6 25,8 33,3 36,5 41,4 48,4 54,4 58,6 58,6
Genetische modificatie in de landbouw: Nederland, Europa en de rest van de wereld. Frank van der Wilk
Genetische modificatie in de landbouw: Nederland, Europa en de rest van de wereld Frank van der Wilk COGEM De Commissie Genetische Modificatie (COGEM) is het wetenschappelijke adviesorgaan voor de overheid
Datum 26 juli 2010 Betreft Antwoorden Kamervragen inzake de isolatieafstanden bij experimentele gentechaardappels.
> Retouradres Postbus 30945 2500 GX Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 8 Postbus 30945 2500 GX Den Haag www.vrom.nl Betreft en Kamervragen
Slide 1. Co existentie. Naast elkaar bestaan van GG en niet-gg teelten. Clemens van de Wiel, Jan Schaart & Bert Lotz
Slide 1 Co existentie Naast elkaar bestaan van GG en niet-gg teelten Clemens van de Wiel, Jan Schaart & Bert Lotz Slide 2 Co-existentie: context Een GG gewas wordt eerst beoordeeld op veiligheid voor toelating
Nieuwe ggo s nog erger dan de oude
DNA van een plant of dier gewijzigd DNA van een plant of dier 99,9% van de planten zijn ofwel herbicide-resistent of produceren zelf een pesticide Evaluatie van de impact op gezondheid en milieu, traceerbaarheid,
Welke richting volg je? In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen?
Groepsnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als je iets niet
De oprukkende maïsstengelboorder: is gentech een oplossing?
De oprukkende maïsstengelboorder: is gentech een oplossing? Bert Lotz, Clemens van de Wiel Wageningen UR Doelgroep: MBO en HBO Groen Onderwijs. In aangepaste versie ook bruikbaar in WO. Ontwikkeld binnen
Beleidsdebat biotechnologie in de landbouw
Toespraak Datum 27 januari 2009 Inbreng PvdA (Joyce Sylvester) inzake Beleidsdebat biotechnologie in de landbouw Inleiding MdV, de fractie van de PvdA heeft er naar uitgekeken om vandaag met de Regering
De opbrengst van moderne veredelingstechnieken
De opbrengst van moderne veredelingstechnieken Inleiding Wereldwijd neemt het areaal gewassen toe dat met behulp van moderne veredelingstechnieken zoals genetische modificatie (GM) tot stand is gekomen.
Inleiding. September Wij, de auteurs van dit boek, hebben net de Landbouwuniversiteit
Inleiding September 1985. Wij, de auteurs van dit boek, hebben net de Landbouwuniversiteit in Wageningen verlaten. Het is een periode met biotechnologie als toverwoord. Biotechnologie, zo doen de krantenartikelen
Moderne biotechnologie, kans of bedreiging voor een duurzame landbouw? Peter Besseling Frank Tillie Jan van Vliet
Moderne biotechnologie, kans of bedreiging voor een duurzame landbouw? Peter Besseling Frank Tillie Jan van Vliet Informatie- en KennisCentrum Landbouw 1 Informatie- en KennisCentrum Landbouw/Ede, oktober
ALLES OVER GENVOEDSEL EN ARGUMENTEN TÉGEN CRISPR-CAS GEWAS
Next economy GEPLAATST DOOR: BERTUS BUIZER DIRECTEUR BUIZER ADVIES DUURZAME LANDBOUW EN ENERGIE VR 3 AUG ALLES OVER GENVOEDSEL EN ARGUMENTEN TÉGEN CRISPR-CAS GEWAS door Bertus Buizer (Buizer Advies) 25
CGM/ Aanbieding onderzoeksrapport: "Crop volunteers and climate change"
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Dhr. J.J. Atsma Postbus 30945 2500 GX Den Haag DATUM 20 september 2011 KENMERK ONDERWERP CGM/110920-02 Aanbieding onderzoeksrapport: "Crop volunteers
Fact sheet GGO 08/07/2019
Fact sheet GGO 08/07/2019 Wat is een GGO? GGO staat voor Genetisch Gemodificeerd Organisme. Een organisme dat aangepast wordt met de gentechnologie krijgt de naam GGO. Gentechnologie is een moderne vorm
Aan de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer P.L.B.A. van Geel Postbus GX Den Haag
BEZOEKADRES: A. VAN LEEUWENHOEKLAAN 9 3721 MA BILTHOVEN POSTADRES: POSTBUS 578 3720 AN BILTHOVEN Aan de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer P.L.B.A. van
Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities
Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities 20 mei 2015 dr. C.M. Kreike Inhoud Lectoraat Green Biotechnology People Plants Possibilities Toekomst Lectoraat Green Biotechnology Missie: Het verstevigen
Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie
Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:
Gezondheid & Voeding
Gentech maïs tweede kamer is tegen, Europese Commissie is voor In het verleden stemde de Nederlandse regering altijd voor toelating van gentech in de EU, maar het tij lijkt te keren. Afgelopen week heeft
Genetische modificatie maatschappelijk debat
Slide 1 Genetische modificatie maatschappelijk debat Rol van kennis Clemens van de Wiel, Jan Schaart & Bert Lotz Slide 2 Ethiek in debat Beginselethiek: Integriteit van levende organismen (holisme) Natuurlijkheid:
THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION
THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION 22 Mei 2019 Karel van Bommel DG Agriculture and Rural Development Politieke context Meerdere verzoeken van stakeholders (o.a. FEFAC conferentie,
gemodificeerde gewassen
commissie Cogem genetische modificatie cogem signalering cgm/090929-01 SOCIAAL-ECONOMISCHE ASPECTEN VAN GGO S Bouwstenen voor een EU duurzaamheidsbeoordeling van genetisch gemodificeerde gewassen Onafhankelijke
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 27 428 Beleidsnota Biotechnologie Nr. 270 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARISSEN VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU EN VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN DE MINISTER
CGM/ Rapport: Inventory of possible crop cultivation changes as a result of the introduction of GM crops in the maritime zone of EU
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus 30945 2500 GX Den Haag DATUM 31-01-2013 KENMERK ONDERWERP CGM/130131-01 Rapport: Inventory of possible crop cultivation
Biologische voeding is natuurlijk gentechvrij
Biologische voeding is natuurlijk gentechvrij Voor wie is deze brochure? Tekst: Biologica, Ontwerp: Osage / communicatie en ontwerp, Utrecht, Fotografie: Pieter Ouddeken, Annelijn Steenbruggen, Afdeling
Risico-Analyse van GMO s en de EU Regelgeving. Harry Kuiper. Voormalig RIKILT medewerker en former Chair EFSA GMO Panel
Risico-Analyse van GMO s en de EU Regelgeving Harry Kuiper Voormalig RIKILT medewerker en former Chair EFSA GMO Panel Reűnie 50 e -jaars WUR 18 0ctober 2013 Genetische Modificatie van Voedsel: Veel Vragen
C.V.I. 5.8 Testen op genetisch gemodificeerde organismen 5.8 TESTEN OP GENETISCH GEMODIFICEERDE ORGANISMEN
5 METHODEN VAN ONDERZOEK 5.8 TESTEN OP GENETISCH GEMODIFICEERDE ORGANISMEN Auteur : Dr. G. van Duijn TNO Kwaliteit van Leven Zeist maart 2006 blad 1 van 5 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 3 2 REGELGEVING...
Een vruchtbare toekomst
Een vruchtbare toekomst European Academies Science Advisory Council Voor meer informatie: secretariat@easac.eu www.easac.eu Een vruchtbare toekomst Dit is een niet-technische samenvatting van het Engelstalige
Genenbanken: Cool en Kool
Genenbanken: Cool en Kool Saet&Cruyt museum 4 april 2009 Noor Bas Curator collectie koolgewassen CGN Inhoud presentatie Genenbanken: waarom en hoe wordt agrobiodiversiteit bewaard korte impressie CGN Kool:
Genetische modificatie en biologische landbouw; een valse tegenstelling?
Genetische modificatie en biologische landbouw; een valse tegenstelling? 7 juli 2016 Landelijk Bureau GroenLinks Hellingproef-debat met Edith Lammerts van Bueren, Bert Lotz en Marjan Bovers Genetische
Koersnotitie genetisch gemodificeerde gewassen Gedeputeerde Staten 2013
Koersnotitie genetisch gemodificeerde gewassen Gedeputeerde Staten 2013 1. Inleiding Waarom deze notitie? Fryslân is van oudsher een landbouwprovincie. Akkerbouw, en met name de pootaardappelteelt inclusief
Mevrouw Dikkers (PvdA): Voorzitter. Ik heb helemaal geen twee minuten nodig. De PvdA heeft één motie.
Biotechnologie Aan de orde is het VAO Biotechnologie (AO d.d. 06/06). Ik heet de staatssecretaris van harte welkom. We zullen dezer dagen heel veel staatssecretarissen en andere bewindspersonen van harte
Landbouwgewassen: geen genetische modificatie zonder een uitgebreide evaluatie
Landbouwgewassen: geen genetische modificatie zonder een uitgebreide evaluatie Tekst van het ggo-platform, ondertekend door Bond Beter leefmilieu, Greenpeace, Natuurpunt, Oxfam Wereldwinkels, Velt, Vredesleilanden
(Slechts de teksten in de Nederlandse en de Franse taal zijn authentiek) (Voor de EER relevante tekst)
L 203/26 10.8.2018 UITVOERINGSBESLUIT (EU) 2018/1112 VAN DE COMMISSIE van 3 augustus 2018 tot verlenging van de vergunning voor het in de handel brengen van producten die geheel of gedeeltelijk bestaan
Verantwoord veredelen met genetische modificatie. "Ontwikkelingen in plantenveredelingstechnieken en de ggo-regelgeving"
Verantwoord veredelen met genetische modificatie "Ontwikkelingen in plantenveredelingstechnieken en de ggo-regelgeving" 1 Inleiding 3 2 Toetsingskader: regelgeving en definitie ggo 5 2.1 Wettelijk kader
Presentatie Themadagen Granen. De (on)mogelijkheden van de Oekraïense akkerbouwsector
Presentatie Themadagen Granen De (on)mogelijkheden van de Oekraïense akkerbouwsector Wie is Theeuwes Holding? 112 jaar oud familiebedrijf Handel, verwerking en productie van granen, oliehoudende zaden
Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR
Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR Toenemende vraag naar voedsel Beschikbaarheid ongelijk verdeeld Malnutrition
- Advies - ECOLOGISCH ONDERZOEK NOODZAKELIJK VOOR DE RISICOBEOORDELING VAN TOEKOMSTIGE GENETISCH GEMODIFICEERDE PLANTEN
- Advies - ECOLOGISCH ONDERZOEK NOODZAKELIJK VOOR DE RISICOBEOORDELING VAN TOEKOMSTIGE GENETISCH GEMODIFICEERDE PLANTEN Schuttelaar & Partners 1 ; Prof. Dr. M. Dicke 2 ; Prof. Dr. P.H. van Tienderen 3
Ggo's in bio? Nee, dank je!
1/ 5 Ggo'sinbio?Nee,dankje! Genetischgemanipuleerdeorganismen(ggo s)wordenstilaandenieuwetrendinhetlandbouwtechnologisch onderzoek.zolijkthet.tegelijkertijdwordencontinutegenstrijdigeberichtendewereldingestuurd.dekennisover
Burgerinitiatief Nijme!n!ntechv"j extra informatie
Burgerinitiatief Nijme!n!ntechv"j extra informatie -1- - De produkten van Heinz zijn Gentech-vrij - Uit Good Agricultural Practices Manual van H.J. Heinz Company 2-12-2007 GAP 12, Page 14 GAP 12 GMO (Genetically
Een vruchtbare toekomst Voorwoord Juni 2013
ea sac Een vruchtbare toekomst Dit is een niet-technische samenvatting van het Engelstalige rapport Planting the future: opportunities and challenges for using crop genetic improvement technologies for
Wat is je leeftijd (bv. 17)? Typ leeftijd over (enkel cijfers) jaar. In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen?
Groepsnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als je iets niet
Debat, ethische aspecten, onderwijs
Workshop DNA labdag 2013 Genetische genomica tegen aardappelziekte Debat, ethische aspecten, onderwijs Bert Lotz, Jan-Peter Nap Wageningen UR Opbouw verhaal Scholierenfilm www.youtube.com/watch?v=pxbcgj6qsis
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Dhr. J.J. Atsma Postbus GX Den Haag. Geachte heer Atsma,
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Dhr. J.J. Atsma Postbus 30945 2500 GX Den Haag DATUM 14 mei 2012 KENMERK ONDERWERP CGM/120514-01 Aanbiedingsbrief onderzoeksrapport The possible role
CGM/ Advies CRISPR-Cas en gerichte mutagenese bij planten
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw S.A.M. Dijksma Postbus 20901 2500 EX Den Haag DATUM 8 maart 2017 KENMERK ONDERWERP CGM/170308-01 Advies CRISPR-Cas en gerichte mutagenese bij
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus EX Den Haag. Geachte mevrouw Mansveld,
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus 20901 2500 EX Den Haag DATUM 03 december 2014 KENMERK ONDERWERP CGM/141203-01 Aanbieding onderzoeksrapport 'Can interactions
[ ARTIKEL. Aardappels, Phytophthora en genetische modificatie: het begin van een mening. Ten slotte. Verder lezen. Inleiding.
d) Resistentiebeheer Dit vindt op twee manieren plaats. 1. Het creëren van een dynamisch ras, dat wil zeggen planten met verschillende combinaties van R-gencassetes in hetzelfde ras. Door variatie van
CGM/ Advies isolatieafstand bij veldproef met gg-aardappels
BEZOEKADRES: A. VAN LEEUWENHOEKLAAN 9 3721 MA BILTHOVEN POSTADRES: POSTBUS 578 3720 AN BILTHOVEN Aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw J.C. Huizinga-Heringa
GENETISCHE MODIFICATIE
GENETISCHE MODIFICATIE KORTE BESCHRIJVING: GENETISCHE MODIFICATIE Bedoeld voor VO onderbouw Doelgroep Vmbo/Havo/VWO Thema Biotechnologie, genetisch gemodificeerd voedsel Soort lesmateriaal Praktische opdracht,
Klik op de link hieronder voor embrace life video h"p://www.youtube.com/watch?v=h- 8PBx7isoM .maar ik ben toch geen grafisch ontwerper! (data)visualisame in onderzoek Joshua de Haseth Provincie Flevoland
Digitale burgerbetrokkenheid #hoedan? Ira van Keulen Leer- en Expertisepunt Open Overheid 20 maart 2018
Digitale burgerbetrokkenheid #hoedan? Ira van Keulen Leer- en Expertisepunt Open Overheid 20 maart 2018 Rathenau Instituut in het kort Onderzoeks- en debatinstituut op snijvlak van technologie, wetenschap,
ONDERWERP: LANDBOUWKUNDIGE RISICO S VAN GGO S (UITKRUISING) Organisatie: Projectbureau Biotechnologie van ministerie LNV
GECORRIGEERD VERSLAG VAN EEN BIJEENKOMST VAN OVERHEID MET MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES EN BEDRIJFSLEVEN OP DONDERDAG 23 MEI 2002 VAN 10.00 TOT 12.00 UUR ONDERWERP: LANDBOUWKUNDIGE RISICO S VAN GGO S (UITKRUISING)
Technology Assessment: omgang met publieke zorgen
Kivi-Niria Technology Assessment: omgang met publieke zorgen Geert Munnichs Opzet Algemene introductie Wat is/doet het Rathenau Instituut? Publieksonderzoek Status uitkomsten Implicaties voor besluitvorming
Slide 1. Hybride rassen. Voor- en nadelen. Clemens van de Wiel, Jan Schaart & Bert Lotz
Slide 1 Hybride rassen Voor- en nadelen Clemens van de Wiel, Jan Schaart & Bert Lotz Slide 2 Hybride rassen Hybride (F1) rassen standaard in tal van gewassen Akkerbouw: maïs, suikerbiet, koolzaad Groenten:
WAT IS GENETISCHE MODIFICATIE?
SPREEKBEURT OF WERKSTUK WAT IS GENETISCHE MODIFICATIE? Hier vind je informatie voor een spreekbeurt of werkstuk over genetische modificatie. De informatie is ingedeeld in stappen. Dit zijn de verschillende
De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015
De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen Wannes Keulemans 30 november 2015 structuur Voedselproductie en voedselzekerheid Wat verstaan we onder agrobiodiversiteit
Forward Farming. Duurzame landbouw in de praktijk. Kennis- & Communicatieplatform. Page 1 ForwardFarming Phytofar Instituut Marc Sneyders
Forward Farming Duurzame landbouw in de praktijk Kennis- & Communicatieplatform Page 1 ForwardFarming Phytofar Instituut Marc Sneyders Duurzame landbouw : hype of toekomst Page 2 ForwardFarming Phytofar
CGM/120928-02 Signalering Internationale ontwikkelingen gg-tarwe en de positie van Nederland
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu dhr. J.J. Atsma POSTBUS 30945 2500 GX Den Haag DATUM 28 september 2012 KENMERK ONDERWERP CGM/120928-02 Signalering Internationale ontwikkelingen gg-tarwe
Introductie 27/11/2015. Biologische Voeder Grondstoffen Visie 2015-2020. Tom Wiegmans Category manager Organic Feed ingredients.
27/11/2015 Biologische Voeder Grondstoffen Visie 2015-2020 Tom Wiegmans Category manager Organic Feed ingredients 26 November 2015 1 Introductie Tom Wiegmans Internationale Agrarische handel gestudeerd
RIKILT Institute of Food Safety
RIKILT Institute of Food Safety In het kort Referentie instituut Metingen & Advies Onderzoek RIKILT Institute of Food Safety RIKILT Institute of Food Safety is onderdeel van de internationale kennisorganisatie
(Slechts de teksten in de Nederlandse en de Franse taal zijn authentiek) (Voor de EER relevante tekst)
L 112/60 30.4.2015 UITVOERINGSBESLUIT (EU) 2015/696 VAN DE COMMISSIE van 24 april 2015 tot verlening van een vergunning voor het in de handel brengen van producten die geheel of gedeeltelijk bestaan uit
Innovatie met biomassa: meer dan techniek
Biobased innovation Innovatie met biomassa: meer dan techniek InnoTeP Nijmegen, 26 September 2014 Hans Langeveld (Biomass Research) Foluke Quist-Wessel (AgriQuest) foluke.quist@gmail.com hans@biomassresearch.eu
Gezondheid & Voeding
Biologische voeding tegen over de gangbare chemische voeding Ik wil graag een pleidooi houden voor gezonde biologische voeding. Het marktaandeel van biologisch voeding is de laatste jaren vertienvoudigd.
Verslag bijeenkomst Genetisch gemodificeerde gewassen en duurzame landbouw
Verslag bijeenkomst Genetisch gemodificeerde gewassen en duurzame landbouw 3 november 2008 Verslag bijeenkomst Genetisch gemodificeerde gewassen en duurzame landbouw 29 september 2008 De Koninklijke Schouwburg,
Rapport. Afwegingskader nationale teeltbevoegdheid gg-gewassen. Verslag van een stakeholderdialoog. Rathenau Instituut
Rathenau Instituut Rapport Afwegingskader nationale teeltbevoegdheid gg-gewassen Verslag van een stakeholderdialoog Geert Munnichs, Huib de Vriend en Dirk Stemerding Bestuur van het Rathenau Instituut
Geachte mevrouw Cramer,
BEZOEKADRES: A. VAN LEEUWENHOEKLAAN 9 3721 MA BILTHOVEN POSTADRES: POSTBUS 578 3720 AN BILTHOVEN Aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus
Aanpak regie verzilting Noord-Nederland. Titian Oterdoom
Aanpak regie verzilting Noord-Nederland Titian Oterdoom Toename verzilting Bodemdaling zeespiegelstijging Grilliger neerslagpatroon met langere perioden van droogte Warmer klimaat meer verdamping gewassen
Opkomende problematiek: nieuwe GGO en UGM
Opkomende problematiek: nieuwe GGO en UGM S. Broeders, S. De Keersmaecker, N. Roosens WIV-ISP, Dienst Platform Biotechnologie en Moleculaire Biologie (PBB) Een genetisch gemodificeerd organisme (GGO) is
Productschap Margarine, Vetten en Oliën
Introductie Toepassingen biotech in food en feed Mondiale ontwikkeling ggo-gewassen Posities key stakeholders EU (overheid, retail, industrie, ngo s) Ggo en relatie met 1e generatie biobrandstoffen Toekomstige
Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange
Agri Investment Fund Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015 Marc Rosiers Nicolas De Lange Inhoudstafel 1. Agri Investment Fund 2. Actiedomeinen FromFarm tofood Smart Farming Sustainable Farming Biobased
CGM/ Signalering bij onderzoeksrapport 'Opvattingen over genetische modificatie en genetisch gemodificeerde organismen'
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw S.A.M. Dijksma Postbus 20901 2500 EX Den Haag DATUM 3 november 2015 KENMERK ONDERWERP CGM/151103-05 Signalering bij onderzoeksrapport 'Opvattingen
Aan de Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer drs. P.L.B.A. van Geel Postbus GX DEN HAAG
BEZOEKADRES: A. VAN LEEUWENHOEKLAAN 9 3721 MA BILTHOVEN POSTADRES: POSTBUS 578 3720 AN BILTHOVEN Aan de Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer drs. P.L.B.A.
Signalering Gentechnologie en Mondialisering
Signalering Gentechnologie en Mondialisering Suggesties voor overheidsbeleid op het gebied van gentechnologie in het licht van de toenemende mondialisering COGEM signalering CGM/060202-02 Voorzitter: prof.dr.ir.
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 27 428 Beleidsnota Biotechnologie Nr. 288 HERDRUK 1 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 3 september 2014 De vaste commissie voor Economische
Lopende EU markttoelatingsaanvragen voor genetisch gemodificeerde organismen (Chronologisch op aanvraagdatum; stand van zaken 21 maart 2016
Lopende EU markttoelatingsaanvragen voor genetisch gemodificeerde organismen (Chronologisch op aanvraagdatum; stand van zaken 21 maart 2016 Dossiers van ggo s voor toelating op de Europese markt worden
C/NL/04/01 31 maart 2004 CGM/ mei Advies marktdossier C/NL/04/01 insectenresistente en herbicidentolerante katoen
Tel.: 030 274 4197 Telefax: 030 274 4461 E-mail: info@cogem.net Internet: www.cogem.net Aan de Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer drs. P.L.B.A. van Geel
BESLUITEN. (Slechts de tekst in de Franse taal is authentiek) (Voor de EER relevante tekst)
L 254/22 BESLUITEN UITVOERINGSBESLUIT (EU) 2016/1685 VAN DE COMMISSIE van 16 september 2016 tot verlening van een vergunning voor het in de handel brengen van producten die geheel of gedeeltelijk bestaan
Welke effecten hebben GMO s op bestrijdingsmiddelengebruik? Gijs Kleter*, IUPAC project team KNPV COGEM conferentie Wageningen, 13 december 2007
Welke effecten hebben GMO s op bestrijdingsmiddelengebruik? Gijs Kleter*, IUPAC project team KNPV COGEM conferentie Wageningen, 13 december 2007 Programma Introductie EU regelgeving over GGO s Veiligheidsbeoordeling
BESLUITEN. (Slechts de teksten in de Nederlandse en de Franse taal zijn authentiek) (Voor de EER relevante tekst)
21.12.2018 L 327/65 BESLUITEN UITVOERINGSBESLUIT (EU) 2018/2045 VAN DE COMMISSIE van 19 december 2018 tot verlenging van de vergunning voor het in de handel brengen van producten die geheel of gedeeltelijk
CGM/150305-02 Signalering bij onderzoeksrapport 'Economische analyse van de Nederlandse biotechnologiesector'
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus 20901 2500 EX Den Haag DATUM 5 maart 2015 KENMERK ONDERWERP CGM/150305-02 Signalering bij onderzoeksrapport 'Economische
UNITING THE ORGANIC WORLD
International Federation of Organic Agriculture Movements Principles of Organic Agriculture 1 Beginselen van de Biologische Landbouw De Beginselen vormen de wortels, waaruit de biologische landbouw groeit
Arm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten
Arm en Rijk Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten 2.1 Rijk en arm in de Verenigde Staten De rijke Verenigde Staten Je kunt op verschillende manieren aantonen dat de VS een rijk land is. Het BNP
Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?
Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie
Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?
Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.
De Ecologische Voetafdruk als duurzaamheids graadmeter.
De Ecologische Voetafdruk als duurzaamheids graadmeter. Hans Lyklema, Wageningen Univ. Mede namens de Werkgroep Voetafdruk Nederland 1 Probleem: Ons omgaan met de Aarde is niet duurzaam. Onze aanpak: 1).
Hoe Europeanen denken over biotechnologie en genetisch gemodificeerd voedsel in 2005
Eens in de drie jaar wordt in de Europese Unie onderzoek verricht naar de publieksopvattingen over biotechnologie. Eind 05 zijn in totaal 25.000 respondenten in de 25 lidstaten van de EU ondervraagd. Hier
Over dit beleidsdebat Voordelen en nadelen
090127beleidsdebat biotechnologie (Inbreng SP-fractie) Over dit beleidsdebat Biotechnologie in de landbouw is geen makkelijk onderwerp, zeker niet wanneer we het koppelen aan toelating van genetisch gemanipuleerde
Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie
Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Jan Willem Erisman Arnhem, 24 januari 2018 Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was
De People Planet en Profit dimensies van de Indiase koe
De People Planet en Profit dimensies van de Indiase koe Lectoraat Duurzame Agribusiness in Metropolitane Gebieden Rik Eweg Het Lectoraat Duurzame Agribusiness in Metropolitane Gebieden Pagina 2 Het lectoraat
Uitdagingen voor de internationale en Nederlandse landbouw
Uitdagingen voor de internationale en Nederlandse landbouw Prof. Martin van Ittersum Groep Plantaardige Productiesystemen, Wageningen University Met dank aan Bert Rijk Toekomst: Mogelijkheden beschikbaarheid
CGN, de Nederlandse genenbank
CGN, de Nederlandse genenbank met o.a. granen 20170526, Roel Hoekstra Biodiversiteit begin van de biodiversiteit: evolutie geleidelijk of met schokken begin van agro-biodiversiteit: domesticatie boeren
Biobrandstoffen: Hype of duurzame oplossing? Prof. Wim Soetaert
Biobrandstoffen: Hype of duurzame oplossing? Prof. Wim Soetaert 1 Fossiele grondstoffen worden steeds duurder Petroleumprijs in dollar per vat Hernieuwbare grondstoffen: opbrengst per ha stijgt voortdurend
planten voor planten en plantengemeenschappen
Formele beoordeling van risico s s van planten voor planten en plantengemeenschappen Johan van Valkenburg en Ton Rotteveel Plantenziektenkundige Dienst Wageningen g 11 december 2008 Inhoud Internationale
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Klimaatverandering en onze voedselzekerheid
Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen
Duurzaam en helder naar de toekomst
Duurzaam en helder naar de toekomst De visie en ambitie van Nefyto Visie Voor een productieve en duurzame landen tuinbouw is geïntegreerde gewasbescherming een belangrijke voorwaarde. Deze land- en tuinbouw
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 21 501-32 Landbouw- en Visserijraad Nr. 635 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 7 september 2012 Binnen de vaste commissie voor Economische
Hightech meets Nature. Natuurinclusief en precisielandbouw
Hightech meets Nature Natuurinclusief en precisielandbouw Joris Roskam, 26 januari 2018 Bayer Science for a better life Innovatie voor mensen, dieren en planten Mensen Dieren Planten Page 2 Bayer Crop
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 27 428 Beleidsnota Biotechnologie Nr. 142 1 Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), ondervoorzitter, Schreijer-Pierik (CDA), Atsma (CDA), voorzitter,
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directie Voedsel, Dier en Consument Cluster Voedselveiligheid Prins Clauslaan