De brede school: van hype naar basisvoorziening

Transcriptie

1 De brede school: van hype naar basisvoorziening De brede school lijkt inmiddels breed om zich heen te grijpen als een oplossingsmodel voor vele vraagstukken. Veel gemeenten denken aan een brede school, schrijven nota s, zijn aan de slag gegaan of hebben een nieuw gebouw. Er zijn inmiddels veel voorbeelden bekend: de Vensterschool, de Open-wijkschool, de FORUM-school, school in de samenleving en ga zo maar door. Inmiddels is het idee al niet zo nieuw meer, de brede school begon halverwege de jaren negentig in Rotterdam en Groningen. Daar lag het accent op het bestrijden van achterstanden en het vergroten van ontwikkelingsmogelijkheden. Inmiddels zijn er heel wat gemeenten die ook voor andere doelstellingen een brede school aanpak kiezen: opvang van kinderen, meer sociale cohesie in de wijk of zelfs het oplossen van het huisvestingsprobleem of het zorgen voor een basisvoorziening in de wijk. Allemaal legitieme keuzes. De nota van de ministerie van OCenW en VWS uit 2000 geeft gemeenten ook de ruimte om op eigen wijze een brede school vorm te geven. De vraag is echter of de brede school op deze manier niet te ver verwijderd raakt van de inhoudelijke vraagstukken die oorspronkelijk ten grondslag lagen aan het inrichten van de brede school: namelijk een instrument voor het bestrijden van achterstanden en het verruimen van de ontwikkelingsmogelijkheden. Alleen een paar voorzieningen dichter bij elkaar plaatsen maakt nog geen brede school. Afgezien van de praktische problemen op de werkvloer op het gebied van samenwerking moeten we ons ook afvragen of de brede school wel de antwoorden biedt die we verwachten. Biedt een brede school wel die aanpakken die kunnen leiden naar het bestrijden van die achterstanden? Zijn die effectieve aanpakken wel voldoende bekend? Interessante vraag is of en hoe de brede school zal kunnen doorzetten als een ontwikkeling. Misschien is de vraag: wat volgt op de brede school? Blijven we kijken naar de Zweedse voorbeelden met integrale jeugd en onderwijscentra, of maakt Nederland een eigen ontwikkeling door en wordt de brede school een soort basisvoorziening in de wijk? Hoe zal de brede school in Nederland er over tien jaar uitzien? Andere interessante vragen zijn of de brede school het zonder overheidsbemoeienis zal kunnen blijven doen. De overheid heeft de brede school tot nu toe als een lokaal vraagstuk gezien. Er werd wel onderzoek en bovenlokale uitwisseling van informatie gesubsidieerd, maar de vraag is of daarmee de overheidsbemoeienis kan volstaan. Als de brede school in zo veel gemeenten praktijk is geworden en voor zo veel problemen een oplossing moet bieden, dan kan overheidsbemoeienis haast niet uitblijven, zeker als we gaan denken aan kwaliteitsmaatstaven, monitoring of effectmeting. De brede school is de eerste hype voorbij, maar wat blijft er nu over: waar moeten we op gaan letten en welk beeld moeten we vasthouden voor de nabije toekomst? Dit congres gaat over deze vragen. s Ochtends zijn er inspirerende lezingen, s Middags zijn er 17 verschillende deelsessies/ workshops waar u een keuze uit kunt maken. Deelname aan dit congres is inclusief een conferentietas met inhoudelijk materiaal alsmede de boekuitgave De Brede School/Frank Studulski t.w.v. 16,50 (informatiepagina: Deelnemers aan dit congres kunnen vooraf vragen formuleren ten behoeve van de forumdiscussie via de speciale webpagina :

2 Congresprogramma Ontvangst en registratie U ontvangt een congrestas met deelnemersmagazine, boekuitgave, luxe schrijfmateriaal Opening Door dagvoorzitter Joke Huisman De brede school als bestuurlijk probleem Onderwijs schuift meer en meer richting jeugdbeleid. De gemeente is er als regisseur van het lokale onderwijsbeleid op gericht om gezamenlijk met de schoolbesturen de school een plek te geven in het lokale welzijns- en jeugdbeleid. De gemeente is ook verantwoordelijk voor de onderwijshuisvesting. Het idee van de brede school geeft daar uitvoering aan. Zijn we met de ontwikkeling van de brede school op de goede weg? Jan van Leijenhorst, Hoofd Onderwijs en Cultuur Vereniging van Nederlandse Gemeenten Brede scholen in Nederland: trends 2002 Het aantal gemeenten dat besluit om één of meerdere brede scholen te realiseren neemt hand over hand toe. Onderzoeks- en adviesbureau Oberon volgt die ontwikkeling al enkele jaren. De nieuwste gegevens wijzen onder meer uit dat de opmars van de brede school onverminderd doorzet, dat doelen worden aangescherpt en dat financiële tekorten de grootste bedreiging vormen. Michiel van der Grinten, Projectcoördinator, Oberon De toekomst van de brede school Als we de lijnen doortrekken: waar komen we dan uit: Krijgen wij ook Zweedse modellen? Zal zich een verdere uitkristallisering van modellen voordoen? Welke functie heeft een brede school bij het bestrijden van achterstanden? Wim Meijnen, Hoogleraar, SCO-Kohnstamm Instituut/UvA Koffiepauze Discussie met de zaal en met forum Forumdeelnemers: Jantine Kriens, Jo Kloprogge, Michiel van der Grinten, Jan van Leijenhorst, Wim Meijnen en Geert ten Dam. Het forum staat onder leiding van Joke Huisman. U kunt als deelnemer tevoren via een internetsite vragen formuleren Boekpresentatie Aanbieding boek 'De brede school' door Frank Studulski aan Ignas Ceulemans (schoolleider Nijmegen) Lunch & Informatiemarkt Er wordt u een lunch aangeboden en tevens kunt u een bezoek brengen aan de informatiemarkt Eerste ronde deelsessies en workshops U kunt op deze dag aan twee thematische deelsessies deelnemen. Een overzicht hiervan treft u op de volgende pagina's aan. Uw voorkeur kunt u op het aanmeldingsformulier kenbaar maken Theepauze Tweede ronde deelsessies en workshops Informele afsluiting U kunt in de foyer nog eens napraten over deze bijeenkomst, waarbij u een drankje en hapje krijgt aangeboden.

3 Overzicht 17 deelsessies en workshops 1. Leren van het buitenland Wat is er zo boeiend aan 'het buitenland'? In de afgelopen jaren hebben nogal wat Nederlandse organisaties en betrokkenen bij de Brede School hun licht opgestoken in de Verenigde Staten, Zweden en sinds kort in Schotland. Met hun integrale benadering van kinderen en families in achterstandsituaties is er een duidelijke verwantschap met de VS en Schotland. Vanuit de relatie brede school, kinderopvang en vrije tijd is Zweden in beeld. Het buitenland is niet alleen boeiend, maar er valt ook nog iets te leren... Gerard van de Burgwal, adviseur OOG- Onderwijsondersteuning 2. Vraag het aan de leerling: methodiek voor leerlingbetrokkenheid In een verkennend onderzoek naar leerlingenparticipatie en de brede school is de vraaggerichte methode gebruikt om een antwoord te vinden op de vraag: "Wat werkt om de betrokkenheid van jongeren bij hun school te vergroten?". Vraaggericht werken is open vragen stellen naar de meningen en ideeën van jongeren. Op basis van de uitkomsten van de interviews kan de school verbeterd worden. Annemiek Verheij, trainer bureau WESP te Voorhout 3. De open wijk school in Nijmegen Hatert is de grootste wijk van Nijmegen. Reeds 3,5 jaar wordt er in deze achterstandswijk aan gewerkt de ontwikkelingskansen van kinderen te verbeteren en de betrokkenheid van ouders te vergroten. Als lid van de vier personen bestaande Kerngroep Hatert proberen we middels samenwerking met een groot aantal participanten een samenhangend en zinvol aanbod te creëren. Een op elkaar afgestemd pedagogisch concept is hierbij wezenlijk, echter steeds in ontwikkeling. Ignas Ceulemans, directeur Basisschool De Klumpert en Marijke Swinkels, filiaalhoudster Welzijnsorganisatie Tandem, te Nijmegen - Hatert 4. Taal in de brede school De Brede School biedt in principe veel mogelijkheden voor extra stimulering van de taalontwikkeling van leerlingen. De kracht van het buitenschoolse luisteren zit m vooral in de functionaliteit van de activiteiten: leerlingen praten, lezen en schrijven met een duidelijk doel. Om hier het volle rendement uit te halen voor het verbeteren van de taalprestaties moet het leren van taal op en buiten school op elkaar worden afgestemd. Hans Cohen de Lara, medewerker Sardes - Unit Taal 5. Openbare Jenaplanschool De Ynlaet: portret van een experiment Dagindeling Op OJS De Ynlaet de bredewijkschool in Heerenveen staat de doorgaande pedagogische lijn centraal. In het kader van het project dagindeling is geëxperimenteerd met het combineren van de functie van klasassistent en BSO kracht: De pedagogisch medewerk(st)er. Een verslag van de resultaten van dit experiment zullen behandeld worden in deze deelsessie. Bram van der Linden, schoolleider OJS De Ynlaet te Heerenveen 6. Modellen van beheer en exploitatie Op het terrein van brede scholen houdt Deloitte & Touche ICS Adviseurs zich bezig met visieontwikkeling, behoefteonderzoek, Programma s van Eisen, bouwprojectmanagement en beheermodellen. Dit voorjaar heeft Deloitte & Touche ICS Adviseurs de Leidraad voor Multifunctionele accommodaties ontwikkeld; gericht op het creëren van de beste omgeving om te leven, te werken en te leren. Het gaat daarbij steeds om de juiste balans tussen vorm en inhoud. Yermo Wever, adviseur ICS, Deloitte & Touche 7. Onderzoek naar de Vensterschool Zo'n 300 Nederlandse gemeenten zijn bezig met de ontwikkeling van de brede school. Elk van deze brede scholen heeft z'n eigen doelstellingen. Hoe krijg je zicht op de mate waarin die doelstellingen zijn bereikt? In deze workshop gaan we in op manieren om de effecten van brede scholen zichtbaar te maken, met het onderzoek naar de Groninger Vensterschool als voorbeeld. Joke Kruiter, onderzoeker Oberon te Utrecht 8. Brede scholen op het platteland Een kijkje in de keuken van een kleinere gemeente Stadskanaal, inwoners. In de gemeente wordt wijkspecifiek gewerkt in het kader van de ontwikkeling van de Brede(re) school. Daarbij wordt in een wijk gezocht naar praktische oplossingen. Groot denken maar klein beginnen met wat (direct) kan. De gemeente biedt het beleidskader en (in bescheiden mate) de faciliteiten. Het plan van aanpak wordt opgesteld door de betrokken scholen, instellingen, organisaties in een wijk. In de workshop wordt ingegaan op het beleidskader, de werkwijze en de eerste resultaten. Han Kuipers, beleidsontwikkelaar onderwijs, gemeente Stadskanaal 9. Dagarrangementen Hier worden succesvolle experimenten gepresenteerd die innovatief inspringen op ontwikkelingen rond de Brede School, in het bijzonder de ontwikkeling van dagarrangementen. Thema's: personele samenwerking; combibanen/combiopleidingen; alle voorzieningen onder één dak; samenwerking tussen onderwijs, opvang

4 Vervolg overzicht deelsessies en sport; activiteiten voor jong en oud in de multiculturele buurt; onderwijs en buurtfaciliteiten; vraag en aanbod van dagarrangementen Wij verwachten dat u na het volgen van deze workshop voldoende inspiratie heeft opgedaan om een eigen bijdrage te leveren die zich richt op de behoeften en wensen van ouder en kind. Mireille-Mes van Duuren MA, adviseur, Projectbureau Dagindeling 10. Architecten aan het woord Een toelichting op de ontwikkeling van een concreet project, Kindercluster Leidsche Rijn Utrecht. Hier is een ontwikkelingsvisie opgesteld waarin de vorming van een kindercluster een van de centrale thema's was. Dit diende echter in concrete plannen vertaald te worden en vervolgens ook gerealiseerd. Een verhaal over de vertaalslag van woorden naar beelden, van beelden naar tekeningen, van tekeningen naar bouwen en van bouwen naar gebruiken. Peter Scholl, Frencken & Scholl Architecten te Maastricht 11. Onderwijskansen en een brede school: een goede combinatie? "Als je niet weet waar je heen gaat kom je er altijd" Laat het pad van de samenlevingsprovincie en de onderwijskundige provincie de bestemming bepalen, maar je komt er alleen als je de rollen niet verwart, educatie voorop stelt en elkaars kernfuncies kan versterken. Ruud Emmerik, directeur 12. Tussen schoolse opvang: op te lossen door de Brede school? Overblijven of tussenschoolse opvang is de enige vorm van kinderopvang die in de onderwijswetgeving voorkomt. Goede samenwerking tussen school en overblijf kan een eerste stap zijn op weg naar een brede school. En als er al gewerkt wordt aan een brede school moet het overblijven daar zeker deel van uit maken. Er moet dan natuurlijk wel aan een aantal randvoorwaarden voldaan worden. Ria Meijvogel, directeur IOS, Utrecht 13. Kinderopvang: een ander belang Hoewel kinderopvang is begonnen als oudervoorziening voor de combinatie van werk en zorg, is de discussie over de kwaliteit van de kinderopvang de laatste jaren in snel tempo - en terecht - verschoven naar het belang van het kind, i.c. de mate waarin kindgerichte doelen worden gerealiseerd. Het imago 'opvang' heeft het afgelegd tegen de nieuw verworven identiteit 'opvoeding'. Louis Tavecchio, bijzonder hoogleraar pedagogische aspecten van kinderopvang aan de Universiteit van Amsterdam 14. Verlengde schooldag Nablijven op school en dat voor je eigen plezier. Tien weken (ook in het weekend) op pad met de digitale schooltas. In je eigen wijk op zoek naar kunst, cultuur, sportactiviteiten en vrije tijdsbesteding. Een van de vele activiteiten van de Verlengde Schooldag. Jacob Muys, Afdelingscoördinator Trajectumcollege en Wilbert Dolders, docent Trajectumcollege en vakkracht Verlengde Schooldag 15. De Brede School in Leiden Noord, een plan met zes sterren Een doorkijk van het onderzoek dat in Leiden is gehouden om te komen tot de vorming van een Brede School waar vier afzonderlijke scholen van drie denominaties bij zijn betrokken. De zes sterren staan voor de zes pijlers waar de Brede School op rust: het inhoudelijk concept, de zorg, het OKE-centrum, de Kinderkantine, de Verlengde Schooldag en het Ontmoetingsplein. Een onderliggende doelstelling van de Brede School is de voortschrijdende segregatie een halt toe te roepen. In drie varianten wordt vervolgens de vormgeving van een mogelijke Brede School in beeld gebracht. Thérèse Hoen bestuuradviseur Bureau Openbaar Onderwijs te Leiden 16. Communicatie met allochtone ouders. Een transculturele benadering. Door onder meer op een transculturele wijze te communiceren kunnen leerkrachten, allochtone ouders en hun leerlingen meer betrokken worden bij het onderwijs. Videomateriaal toont aan hoe de communicatie mis kan gaan en verbeterd kan worden met inachtneming van een aantal transculturele aandachtspunten. Edu Dumasy, adviseur CPS te Amersfoort, publiceerde 'Kleurrijk Onderwijs' 17. Normen en waarden in de brede school Hoe pikken kinderen normen en waarden op en hoe kan de school hierop inspelen? Tom Kroon, pedagoog en auteur van de methode 'kinderen en normen en waarden'.

5 Verantwoordelijke organisatie Het congres DE BREDE SCHOOL is ontwikkeld in een samenwerkingsverband van SARDES te Utrecht en uitgeverij SWP te Amsterdam. De organisatorische en financiële verantwoordelijkheid valt onder congresbureau Logacom te Amsterdam. Inschrijvingsvoorwaarden Inclusief lunch, consumpties, documentatiemateriaal, deelnemerstas en de boekuitgave 'De Brede School '(ISBN ) bedraagt de deelnameprijs 187,- excl. 19% BTW. Kortingsregeling: Bij meerdere deelnemers uit één instelling: 2e deelnemer 5%, 3e en volgende deelnemers 10% korting. Studenten hebben recht op 20% korting, ongeacht het aantal. U kunt zich inschrijven via de aanmeldingsbon; na ontvangst van deze bon zenden wij u een factuur voor de betaling van deelnamekosten. Annuleringsregeling: Annulering tot twee weken voor aanvang 75% restitutie, tot één week voor aanvang 50% restitutie, later volgt geen restitutie. Bij verhindering heeft een deelnemer het recht zich zonder kosten te laten vervangen, mits tevoren aan de organisatie gemeld. On-line aanmelding Aanmelden ook via internet mogelijk: Datum en plaats Donderdag 5 september 2002, RAI CONGRESCENTRUM Amsterdam. Een gedetailleerde routebeschrijving alsmede een reisplan treft u bij de toezending van het materiaal aan. Nadere informatie Logacom, Postbus 257, 1000 AG Amsterdam Telefoon (020) Telefax (020) respond@logacom.nl Contactpersonen: Kim Haverman (operationele organisatie), Paul Roosenstein (inhoudelijke zaken). Aanmeldingsbon (s.v.p. invullen in blokletters ) Voorletters/naam: M/V* Functie: Instelling/Organisatie: Adres: Postcode/Plaats: Telefoon: Telefax: Factuuradres: [ ] Als bovenstaand [ ] Anders t.w. neemt deel aan het congres DE BREDE SCHOOL op 5 september 2002 in de RAI. De kosten ad. 187,- (excl. btw) per persoon zullen na ontvangst van de factuur binnen veertien dagen worden voldaan. [ ] Wij wensen gebruik te maken van de kortingsregeling: Meerpersoonskorting/studentenkorting* Bij meerpersoonskorting: namen/functies overige deelnemers: (eventueel bijlage gebruiken): Ik wens deel te nemen aan de volgende deelsessies (nummers invullen): Datum: Faxen kan ook: Handtekening: Deze bon in envelop zonder postzegel zenden aan: Logacom/BS Antwoordnummer VV AMSTERDAM

6 Congres 5 september 2002 RAI Amsterdam DE B REDE SCHOOL Van hype tot basisvoorziening