Op dinsdag 15 april 2014 organiseert Sardes een tweede landelijke inspiratiedag voor pabo s die werken aan de specialisatie het jonge kind.

Transcriptie

1 Inspiratiedag Het jonge kind op de pabo Dinsdag 15 april 2014 Sardes, De Verdieping, Utrecht WAT: Inspiratiedag voor pabo s die werken aan het jonge kind WAAR: Sardes, De Verdieping, Utrecht WANNEER: dinsdag 15 april Op dinsdag 15 april 2014 organiseert Sardes een tweede landelijke inspiratiedag voor pabo s die werken aan de specialisatie het jonge kind. Veel pabo s hebben hun programma veranderd en zijn druk bezig met de invoering van een nieuw curriculum. Sardes is een expertorganisatie op het gebied van de ontwikkeling van het jonge kind en vanuit die functie brengen we graag ook mensen bij elkaar om elkaar te ontmoeten, geïnspireerd te raken en van elkaar te leren. Er zijn tal van ontwikkelingen rond het jonge kind. Zo is dit jaar een post-hbo specialisatie gestart bij de Marnix academie. In het najaar wordt een nieuwe lector benoemd (Annerieke Boland bij de Ipabo). Er start een pilot met tweetalige scholen, er zijn pilots met driejarigen, ipadscholen, de ontwikkeling van executieve functies is perspectiefrijk, in augustus gaat het passend onderwijs ècht van start. Maar wat betekent dat allemaal voor de leerkracht in groep 1 en 2? En: hoe kan de pabo anticiperen op deze ontwikkelingen? Sardes start het expertisepunt Versterk het jonge kind. Vanuit die functie willen we kennis bundelen en verspreiden en iedereen graag informeren over bijvoorbeeld nieuw onderzoek op het gebied van het jonge kind.

2 Thema van de bijeenkomst: werken aan de professionalisering van de leerkracht in de onderbouw. Een leerkracht in de onderbouw is trots op haar werk en werkt vanuit een duidelijke kennisbasis. Dat is wat we willen. Maar hoe werken we aan die professionalisering? Allereerst natuurlijk door een goede initiële opleiding, een goede specialisatie op de pabo. Daar werken we hard aan. Ten tweede door de ontwikkeling van een post hbo specialisatie. Ook daar wordt hard aan gewerkt. Maar daarmee houdt het niet op. Het is belangrijk ook te kijken naar de manieren van leren. Steeds vaker wordt duidelijk dat leren in een context het meeste rendement heeft. Dat is de reden dat pabo s al vanaf het eerste jaar werken met stages. De student wordt door de wol geverfd door veel uren te maken. Maar er zijn nog wel meer didactische vormen te bedenken die de effectiviteit van het leren van leerkrachten kunnen bevorderen. Op de internationale conferentie ECEC die Sardes op 1 en 2 oktober 2013 organiseerde, werd nog eens bevestigd (uit internationaal onderzoek) dat learning on the job eigenlijk het meest effectief is, in een rijke en realistische context. Daarbij wordt inmiddels gezocht naar tal van arrangementen waarbij de leerkracht digitaal wordt ondersteund in de leeractiviteiten (blendend learning, virual learning communities, en vergelijkbare termen). Het doen van onderzoek is ook een goede vorm om te leren. Eigenlijk zou je het als een didactische vorm kunnen beschouwen, je zou het ook problem based onderwijs kunnen noemen. Op veel pabo s wordt al hard gewerkt aan het doen van onderzoek door studenten. Door op de pabo al een onderzoekende houding aan te leren en te leren kritisch te zijn en vragen te stellen bij de praktijk, geef je mensen de instrumenten in handen om te leren. Maar een belangrijke voorwaarde daarvoor is dat er op de school, op de werkvloer een cultuur van leren is: een sfeer waarin uitwisseling, om elkaar informeren en ondersteunen belangrijk is, en waar het ook wordt gestimuleerd om samen te onderzoeken. De inspiratiedag biedt ruimte om hierover door te praten. Voor deze inspiratiedag zal een paper worden geschreven over leren en professionaliseren van de leerkracht. Die paper is een inhoudelijk opstapje voor de inspiratiedag. Programma Tijd Onderdeel 9.30 uur Inloop uur Welkom door dagvoorzitter Frank Studulski (Sardes) uur Prof dr Bert van Oers Bert van Oers is bijzonder hoogleraar cultuurhistorische Onderwijspedagogiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij is mede-grondlegger van het Ontwikkelingsgericht Onderwijs (OGO) in Nederland dat dit jaar het vijfentwintig jarig bestaan viert. In de voordracht zal hij ingaan op de kenmerken van spelactiviteiten en met name de rol van leerkrachten in de onderbouw daarin belichten (dr) Bas van den Berg Bas van den Berg is sinds 2004 als lector lector Dynamische identiteitsontwikkeling en creatieve levensbeschouwelijke vorming en verbonden

3 aan de Marnix academie. Hij zal in februari promoveren op een onderzoek naar de wijze waarop kinderen betekenis geven aan verhalen uit de bijbel. Dit is een mooi voorbeeld van praktijkgericht onderzoek, waarover hij graag vertelt pauze Eerste ronde workshops Executieve functies en zelfsturing Passend onderwijs Lunchpauze Dr Ineke Oenema-Mostert Ineke Oenema is lector Early Childhood aan de Stenden Hogeschool. Sinds de instelling van het lectoraat in 2012 is zij intensief betrokken bij onderzoek naar het jonge kind en de professionalisering van leerkrachten. Zij heeft speciale aandacht voor volgsystemen en manieren om de ontwikkeling van kinderen in beeld te brengen Tweede ronde workshops Nieuw onderzoek over het jonge kind De post hbo specialisatie het jonge kind Pauze Derde ronde workshops Begrijpend lezen met kleuters Aan de slag met tablets in school einde en een drankje Toelichting op de workshops 1. Zelfsturing en groepsmanagement Jeroen Aarssen & Lilian van der Bolt Groepsmanagement bepaalt voor een belangrijk deel hoe de werksfeer in de klas is en hoe efficiënt je je tijd kunt benutten. Door je groep goed te organiseren schep je als leerkracht een klimaat waarin kinderen met succes kunnen spelen en leren. In deze presentatie laten we zien wat zelfsturend gedrag van (jonge) kinderen te maken heeft met groepsmanagement. Als kinderen hun gedrag op een goede manier kunnen sturen, draagt dat bij aan een prettig klimaat in de groep. Zelfsturing kun je al oefenen als kinderen jong zijn. Je maakt duidelijk wat je van kinderen verlangt, en laat hen ook in toenemende mate verantwoordelijk zijn voor hun gedrag. We geven een aantal voorbeelden hoe je dat stap voor stap en bewust kunt doen, gebaseerd op onze training De Kleine Kapitein.

4 2. Passend onderwijs: maar nu op school Irma Miedema, Sardes Op 1 augustus 2014 wordt het passend onderwijs ingevoerd. Natuurlijk wordt hier al jaren aan gewerkt, maar wat gaat dit nu betekenen voor de scholen? Op 25 november 2013 heeft de ECPO een advies afgegeven aan de staatssecretaris. Uit het advies blijkt dat men er nog niet helemaal gerust op is. Geconstateerd wordt bovendien dat het in de verschillende regio s heel verschillend kan uitpakken. Op veel scholen zal hetgeen gevraagd wordt van leerkrachten rond het omgaan met verschillende ondersteuningsbehoeften bij leerlingen, veranderen. De professionele leerkracht van de toekomst heeft zicht op de nieuwe verantwoordelijkheden, weet welke taken er liggen, en beschikt over een passend handelingsrepertoire. Wat betekent dit nu precies in de praktijk? In deze workshop lopen we dat na aan de hand van enkele concrete - en heel verschillende - voorbeelden uit de praktijk in de regio's. 3. Een praktijkgerichte opleiding: de Post-HBO Opleiding Jonge Kind Specialist Anneke Aantjes, Marnix Onderwijscentrum Afgelopen jaar is de Opleiding Jonge Kind Specialist ontwikkeld en door het Centrum Post Initieel Onderwijs Nederland (CPION) als officiële Post-hbo opleiding geregistreerd. Op de Marnix Academie studeert de eerste groep onderbouwleerkrachten in mei aanstaande af. In deze workshop lichten we twee speerpunten uit de opleiding. We gaan in op: 1. Het handelen van de leerkracht in de onderbouw. Wat er in de klas moet gebeuren met betrekking tot het verwerven van cognitieve en sociaal-emotionele vaardigheden. Het gaat om de kwaliteit van de sociaal-emotionele en educatieve processen in de klas; 2. Het zelfregulerende en lerende vermogen van het team en de organisatie. Hierbij gaat het om wat er tussen collega s, binnen het team op locatieniveau en in de organisatie moet gebeuren om de ontwikkeling van jonge kinderen optimaal te stimuleren. Tijdens de workshop staan steeds de opbrengsten van de cursisten en de ervaringen van- en met de cursisten centraal. 4. Nieuw onderzoek over het jonge kind IJsbrand Jepma, Sardes IJsbrand Jepma behandelt in deze deelsessie drie nieuwe onderzoeken uit binnen- en buitenland die betrekking hebben op de ontwikkeling van het jonge kind. 5. Begrijpend lezen met kleuters Kees Broekhof, Sardes De doorgaande lijn in begrijpend lezen begint al bij de kleuters. In deze groepen wordt voorbereid op het begrijpend lezen in de hogere groepen door begrijpend luisteren (interactief voorlezen). Kleuters maken via voorlezen op een speelse manier kennis met de aanpak van begrijpend lezen, waardoor een vloeiende doorgaande lijn ontstaat in de didactiek van groep 1 tot en met 8. In deze workshop kijken we naar de brede voorbereiding op begrijpend lezen, de inhoud van de doorgaande didactische lijn en een aantal voorbeelden van (voor)leesstrategieën bij kleuters. Doelen van deze workshop Je weet welke factoren begrijpend lezen beïnvloeden Je kunt vertellen hoe de doorgaande lijn in de didactiek voor begrijpend lezen eruit ziet Je weet hoe je jonge kinderen kunt voorbereiden op begrijpend lezen Je begrijpt hoe je leesstrategieën kunt modelen voor jonge kinderen Doelgroep: leerkrachten groep 1, 2 en 3 6. Aan de slag met tablets op school Sabine Peterink, Kennisnet Steeds meer scholen denken over de invoering van tablets in de klas. En velen hebben de stap al genomen. Neem bijvoorbeeld de start van de Steve Jobsscholen, het Schooltas-project en scholen die op eigen houtje tablets inzetten. Kennisnet volgt deze ontwikkelingen op de voet en heeft ook het Kohnstamm Instituut gevraagd om die ontwikkelingen te volgen. In de media was veel

5 aandacht voor introductie van de tablets, maar wat levert het nu op? Over de eerste bevindingen en de consequenties voor de onderbouw kan Sabine Peterink alles vertellen. Samen kunnen we nadenken over de mogelijke gevolgen voor de pabo. Praktische informatie Inschrijvingsvoorwaarden Deelname kost 150,- (excl. BTW) en is inclusief lunch, consumpties en conferentiemateriaal. Inschrijven kan via het online aanmeldingsformulier op onze website: Na ontvangst van uw aanmelding zenden wij u een bevestiging en factuur voor betaling van de deelnamekosten. Annuleringsregeling Bij verhindering heeft u het recht zich zonder kosten te laten vervangen, mits te voren aan de organisatie gemeld. Tot vier weken voor de start kunt u zonder kosten annuleren. Bij annulering binnen vier weken voor aanvang bent u de volledige deelnemersprijs verschuldigd. Nadere informatie Carolien Bongers, Sardes c.bongers@sardes.nl Postbus BK Utrecht U kunt zich hier online aanmelden.