Vormgeving van experimenten voor beter beleid

Transcriptie

1 Conceptprogramma Congres Vormgeving van experimenten voor beter beleid Hoe experimenten kunnen bijdragen aan aantoonbaar effectiever beleid Dinsdag 19 juni 2018 Universiteit Leiden, Wijnhaven Den Haag Onderwerpen Vormgeving experimenten Adaptief beleid Ongetemde problemen Gedragsinzichten en RCT s Data science voor experimenten Georganiseerd door Partners:

2 Achtergrond Het Kennis en Beleid Congres 2018 stelt de interactie tussen Kennis en Beleid centraal en zal dit jaar inzicht geven in de vraag hoe experimenten kunnen bijdragen aan aantoonbaar effectiever beleid. Het onderbouwen van beleid door middel van experimenten wordt regelmatig bepleit, zowel vanuit de wetenschap als vanuit de wereld van politiek en beleid. Een nieuw pleidooi is dit niet. Al in 1932 propageerde de Amerikaanse president Roosevelt het belang hiervan: The country needs ( ) bold, persistent experimentation. It is common sense to take a method and try it 1. De belangstelling voor dit fenomeen lijkt recentelijk echter te groeien. In Nederland zijn de afgelopen jaren vanuit de wetenschap en de top van diverse departementen pleidooien gericht aan de overheid om op structurele wijze beleid te onderbouwen met behulp van experimenten. Veel aandacht gaat hierbij uit naar gedragswetenschappelijke experimenten, maar de mogelijkheden gaan verder. In het regeerakkoord van het nieuwe kabinet wordt de ambitie uitgesproken om binnen een breed scala aan beleidsterreinen verdere ruimte te scheppen voor experimenten. Met deze toenemende aandacht voor experimenten sluit Nederland zich aan bij een internationale trend. De ambitie om met experimenten en evaluatie de beleidseffectiviteit te Deelnemers Kennis en Beleid Congres 2017 bevorderen wordt in sommige landen nader gestructureerd in zogenaamde What Works initiatieven. Deze zijn zowel op landelijk als op lokaal niveau succesvol vormgegeven. In het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten bestaat zo reeds vele jaren ervaring met het organiseren van beleidsexperimenten ter bevordering van de effectiviteit van beleidsmaatregels. Ook in Canada, Finland en Denemarken wordt vanuit de nationale overheid momenteel veel geïnvesteerd om beleidsexperimenten structureel te operationaliseren. Op dit congres staat de vraag centraal op welke manier effectief invulling gegeven kan worden aan de ambitie om experimenten systematisch te incorporeren in de Nederlandse beleidspraktijk. U bent uitgenodigd om hierover met ons van gedachten te wisselen. Adviesraad Peter van Hoesel Bernard Steunenberg Geert Munnichs Marco Bik Jan Maarten van Sonsbeek Peter van der Knaap Eva van den Broek Enno Ebels Natasja van der Laan Em. Hoogleraar toegepast Beleidsonderzoek EUR Hoogleraar bestuurskunde Universiteit Leiden Themacoördinator Rathenau Instituut Coördinator Kennis en Onderzoek Gemeente Rotterdam en bestuurslid VSO CSO Ministerie van SZW Directeur-bestuurder SWOV en Voorzitter Vide Onderzoeker Gedragseconomie WUR Afdelingsmanager Programmamanagement, Strategie & Onderzoek Gemeente Den Haag CEO Kantar Public Netherlands 1 Franklin D Roosevelt toespraak op de Oglethopre University, 22 mei 1932

3 Voorwoord dagvoorzitter Peter van der Knaap Beste lezer, Volgens het regeerakkoord vindt er de komende jaren een recordaantal beleidsexperimenten plaats. De belofte is dat experimenten kunnen bijdragen aan beleid dat aantoonbaar effectiever is, maar is dat ook echt zo en op welke manier lukt dat dan het beste? Dat is in het kort de vraag die tijdens dit congres centraal staat. Beleidsexperimenten kunnen een belangrijke rol spelen bij het versterken van beleid. Mits goed vorm gegeven kunnen zelfs kleinschalige experimenten al significante inzichten opleveren over de kans van slagen van beleidsmaatregelen en mogelijke neveneffecten. Zo kunnen ze een belangrijke bijdrage leveren aan een effectievere vormgeving, monitoring en evaluatie van overheidsbeleid. Nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld op het vlak van data science, maken het mogelijk beleidsexperimenten zorgvuldiger op te zetten en te evalueren, waardoor de kennisbasis de evidence-base voor doeltreffende beleidsinterventies steviger wordt. Daarnaast geeft het starten van een experiment op zich ook al een signaal: het probleem wordt erkend, de overheid zoekt naar remedies. Het wekt dan ook geen verbazing dat het belang van beleidsexperimenten de afgelopen jaren regelmatig is bepleit, zowel door onderzoekers als door beleidsmakers. En met effect! Het nieuwe regeerakkoord bevat op veel plaatsen de ambitie om meer beleidsexperimenten mogelijk te maken. Het congres vergroot het inzicht in de wijze waarop de mogelijke voordelen van beleidsexperimenten beter benut kunnen worden. In de deelsessies zal aandacht worden besteed aan verschillende relevante onderwerpen, zoals de opzet en timing van experimenten, methoden en technieken voor beleidsexperimenten, de rol die beleidsexperimenten kunnen spelen op lokaal niveau en de wijze waarop experimenten kunnen helpen om zogeheten ongetemde problemen het hoofd te bieden. Inspirerende sprekers uit binnen- en buitenland zullen tijdens het congres hun visie hierop geven. Wij hopen dat u de gedachtevorming in Nederland hierover komt versterken met uw komst en door het congres verrijkt en geïnspireerd raakt. Ik zie ernaar uit u op 19 juni te mogen verwelkomen! Peter van der Knaap Dagvoorzitter Voorzitter Vide Vakvereniging voor Toezichthouders, Inspecties en Evaluatoren Directeur-bestuurder van SWOV - Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid

4 09:00-09:30 Ontvangst en registratie *Bevestigd 09:30-09:45 Opening: Gerard Breeman*, wetenschappelijk directeur instituut bestuurskunde FGGA. Introductie op het thema door de dagvoorzitter: Peter van der Knaap*, Directeur-bestuurder van SWOV en voorzitter Vide 09:45-11:05 Plenaire Ochtendprogramma: Beleidsexperimenten 09:45-10:00 Openingswoord Erik Gerritsen*, Secretaris-generaal Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 10:00-10:15 Hans Mommaas*, Directeur Planbureau voor de Leefomgeving 10:15-10:30 Marco Pastors*, Directeur Nationaal Programma Rotterdam Zuid 10:30-10:50 Jonathan Breckon*, Director Alliance for Useful Evidence, NESTA, UK. On policy experimentation for better governance 10:50-11:15 Q&A in English 11:15-11:30 Koffie/Thee Pauze 11:30-12:45 Parallelsessies I Structurele evaluatie Gedragsexperimenten voor voor adaptief beleid effectief beleid Bernard Steunenberg*, FGGA Universiteit Leiden Spreker 1: Spreker 1: Eva van den Broek*, Wageningen University & Research Thomas Dirkmaat*, Behavioural Insights Team EZ Effective sharing of results of experiments Odette van de Riet*, Behavioural Insights Team EZ Spreker 1: Jonathan Breckon*, Alliance for Useful Evidence 12:45-13:45 Lunch Pauze 13:45-15:15 Parallelsessies II Methoden & technieken voor betrouwbare experimenten Gebruik van data science voor beleidsexperimenten Experimenteren als aanpak voor ongetemde problemen Spreker 1: Wim van Noort*, FGGA UL Rick Nijkamp*, Kantar Public Jaap van den Herik*, LCDS Universiteit Leiden Spreker 1: Spreker 1: Bijdrage Ministerie van VWS* Gijsbert van Lomwel, UWV 15:15-15:45 Koffie/Thee Pauze 15:45-17:30 Plenaire afsluiting 15:45-16:00 Aanbevelingen presenteren vanuit de werkgroepen 16:00-16:30 Inleiding op het slotpanel door Maarten Camps*, Secretaris-generaal Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en Laura van Geest*, Directeur Centraal Plan Bureau 16:30-17:15 Panelleden: Kamerleden Linda Voortman* (GroenLinks) en Paul van Meenen* (D66), Pieter Duisenberg Voorzitter VSNU - nog te bevestigen 17:15-17:30 Afsluiting: Spreker nog te bevestigen 17:30-18:30 Receptie

5