Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Transcriptie

1 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties > Retouradres Postbus EA Den Haag De President van de Algemene Rekenkamer Postbus EA Den Haag Betreft Bestuurlijke reactie op concept-rapport Weloverwogen toezicht; Een analyse van departementale toezichtsvisies DGOBR/ DOPR Organisatie Rijk Schedeldoekshaven EZ Den Haag Postbus EA Den Haag Contactpersoon mw.mr.drs. J.M.W. Conemans T (070) Jacqueline.Conemans@minbzk.nl Uw R Geachte mevrouw Stuiveling, Conform uw verzoek reageer ik vanuit mijn coordinerende verantwoordelijkheid op uw conceptrapport "Weloverwogen toezicht; Een analyse van departementale toezichtsvisies". In deze reactie spreek ik ook uit naam van de andere ministers, dit met uitzondering van de ministers van OCW en SZW, die separaat op het conceptrapport reageren. Enkele departement-specifieke opmerkingen met betrekking tot de departementen van Financien, VWS en EZ zijn opgenomen in de bijlage bij deze brief. De afgelopen jaren is door de inspanningen van achtereenvolgende kabinetten en door ministeries in de vormgeving van het toezicht dat ministers houden op zelfstandige organisaties vooruitgang geboekt. Uw aanbevelingen in verschillende rapporten hebben daarbij een belangrijke rol gespeeld. Het onderhavige conceptrapport biedt waardevolle inzichten in de stand van zaken met betrekking tot de toezichtvisies die de departementen hanteren. Ik ben u erkentelijk voor de inzichten en leerpunten die uw analyse van de departementale toezichtsvisies heeft opgeleverd. Ik merk in dit verband wel op dat een toezichtsvisie alleen de schriftelijke weerslag vormt van de wijze waarop een minister zijn toezicht gestalte geeft, hetzij in een hetzij in verschillende documenten; dat zegt op zichzelf nog niets over de kwaliteit en werking van het feitelijke toezicht. U erkent dit zelf ook in uw rapport. Voordat ik inga op uw conclusies heb ik nog enkele algemene opmerkingen. In de Kaderstellende Visie op Toezicht 2005 (KVoT 2005) zijn geen vormvoorschriften opgenomen voor de door de ministeries te ontwikkelen toezichtsvisies. Geconstateerd wordt in de KVoT 2005 dat het belangrijkste Pagina 1 van 5

2 uitgangspunt voor de vormgeving van het uitvoeringstoezicht de reikwijdte van de ministeriele verantwoordelijkheid is. In diverse wet- en regelgeving is vastgelegd welke verantwoordelijkheid een minister draagt en welke bevoegdheden hij heeft om deze verantwoordelijkheid waar te maken. Uw onderzoek gaat niet in op de voor een zelfstandige organisatie relevante wet- en regelgeving, terwijl ook deze van invloed is op de inhoud van het uitvoeringstoezicht. De KVoT 2005 ziet uitvoeringstoezicht voorts als onderdeel van een breder systeem van checks and balances, zoals een goede interne governance en openbare verantwoording. Verticaal toezicht is daarbij een belangrijk, maar niet het enige instrument ter borging van het publieke belang. U heeft uw onderzoek gebaseerd op de uitgangpunten van de KVoT; u heeft daaruit een selectie gemaakt en deze uitgewerkt en aangevuld met noties uit eerdere RWT-rapporten tot een 'nieuwe' checklist. Het gevolg van deze keuze is dat ook uw aanbevelingen zijn gebaseerd op een checklist die hier en daar verder gaat dan die van de KVoT 2005 en de kabinetsreactie op het RWT5 rapport. Tezamen met de Kaderwet ZBO vormen KVoT 2005 en genoemde kabinetsreactie 1 mijns inziens de basis voor het toezicht van ministers op zelfstandige organisaties. Het rijksbrede beeld dat u schetst van de departementale toezichtvisies geeft een interessante doorkijk in de huidige "state of the art". Ik heb met belangstelling kennisgenomen van uw conclusies en leerpunten. Zij bevatten interessante aangrijpingspunten voor de departementen om hun toezichtsvisie waar nodig aan te scherpen en zij zullen daartoe zeker een stimulans vormen. Ik deel uw conclusies, met dien verstande dat ten aanzien van de openbaarheid het kabinet van oordeel is dat toezichtbevindingen openbaar worden gemaakt indien die bevindingen daartoe aanleiding geven, dus in het geval de taakuitoefening van een organisatie onder de maat blijft. In de KVoT 2005 zijn een aantal belangrijke uitgangpunten neergezet voor het vormgeven van het departementale toezicht, als onderdeel van het waarborgen van de ministeriële verantwoordelijkheid. De KVoT 2005 biedt daarnaast met de nodige flexibiliteit uitgangspunten aan voor een inrichting van het toezicht, die is gericht op effectiviteit en vermindering van toezichtlasten. Met de komst van KVoT 2005 en Kaderwet ZBO is "het systeem" in hoofdlijnen gegeven. Evenals u ben ik dan ook positief over de vooruitgang in het uitvoeringstoezicht in de afgelopen jaren. 1 Tweede Kamer, vergaderjaar ,30858, nr.2, blz Pagina 2 van 5

3 Zoals u weet hecht het kabinet eraan dat ministeries beschikken over een toezichtvisie. Ministers moeten zich bewust zijn van het belang van goed uitvoeringstoezicht: juist met het oog op hun ministeriële verantwoordelijkheid is een goede vormgeving van het toezicht op de zelfstandige organisaties binnen hun domein noodzakelijk. Daarnaast is het kabinet van oordeel dat ministeries de ruimte moeten hebben om die toezichtvisie - met inachtneming van de uitgangspunten van de KVoT zelf handen en voeten te geven. Is Met u constateer ik dat er een proces gaande is van meer maatwerk in het toezicht. Gezien de grote verschillen in sectoren, in zelfstandige organisaties en in de mate waarin een minister verantwoordelijk is voor de uitvoering van een publieke taak door die zelfstandige organisaties, kan goed toezicht niet anders dan op maat worden vormgegeven. Over dit maatwerk verantwoordt de minister zich naar de Tweede Kamer. Maatwerk houdt in dat ministers op basis van wat er in hun sector speelt keuzes dienen te maken voor wat betreft vorm en inhoud van het uitvoeringstoezicht. Ik onderschrijf uw standpunt dat de toezichtvisies van de departementen aan waarde kunnen winnen wanneer de ministers hun prioriteiten zo helder mogelijk weergeven en onderbouwen. Gezien het toepassen van maatwerk moet er daarbij wel voor worden gewaakt, dat de beschrijving van de toezichtvisie geen optelsom wordt van de individuele toezichtarrangementen, maar een heldere beschrijving op hoofdlijnen. Voor het vanuit mijn coördinerende rol komen tot een periodieke beoordeling van departementale toezichtsvisies op de toepassing van uitgangspunten uit de KVoT zie ik zowel argumenten pro als contra. Ik ben van oordeel dat het uiteraard van goed bestuur getuigt te monitoren welke ontwikkelingen het toezicht doormaakt en of deze nog steeds de goede kant opgaan. Periodieke overzichten dragen er mogelijk toe bij dat de professionalisering van het uitvoeringstoezicht niet uit beeld raakt. Tegen het thans op mij nemen van deze coördinerende rol pleit het volgende. De KVoT 2005 is mede dankzij een proces van zorgvuldig interdepartementale afstemming tot stand gekomen. Het kader dat zij biedt voorziet in een primaire verantwoordelijkheid en rol voor de vakministers. Verschillende ministeries zijn momenteel nog druk doende met het verbeteren en /of opnieuw inrichten van het toezicht op zelfstandige organisaties en het inhoud geven aan hun rol, zulks op basis van de uitgangspunten van de KVoT Zij moeten eerst de rust, ruimte en gelegenheid krijgen die toezichthoudende rol 'maatwerk' in te richten en verder te professionaliseren. Dit alles overwegend, acht ik het op dit moment en gaande dit proces niet opportuun om de departementen te belasten met nieuwe informatieen verantwoordingsverplichtingen en daarmee bestuurlijke drukte te genereren. Het voorgaande neemt natuurlijk niet weg dat ik, mochten ontwikkelingen in het Pagina 3 van 5

4 uitvoeringstoezicht daartoe aanleiding geven, tot een andere afweging kan komen. Tot slot wil ik u nogmaals mijn waardering uitspreken voor dit onderzoek. De departementen zullen uw algemene suggesties en leerpunten zeker meenemen en meewegen bij het verder inrichten en vormgeven van het toezicht op hun zelfstandige organisaties. Ik zie dit rapport vooral als een belangrijke stimulans voor hen om te werken aan verdere optimalisering van dit toezicht. Daarnaast zal het kabinet uw aanbevelingen graag mede in overweging nemen bij eventuele nadere normontwikkeling in de toekomst. DE MINISTERVAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES, Mevrouw dr. G. te l kjl^ta Horst Pagina 4 van 5

5 Bijlage Opmerkingen bij departementale uitwerkingen. Ministerie van Financiën Het toezicht zoals dat bij het ministerie van Financiën is vormgegeven sluit aan bij de in de wet- en regelgeving neergelegde reikwijdte van de ministeriële verantwoordelijkheid. Toetsing dient dan ook aan de hand daarvan plaats te vinden. Over de implementatie van de KvoT2, is de Tweede Kamer bij brief van 19 december 2006 door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties geïnformeerd. Kortheidshalve kan worden verwezen naar het onderdeel ministerie van Financiën, van de bijlage Departementale Voortgangsrapportages. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport Op bladzijde 23 wordt vermeld dat de AR voor de topstructuurorganen College voor Zorgverzekeringen (CVZ), Stichting uitvoering omslagregelingen (SUO), College bouw zorginstellingen (CBZ) en College sanering zorginstellingen (CSZ) geen toezichtsvisie heeft aangetroffen. We zouden het op prijs stellen als ook wordt vermeld dat de SUO en het CBZ in afbouw zijn. Verder zouden we het op prijs stellen als wordt vermeld dat voor de betreffende organen door de minister wel een beoordelingskader is opgesteld. Op bladzijde 24/25 staat dat de toezichtvisie curatieve sector niet duidelijk maakt of de departementale toezichthouders ook het eigen functioneren of het uitgevoerde toezicht moeten evalueren. Ons ontgaat wie hier de departementale toezichthouders zijn. Ingevolge de desbetreffende wetgeving moeten de zbo's overigens regelmatig worden geëvalueerd. Ministerie van Economische Zaken Op bladzijde 30 staat dat uit de toezichtsvisie van EZ niet blijkt dat men gebruik maakt van risicoanalyse. In het kader van de begrotingsuitvoering en het toezicht van AD en FEZ daarop wordt wel degelijk gewerkt met risicoanalyses. EZ heeft echter geen beschrijving van de interne governance opgenomen in de toezichtsvisie, aangezien deze in andere stukken beschreven staat. Pagina 5 van 5