Theorie en praktijk in de Nederlandse pedagogische civil society. Marian van der Klein, 15 januari 2015, Brussel

Transcriptie

1 Theorie en praktijk in de Nederlandse pedagogische civil society Marian van der Klein, 15 januari 2015, Brussel

2 Een pedagogische civil society: de theorie Micha de Winter: Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding Jo Hermanns: Het opvoeden verleerd , 2005 WRR: de buurt, het derde opvoedingsmilieu Robert Putnam: Bowling alone verband tussen onderwijsresultaten en community based social capital

3 ZonMw: initiatieven & onderzoek Programma vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin (financiering ministerie van VWS): praktijkprojecten en onderzoek Verschillende visies over de pedagogische civil society: - De Winter en Lucas Meijs - Horen professionals bij de pcs? Nji- De Winter - Sociale cohesie, opvoeding of beiden? - Allemaal opvoeders? Academici en het volk

4 Onderzoeken binnen programma van ZonMw DSP- onderzoek naar pedagogische kracht in buurten: reguliere buurtorganisaties, die op regelmatige basis contact hebben met jeugd en ouders, bepalend. Erasmus Universiteit Rotterdam onderzoek naar de unieke waarde van vrijwilligerswerk: vrijwilligers worden anders gezien dan professionals. BMC- onderzoek naar motivatie van vrijwilligers rond kinderen en jongeren: het is leuk en ik word er zelf beter van. Waardering maakt dat ik het blijf doen. Verwey-Jonker Instituut:

5

6 1. Literatuurstudie Conclusie: Denken over de pedagogische civil society doe je vanuit de basis van de piramide: de vierde laag. In alle lagen zijn burgers vrijwillig actief! Samenwerking professionals - vrijwilligers - informeel, hybride - bottom-up - top-down - formeel opvoedingsondersteunend Methode: Literatuur- en websiteanalyse. Veel aandacht voor bestaande praktijken in het kader van theorieën over betrokkenheid van burgers bij jeugdzorg en jeugdwelzijn. 2. Enquête Professionals en vrijwilligers: wat is er al bekend over de samenwerking Conclusie: De band tussen CJG s en vrijwilligers(organisaties) is nog niet zo sterk. Er valt nog een wereld te winnen in de samenwerking tussen professionele jeugdzorg en de pedagogische civil society! Methode: Digitale enquête onder Consultatiebureaus, Kindertelefoon, CJG s, Zelforganisaties van migranten, Vrijwilligersorganisaties, sportverenigingen, ZonMw praktijkprojecten. 30 van de 180 CJG s reageerden; slechts 1 daarvan werkt vaak samen met vrijwilligers(organisaties). Professionals en vrijwilligers(organisaties) rond jeugd en gezin Samenwerken in de pedagogische civil society BOR - Humanitas Vrijwilligers helpen pas gescheiden ouders bij omgangsregeling voor kinderen. Foto: website EenVandaag Sportzorgtraject Voetbalvereniging HWD Sportvereniging (trainers en leden) neemt jongere onder de hoede die onder behandeling is bij jeugdzorg. Moeders informeren Moeders - Careyn Vrijwilligsters (ervaren moeders) gaan op bezoek bij moeders die onzeker zijn over de opvoeding van hun (eerste) kind. Foto: Microsoft office Sport op school Stichting Move Studentensportvereniging maakt met schoolkinderen de wijk mooi en laat kinderen kennis maken met nieuwe sporten. Meer informatie over dit onderzoek of contact met de onderzoekers? Zie of mail naar Mvanderklein@verwey-jonker.nl Thuis Op Straat Professionals Amsterdamen buurtbewoners werken samen aan een prettig sociaal klimaat op straat. Ook toezicht bij spel en activiteiten. Interventiepiramide rond gezin, jeugd, ouder/opvoeder Voorbeelden actoren/instituties Juridische en Klinische interventies Strafrecht JJI, Residentiële Jeugdinrichting Jeugdreclassering, Vrijwillige inzet Aanpak van Problemen AMK, Jeugdbescherming, GGZ, Geïndiceerde zorg, GGD, Bureau Jeugdzorg, CJG, Vrijwillige Inzet Preventie Schoolmaatschappelijk werk, Algemeen Maatschappelijk werk, Leerplicht, Welzijnswerk, Politie, Jeugdgezondheidszorg, Voor- en Vroegschoolse Educatie, CJG, BJZ, GGD, Opvoedondersteuning, Brede Scholen, Religieuze instellingen, Zelfhulporganisaties, Vrijwillige inzet Zorg voor een positief opvoed- en opgroeiklimaat Gezinsleven, Familie, Buurtleven, Vriendenkring, Onderwijsinstellingen, Kinderopvang, Wettelijke regelingen (o.a. kinderbijslag, ouderschapsverlof, etc.), Sportverenigingen, CJG, Sociaal culturele instellingen, Zelforganisaties, Religieuze instellingen, kind/gezinsvriendelijkheid openbare ruimte, Vrijwillige inzet Kindertelefoon Vrijwilligers Rotterdampraten en chatten met Kinderen die daar behoefte aan hebben. Er kan worden doorverbonden met jeugdzorg. Ouder-kind detentieproject - Exodus Vrijwilligers vervoeren en begeleiden jeugdigen bij bezoek aan een ouder in de gevangenis. Foto: Flickr CJG Den Bosch Bezoekers van het CJG kunnen meedoen aan debatten, cursussen en opvoedparty s. Het CJG heeft ook contact met Go4it: mensen uit het bedrijfsleven coachen jongeren met problemen Ouders in Actie - Stichting De Meeuw (Migranten)ouders organiseren kleinschalige bijeenkomsten over opvoedthema s voor ouders in het eigen netwerk. De Meeuw stelt materiaal beschikbaar. Vice Versa Ghanese vrouwen in Amsterdam Zuid-Oost wijzen Ghanese ouders desgewenst de weg naar opvoedingsondersteuning van Spirit en Altra (professionele jeugdzorg). 3. Casusonderzoek Conclusie: Er zijn wel acht soorten actieve burgers/vrijwilligers en vier werkgebieden van professionals rond jeugd en gezin: jeugdzorg, welzijn, onderwijs en vrijwilligerscoördinatoren. -Waardering en vertrouwen zijn altijd belangrijk voor vrijwilligers. Coaching en deskundigheidsbevordering niet altijd. Methode: 10 cases beschreven: zie foto s. Per case een groepsinterview met professionals en een groepsinterview met vrijwilligers + gebruik van relevante documenten. 4. Expertmeetings Conclusie: Professionele organisaties en vrijwilligersorganisaties zoeken elkaar te weinig op. Vrijwilligersorganisaties hebben ervaring met het enthousiasmeren, coördineren en begeleiden van vrijwilligers. Professionele organisaties hebben pedagogische know-how. Methode: 6 groepsgesprekken met 6-10 professionals van vergelijkbare organisaties, onder andere twee CJG meetings, een meeting georganiseerd vrijwilligerswerk en een meeting ZonMw praktijkprojecten. 5. Eindproduct Gefinancierd door: Handleiding voor professionals om beter te kunnen samenwerken met ouders, buurtbewoners, vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties

7 Onderzoeksresultaat: de praktijk In alle lagen vrijwillige inzet en burgeractiviteit In alle lagen goede voorbeelden van samenwerking - Exodus ouder kind detentie - BOR Humanitas, sportzorgtrajecten - Kindertelefoon, Ouders in actie (de Meeuw) - Thuis op straat Voor alle werkvelden specifieke tips: jeugdzorg, welzijn, gemeente, onderwijs, kinderopvang Belang van 4 de laag bij denken en doen ter versterking pedagogische civil society Wie investeert in 4 de laag drukt beroep op 1, 2 en 3 Zorg voor een positief opvoed- en opgroeiklimaat = breed: positief jeugdbeleid+ jeugdzorg lokaal (van Wmo naar Jeugdwet)

8 4 de laag: Zorg voor een positief opvoed- en opgroeiklimaat Gezinsleven, familie, vriendenkring Buurtleven, kind/gezinsvriendelijke openbare ruimte Vrijwilligersorganisaties rond jeugd en gezin Sportverenigingen, kerken, moskeeën, zelforganisaties, Wettelijke regelingen: ouderschapsverlof, kinderbijslag etc. Sociaal culturele instellingen, CJG s, wijk- en buurthuizen = actoren en factoren die eigen kracht en burgerbetrokkenheid kunnen stimuleren

9 Wat helpt de pcs? Wat helpt bij het mobiliseren van eigen kracht Samenwerking tussen professionals, vrijwilligers, buurtbewoners en ouders: -Intern en in de keten Professionals die de (eigen) waarde van vrijwilligerswerk inzien; inbreng van buurtbewoners, ouders, vrijwilligersorganisaties waarderen (stelt eisen aan professionalisering) Oog voor georganiseerde en ongeorganiseerde actieve burgers: flirten met de individuele burger is niet genoeg

10

11 Vragen nav het onderzoek Eigen kracht, wat is dat eigenlijk? Waar gaat het om bij eigen kracht? Zelfvertrouwen, grootte netwerk, kwaliteit netwerk, opvoedingsvaardigheden, sfeer & communicatie in gezinnen, afhankelijkheid van professionals, afhankelijkheid van vrijwilligers? Welke dimensie is cruciaal in ontwikkelen eigen kracht? Welke interventies werken op welke dimensie?

12 2015 transitie jeugdzorg in Nederland Gemeente als regievoerder, samenwerkingspartner, gastheer, financier en opdrachtgever in pcs. Ambtenaren en wethouders, Tip 1 Heb aandacht voor vrijwilligersorganisaties en informele initiatieven rond opgroeien en opvoeden Tip 2 Geef het CJG expliciet de opdracht om de pedagogische civil society te versterken Tip 3 Stimuleer lokale dynamiek via welzijnsinstellingen, zelforganisaties en vrijwilligersorganisaties Tip 4 Zorg voor samenwerking binnen het gemeentelijk apparaat: Wmo prestatieveld 2 en 4 Tip 5 Creëer als organisator van de fysieke woonomgeving ontmoetingsplaatsen voor ouders en kinderen of probeer ze in stand te houden

13 Beleid, professionals & vrijwillige inzet Hoe is de praktijk in Vlaanderen? Hoe is de theorie in Vlaanderen? Overeenkomsten tussen Nederland en Vlaanderen? Verschillen tussen Nederland en Vlaanderen? Invloed Europa?