PM-problematiek, invloed van diffuus

Transcriptie

1 PM-problematiek, invloed van diffuus Febem Infodag inerte materialen februari 2010 Mirka Van der Elst

2 Inhoud 1. Wat is beleidsmatig relevant stof? 2. Oorsprong van fijn stof in Vlaanderen 3. Regelgeving 4. Concentraties in Vlaanderen: hotspots 5. Gevonden bronnen in de hotspots: belang van diffuus stof 6. Conclusies

3 Fijn stof = PM10 Fijn stof = PM 10 = fractie < 10 µm = niet visueel zichtbaar primaire deeltjes: rechtstreeks uitgestoten (roet, asresten, mineraal stof) + secundaire deeltjes: condensatie en transformatie van gassen SO 2, NO x, NH 3 en VOS (secundaire precursoren) Verhouding prim/sec ong 60/40-50/50 beleid naar beiden van belang! Natuurlijke deeltjes: opwaaiend bodemstof, zeezout, planten- of insectendelen, pollen, vulkaanuitbarsting + bijdragen van de mens SO42-, NH4+, NO3-: secundair PM, OM: primaire en secundair PM, EC: primair PM Bron: VMM,

4 Fijn stof: variatie samenstelling in Vlaanderen Bron: VMM, Zeezout, daalt van W naar O, bodemstof: lokaal Nieuwe chemkar lopend: Zwevegem, Roeselare, Oostrozebeke, Zwijndrecht, Evergem

5 Oorsprong van fijn stof gemiddeld voor Vlaanderen Modelresultaten: - Antropogene gekende Vl. bronnen: ± 29% PM10 - Antropogene gekende buitenlandse emissies: 43% PM10 Hoge bijdragen F: overheersende windrichting + relatief hoge emissies in N-Fr aan grens met België. - Opgelet: niet toewijsbaar en niet modelleerbaar Niet toewijsbaar: bijdragen / gassen die pas na interactie fijn stof vormen Niet modelleerbaar: natuurlijke bronnen, niet gekende diffuse bronnen - Vlaanderen ook export van PM Duinkerke?

6 Regelgeving 1. Kaderrichtlijn luchtkwaliteit (96/62/EG) Basis gemeenschappelijk luchtkwaliteitsbeleid binnen EU 4 dochterrichtlijnen; LK-normen voor 13 polluenten (GW, alarmdrempels, SW) 2. Normen PM 10 1e dochterrichtlijn (1999/30/EG) 1. Kaderrl + 1 ste 3 dochters herzien en opgenomen in de richtlijn luchtkwaliteit 2008/50/EG Normen PM 10 behouden, normen PM 2,5 toegevoegd.

7 Uitstelaanvraag 1. Nieuwe rl luchtkwaliteit: mogelijkheid aanvraag uitstel normen PM 10 (tot medio 2011) 2. Voorwaarden: GW niet gehaald door grensoverschrijdend aandeel: Alle mogelijke maatregelen werden genomen voor 2005: Aantonen dat GW gehaald wordt medio 2011: geen uitstel verleend: eerste waarschuwing ikv inbreukprocedure ontvangen 3. Andere landen Lux, IER: GW gehaald, Finland en Lithouwen: overschr tgv strooien zand NL: uitstel voor alle zones, focus ikv behalen normen op straatniveau & verkeer + aftrek zeezout Uitstel voor sommige zones: Oostenrijk, Duitsland, Hongarije, Cyprus, Czechië, Italië, Spanje Geen uitstel: België, Denemarken, Griekenland, Frankrijk, Slowakije, Roemenië, Bulgarije, Letland, Portugal Rest: evaluatie nog lopend of niet genoeg info beschikbaar

8 Normen PM nieuwe richtlijn Stof Middelingstijd Grenswaarde Overschrijdingsmarge In werking PM10 24 uur 50 µg/m³ PM10 (max 35 x overschreden) 1/01/2005 Kalenderjaar 40 µg/m³ PM10 1/01/2005 PM2,5 FASE 1 Kalenderjaar 25 µg/m³ 20 % in 2008 en vervolgens op 1 januari 2009 en iedere 12 maanden erna met gelijke percentages te verminderen tot 0 % op 1/01/2015 1/01/2015 FASE 2 (1) Kalenderjaar 20 µg/m³ 1/01/2020 (1) Fase 2 indicatieve grenswaarde die door de Europese Commissie in 2013 wordt herzien in het licht van nieuwe informatie over gevolgen voor mens en milieu, technische haalbaarheid en opgedane ervaring in de lidstaten

9 Concentraties Geen overschrijdingen Blootgestelde bevolking: Overschrijdingen % 37% 49% 48% 81% 38% 25% 30%

10 Bronnen Opvallend: gekende emissies Gentse kanaalzone & Roeselare relatief laag; hoge concentratie op meetpunten: reden: lokale diffuse emissies van belang

11 Industrie: studie hotspots Onderzoek naar de bronnen van PM in de industriële hotspotzones Bronnen opgespoord met effect op meetpunten. Ongekende (diffuse) bronnen via inverse modellering Belangrijkste bevinding: bijdrage plaatselijke bronnen ter hoogte van meetpunten eerder beperkt (14 21% Gentse kanaalzone, Roeselare % haven A pen), maar niet onbelangrijk plaatselijke verhogingen veel meer door diffuse dan geleide emissies diffuse emissies op lage hoogte geëmitteerd

12 PM_jaargemiddeld (µg/m³) Hotspot: Gentse Kanaalzone Zelzate & St-Kruis-Winkel - Belangrijkste bronnen -Diffuse bronnen staalbedrijf -Kolenopslag -Afvalverwerking -Op- en overslag Sifferdok 40,0 35,0 Totale jaargemiddelde plaatselijke bijdrage Totale jaargemiddelde plaatselijke bijdrage (% totale conc.) 5 µg/m³ 13,9 % van totale concentratie - Aandeel diffuse bronnen 64% - Aandeel industriële puntbronnen 26% - Aandeel niet geïdentificeerde bronnen (verkeer?) 10% 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0, NORM Andere Bronnen Bijdrage Diffuus Bijdrage Puntbronnen Achtergrond Vlaanderen Achtergrond Buitenland

13 jaargemiddelde concentratie (µg PM10/m³) norm 2010 jaargemiddelde concentratie (µg PM10/m³) norm Meetpt.Boudewijnsluis haven diverse bronnen verwarming en ander transport zeeschepen wegverkeer diffuse bronnen puntbronnen achtergrond vlaanderen achtergrond buitenland norm Hotspot: Haven A pen -Boudewijnsluis: diff bronnen, huishoudens, puntbronnen (= raffinaderijen), zeeschepen -Luchtbal: diffuse bronnen, huishoudens, wegverkeer jaartal Meetpt. Luchtbal diverse bronnen verwarming en ander transport zeeschepen wegverkeer diffuse bronnen puntbronnen achtergrond vlaanderen achtergrond buitenland norm jaartal

14 Hotspot: Roeselare Vito-Mol 500 m N M Periode: 1/1/2002 0:30 Nationaal tot 31/12/2002 Geografisch Instituut. 24:0. - Belangrijkste bronnen - Composteringsbedrijf: grootste bijdrage op meetpunt, geschatte emissies slechts ± 5 ton/jaar - Zandhandel - Activiteiten aan laadkaaien (2 11 ton PM 10 /jaar) 14 µg/m³ Totale jaargemiddelde plaatselijke bijdrage (% totale conc.) 20,3% aan totale concentratie pollutieroos, gemeten PM10 () - Aandeel composteringsbedrijf tot plaatselijke bijdrage 40 50% (± 5 ton PM 10 / jaar) - Opmerking - Verhoogde concentratie is plaatselijk; genoemde bronnen gevonden door nabije ligging bij meetpunt. - Sinds medio 2005 meetstation in Roeselare binnenstad:gemeten concentratie 33 µg/m³ versus 41 µg/m³: invloed lokale bronnen rond post reiken niet of weinig tot in centrum.

15 Meetpost Roeselare

16 Hotspotzones Diffuse emissies plaatselijk (en in havenzones) van belang; bij op- en overslag en manupilatie komt fijn stof vrij (in functie van stuifgevoeligheid) Kwantificering diffuse emissies moeilijk, kwantificering impact maatregelen ook: voor recycling ingeschat via Nederlands rapport (VROM) Inventarisatie microstof van megarecycling Specifieke aandacht van AMI en AMV naar diffuse emissies (toepassing van BBT) + ontwerp wijziging van Vlarem ter reductie van diffuse emissies (in overeenstemming met BBT) BBT recyclage bouw- en slooppuin. BBT studie (iov haven van Antwerpen) rond op- en overslag, niet gepubliceerd Opmerking: beleid richt zich naar ALLE bronnen, dus ook verkeer, huishoudens, landbouw,

17 Vragen?