Aantal dagen waarop de daggemiddelde PM 10 -concentratie groter is dan 50 µg/m³

Transcriptie

1 Aantal dagen waarop de daggemiddelde PM 1 -concentratie groter is dan 5 Indicatorgegevens Naam Aantal dagen waarop de daggemiddelde PM 1 -concentratie groter is dan 5 Definitie Het op een jaar waarop de daggemiddelde PM 1 - concentratie groter is dan 5. Zwevend stof is een mengsel van deeltjes met een verschillende grootte en samenstelling. De PM 1 -fractie bestaat uit die deeltjes met een aërodynamische diameter van 1 µm en minder. Meeteenheid Aantal dagen op een jaar Situering Beleidsdomein Bekommernis Leefmilieu/Lucht Luchtverontreiniging, verontreiniging door fotochemische stoffen, verspreiding van milieugevaarlijke stoffen, verzuring. Lucht is een gasmengsel dat voornamelijk bestaat uit stikstof (78%) en zuurstof (21%). Het omvat de onderste laag ( tot ongeveer 2 km boven het aardoppervlak) van de atmosfeer, dit deel wordt ook de troposfeer genoemd. Voor allerlei levensprocessen hebben mensen en dieren energie nodig, die wordt verkregen door voedingsstoffen te verbranden met behulp van de zuurstof uit de lucht. Planten leven ook voor een groot deel van de lucht en hebben ervoor gezorgd dat de lucht op onze planeet zuurstof bevat. Groene delen van planten beschikken namelijk over het vermogen om koolstofdioxide uit de lucht op te nemen en door middel van zonlicht als energiebron om te zetten in koolhydraten die nodig zijn voor de verdere stofwisseling in de plant. Bij deze omzetting, fotosynthese genoemd, komt zuurstof vrij. Planten in het donker en niet-groene delen van planten hebben echter ook energie nodig. Door koolhydraten om te zetten met behulp van zuurstof uit de lucht, ook wel ademhaling of verbranding genoemd, krijgen zij energie voor o.a. de groei. De lucht die wij inademen is dus een onontbeerlijk element voor het leven. Door hun afhankelijkheid van lucht zijn levende organismen (mens, dier, plant) gevoelig voor verstoringen daarin, bijvoorbeeld in de vorm van verontreinigingen. Vreemde bestanddelen in de lucht zoals gassen (bv. NO2) of stofdeeltjes, kunnen bijvoorbeeld de longwerking aantasten en ademhalingsproblemen veroorzaken of via de longen in het bloed terechtkomen waar ze dan via de bloedsomloop verschillende organen (lever, nieren, hersenen) bereiken en zo schadelijke effecten veroorzaken. Niet alleen het welzijn en de gezondheid van de mens, maar ook vegetatie, het klimaat en materialen (verwering van historische gebouwen, metaalcorrosie, etc.) kunnen aangetast worden door luchtverontreiniging. Om aan de behoefte van gezonde lucht te kunnen (blijven) voldoen, moeten luchtverontreinigende stoffen tot een minimum worden beperkt en mogen geen waarschuwingsdrempels worden overschreden. De normen per polluent kan men terugvinden op de websites van IRCEL 1 en van VMM: IRCEL : intergewestelijke cel voor het leefmilieu Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.1/1

2 Luchtverontreiniging door zwevende stoffen. Zowel het verhoogd voorkomen van luchtwegklachten, als het aantal opnames in het ziekenhuis voor hart- en luchtwegklachten en zelfs vervroegde sterfte, zijn in epidemiologische studies geassocieerd aan zwevend stof. Dit zowel bij kortstondige blootstelling (uren, dagen) aan hoge concentraties als bij langdurige blootstelling (jaren) bij lage concentraties. De kleinste deeltjes dringen het diepst door in de longen. Deze deeltjes komen via die weg ook vrij gemakkelijk en snel in de bloedbaan. PM 1 -stof kan door mechanische en toxische inwerking de slijmafvoer in de luchtwegen verstoren, ademhalingsklachten uitlokken en de gevoeligheid voor luchtweginfecties verhogen. Ondermeer de aanwezigheid van polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) in sommige stofdeeltjes bevordert de ontwikkeling van longkanker. Andere toxische bestanddelen van stof kunnen zich na afzetting in de longen nog verder in het lichaam verspreiden via de bloedbaan of het lymfestelsel. Relatie tot de SO Situering in het lokaal beleid Provinciale beleidsdoelstelling/bron De afzetting van zwevend stof op gebouwen leidt tot vervuiling van gebouwen. Dit leidt tot esthetische schade en verwering, en maakt een versnelde reiniging of onderhoud noodzakelijk. Bron: MIRA-T 21 Hinder/Luchtverontreiniging De Provincie heeft geen directe acties rond PM 1 opgenomen. Verschillende andere beleidsdoelstellingen kunnen wel een gunstige invloed hebben op de PM 1 -concentratie in de lucht. Enkele voorbeelden zijn het stimuleren van alternatieven voor gemotoriseerd verkeer, aandacht voor hernieuwbare energie en het promoten van rationeel energiegebruik. Geen concrete doelstellingen Bron: Provinciaal Milieubeleidsplan Relatie tot het gewestelijke beleid Indicator op gewestelijk niveau Beleidsdoelstelling op gewestelijk niveau - % van de Vlaamse bevolking dat gedurende meer dan 35 dagen blootgesteld is aan daggemiddelde PM1-concentraties van meer dan 5 - Jaargemiddelde concentratie PM1 in de omgevingslucht MINA-plan 3: Op 14 april 28 werd een nieuwe Europese Richtlijn Luchtkwaliteit (28/5/EG) goedgekeurd. De huidige grenswaarde voor de jaargemiddelde PM1-concentratie die van kracht werd in 25 blijft geldig (). Deze grenswaarde is in het MINA-plan 3+ (28-21) opgenomen als doelstelling voor 21. In de nieuwe Europese Richtlijn Luchtkwaliteit blijft de grenswaarde voor daggemiddelde PM1-concentratie van maximaal 35 dagen een concentratie hoger dan 5 behouden. Lidstaten kunnen tot 211 uitstel krijgen maar moeten dan een actieplan voorleggen. België heeft uitstel aangevraagd. Deze Europese grenswaarde is opgenomen als doelstelling voor 21 in het MINA-plan 3+ (28-21). MINA-plan 4: Het MINA-plan 4 neemt de doelstelling van het Pact 22 over met een daling van 25 % ten opzichte van 27 voor de jaargemiddelde PM1- concentratie. In het MINA-plan 4 is de doelstelling geformuleerd naar blootstelling van de bevolking, namelijk tegen 215 mag geen enkele inwoner van Vlaanderen gedurende meer dan 35 dagen blootgesteld zijn aan daggemiddelde PM1-concentraties van meer dan 5. Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.2/1

3 Plandoelstellingen: * In 215 is de gezondheidsimpact a.g.v. luchtverontreiniging verminderd: de bevolking wordt niet meer blootgesteld aan een overschrijding van de geldende Europese grenswaarden voor luchtkwaliteit. * In 215 is de luchtkwaliteit zodanig verbeterd dat we minstens voldoen aan de Europese normen: de gemiddelde jaarconcentratie aan fijn stof wordt gereduceerd. Bron MINA-plan 3+ (28-21) MINA-plan 4 ( ) Data Dataleverancier Vergelijkbaarheid in de tijd en ruimte Primaire databronnen:vmm Secundaire databron:ircel Op basis van de telemetrische meetnetten van de VMM rapporteert IRCEL (Intergewestelijke Cel voor Leefmilieu) de meting op hun website. PM 1 wordt gemeten op 35 meetplaatsen. Van deze meetplaatsen zijn er 7 gelegen in West-Vlaanderen. Er zijn reeksen beschikbaar vanaf In 25 zijn 2 nieuwe meetstations in West-Vlaanderen in gebruik genomen: Zwevegem en Roeselare Brugsesteenweg. Op dit laatste meetpunt zijn de metingen pas begonnen in juni 25 zodat er voor het jaar 25 nog geen geldige meetresultaten beschikbaar zijn. De gegevens in deze fiche van voorbijgaande jaren verschillen soms licht met de gegevens in de fiches van vorige jaren. De fiches zijn dus niet onderling vergelijkbaar. Sinds 1/1/29 werkt de VMM met een nieuwe kalibratiefactor voor PM1 waardoor de waarden iets lager kunnen uitvallen. Validiteit De indicator toont het met een daggemiddelde PM 1 - concentratie die groter is dan 5. Inzake gezondheidseffecten voor de mens gaat, naast PM 1, meer en meer de aandacht naar de fractie PM 2,5. Sinds 2 zijn door de VMM PM 2,5 -stofmetingen opgestart in kader van specifieke studies. Complementaire Andere luchtverontreinigende polluenten zoals NO x, SO 2, ozon. indicatoren Rapporteringfrequentie Jaarlijks Nulmeting 21 Laatste rapportering 212 Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.3/1

4 Houtem Roeselare haven Oostrozebeke Menen Moerkerke Zwevegem Roeselare Brugsesteenweg Houtem Roeselare haven Oostrozebeke Menen Moerkerke Zwevegem Roeselare Brugsesteenweg Feitelijke data Tabel 1: Jaargemiddelde PM 1 -concentratie () voor de verschillende meetstations in West-Vlaanderen * * * * * * * * Tabel 2: Aantal dagen waarop de daggemiddelde PM 1 -concentratie groter is dan 5 voor de meetstations in West-Vlaanderen * * * * * * * * * *: Voor dit meetstation zijn er slechts tussen 5 en 9 % gemeten uurwaarden beschikbaar. Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.4/1

5 Legende Aantal dagen met een daggemiddelde PM 1 -concentratie >5 Doelstelling vanaf 21 Jaargemiddelde PM 1 -concentratie Doelstelling vanaf Evolutie PM1-concentratie Houtem Evolutie PM1-concentratie Roeselare haven Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.5/1

6 Evolutie PM1-concentratie Oostrozebeke Evolutie PM1-concentratie Menen Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.6/1

7 Evolutie PM1-concentratie Moerkerke Evolutie PM1-concentratie Zwevegem Evolutie PM1-concentratie Roeselare Brugsesteenweg Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.7/1

8 Toelichting De gegevens van het jaar 21 worden als nulmeting beschouwd omdat er pas sinds 21 in Houtem, Roeselare en Oostrozebeke gegevensreeksen beschikbaar zijn. Jaargemiddelde concentratie De jaargemiddelde PM 1 -concentratie kent een dalende tendens in de periode Daarna kent de jaargemiddelde PM1-concentratie een schommelend verloop. Sinds 26 daalt de jaarlijkse concentratie lichtjes. In 211 werd deze trend omgebogen. In 211 werden hogere waarden gemeten in de westelijke helft van Vlaanderen ten opzichte van de oostelijke helft. Alle meetstations respecteren de jaargrenswaarde van. In 212 wordt terug een daling vastgesteld. In West-Vlaanderen liggen de jaargemiddelde PM 1 -concentraties in 212 tussen de 22 en 3. In Houtem wordt de laagste jaargemiddelde PM 1 -concentratie gemeten van West-Vlaanderen. Oostrozebeke heeft in 212 één van de hoogste jaargemiddelde PM 1 -concentratie in Vlaanderen. In 212 werd in alle stations in West-Vlaanderen een daling van het jaargemiddelde vastgesteld. Daggemiddelde concentratie De daggrenswaarde werd in 212 op 4 van de 35 meetplaatsen in Vlaanderen (meer dan 35x) overschreden. Dit had tot gevolg dat in 212 ongeveer,7 % van de bevolking blootgesteld was aan teveel dagen met een hoge PM1-concentratie. In West-Vlaanderen zien we tot 1998 een daling van het aantal overschrijdingen, daarna is het verloop eerder schommelend. Het jaar 23 was voor fijn stof een zeer ongunstig meteorologisch jaar. Vanaf 27 daalt het aantal overschrijdingen opnieuw. In 21 worden het kleinst aantal overschrijdingen sinds de start van de metingen gemeten. In 211 steeg het aantal overschrijdingen sterk. Op 3 van de 7 meetplaatsen in West-Vlaanderen werd de daggrenswaarde overschreden. In 212 wordt in alle meetstations in West-Vlaanderen een daling genoteerd : in 2 meetstations Roeselare-Haven en Oostrozebeke wordt nog een overschrijding vastgesteld, maar de overschrijding is veel geringer dan in 211 (resp. 3 en 5 dagen). Houtem Houtem hoort bij de meetpunten met het minst aantal overschrijdingen in West-Vlaanderen. Sinds 26 daalt het met een overschrijding jaarlijks, vanaf 21 gaan deze terug in stijgende lijn. In 211 stijgt echter zowel de jaargemiddelde concentratie als het aantal dagen met een overschrijding. In 212 daalt zowel de jaargemiddelde concentratie als het aantal overschrijdingen van de daggemiddelde concentratie tot waarden lager dan in 21. T.o.v. 27 is de jaargemiddelde concentratie in 212 gedaald met 21,4%. Roeselare Haven In Roeselare haven daalt het met een overschrijding vanaf 27. In 21 worden het minst aantal overschrijdingen gemeten sinds het begin van de metingen (43 dagen). In 211 stijgt het aantal dagen met een overschrijding opnieuw. In 212 daalt zowel de jaargemiddelde concentratie als het aantal overschrijdingen van de daggemiddelde concentratie tot de laagste waarden sinds het begin van de metingen. Het meetpunt Roeselare haven heeft nog nooit de doelstelling van maximaal 35 dagen overschrijding van de daggrenswaarde gehaald. Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.8/1

9 T.o.v 27 is de jaargemiddelde concentratie in 212 met 25,6% Oostrozebeke Het dat de daggrenswaarde werd overschreden daalde sterk in de periode Ook sinds 23 (met uitzondering van 27) daalt het aantal overschrijdingen jaarlijks tot in 21. Het aantal dagen met een overschrijding stijgt opnieuw in 211. In 212 daalt zowel de jaargemiddelde concentratie als het aantal overschrijdingen van de daggemiddelde concentratie tot de laagste waarden sinds het begin van de metingen. Oostrozebeke blijft wel één van de koplopers inzake overschrijdingen van de daggrenswaarde. T.o.v. 27 is de jaargemiddelde concentratie in 212 met 26,8% Menen Na stijgingen in 25 en 26, daalt in Menen het met een overschrijding jaarlijks tot in 21. In 211 stijgt de waarde echter opnieuw tot 32 dagen met een overschrijding, met in 212 een daling tot 23 dagen. T.o.v. 27 is de jaargemiddelde concentratie in 212 met 28,6% Moerkerke In Moerkerke kent het met een overschrijding een erg fluctuerend verloop. De laagste waarden werden gemeten in 28 en 21, resp. 23 en 21 dagen met een overschrijding. In 211 stijgt het met een overschrijding opnieuw tot 33 dagen, in 212 daalt dit tot 18 dagen. T.o.v. 27 is de jaargemiddelde concentratie in 212 met 2,7 % Zwevegem In Zwevegem werd in 25 voor het eerst gemeten en het aantal dagen met een overschrijding kent sindsdien een erg fluctuerend verloop. In 211 wordt opnieuw een sterke stijging van het aantal dagen met een overschrijding (49x) vastgesteld. In 212 is er een serieuze daling tot 3 overschrijdingen van het daggemiddelde. T.o.v. 27 is de jaargemiddelde concentratie in 212 met 32,4 % Roeselare Brugsesteenweg Sinds 25 wordt in Roeselare ook PM1 gemeten op de Brugsesteenweg. Hier worden opmerkelijk lagere waarden gemeten dan in de haven: van 43 dagen met een overschrijding in 26 in dalende lijn tot 22 dagen in 21. Toch wordt ook hier in 211 een stijging van het met een overschrijding waargenomen (31 dagen). In 212 is er een geringe daling tot 29 dagen. T.o.v. 27 is de jaargemiddelde concentratie in 212 met 21,9% Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.9/1

10 Interpretatie van de gegevens Vergelijking met Jaargemiddelde concentratie doelstellingen In 212 werd de jaargrenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens in alle meetstations gerespecteerd. Verklaring Knelpuntenanalyse Oplossing Er kan zelfs gesteld worden dat in 212 de Vlaamse doelstelling uit het Mina-plan 4 in West-Vlaanderen gehaald wordt. Daggemiddelde concentratie De MINA-plan 3(+) en Mina-plan 4 -doelstelling voor de individuele daggemiddelde PM 1 -concentraties (5, maximaal 35 dagen per jaar te overschrijden) wordt in West-Vlaanderen in 2 van de 7 meetstations in West-Vlaanderen niet gehaald in 212: in Roeselare Haven en Oostrozebeke wordt de doelstelling met respectievelijk 3 en 5 dagen overschreden. De meetstations in Roeselare Haven, Oostrozebeke en Zwevegem zijn gelegen in een industrieel/stedelijk gebied. In de streek zijn talrijke stofemissiebronnen aanwezig, met in de eerste plaats de houtverwerkende industrie, op- en overslag van goederen en de veevoederindustrie. Aangezien industrie, gebouwenverwarming en verkeer de voornaamste bronnen zijn van fijn stof, zijn de hoge waarden in deze stations vrij logisch. De meetstations in Houtem en Moerkerke zijn landelijk gelegen en er worden dus ook lagere PM 1 -concentraties gemeten. De daling van de waarden in 212 is wellicht te wijten aan de weeromstandigheden. 212 wordt omschreven als een vrij nat jaar wat voor deze parameter gunstig is. Zie toelichting Vanuit het milieuvergunningenbeleid kunnen (en worden) aan bedrijven bijzondere milieugunningsvoorwaarden opgelegd om fijn stof te reduceren (bv. strengere normen voor geleide emissies, vochtig houden van stuivende materialen, niet hoger stapelen dan keermuren, groenelementen voorzien, ) Vermits een groot deel van de fijn stof-hinder veroorzaakt wordt door het autogebruik kan een doordacht mobiliteitsbeleid met gerichte ingrepen al een verbetering betekenen. De provincie zal dergelijke ingrepen promoten bij de bevoegde instanties (lokale besturen en gewest), maar ook intern kan hieraan gewerkt worden (inrichting provinciale wegen, fietspaden). Groenaanplantingen, die fijn stof goed kunnen capteren, zijn bij de veelgebruikte invalswegen zeker aangewezen. Bij een aantal Europese projecten wordt voorgesteld om de problematiek van fijn stof mee te nemen en hieraan zowel studiegericht als actiegericht te werken. Administratief Naam Sarie Buffel Contactgegevens Provinciehuis Boeverbos Koning Leopold III-laan Sint-Andries tel fax sarie.buffel@west-vlaanderen.be Datum ontwerpversie: definitieve versie : printversie : Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.1/1

11 Milieubarometer West-Vlaanderen 213 PM 1-concentratie groter is dan 5 pg.11/1