Meti ti l ngen uchtkwalit it e MINA raad 4 f ebruari februari 2011

Transcriptie

1 Metingen luchtkwaliteit lit MINA raad 4 februari 2011

2 Overzicht Waarom luchtmetingen? ti VMM meetnetten lucht Wetgevend kader Toetsing aan grens- en streefwaarden Evolutie verschillende parameters Focus op PM, NO 2,O 3 Vergelijking met buitenlandse meetnetten Besluit Plannen /

3 Waarom luchtmetingen? Vaststelling t algemene luchtkwaliteit/luchtverontreiniging Toetsen aan normen (Europees, Vlaams, ) Smogalarmen Bronnen en vervuilers identificeren Studie effecten (concentraties versus gevolgen) en mechanismen Effectiviteit genomen maatregelen 3

4 Meetnetten lucht Telemetrisch meetnet t lucht, o.m. ozon, fijn stof, NO 2, SO 2-35 stations Lokale meetnetten lucht - 22 stations Overeenkomsten externe meetnetten GHA, Beveren - 6 PM stations Electrabel - 3 SO 2, 9 NO x EON - 2 SO 2, 4 NO x SPE - 1 NO x BP Chembel 1 NO x, 1 BTEX T-Power - 1NO x BPF - 5 SO 2, 5 NO x 4

5 VMM meetnetten lucht Meetnet zware metalen Zwevend stof PM10-16 stations Neervallend stof - 12 stations Meetnet t verzuring - 9 stations ti (19 NH 3 ) Meetnet organische stoffen: VOS (o.m. benzeen) - 8 stations (nitro-)paks - 5 stations Dioxinen, PCB stations 5

6 Ligging meetstations telemetrisch meetnet en lokale meetnetten 6

7 Wetgeving Europees: Richtlijn 2008/50/EG: SO 2, NO x, fijn stof (PM10 en PM2,5), Pb, CO, ozon, benzeen Richtlijn 2004/107/EG: As, Cd, Ni, Hg en PAK (benzo(a)pyreen) VLAAMS: VLAREM II: depositie van Pb en Cd WGO richtwaarden - MINA 7

8 EU-richtlijnen Lucht Inhoud grenswaarden, streefwaarden, informatieen alarmdrempels plannen/programma s en actieplannen meet(net)verplichtingen en analysemethoden specifieke rapportering en informatie aan het publiek 8

9 EU-richtlijn 2008/50/EG: grens- en streefwaarden Gemidd. tijd 1-uur max 8-uur 24-uur jaar SO max 24x 125 max 3x NO max 18x 40 (2010) PM max 35x 40 Pb 0,5 CO Benzeen 5 (2010) 120 max 25x O 3 gem. in 3jaar Streefwaarde (2010) (concentraties in µg/m³) 9

10 EU-richtlijn 2004/107/EC streefwaarde in 2012 als jaargemiddelde Vlaanderen Hot Spot As 6 ng/m³ Hoboken, Beerse Cd 5 ng/m³ Beerse Ni 20 ng/m³ Genk BaP 1 ng/m³ 10

11 Evolutie gasvormige polluenten % Benzeen NO2 CO O3 evolutie AOT60ppb-max8u/uurgraad NO SO2 O3 glijdend maandgemiddelde 11

12 Evolutie deeltjesvormige polluenten % Zw arterook PM10 PM2,5 Pb (hot spot) PAK 12

13 13

14 Evolutie jaargemiddelden PM / 2010 op zelfde niveau als entratie (µg g/m³) PM10-conc industrieel stedelijk voorstedelijk landelijk GW vanaf

15 PROGNOSE FIJN STOF, drie beleidscenario s 15

16 Prognose fijn stof, drie beleidscenario s 16

17 Aantal PM 10 daggemiddelden > 50 µg/m , 2010 vglbaar met 2009, 7 stations in overschr tov 9 in

18 Chemcar studies Gemiddelde samenstelling tijdens 2 studies Sec anorg ionen (NO - 2-3, SO 4,NH 4+ ) % Org massa (OC x 1,4): 20% Bodemstof: % Zeezout: 10 8 % Elementair koolstof (roet): 4 % 18

19 Beleidsconclusies chemcar Sec ionen % NEC beleid NO 2, NH 3 dus ook goed voor PM EC (schadelijkste component van PM?): sterk beïnvloed door lokale omstandigheden, lokaal beleid dus zinvol Belang opwaaiend bodemstof door verkeer 19

20 Interpolatiekaart jaargemiddelde PM 10 Relatieve fout 20

21 Interpolatiekaart kans op overschrijding daggemiddelde PM10 21

22 PM2,5 overal (omgevingslucht) EU richtlijnen Lucht Richtlijn 2008/50/EG - PM2,5 25 µg/m³ jaargem streefw µg/m³ jaargem grensw % overschrijdingsmarge 20 µg/m³ jaargem grensw 2020 (indicatief) PM2,5 stedelijke achtergrond GBI gem blootstellingsindicator % (?) tegen Metingen 2009: concentr ce 17 à 20 µg/m 3 18 x 22µg/m aanvankelijke concentraties vermindering in % <= 8,5 µg/m 3 0% 8,5 < x <= 13 µg/m 3 10% 1 3< x <=18 µg/m 3 15% 18 < x <= 22µg/m 3 20% >=22 µg/m 3 Alle passende maatregelen om 18 µg/m³ te bereiken BCV blootstellingsconcentratieverplichting op basis van GBI 20 µg/m³ tegen

23 23

24 Evolutie jaargemiddelden PM2, / 2010 vglb met e µg/m³ co oncentrati Hasselt Borgerhout Borg.-straat Houtem Gent Evergem 24

25 NO 2 in Europa (2004) 25 Bron:

26 26

27 NO 2 -jaargemiddelde concentraties in het kalenderjaar

28 Langetermijnevolutie NO 2 -jaargemiddelden verglbaar met GW + OM µg/m m³ GW industrieel stedelijk voorstedelijk landelijk 28

29 Langetermijnevolutie NO x -jaargemiddelde concentratie en NO 2 /NO x -verhouding voor de verschillende virtuele meetstations 240 0, ,70 NOx-concent tratie (µg/m³ ³) ,60 0,50 0,40 0,30 0,20 ratio NO O2 /NO x 30 0, ,00 NOx industrieel NOx stedelijk NOx voorstedelijk NOx landelijk NO2/NOx industrieel NO2/NOx stedelijk NO2/NOx voorstedelijk NO2/NOx landelijk 29

30 30

31 Ozonachtergrond vs. ozonpiekconcentraties ruimtelijk maandgemiddelde glijdend 12-maandgemiddelde AOT60 ppb max8u /uurgraad (µg/m³. C) µg/m³ /90 /91 /92 /93 /94 /95 /96 /97 /98 /99 /00 /01 /02 /03 /04 /05 /06 /07 /08 / jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ jan/ Achtergrondconcentratie t ti stijgt t tussen , stagneert t vanaf 2000 Evolutie piekconcentraties bij vergelijkbare meteorologische omstandigheden vertoont dalende trend 31

32 Prognose ozon, drie beleidscenario s, extreme meteo 32

33 Aantal stations per miljoen inwoners (2008) PM10 PM2,5 NO 2 O 3 VMM 4,9 1,6 5,9 3,3 BE 58 5, ,6 38 3,8 FR 5,9 0,5 7,9 7,2 NL 2,4 1,2 3 3,3 DE 5,5 1,2 5,5 3,6 DK 1,3 1,5 2,2 1,7 AT ,

34 PM10 stations Airbase 2008 Traffic Urban Ind Regio Unkn* Tot Bg nal Bg NotRep VMM (2010) VMM (2008) BE FR * 375 NL DE DK AT

35 PM2,5 stations Airbase 2008 Traffic Urban Indust Regio Not Tot Bg rial nal Bg Rep VMM (2010) VMM (2008) BE FR NL DE DK AT

36 NO 2 stations Airbase 2008 Traffic Urban Indust Regio Unkn* Tot Bg rial nal Bg NotRep VMM BE FR * 507 NL DE DK AT

37 Ozone stations Airbase 2008 Traffic Urban Indust Regio Unkno Tot Bg rial nal Bg wn VMM BE FR NL DE DK AT

38 Besluit Verbetering van de luchtkwaliteit de voorbije decennia Problemen met: PM10: daggemiddelde norm NO 2 : verkeersintensieve plaatsen (steden), Antw haven Ozon: LTD As, Cd, Ni (2012): in kleine gebieden Verdere reductie nodig in functie van WHO richtwaarden 38

39 Meetnetten Meetnetten vglb Fr, De, Be Leemten meetnetten: PM / NO 2 stedelijk verkeersgericht in Gent stedelijk in Oostende, Leuven 39

40 Plannen Onder voorwaarde van continuïteit in middelen Continuïteit meetnetten Life + ATMOSYS samen met VITO EI, metingen, modellering van elementair koolstof Chemische karakterisatie in steden 3 meetplaatsen Oostende, Brugge, Gent, Antwerpen Dwarsprofiel op verkeersweg Rapport rol houtverbranding in PM Rapport NO 2 in steden > inwoners Bijkomende PM metingen in hot spots (Roeselare, Oostrozebeke) 40

41 Plannen 2013 Opstart metingen ultrafijn stof Hernieuwing monitoren fijn stof Stedelijk verkeersgericht meetstation in Gent 41

42 Plannen 2015 Stedelijk meetstation in Oostende, Leuven Herhaling screening NO 2 in steden 42

43 Nieuwe meetstations Kostprijs meetstation PM 10, PM 2,5, NO 2, O 3 : 150 à euro Doorlooptijd: Budget, bestek, inschrijvingen, labotesten, gunning, g bestelling, levering, acceptatietesten, installatie -> Voorlopige Oplevering -> 1,5 jaar Knelpunt: zoektocht naar een geschikte locatie. Meestal: openbaar terrein Vaak strenge stedebouwkundige eisen/bezwaren 43

44 Kalibratiefactor PM 10 Kalibratie monitoren tov referentiemethode, th wegens verlies vluchtig materiaal Tot 2007 FR: TEOM: 1,0 Tot 2008 VL: TEOM: 1,47 Nu FR: TEOM-FDMS: 1,0 Nu VL: TEOM-FDMS: 1,0 Tot 2007 NL: ESM: 1,3 of regio (1,17+2,7),, stad:1,2 2009: NL: 1,25 Tot 2009 VL: ESM: 1,37 Vanaf 2009 VL: ESM: 1,25 44

45 Opgelet: ongevalideerde data Bijdrage mineraal stof (februari - september 2010) 45

46 Zeezout - Bijdrage zeezout: 10 % overeenkomend met 3 à 4 overschrijdingsdagen - Metingen vereist om aftrek mogelijk te maken, financieel/logistiek niet mogelijk Uit Policy research programme on particulate matter PBL, 2010 Natuurlijke bronnen, waaronder zeezout, dragen minder bij dan volgens eerdere schattingen. Bij verhoogde PM10-concentraties is de bijdrage van zeezout geringer. 46

47 aantal overschrijdingen daggemiddelde 50 µg/m Antw Luchtbal Zwijndrecht Vilvoorde Evergem St Kruiswinkel Zelzate Gent Zwevegem Roeselare Aantal stations in overschr In 2007 nog 21 meetstations in overschrijding 47

48 Borgerhout verkeer versus achtergrond Borgerhout, straatkant 30m van straat, 2010 nog niet volledig gevalideerd, tussen haakjes waarden over een volledig jaar R801 R802 (straat) PM10 jaar 29 (28) 32 # overschrijdingen 18 (22) 28 PM2,5 jaar 23 (21) 27 48

49 PM10 jaargemiddelden in stedelijke stations, volledig jaar en excl. Gentse Feesten µg/m³ R701 R801 R020 Gent Borgerhout Vilvoorde excl. Gentse Feesten excl. Gentse Feesten excl. Gentse Feesten excl. Gentse Feesten excl. Gentse Feesten

50 Aantal dagwaarden > 50 µg/m³, volledig jaar en excl. Gentse Feesten aantal R701 R801 R020 Gent Borgerhout Vilvoorde excl. Gentse Feesten excl. Gentse Feesten excl. Gentse Feesten excl. Gentse Feesten excl. Gentse Feesten