FUNGEL, een online schrijfhulp voor jongeren van 10 tot 14. Jordi Heeren (KU Leuven) en Martien Geerts (UC Limburg)

Transcriptie

1 FUNGL, een online schrijfhulp voor jongeren van 10 tot 14 Jordi Heeren (KU Leuven) en Martien Geerts (UC Limburg)

2 Overzicht presentatie Fungel: kadering, uitgangspunten, gemaakte keuzes Concrete uitwerking van module 1:

3 Wie zijn wij? Fungel wordt ontwikkeld in het kader van PWO, praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek, UC Leuven Limburg Periode: september 2017 augustus 2019 (1 FT) Projectteam UCLL Lerarenopleiding: taallectoren BaLO: Hilde Vanbrabant, Kristien Coussement en Martien Geerts taallectoren BaSO: Anne Decelle en Nele Driessen ICT BaSO: Kristiaan Mannaert In nauwe samenwerking met enkele scholen BaO en SO Opvolgcommissie met o.a. taalexperten

4 Waarom dit project? Vertrekpunt: Nog te veel jongeren in Vlaanderen zijn laaggeletterd: wie onvoldoende functioneel geletterd is, kan niet mee op school en in onze kennismaatschappij. Daarom zetten we in op de eindtermen m.b.t. functionele geletterdheid (focus op schrijven) en willen we jongeren tussen 10 en 14 jaar op school een krachtige blended leeromgeving bieden om hun schrijfvaardigheid te ontwikkelen, met ruimte voor zelfsturing en differentiatie. Tegelijkertijd willen we ook leerkrachten ondersteunen om krachtig schrijfonderwijs te bieden. Onderzoeksvraag: Op welke manier kan een online digitaal instrument leerlingen tussen 10 en 14 jaar - van de derde graad lager onderwijs en de eerste graad secundair onderwijs ondersteunen om schrijfvaardig te worden en zo ook hun maatschappelijke kansen te vergroten? (Ook: werkt dit voor leerkrachten?)

5 Afbakening project Taalcompetentie: schrijven Doelgroep Leerlingen (en leerkrachten) derde graad basisonderwijs Leerlingen (en leerkrachten) eerste graad secundair onderwijs Samenwerking met 4 projectscholen 2 basisscholen (Limburg + Vlaams-Brabant) 2 secundaire scholen (Limburg + Vlaams-Brabant) Focus op overgang

6 Theoretische uitgangspunten Community of practice De tekst als dialoog Socioculturele theorie Vygotsky - ZPD Procedurele geleiders Afbouwbare proces ondersteuning referentiekader: eindtermen schrijven LO en 1 e graad SO Flexibele rol leerkracht blended leeromgeving in de klas: schrijven met computer, met online én offline ondersteuning/feedback belang van feedback en collaboratief schrijven betekenisvolle schrijftaken: interessante inhoud + concreet doel/echte lezer belang van genredidactiek schrijfstrategieën (voor, tijdens en na: plannen, uitschrijven, reviseren): o.a. via modeling, werken in stappen, eerste en tweede versie schrijven Arranging instructional settings to conform to the requirements of participatory apprenticeship positieve benadering van het schrijfproces ( schrijven is iets dat je kan leren ), met veel aandacht voor positieve bekrachtiging nglert, S.., Mariage, T.V., & Dunsmore, K. (2006) Tenets of Sociocultural theory in Writing Instruction Research. In C.A. MacArthur, S. Graham, & J. Fitzgerald. Handbook of Writing Research. New York: Guilford

7 Uitgangspunten, didactische principes Blended invulling van het kader krachtige taalleeromgeving (CTO) Betekenisvolle schrijftaken Online en offline ondersteuning in de klas (door leerkracht en medeleerlingen)

8 Fungel Bestaande leerplatformen Fungel methodeonafhankelijke online tool, moet kunnen aansluiten bij elke taalmethode focus: taal - schrijven open schrijftaken: zelf teksten schrijven (bv. e- mail, verslag, ) focus op samen (in duo s), in de klas, met ondersteuning van medeleerling en leerkracht intrinsieke motivatie: graag schrijven (schrijfplezier + beter leren schrijven), tekst voor echte lezer, feedback sobere omgeving (structuur bieden, wel aantrekkelijk), rijk op het vlak van ondersteuning Bingel, Ambrasoft, Kweetet, Diddit (SO) leerplatform aansluitend bij het lesmateriaal van de uitgeverij ruim: verschillende leergebieden vooral gesloten, contextloze oefeningen (taal: spelling, woordsoorten ) individueel, ook thuis oefenen extrinsieke motivatie: door te oefenen punten verdienen om korte spelletjes te kunnen spelen mooie digitale omgeving (lager): verschillende eilanden, kaderverhaal,

9 Onderzoeksmethode Methode van user-centered design (UCD): ontwikkeling en onderzoek gaan hand in hand de gebruiker (leerlingen LO en SO + leerkrachten) wordt betrokken bij het ontwerpen van de leeromgeving In verschillende fases van het onderzoek: bevragingen: noden en behoeften, evaluatie opvolgingscommissie testgroepen, focusgroepen doel: optimaal afstemmen op de noden van de gebruiker

10 Bevraging potentiële gebruikers Bevraging leerkrachten leerkrachten 3 de graad LO + leerkrachten Nederlands 1 ste graad SO Schriftelijke bevraging (digitaal): 315 respondenten lkr. SO 216 respondenten lkr. LO Focusgesprekken: met betrokken leerkrachten van de 4 projectscholen per 2 of 3 leerkrachten per school (8-tal leerkrachten) Bevraging leerlingen leerlingen 3 de graad LO + 1 ste graad SO Schriftelijke bevraging (op papier): 130 lln. SO 153 lln. LO Focusgesprekken: met betrokken leerlingen van de 4 projectscholen groepje van 8-tal leerlingen per school (32-tal leerlingen)

11 Scholen klaar voor digitale tool? L R K R A C H T N Digitale bevraging ICT-infrastructuur In 94% van de scholen internet mogelijk tijdens de les (LO en SO) Meer ICT-infrastructuur in SO dan dan in LO 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ICT-infrastructuur op school? 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Gebruik internet in de les? 68% 27% PC- lokaal 47% 57% 26% 51% draadloos internet een of enkele pc's per klas SO LO 6% neen 6% SO LO

12 Organisatie huidig schrijfonderwijs? L R K R A C H T N Focusgesprekken: leerlingen schrijven meestal in de klas (weinig thuis; soms nette versie) leerlingen schrijven meestal op papier (amper op computer) overal minimaal: eerst kladversie dan nette versie (overschrijven of typen) groot verschil in tijdsbesteding aan 1 schrijftaak: 6 lestijden, 2 lestijden, 1 lestijd (tijdsdruk/stress)

13 Motivatie voor schrijven? L R L I N G N Wat vind jij van (huidige) schrijfopdrachten op school? LO SO Het schrijfplezier (op school) daalt in de overgang van LO naar SO

14 Motivatie voor schrijven? L R L I N G N Wat maakt schrijven voor jou leuker? LO SO Veel gelijkenissen tussen LO en SO!

15 Lkrn. en lln.: belangrijkste verschillen: stappenplan: wel/niet samenwerken eigen inbreng / creativiteit / zelf onderwerp kiezen

16 Welke teksttypes inoefenen met digitale tool? L R K R A C H T N Digitale bevraging: 1. Brief of 2. Verslag / informatieve tekst 3. Oproep of uitnodiging 4. Bericht of reactie op sociale media of online fora OPM: teksttype verhaal niet bevraagd, want niet in eindtermen, maar blijkt wel heel populair bij bevraagde leerlingen (via gesloten en open vraag)

17 Generieke structuur Fungel OVUR: fasen van het schrijfproces achtergrondinformatie (genre/structuur): voorbeeldtekstjes, kijkwijzer toepassingen: test jezelf, scoor de tekst schrijven: schema gebruiken of niet eigen tekstjes bewaren, schriftelijke feedback door leerkracht én medeleerlingen algemene taaltips en oefeningen Doel: de gebruiker aan het stuur kan zelf keuzes maken

18 en kijkje in Fungel (Je kan nog niet inloggen wegens onvoldoende stabiel; er wordt nog geregeld aan gewerkt. Fungel is gebruiksklaar eind augustus 2019)

19 Usertestings mei november 2018 Module getest in verschillende klassen of groepjes: motiverende leeromgeving: leerlingen werken graag met de computer motiverende taak: Schrijf een naar je favoriete artiest of muziekgroep om hen te overtuigen om in je school te komen optreden. interessante knoppen: test jezelf, taaloefeningen, schrijfschema belang van goede ICT-infrastructuur nood aan aantrekkelijk design (figuurtje, kleurgebruik) nood aan duidelijke instructies

20 Usertestings Balans? schrijfplezier ~ betere schrijvers worden aandacht voor inhoud ~ aandacht voor vorm zelf keuzes maken ~ sturing

21 Deze fase Uitwerking modules 'verhaal' en 'weettekst' Uitwerking leerkrachtenpagina Usertestings nieuwe modules in de klas

22 Leerkrachtenpagina

23 Afronding Jullie feedback? Reacties, vragen, bedenkingen? Bedankt voor jullie interesse!