HANDLEIDING HANDLEIDING. Inleiding. 3 e leerjaar groep 5

Transcriptie

1 Schrijfpalet HANDLEIDING Inleiding HANDLEIDING 3 e leerjaar groep 5 In het onderwijs heeft het traditionele schrijven van een opstel steeds meer plaats gemaakt voor een meer gestructureerde activiteit. Het schrijven van teksten wordt voorbereid door het maken van een planning. Tijdens het schrijven worden bepaalde schrijfstrategieen gehanteerd, terwijl vervolgens op het proces en op het product wordt gereflecteerd. Het belang van functionele opdrachten wordt steeds meer onderkend. Het schrijven gaat trouwens veel gemakkelijker als er een duidelijk doel achter zit, als men zich bewust is van het schrijfdoel en het lezerspubliek, als men iets wil bereiken: iemand vermaken, overtuigen of informeren. Soms kan men voor zichzelf schrijven en zijn creativiteit de vrije loop laten. Tegenwoordig is het ook belangrijk dat men zich kort en duidelijk kan uitdrukken. Nooit is er zoveel schriftelijk gecommuniceerd: chatten, mailen, sms en... De breezertaal is niet altijd zo bevorderlijk voor mooie volzinnen, maar voor het hanteren van deze specifieke taal is ook een zekere schrijfvaardigheid nodig. Niet alle leerlingen beginnen even enthousiast aan een schrijfopdracht! Daar is bij het samenstellen van Schrijfpalet zeker aan gedacht! Het is als een rijk palet voorzien van een waaier aan kleuren dat uitnodigt om te schilderen! Het aanbod is actueel, functioneel, zeer gevarieerd en motiverend. De variatie zit vooral in het tekstaanbod, de genres, de benadering, de opdrachten en het gevraagde eindproduct. Zo wordt een intrinsieke motivatie in de hand gewerkt. De opdrachten zijn kort en duidelijk, zodat elke leerling tot schrijven wordt aangezet en succeservaring gegarandeerd is. Negatieve ervaringen zijn immers fnuikend voor de ontwikkeling van de schrijfvaardigheid. Schrijfpalet is zeer geschikt als aanvulling op het reeds beschikbare materiaal in bestaande methodes. 1

2 Hoe te gebruiken? Voor elk leerjaar of groep van de lagere school worden 30 schrijfopdrachten voorzien. Telkens komen verschillende tekstsoorten/-typen en -genres aan bod: creatief schrijven, ontspannende teksten, informatieve teksten, poezie, dialogen, overtuigende teksten, voor de oudere leerlingen ook filosoferende teksten. Schrijfpalet bestaat uit twee pakketten. Pakket 1 bevat 30 opdrachtkaarten, pakket 2 bestaat uit 30 kopieerbladen waarop ruimte voorzien is om de opdracht uit te voeren. De kinderen worden stap voor stap begeleid. Tijdens de opdracht wordt er vanaf het tweede leerjaar even stilgestaan bij: Denk goed na! waarbij aan de leerlingen enkele vragen gesteld worden of strategieen aangeboden worden. Na het uitvoeren van de opdracht worden ze aangespoord om te controleren, ook via enkele gerichte vragen. In feite kunnen we hier verwijzen naar het strategisch 4-stappenplan van Geen probleem! (uitgeverij Abimo/Schoolsupport), waarin in vier stappen: stap 1 de opdracht begrijpen, stap 2 nadenken over de opdracht, stap 3 het uitschrijven en stap 4 het controleren, verwerkt werden. Door de eenvoudige, duidelijke opdrachten zijn deze stelkaarten zeer geschikt voor zelfstandig stelwerk. Ze kunnen echter ook klassikaal gebruikt worden. In de inhoud worden naast titel en genre ook enkele doelstellingen vermeld zodat de leerkracht onmiddellijk kan zien wat er van de leerlingen verwacht wordt. Dit zijn echter de belangrijkste doelen. De leerkracht kan uiteraard nog eigen doelstellingen toevoegen of aanpassen. De evaluatie van de stelwerkjes kan gebeuren aan de hand van deze doelstellingen, maar kan evengoed door de leerkracht of door klasgenootjes uitgevoerd worden via een persoonlijke invulling. Deze evaluatie hangt ook af van de afspraken die in de school gelden. Door de sterk bewaakte eenheid van de stelkaarten kan Schrijfpalet gebruikt worden als een flexibele leerlijn doorheen de lagere school. 2

3 Doelstellingen Schrijfpalet 3 e leerjaar - groep 5 1 Wiel vol woorden Creatief met taal: woordweb 2 En het feest was... Creatief met taal: tekst bewerken Een woordweb kunnen invullen met verschillende woordsoorten. Met enkele gegeven of gekozen woorden een goede zin maken. Plezier beleven aan het bedenken van teksten. Woorden verzamelen die horen bij een bepaald gevoel. In een tekst een specifieke sfeer kunnen weergeven. Een belevenis op verschillende manieren om 3 Achtervolging in het pretpark Een tekst verder uitdiepen door eigen te gebruiken. Woorden benadrukken door ze in een ander lettertype te Een tekst leren te verzorgen. 4 De reus zonder bril Een verhaal kunnen schrijven aan de hand van enkele afbeeldingen. De juiste leestekens en hoofdletters gebruiken. Voldoening vinden in het schrijven van een verhaal. 3

4 5 De puntje puntje ridder in puntje puntje land 6 Een avontuur in het spookhuis 7 Van de spaarpot tot de blauwe zee Kenmerken van een persoon, zaak of gebeurtenis kunnen bedenken. Een begonnen verhaal verder zetten. Passende bijvoeglijke naamwoorden gebruiken. Humor in een verhaaltje verwerken. Aan de hand van prenten en vragen een verhaal Sprekende werkwoorden gebruiken. Zelf een titel bij het verhaal bedenken. Plezier beleven aan het Puttend uit eigen ervaring en kunnen bedenken wat er met een euro kan gebeuren. Een samenhangende tekst kunnen De logische volgorde bewaken. Plezier beleven aan het 8 Wie komt me redden? brief Creatieve ideeen verzamelen rond een gegeven situatie. Een tekst in briefvorm kunnen Een oproep om hulp kunnen 9 Echt waar! (Of toch niet helemaal) humor Fantaseren over een overdrijving of een tegenspraak rond een gegeven onderwerp. Een korte tekst met een overdrijving of een tegenspraak In een geschreven tekst humor kunnen hanteren. 4

5 10 De tover-ijs-salon 11 Als ik kon toveren Een gorilla op bezoek sandwichverhaal 13 Een brief van Kio Informatieve tekst: brief. Letten op afwisseling in woordkeuze. Waar- en wanneerdelen in een tekst kunnen gebruiken. Een logisch geheel maken van een verhaal. wereld. Een verhaaltje kunnen schrijven met een begin, een midden en een einde. Zinnen verduidelijken, met woorden die zeggen waar, wanneer of hoe iets gebeurde. Genieten van creatief. Het middendeel van een verhaal kunnen schrijven waarvan begin en einde gegeven zijn. Plezier beleven aan het Een antwoord op een brief kunnen In de brief over zichzelf en eigen omgeving De kenmerken van een brief hanteren. 5

6 14 Met mijn oom op de luchthaven 15 Wie niet weg is, is gezien! Informatieve tekst: persoonsbeschrijving Informatieve tekst: spelregels Aan de hand van antwoorden op gegeven vragen kernwoorden, die een persoon kenmerken, verzamelen. Een persoon juist kunnen be Indien nodig de omschrijving verfijnen. ervaring en voorkennis. Duidelijke spelregels kunnen formuleren voor een gekend spel. Kritisch nadenken over wat geschreven werd. 16 Een autodiefstal Informatieve tekst: beschrijving gebeurtenis 17 Schrijvers: jij en ik Informatieve tekst: interview 18 Verslag aan de commissaris Informatieve tekst: verslag Een verhaaltje schrijven aan de hand van enkele illustraties. Een begrijpelijk verhaal kunnen opbouwen. Een passende titel bedenken bij het verhaal. De juiste leestekens gebruiken in een tekst. Vragen kunnen bedenken die passen bij de gegeven persoon. Een passend antwoord schrijven op een vraag. Kunnen samenwerken met een leeftijdsgenoot. Zich kunnen inleven in een beroep. Gegevens selecteren op basis van wat belangrijk is voor een verslag. Gebeurtenissen kort kunnen be 6

7 19 Het is een... je weet het wel! 20 De gezelligste plek op aarde Informatieve tekst: raadsels Informatieve tekst: plaatsbeschrijving Gegevens verzamelen in functie van een schrijfdoel: een raadsel Kenmerken van een begrip bedenken en in een geschreven tekst weergeven. Een begrip kunnen beschrijven zonder het te noemen. voorkennis en. Een sfeer kunnen oproepen. Een plaats plastisch kunnen be Zorg besteden aan het schrijven van een tekst. 21 Wat is er op tv? Informatieve tekst: programmabeschrijving 22 De waakhond Informatieve tekst: beschrijving gebeurtenis Soorten televisieprogramma s onderscheiden. Bondig kunnen weergeven waarover een programma gaat. Een tekst schrijven om de lezer te motiveren naar een programma te kijken. Enkele gegeven illustraties ordenen. Een gebeurtenis kunnen be Een verhaaltje opbouwen waarin de zinnen elkaar logisch opvolgen. 7

8 23 Er was eens... een gesprek Dialoog voorkennis en. Gevoelens en meningen van een personage uit een sprookje weergeven. Een dialoog kunnen Kunnen samenwerken met een leeftijdsgenoot. 24 Spelen in de zoo Poezie: rijmdicht Zich kunnen beperken in het gebruik van het aantal woorden. Een gedicht kunnen waarderen. Plezier beleven aan het omgaan met taal. 25 Kindje Ie Poezie: rijmvorm volgen Rijmwoorden kunnen vinden. Een korte rijmende tekst kunnen Een tekst kunnen aanpassen zodat hij beter klinkt. Genieten van ritme in taal vragen in mijn hoofd Filosofische tekst Openstaan voor allerlei vragen die mensen zich stellen. Ideeen over een filosofisch probleem in een tekst kunnen weergeven. Deze ideeen helder en duidelijk om 8

9 27 Alsjeblieft, mama Overtuigende tekst: brief 28 Bezoek de dino s! Overtuigende tekst: folder ervaring en gevoelens. Een overtuigende tekst in briefvorm kunnen Doelgericht kunnen argumenteren. Zorgen voor een goede uitgeschreven tekst. De juiste informatie selecteren. Een kernachtige tekst kunnen samenstellen. Een tekst kunnen aanpassen aan de kenmerken van een folder. Zorg besteden aan het uiterlijk van de folder. 29 Mag ik hem eens proberen? 30 Zoek je een goede dierentemmer? Overtuigende tekst: brief Overtuigende tekst: sollicitatie Zich kunnen verontschuldigen in een tekst. Zich kunnen inleven in een bepaalde situatie. Aanspreking en slotzin met een groet hanteren als elementen van een brief. Kwaliteiten kunnen verwoorden die je nodig hebt voor een bepaald beroep. De juiste argumenten gebruiken om iemand te overtuigen. De kenmerken van een brief in de tekst kunnen hanteren. Het eindproduct verzorgen. 9