HANDLEIDING. Inleiding. 1 e leerjaar groep 3. Schrijfpalet is zeer geschikt als aanvulling op het reeds beschikbare materiaal in bestaande methodes.

Transcriptie

1 Schrijfpalet HANDLEIDING Inleiding 1 e leerjaar groep 3 In het onderwijs heeft het traditionele schrijven van een opstel steeds meer plaats gemaakt voor een meer gestructureerde activiteit. Het schrijven van teksten wordt voorbereid door het maken van een planning. Tijdens het schrijven worden bepaalde schrijfstrategieen gehanteerd, terwijl vervolgens op het proces en op het product wordt gereflecteerd. Het belang van functionele opdrachten wordt steeds meer onderkend. Het schrijven gaat trouwens veel gemakkelijker als er een duidelijk doel achter zit, als men zich bewust is van het schrijfdoel en het lezerspubliek, als men iets wil bereiken: iemand vermaken, overtuigen of informeren. Soms kan men voor zichzelf schrijven en zijn creativiteit de vrije loop laten. Tegenwoordig is het ook belangrijk dat men zich kort en duidelijk kan uitdrukken. Nooit is er zoveel schriftelijk gecommuniceerd: chatten, mailen, sms en... De breezertaal is niet altijd zo bevorderlijk voor mooie volzinnen, maar voor het hanteren van deze specifieke taal is ook een zekere schrijfvaardigheid nodig. Niet alle leerlingen beginnen even enthousiast aan een schrijfopdracht! Daar is bij het samenstellen van Schrijfpalet zeker aan gedacht! Het is als een rijk palet voorzien van een waaier aan kleuren dat uitnodigt om te schilderen! Het aanbod is actueel, functioneel, zeer gevarieerd en motiverend. De variatie zit vooral in het tekstaanbod, de genres, de benadering, de opdrachten en het gevraagde eindproduct. Zo wordt een intrinsieke motivatie in de hand gewerkt. De opdrachten zijn kort en duidelijk, zodat elke leerling tot schrijven wordt aangezet en succeservaring gegarandeerd is. Negatieve ervaringen zijn immers fnuikend voor de ontwikkeling van de schrijfvaardigheid. Schrijfpalet is zeer geschikt als aanvulling op het reeds beschikbare materiaal in bestaande methodes. 1

2 Hoe te gebruiken? Voor elk leerjaar of groep van de lagere school worden 30 schrijfopdrachten voorzien. Telkens komen verschillende tekstsoorten/-typen en -genres aan bod: creatief schrijven, ontspannende teksten, informatieve teksten, poezie, dialogen, overtuigende teksten, voor de oudere leerlingen ook filosoferende teksten. Schrijfpalet bestaat uit twee pakketten. Pakket 1 bevat 30 opdrachtkaarten, pakket 2 bestaat uit 30 kopieerbladen waarop ruimte voorzien is om de opdracht uit te voeren. De kinderen worden stap voor stap begeleid. Tijdens de opdracht wordt er vanaf het tweede leerjaar even stilgestaan bij: Denk goed na! waarbij aan de leerlingen enkele vragen gesteld worden of strategieen aangeboden worden. Na het uitvoeren van de opdracht worden ze aangespoord om te controleren, ook via enkele gerichte vragen. In feite kunnen we hier verwijzen naar het strategisch 4-stappenplan van Geen probleem! (uitgeverij Abimo/Schoolsupport), waarin in vier stappen: stap 1 de opdracht begrijpen, stap 2 nadenken over de opdracht, stap 3 het uitschrijven en stap 4 het controleren, verwerkt werden. Door de eenvoudige, duidelijke opdrachten zijn deze stelkaarten zeer geschikt voor zelfstandig stelwerk. Ze kunnen echter ook klassikaal gebruikt worden. In de inhoud worden naast titel en genre ook enkele doelstellingen vermeld zodat de leerkracht onmiddellijk kan zien wat er van de leerlingen verwacht wordt. Dit zijn echter de belangrijkste doelen. De leerkracht kan uiteraard nog eigen doelstellingen toevoegen of aanpassen. De evaluatie van de stelwerkjes kan gebeuren aan de hand van deze doelstellingen, maar kan evengoed door de leerkracht of door klasgenootjes uitgevoerd worden via een persoonlijke invulling. Deze evaluatie hangt ook af van de afspraken die in de school gelden. Door de sterk bewaakte eenheid van de stelkaarten kan Schrijfpalet gebruikt worden als een flexibele leerlijn doorheen de lagere school. 2

3 Doelstellingen Schrijfpalet 2 e leerjaar - groep 4 1 Een web van woorden Creatief schrijven: woordweb Materiaal verzamelen uit het eigen gevoelsleven, de eigen ervaring, voorkennis, beleving, fantasie,... Materiaal verzamelen door associatie. Leren selectiecriteria hanteren. 2 Meester Koen krijgt een dikke zoen 3 De letterpot van kabouter Krullebol Creatief schrijven: briefkaart Creatief schrijven: namen verzinnen Het nut en de noodzaak inzien van selecteren. Aandacht hebben voor inhoudelijke aspecten bij het uitschrijven: bedoeling en publiek. Persoonlijke boodschappen kunnen schrijven. Leren selectiecriteria hanteren. Materiaal verzamelen door waarneming en associatie. 4 Feest voor Fien Creatief schrijven: fruittaart Materiaal verzamelen uit het eigen gevoelsleven, de eigen ervaring, voorkennis, beleving, fantasie,... Het nut en de noodzaak inzien van selecteren. Een illustratie kunnen ondersteunen met woorden. 5 Het woordenkasteel van prinses Fleur Creatief schrijven: sprookjeswoorden Materiaal verzamelen door associatie. Schrijven voor eigen plezier en om met taal te experimenteren. 3

4 6 Echte griezelsoep Creatief schrijven: griezelsoep Op een creatieve manier zelf een fantasierecept bedenken. Met taal experimenteren en schrijven voor eigen plezier. 7 De toverpiano van Tina Tinkelbel 8 Tante Riet vergeet Raf niet Creatief schrijven: woordzinnen Ontspannende tekst: verhaal Leren ordenen volgens criteria. Rekening houden met de spellingsregels bij het schrijven van een zin. Ervaren dat bij het schrijven allerlei factoren een rol spelen; rekening houden met een bepaalde bedoeling. Bereid zijn om te schrijven voor eigen plezier en om met taal te experimenteren. Een verhaal vervolledigen naar eigen fantasie. 9 Woorden op de vlucht Ontspannende tekst: fantasie Door middel van associaties een zin correct vervolledigen. Uit een reeks aangeboden woorden het juiste woord kiezen en invullen. 10 Roel valt van zijn stoel Ontspannende tekst: fantasie Het verband zien tussen een illustratie en een tekst. Aan de hand van illustraties een verhaal opbouwen. Schrijfdurf ontwikkelen. Plezier beleven aan het creatief schrijven. 4

5 11 Een prachtige prins Ontspannende tekst: fantasie 12 De dieren van boer Jan Ontspannende tekst: fantasie 13 Plezier in de speeltuin Ontspannende tekst: verhaal Een creatief antwoord bedenken op gestelde vragen. Experimenteren met taal en schrijven voor eigen plezier. Selecteren op de grond van de schrijfbedoeling. Een creatief vervolg schrijven aan een verhaal. Schrijfdurf ontwikkelen. Kunnen selecteren op grond van de schrijfbedoeling. Het verband zien tussen een illustratie en een tekst. Aan de hand van illustraties een verhaal opbouwen. Schrijfdurf ontwikkelen. Plezier beleven aan het creatief schrijven. 14 Waar zit de poes van Loes? 15 Het huis van Mie, de muis Informatieve tekst: plaatsbeschrijving Informatieve tekst: beschrijving Beschrijven wat er op een tekening te zien is. Een correcte plaatsbeschrijving geven. Informatie ordenen volgens criteria: plaats. Woorden en illustraties met elkaar associeren. Hoofdzaken van bijzaken onderscheiden. 5

6 16 An bakt er wat van Informatieve tekst: beschrijving 17 Blij, bang of boos? Informatieve tekst: gevoelsbeschrijving 18 Rik gaat naar zee Informatieve tekst: verslag 19 Spelen in de klas Informatieve tekst: beschrijving Kritisch naar illustraties kijken en deze naar waarheid beoordelen. In een goede zin formuleren wat er niet klopt aan de illustratie. Eigen gevoelens, verlangens en meningen op een persoonlijke manier in taal tot expressie brengen en daarmee experimenteren. Ervaren dat je ook voor jezelf kunt schrijven. Materiaal verzamelen uit het eigen gevoelsleven, de eigen ervaring, voorkennis, beleving, fantasie,... Eigen gevoelens, verlangens en meningen op een persoonlijke manier in taal tot expressie brengen en daarmee experimenteren. Een creatief antwoord bedenken op gestelde vragen. Experimenteren met taal en schrijven voor eigen plezier. Selecteren op de grond van de schrijfbedoeling. Een creatief vervolg bedenken op een zin, rekening houdend met voorafgaande context. Hoofdzaken van bijzaken onderscheiden. Selecteren op de grond van de schrijfbedoeling. 6

7 20 Niet lief van de worstendief Informatieve tekst: gebeurtenissen ordenen Een verhaal chronologisch ordenen. Inzien dat illustraties een geschreven boodschap omvatten. Een illustratie kunnen ondersteunen met woorden. Zelf een creatief einde bedenken voor een verhaal. 21 Rara raadsels Informatieve tekst: omschrijving 22 Ward is in de war Informatieve tekst: het juiste woord Een raadsel kunnen oplossen. Experimenteren met taal en schrijven voor eigen plezier. Inzien dat illustraties een geschreven boodschap omvatten. Kritisch naar illustraties kijken en beoordelen naar waarheid. Duidelijk formuleren wat er niet klopt aan de illustratie. 23 Wat fijn in onze klas te zijn! Informatieve tekst: verslag Bij illustraties correcte zinnen formuleren. Genieten van eigen fantasie en ontwikkelen schrijfdurf. Namen bedenken bij illustratieve personen. 24 Oh oh Pinokkio Informatieve tekst: juiste volgorde Een verhaal chronologisch ordenen. Inzien dat illustraties een geschreven boodschap omvatten. Bij gegeven illustraties correcte zinnen formuleren. 7

8 25 Puzzelmonster Informatieve tekst: uitspraken Selectiecriteria hanteren. Beroepen associeren met bepaalde uitspraken. Zelf uitspraken bedenken die aan een bepaald beroep kunnen gekoppeld worden. 26 Simon en Sam gaan naar de winkel van Mieke Dialoog Selectiecriteria hanteren. Bij gegeven antwoorden vragen formuleren. Een dialoog correct opbouwen, rekening houdend met een gegeven context. 27 Verkleedpartij Dialoog Een dialoog correct opbouwen, rekening houdend met een gegeven context. Selectiecriteria hanteren. Bij illustraties correcte zinnen formuleren. 28 Ik kan al rijmen Poezie: rijmen Weten wat rijmwoorden zijn. Een reeks rijmwoorden vervolledigen, rekeninghoudend met een beginnende letter. Zelf passende rijmwoorden bedenken. 29 Watermonster Poezie: rijmen Weten wat rijmwoorden zijn. Passende rijmwoorden kiezen uit een reeks om een gedicht te vervolledigen. Zelf passende rijmwoorden bedenken en een korte rijmzin verzinnen. 30 Pier Piraat met veel prietpraat Overtuigende tekst: slogan Een slogan bedenken. Materiaal verzamelen uit het eigen gevoelsleven, de eigen ervaring, voorkennis, beleving, fantasie,... 8

9 9