Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Een vergelijking van de verschillende methodes voor schrijven binnen taalontwikkeling

Transcriptie

1 Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Een vergelijking van de verschillende methodes voor schrijven binnen taalontwikkeling

2 Een vergelijking van de verschillende methodes voor schrijven binnen taalontwikkeling Utrecht 15 oktober 2015

3 Probleem Wat is het probleem dat schreeuwt om een oplossing?

4 Korterlands W8 bel j zo kmoe weg Wrom kan j vnaaf nie kome

5 Inspectie *Het schrijfonderwijs en de deskundigheidsbevordering van leraren hebben in het algemeen geen hoge prioriteit. *Over de kenmerken van effectief schrijfonderwijs is nog niet veel bekend. *Er is behoefte aan instrumenten voor scholen om de schrijfvorderingen te kunnen volgen.

6 Inspectie De tijd voor schrijven steekt schril af in vergelijking met andere taaldomeinen. Bijvoorbeeld: spelling wordt gezien als een deelvaardigheid, maar hieraan wordt meer tijd besteed dan aan schrijven.

7 Inspectie De methoden voldoen, volgens de inspectie aan de kenmerken van goed schrijfonderwijs, maar om diverse redenen slagen scholen er niet in om de mogelijkheden van de methode in praktijk te brengen.

8 Inspectie *15 % van de scholen volgt de schrijfontwikkeling systematisch. *Slecht 1/3 van de scholen gebruikt het observatieinstrument van de methode. *Op slecht 10 % van de scholen wordt de kwaliteit van het schrijfonderwijs geëvalueerd

9 Inspectie Er zijn geen conclusies te trekken op basis van de peilingsonderzoeken. Het niveau is in ieder geval niet verbeterd. Er zijn scholen in schoolgroep 1 die vergelijkbaar scoren met de slechtst presterende scholen in schoolgroep 7.

10 Inspectie *De schrijfvaardigheid blijkt samen te hangen met alle andere taalonderdelen, maar de correlatie is het sterkst met begrijpend lezen en vervolgens met woordenschat.

11 PPON Taalkwaliteit van teksten Grammaticaal helemaal goed Helemaal goed gespeld Alle hoofdletters, punten en vraagtekens goed Halverwege de basisschool 19% 21% 4% 17% 5% 19% Aan het einde van de basisschool

12 Tijd Hoeveel tijd heb je op de basisschool nodig om te leren schrijven? Antwoord:

13 Tijd Taalleesland: 180 uur Zin in taal: 37 uur en 30 min.( Kernmodel en woordenschatmodel) Zin in taal: 75 uur ( Taalbeschouwingsmodel) Taalverhaal: 91 uur Taal actief: 129 uur Taaljournaal: 87 uur Taal op maat 120 uur

14 Tekstsoorten Taalleesland verhaal dialoog doetekst weettekst krantenbericht brief meningsvormende tekst advertentie verslag rijmpje gedicht speelse tekst

15 Taal in beeld verhaal monoloog gedicht toneelstuk mop en sketch weettekst verslag meningtekst ansichtkaart brief doetekst actietekst omgevingstekst werkstukken schema s uittreksels samenvattingen

16 Taal actief slot weggelaten deel brief (diversen) beschrijving woordbeeld wat-vraag waarom-vraag fragmenten volgorde werkstukje instructie verslag strip gedicht fantasietekst aanhalingstekst alinea s envelop vragen woordenverzameling

17 Taal in beeld Eerste uitgave schrijflessen per blok: 3 X 45 minuten 8 blokken per jaar: 8 X 135 minuten 5 leerjaren totaal 90 uur

18 fasenmodel voor schrijfonderwijs

19 Schrijfproces 1. Oriëntatie op de schrijfopdracht 2. Eén schrijfonderwerp 3. Verkennen van het onderwerp 4. Nadruk op doel en publiek 5. Nadruk op tekstsoort

20 Taal in beeld Oriëntatie op de schrijfopdracht Eén schrijfonderwerp Soms In de lagere groepen zijn er per les meerdere schrijfopdrachten met verschillende onderwerpen. In de hogere groepen zijn er ook lessen met slechts één schrijfonderwerp. Verkennen van het Soms onderwerp Nadruk op doel en publiek Soms Nadruk op tekstsoort Altijd

21 Schrijfproces De schrijfopdracht Duidelijke criteria waaraan de tekst moet voldoen Functioneel en betekenisvol Voldoende tijd om de schrijfcyclus te doorlopen Differentiatie naar belangstelling Differentiatie naar niveau (in de opdracht)

22 Taal in beeld De schrijfopdracht Duidelijke criteria waaraan de tekst moet voldoen Functioneel en betekenisvol Voldoende tijd om de schrijfcyclus te doorlopen Differentiatie naar belangstelling Differentiatie naar niveau (in de opdracht) Zelden Zelden Zelden Nooit Nooit

23 Schrijfproces Hulp tijdens het schrijven Inhoudelijke aanwijzingen voor de leerkracht om hulp bij het schrijven te bieden Mogelijkheden om samen te werken Schrijfwijzer ter ondersteuning Hulp bij het maken van een schrijfplan Afschrijven van een bestaande tekst Mogelijkheden voor de leerling om te verwoorden wat hij wil schrijven

24 Taal in beeld Hulp tijdens het schrijven Inhoudelijke aanwijzingen voor de leerkracht om hulp bij het schrijven te bieden Mogelijkheden om samen te werken Schrijfwijzer ter ondersteuning Hulp bij het maken van een schrijfplan Afschrijven van een bestaande tekst Mogelijkheden voor de leerling om te verwoorden wat hij wil schrijven Nooit Soms Nooit Soms Soms Zelden

25 Schrijfproces Bespreken & herschrijven teksten Een tekstbespreking Mogelijkheden om de tekst te verbeteren

26 Taal in beeld Bespreken & herschrijven teksten Een tekstbespreking Mogelijkheden om de tekst te verbeteren Zelden Soms

27 Schrijfproces Verzorgen & publiceren teksten Mogelijkheden voor de leerling om de tekst te verzorgen De tekst wordt gepubliceerd.

28 Taal in beeld Verzorgen & publiceren teksten Mogelijkheden voor de leerling om de tekst te verzorgen De tekst wordt gepubliceerd. Soms Zelden

29 Anders omgaan met de taalmethode Kwaliteitskaarten per methode Voorbeeld: Taal in beeld

30 Verbeterpogingen Stichting Taalvorming TIO Citoscore omhoog TIPS

31 Stichting Taalvorming Start met motivatie Inhoud staat centraal Schrijven leer je door praten over de tekst

32 Beter schrijfonderwijs Beter leren schrijven met behulp van de computer

33 TIO Houd jij het vol om week na week leerlingen stukjes te laten schrijven en die inhoudelijk te beoordelen?

34 Ad Bok: Je leeftijdgenoten zitten in de bouw. Als je dat ook wilt, prima, ga je gang. Maar je kunt je ontwikkelen. Leren is een serieuze taak. Dit programma pakt je ongenadig bij je kladden

35 Citotoets Wat kunnen we doen om de score van het onderdeel Schrijfvaardigheid op te krikken?

36 Tips om nog beter te stellen In de voorbereiding 1. Kies voor één schrijfonderwerp 2. Maak de opdracht functioneel. 3. Neem de tijd. 4. Kijk naar mogelijkheden om kinderen samen te laten werken.

37 Tips om nog beter te stellen In de les 1. Verken het onderwerp met de kinderen. 2. Maak duidelijk wat het doel van de tekst is en voor wie de tekst geschreven wordt. 3. Geef duidelijke criteria bij de schrijfopdracht. 4. Laat een schrijfplan maken. 5. Laat kinderen hun tekst verwoorden.

38 Tips om nog beter te stellen In de les 6. Doe altijd een tekstbespreking. 7. Geef gelegenheid om de tekst te reviseren. 8. Doe iets met de tekst!

39 Beoordelen Moeilijk? Waarom dan? Iedere taalmethode doet een poging Anderen doen een poging