De bovenkamer. Het gebruik van De bovenkamer bij Taal in Beeld. Josée Coenen. een kleurrijke grammatica van het Nederlands

Transcriptie

1 Josée Coenen De bovenkamer een kleurrijke grammatica van het Nederlands Het gebruik van De bovenkamer bij Taal in Beeld Bij verschillende onderdelen van de taalmethode Taal in Beeld, kunt u De bovenkamer gebruiken; het opzoekboek en de strookjes voor de leerlingen en de Handleiding voor u. Hieronder vindt u algemene aanwijzingen voor de inzet van De bovenkamer bij de onderdelen,, en Spelling. Bij het onderdeel zijn aparte verwijzingen opgenomen. 1 Bij het onderdeel, woordanalyse kunt u onder meer gebruik maken van de Lijst voorvoegsels en achtervoegsels in De bovenkamer, het opzoekboek, blz. 126 en de Handleiding op blz. 142 en verder. Bij het onderdeel kunt u altijd gebruik maken van het algemene hoofdstuk Klanken en letters; in de Handleiding, blz en in De bovenkamer, het opzoekboek, blz Heel specifiek de bladzijden over klemtoon en zinsintonatie: Handleiding, blz en De bovenkamer, het opzoekboek, blz met het bijbehorende werkblad. Bij het onderdeel kunt u altijd gebruik maken van het hoofdstuk Zinnen: Handleiding, blz en De bovenkamer, het opzoekboek, blz , met de bijbehorende strookjes uit de set strookjes. colofon Dit overzicht is samengesteld door Josée Coenen, auteur van De bovenkamer. Vormgeving Marjo Starink Bazalt 2016 Voor meer informatie over De bovenkamer, voor trainingen of implementatie-ondersteuning kunt u contact opnemen met Bazalt: info@bazalt.nl of Zie ook Bij het onderdeel Spelling kunt u altijd gebruik maken van het algemene hoofdstuk Klanken en letters: in de Handleiding, blz en in De bovenkamer, het opzoekboek, Heel specifiek over de relatie tussen klank en letter: zie Handleiding, blz en De bovenkamer, het opzoekboek blz Deze algemene verwijzingen zijn niet meer opgenomen in de leerstofoverzichten per jaargroep. Hieronder vindt u bij het onderdeel verwijzingen naar de Handleiding van De bovenkamer, naar De bovenkamer, het opzoekboek en naar de set strookjes en werkbladen (op cd, in de Handleiding). Bazalt maakt deel uit van de Bazalt Groep en werkt daarin samen met partners hco en rpcz. Taal in is een taalmethode van Uitgeverij Zwijsen b.v., Tilburg. De taaloverzichten zijn eigendom van deze uitgeverij. We gebruiken deze met toestemming.

2 Leerlijnen en Taal in blok 1 omgeving groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep 8 2 Woor denschat Introductie, instap en herhaling - woordleervaardigheden - woordonthoudvaardigheden Introductie - inventarisatie woordleer- en woordonthoudvaardigheden - inventarisatie e woordleer- en woordonthoudvaardigheden - inventarisatie e woordleer- en woordonthoudvaardigheden - inventarisatie e woordleer- en woordonthoudvaardigheden - spreekvaardigheden - luistervaardigheden - gespreksvaardigheden Introductie - inventarisatie spreek-, luister- en gespreksvaardighedenen - inventarisatie spreek-, luister- en gespreksvaardigheden - inventarisatie spreek-, luister- en gespreksvaardigheden - inventarisatie e spreek-, luister- en gespreksvaardigheden Ta aalbeschouwing - woordbouw - zinsbouw 1 Introductie 8 - inventarisatie woordbouw, zins- bouw 15 - term zelfstandig naamwoord - term werkwoord - begrip en term persoonsvorm 23 - persoonsvorm (herh.) 31 - telwoorden - lijdend d voorwerp - meewerkend voorwerp - schrijfvaardigheden - tekstsoorten Introductie - inventarisatie e schrijfvaardigheden en tekstsoorten - inventarisatie schrijfvaardigheden en tekstsoorten - inventarisatie e schrijfvaardigheden en tekstsoorten - inventarisatie e schrijfvaardigheden en tekstsoorten blok 2 natuur groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep 8 Woor denschat - bij woorden horen plaatjes - plaatjes met tekst en - informatie uit plaatjes - kijkplaat en strip - pictogram - spotprent - handleiding - reclame - plattegrond/kaartaart - tekstbordjes Gebruik van materiaal - woordweb maken Gebruik van materiaal - vertellen bij een plaatje - onderzoek bieb of intern et - vragen aan iemand anders - tekening, woordweb web of zinnen maken Gebruik van materiaal - verschillende e plaatjes laten zien Gebruik van materiaal - vertellen wat op het plaatje staat en er nog meer over vertellen - uitleggen en mbv plaatjes - de juiste plaatjes kiezen Gebruik van materiaal - voorwerpen gebruiken - pro oefjes doen Gebruik van materiaal 2 - lidwoord d - eenvoudige samenstellingen - titel bedenken - tekening maken bij een tekst 9 - meervoud - verkleinwoord - bijvoeglijk naamwoor d - lidwoord - geheimschrift - omgevingsteksten gsteksten schrijven - bijschrift maken - tekstdrager 16 - voorzetsels 24 - bijvoeglijk naamwoor d 32 - complexe samenstellingen * geeft kleur aan het zelfstandig - neologismen naamwoord - voorzetsels * tra appen van vergelijking * voor-/achtervoegsels - inleiding voor een weettekst, voor - inhoudsopgave voor werkstuk een verhaal en voor een boek maken schrijven - materiaal aal verzamelen voor werkstuk - lay-out maken s rondom het zelfstandi g naamwoord - voornaamwoorden (persoonlijk, vragend en bezittelijk) - omslag voor werkstuk maken - voorwoord/nawoord schrijven Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

3 blok 3 reizen groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep 8 Doelgroep Tekst schrijven 3 - uitleg van woord in een zin - uitleg met een zin of een plaatje - vertellen waar je veel van weet Doelgroep - praten met verschillende mensen - spelen met werkwoordvormen - woordweb maken - tekst maken mbv woordweb 10 - uitleg door synoniemen - uitleg door antoniemen - namen van landen en talen - gesprek voeren over hetzelfde onderwerp Doelgroep - op de luisteraar letten - stap voor stap uitleggen - vervoegingen - pers. vnmw. - doventaal - woordweb maken - woordwebwoorden ordenen - informatie uit halen 17 - uitleg door vooren - plaats van uitleg (ervoor/erna) - inleiding geven - verslag doen - mening geven - tegenw. tijd - verleden tijd - verschil tussen mondelinge en schriftelijke taal - persoonsvorm verandert in de tijd - woordparaplu en woordkast maken Tekst schrijven - tekst schrijven bij woordparaplu en woordkast - verder teruglezen of doorlezen - argumenteren - instructie geven Doelgroep - doelgroep en spreekdoel bepalen 25 - lijdend voorwerp 33 - dialecten - woordtrap en woordpodium maken - onderzoek doen - onderzoek vastleggen in woordwebordening - meesterproef s rondom het werkwoord - vormen van het werkwoord: persoonsvorm, gezegde, infinitief en voltooid deelwoord [spelling al groep 6] Tekst schrijven 3 blok 4 gevoel groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep woordweb - woordrij - woordkaart - houding - enkelvoudige zinnen (vertel + vraag) - vraagwoorden 11 - woordparen (synoniem / antoniem) - woordkaart - gebaren - stemgebruik - samengestelde zinnen - nevensch. voegw. - blindentaal, brailleschrift 18 - woordparaplu - woordkast - aankijken - stemgebruik - houding en gebaren - samengestelde zinnen - voegwoord - vinden van persoonsvorm via getal en vragend maken - woordtrap - woordpodium - gerichte gebaren - gericht stemgebruik - spreekpauzes 26 - andere soort zinnen (bevel, ontkenning enz.) 34 - gebiedende wijs soorten zinnen - voegwoorden - samengestelde zinnen - verhaaltekst schrijven - weettekst schrijven - ansichtkaart schrijven - schrijven - brief schrijven - verslagtekst schrijven - plaatjes zoeken bij een verslagtekst - voor verschillende mensen schrijven - meningtekst schrijven - doetekst schrijven - actietekst schrijven - doelgroep en schrijfdoel bepalen

4 blok 5 verhalen groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep 8 - woorden bouwen - woordparen maken - verhaal voorlezen/vertellen - gedicht voordragen - toneelstuk spelen - bondig/uitvoerig - (on)beleefd - illustraties folie - verhaal schrijven - gedicht schrijven - toneelstukje schrijven - uitdrukkingen - volgorde in verhaal - volgorde in verhaalgedicht - volgorde in toneelstuk - creatief/zakelijk - letterlijk/figuurlijk - opmaak folie - volgorde bepalen in een verhaal of gedicht - scènes aanbrengen in een toneelstuk - in stukjes verdelen - letten op eindstukje - uitdrukkingen - geschiedenisverhaal met hoofdpersoon en plan of probleem - gedicht met bijzondere hoofdpersoon - toneelstuk met twee personen en plan of probleem - (in) formeel - ouderwets/modern - opmaak internet - nadenken over hoofdpersonen - nadenken over plan of probleem van de hoofdpersoon - verhaal of toneelstuk schrijven over plan of probleem van hoofdpersonen - letten op voor- en achtervoegsel - bestaande mop vertellen - bestaande sketch spelen - bestaande monoloog houden - spraak - (in)directe rede - relatie taal - kopje, indeling en eventueel paragraaf - eigen mop schrijven - eigen monoloog schrijven - eigen sketch schrijven - nalezen en reviseren Podiumtekst vormen van taalgebruik en gebruik - dialecten, Nederlands, Vlaams, streektaal enz. Meesterproef S Podiumtekst 4 blok 6 samen leven groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep 8 - woordenboek - durven vragen - woordenboek, informatieboek, internet - nut van vragen - alfabetiseren - woordenboek, informatieboek, internet - eerst opzoeken, dan vragen - zoekmachine op internet - doorlinken op internet - vragen op internet 5 - over hetzelfde onderwerp praten - zeggen wat je vindt - vragen stellen - zinsdelen onderscheiden - verschijnsel pictogrammen - schrijven over wat je weet en vindt - onderwerp bepalen - zeggen wat je vindt - van gedachten wisselen - vragen en doorvragen - reageren op mening of informatie van de ander - conclusies trekken - mening geven - argumenteren - debat voeren met stellingen 12 - onderwerp 19 - onderwerp 27 - bepalingen 35 - gezegde - smoesjes, uitvluchten in taalgebruik - gezegde (ook soorten gezegdes, bijv. met voltooid deelwoord) - lijdend voorwerp - meewerkend voorwerp - informatie verzamelen - woordweb en zinnen maken - weettekst schrijven - met informatie schrijven - inleiding schrijven - alinea s schrijven mbv woordkast - tekst schrijven met een titel, een inleiding en alinea s - hoofdgedachte duidelijk maken - inleiding en conclusie schrijven - nalezen en reviseren Gesprek s over ontleding - bepalingen Meesterproef S

5 blok 7 cultuur groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep tekenen - zinnen schrijven - raadspel spelen - uitleg met zin of plaatje - uiten - laten ervaren - persoonlijke voornaamwoorden - maar, want - hoofdletter - punt - vraagteken - uitroepteken - verschil thuistaal en schooltaal - uitleg met zin of plaatje - persoonlijke voornaamwoorden - maar, want plaatje zoeken - zinnen schrijven - raadspel spelen - uitleg met synoniem of antoniem - bezittelijke voornaamwoorden - ook, toch, daarom - vraagteken - uitroepteken - het verschijnsel tegenstelling - komma - dubbele punt 20 - plaatje met bijschrift maken - tekstsoort kiezen - uiten - informatie ordenen (wat hoort bij elkaar?) - informatie rangschikken (wat vertel ik eerst, wat daarna?) - mondeling informatie geven - haakjes - voorzetsels - lidwoorden - directe rede - aanhalingstekens - uitleg met synoniem of antoniem 21 - opschrijven wat anders is 29 - opschrijven wat hetzelfde is - bezittelijke voornaamwoorden - tekst schrijven met vergelijking - ook, toch, daarom - tekst schrijven - illustratie maken - woord presenteren - opbouw betoog - improvisatie - gesproken woord vastleggen 28 - aanhalingstekens, puntkomma 36 - directe rede - tekst schrijven met opsomming - tekst schrijven met oorzaak-gevolg - tekst schrijven met probleem-oplossing - nalezen en reviseren - puntkomma interpunctie - taalgebruik en taalvormen, oude taalvormen en oude zinnen Meesterproef S 5 blok 8 andere tijden groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep 8 - woordleervaardigheden - woordonthoudvaardigheden - herhaling d.m.v. tekstanalyse - schrijfvaardigheden - tekstsoorten heden 22 De leerling kan de geleerde vaardig termen enkelvoud en meervoud - onderwerp, persoonsvorm, gezegde - medewerkend voorwerp en lijdend voorwerp - bepalingen Vrije stijl herhaling Vrije stijl

6 Groep 4 Groep Handleiding blz. 134, Bovenkamer blz. 118, Handleiding blz. 118, Bovenkamer blz Handleiding blz. 134, Bovenkamer blz. 118, Handleiding blz. 118, Bovenkamer blz Handleiding blz. 30, Bovenkamer blz. 20, Handleiding blz. 29, Bovenkamer blz Handleiding blz. 23, Bovenkamer blz. 13, Handleiding blz. 27, Bovenkamer blz. 17, Handleiding blz. (86-87) 89-90, Bovenkamer blz. (76-77) 79-80, Handleiding blz , Bovenkamer blz Handleiding blz. 42 e.v., Bovenkamer blz. 32 e.v. 10 Handleiding blz. 46 e.v., Bovenkamer blz. 36 e.v., Handleiding blz , Bovenkamer blz Handleiding blz. 119, 121, Bovenkamer blz. 103, 105, Handleiding blz. 141, Bovenkamer blz Handleiding blz. 124, Bovenkamer blz. 108, Handleiding blz. 124, Bovenkamer blz. 108, Handleiding blz. 139, Bovenkamer blz Handleiding blz. 116 e.v., Bovenkamer blz. 102 e.v. 12 Handleiding blz. (128) 131, Bovenkamer blz. (112) 115, Handleiding blz. 129, 51, Bovenkamer blz. 113, Handleiding blz. (34) 97, Bovenkamer blz. (24) 85, Handleiding blz. 139, Bovenkamer blz Handleiding blz. (38) 98, Bovenkamer blz. (28) 86

7 Groep 6 Groep (Handleiding blz. 134, Bovenkamer blz. 118), Handleiding blz. 135, Bovenkamer blz. 118, Handleiding blz. 139, Bovenkamer blz. 123, Handleiding blz , Bovenkamer blz Handleiding blz. 129, Bovenkamer blz Handleiding blz. 29, Bovenkamer blz Handleiding blz. 89, Bovenkamer blz. 79, Handleiding blz. 90 e.v., Bovenkamer blz. 80 e.v., Handleiding blz. 142 e.v. Handleiding blz Handleiding blz. 68, Bovenkamer blz. 58, Handleiding blz. 46, Bovenkamer blz. 36, Handleiding blz. 69, Bovenkamer blz. 59, Handleiding blz. 47, Bovenkamer blz. 37, Handleiding blz. 106, Bovenkamer blz Handleiding blz. 132, Bovenkamer blz Handleiding blz , Bovenkamer blz , Handleiding blz. 139, Bovenkamer blz. 123, Handleiding blz. 119, Bovenkamer blz. 103, Handleiding blz. 129, Bovenkamer blz Handleiding blz. 122 e.v., Bovenkamer blz. 106, Handleiding blz. 121, Bovenkamer blz Handleiding blz. (128) 131, Bovenkamer blz. (112) 115, Handleiding blz. 129, 51, Bovenkamer blz. 113, Handleiding blz. 133, Bovenkamer blz. 117, Handleiding blz. 131, 133, Bovenkamer blz , Handleiding blz. 138, Bovenkamer blz. 122, Handleiding blz. 136, Bovenkamer blz. 120, Handleiding blz. 90 e.v., Bovenkamer blz. 80 e.v Handleiding blz. 23, 46 e.v., Bovenkamer blz. 13, 36 e.v. 30 Handleiding blz , Bovenkamer blz

8 Groep Handleiding blz. 137, Bovenkamer blz. 121, Handleiding blz. 132, Bovenkamer blz. 116, Handleiding blz. 132, Bovenkamer blz Handleiding blz. 22 e.v., Bovenkamer blz. 12 e.v., Handleiding blz , Bovenkamer blz Handleiding blz. 42 e.v., Bovenkamer blz. 32 e.v., Handleiding blz. 129, Bovenkamer blz. 113, Handleiding blz. 129, Bovenkamer blz. 115 e.v., Handleiding blz. 134, Bovenkamer blz. 118, Handleiding blz. 140, Bovenkamer blz Handleiding blz , Bovenkamer blz , (Handleiding blz , Bovenkamer blz ), Handleiding blz. 139, Bovenkamer blz. 123, Handleiding blz , Bovenkamer blz Handleiding blz. 128 e.v., Bovenkamer blz. 112 e.v., Handleiding blz. 133, Bovenkamer blz