INFORMATIEMIDDAG 23 JUNI 2011 Project kennis en kracht Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en Whiplash Stichting Nederland

Transcriptie

1 1 Onderstaande tekst is uitsluitend bedoeld voor de deelnemers aan de informatiemiddag van 23 juni 2011 van de Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en Whiplash Stichting Nederland. Overname en/of verspreiding van de tekst of van gedeeltes daarvan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming, te vragen via INFORMATIEMIDDAG 23 JUNI 2011 Project kennis en kracht Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en Whiplash Stichting Nederland INHOUD - Opzet workshop - Algemene informatie en tips - Informatie over beoordeling werk- en rusttijden - Tips over werk- en rusttijden OPZET WORKSHOP Hoe krijg en maak ik duidelijk dat ik niet voltijds kan werken en/of extra rusttijden nodig heb? Doel: - deelnemers worden zich bewust van hun eigen beperkingen in duurbelastbaarheid en de invloed daarvan op hun mogelijkheden om te werken - deelnemers krijgen een idee hoe ze de verzekeringsarts van die beperkingen kunnen overtuigen Aanpak: Twee delen: - Registratie en inzicht - Plausibel maken Registratie en inzicht Bespreken aan de hand van door deelnemers vooraf ingevulde urenschema s (zie ok bijlage 1). Aandachtspunten: - hoeveel uren per dag actief? - hoeveel uren denkt men per dag te kunnen werken? - hoe vaak/hoe lang hersteltijd nodig? - perioden van de dag - verschil tussen gemiddelde, slechtere en betere dagen + %%? - risico van over- én onderschatting Plausibel maken Bespreken van valkuilen en tips. Aandachtspunten: - noodzaak van gedetailleerd dagverhaal. - risico van overschatting door de verzekeringsarts - informatie van bedrijfsarts 1

2 2 - informatie van andere derden - wat maakt werk te zwaar om vol te houden? - rol van keuzes en gewoontevorming - reistijd - aanvullend onderzoek ALGEMENE INFORMATIE EN TIPS - De Functionele Mogelijkhedenlijst (FML) kent 80 beoordelingspunten (items) in 6 rubrieken. Werktijden is slechts één van deze rubrieken. - De beoordelingspunten in een FML-rubriek staan niet op zichzelf, maar houden vaak verband met elkaar. Bijvoorbeeld beperkingen op het gebied van aandacht (FML 1.1 en 1.2.) of fysieke beperkingen (FML 4) kunnen samenhangen met en vertraagd handelingstempo (FML 1.7) - De genoemde nummers van de FML beoordelingspunten zijn terug te vinden op de lege FML lijst die de deelnemers hebben ontvangen. - Om te weten of je op een bepaald punt beperkingen hebt, moet je weten wat de normaalwaarde op dat punt is volgens de FML. Die zijn soms verrassend. - Zowel de bedrijfarts als de verzekeringsarts werkt met de FML. De door de verzekeringsarts ingevulde FML is van wezenlijk belang voor toekenning of behoud van een WIA-, Wajong- of WAO-uitkering. De FML en andere stukken van de bedrijfs- of verzekeringsarts kunnen daarnaast ook bij andere procedures een rol spelen, bijvoorbeeld een particuliere Arbeidsongeschiktheidsverzekering of (bij Whiplash) een letselschadeprocedure. ENKELE ALGEMENE TIPS I. Onderstaande tips zijn niet voor iedereen even eenvoudig op te volgen. Vraag zo nodig hulp hierbij. II. Inventarisatie van je beperkingen aan de hand van de FML is een zeer belangrijk onderdeel van je voorbereiding op een keuring. Maar dit is niet het enige! Lees de brochure Handleiding voor de herkeuring, de brochure over het verzekeringsgeneeskundig protocol WAD I en II en informeer bij het Advies- en Meldpunt ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid van de Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en Whiplash Stichting Nederland. ( , of III. Je kunt anderen helpen door je ervaringen met bedrijfsarts of UWVverzekeringsarts door te geven via , of IV. Geef de bedrijfs- of verzekeringsarts belangrijke informatie op papier: a. Een A4-tje met een duidelijke omschrijving van je beperkingen, met concrete voorbeelden. (Dit werkt vaak beter, dan het overhandigen van een door jezelf ingevulde FML. Niet iedere verzekeringsarts waardeert dat laatste) 2

3 3 b. Eventuele brieven van derden over uw beperkingen c. Relevante informatie van medici en paramedici (huisarts, specialist, neuropsycholoog) V. Schrijf daarnaast voor jezelf in steekwoorden je beperkingen op, om in het gesprek met bedrijfs- of verzekeringsarts te kunnen gebruiken. VI. Vraag de verzekeringsarts altijd om je de uitgebreide rapportage en FML toe te sturen. Lees deze stukken goed. Je kunt dan zo nodig gebruik maken van je recht op correctie, aanvulling en verwijdering. VII. Soms plant het UWV de gesprekken met de verzekeringsarts en met de arbeidsdeskundige op dezelfde dag. Ga hier niet mee akkoord: a. Bij problemen met vermoeidheid, concentratie en geheugen is meer dan één belangrijk gesprek op een dag vaak niet goed haalbaar b. Voor je voorbereiding op het gesprek met de arbeidsdeskundige moet je eerst de rapportage en FML van de verzekeringsarts kunnen bestuderen. Een redelijke termijn tussen de ontvangst daarvan en het gesprek met de arbeidsdeskundige is twee weken. 3

4 4 INFORMATIE OVER BEOORDELING WERK- EN RUSTTIJDEN (FML-rubriek 6, Werktijden) Het al dan niet toekennen van een urenbeperking en/of van extra pauzes/rusttijden kan grote gevolgen hebben voor je verdiencapaciteit zoals het UWV die berekent en daarmee voor de hoogte van je uitkering. DEFINITIES EN NORMAALWAARDEN UWV 1 In de FML is aandacht voor Uren per dag (FML 6.2), Uren per week (FML 6.3), Perioden van het etmaal (6.1) en Overige beperkingen ten aanzien van werktijden (6.4). Uren per dag (FML 6.2) Definitie UWV: Aantal werkuren per dag. Normaalwaarde UWV: kan gemiddeld tenminste 8 uur per dag werken. In de FML wordt uitgegaan van een vermindering van de arbeidsduur in stappen van 2 uur per dag ( 2, 4, 6 of 8 uur per dag). De verzekeringsarts heeft echter wel de mogelijkheid hiervan af te wijken door in een toelichting te vermelden dat iemand bijvoorbeeld maximaal 1 uur per dag kan werken. Uren per week (FML 6.3) Definitie UWV: Aantal werkuren per week. Normaalwaarde UWV: kan gemiddeld tenminste 40 uur per week werken. In de FML wordt uitgegaan van een vermindering van de arbeidsduur in stappen van 10 uur per week (10, 20, 30 of 40 uur per week). De verzekeringsarts heeft echter wel de mogelijkheid hiervan af te wijken door in een toelichting te vermelden dat iemand bijvoorbeeld maximaal 8 uur per week, of (ander voorbeeld) maximaal 25 uur per week kan werken. Perioden van het etmaal (FML 6.1) Definities UWV: Voormiddag: uur Namiddag: uur Avond: uur Nacht: uur Normaalwaarde UWV: kan zo nodig op elk uur van het etmaal werken. Overige beperkingen ten aanzien van werktijden (FML 6.4). Definitie: beperkingen ten aanzien van werktijden die niet of onvoldoende aan bod zijn gekomen in de voorgaande beoordelingspunten van deze rubriek. Bij dat laatste beoordelingspunt kan bijvoorbeeld aangegeven worden dat iemand na x uur/minuten werken x uur/minuten rust nodig heeft, of niet op wisselende werktijden of in ploegendienst kan werken. Reistijd: Wanneer er een mobiliteitsbeperking is die ertoe leidt dat iemand niet zelfstandig kan reizen, of die de tijdsduur aanmerkelijk verlengt kan dat gescoord worden in de rubriek 2, beoordelingspunt 4, vervoer (FML 2.4). Het gaat daarbij om de noodzaak van hulp van anderen, maar ook om andere vervoersproblemen die zich kunnen zich voordoen 1 UWV, Basisinformatie CBBS, versie

5 5 bij fysieke, psychische, cognitieve en ontwikkelingsstoornissen. Er wordt alleen uitgegaan van een beperking als de werkplek niet binnen de gebruikelijke tijd kan worden bereikt. Bovenop de werktijden komt dus nog een gebruikelijke reistijd. (Wat een gebruikelijke reistijd is, is niet vastgelegd.) De Standaard verminderde arbeidsduur (standaard urenbeperking) 2 : Dit is een bindende richtlijn voor verzekeringsartsen van het UWV. Daarin staat onder andere: - Als je van mening bent dat je niet voltijds kunt werken in gangbare arbeid moet de verzekeringsarts overwegen om het aantal uren dat je kan werken te beperken. Let op: gangbare arbeid is niet je eigen werk maar bestaat uit functies uit het computerbestand van het UWV (geen vacatures) die je op basis van je door de VA vastgesteld mogelijkheden en beperkingen aan moet kunnen. Vaak zullen dit functies zij die lichter zijn dan je eigen werk) - Een urenbeperking kan geïndiceerd zijn op grond van de volgende factoren: o Energetisch o Beschikbaarheid (i.v.m. medische behandeling) o Preventief - De verzekeringsarts moet nagaan of er sprake is van keuzevrijheid en of gewenning een rol speelt - Bij de beoordeling speelt het dagverhaal een belangrijke rol - Ook waarnemingen door derden kunnen bij het onderzoek betrokken worden - Bij twijfel of onduidelijkheid is aanvullend onderzoek of het opvragen van aanvullende informatie geboden, met name m.b.t. duurbelasting. Genoemd worden: o Gegevens inspanningsonderzoek bij cardiaal lijden [hartaandoeningen] o Gegevens capaciteit en functieonderzoek bij pulmonaal lijden [longaandoeningen] o Functional Capacity Evaluation (FCE) o Gegevens neuropsychologisch onderzoek o Gegevens verworven middels en proefplaatsing Protocol CVS over werktijden en urenbeperking: - Het belangrijkste kenmerk van het chronische-vermoeidheidssyndroom (CVS) is een ernstige vermoeidheid, die ten minste zes maanden aanwezig is of steeds terugkeert, die betrokkene aanzienlijk beperkt in zijn dagelijks functioneren en [...]. In veel gevallen is ook sprake van vertraagd herstel na inspanning... (p. 20) - Aandachtspunten bij de beoordeling van de functionele mogelijkheden van iemand met CVS zijn: o Werktijden en verdeling van werkzaamheden en rust: perioden per etmaal uren per dag uren per week overige beperkingen ten aanzien van werktijden. (p. 17/18 en 47) 2 te vinden via -> (her)keuringen -> wetten en regels -> overige richtlijnen, standaarden en protocollen van het UWV 5

6 6 - Uit onderzoek is gebleken dat bij werknemers met CVS die in eigen of ander werk re-integreerden, in 77 procent van de gevallen aanpassingen nodig waren. Het ging om de volgende aanpassingen: o vermindering van het aantal gewerkte uren per week o [...] o verlaging kwantitatieve taakeisen o [...] (p. 44) - Voor CVS-patiënten kan het van belang zijn fysieke en mentale werkzaamheden en rust regelmatig af te wisselen. (p. 47) Protocol WAD I/II over werktijden en urenbeperking: - Aandachtspunten bij de beoordeling van de functionele mogelijkheden van iemand met WAD I/II zijn: o Werktijden (p. 20 en 49) Het protocol spreekt dus wel van aanpassing van de werktijden, maar zegt niets over andere belangrijke zaken zoals de werkduur, het aantal uren per week, de verdeling van werkzaamheden en hoeveelheid rust per etmaal en in uren per dag. TIPS OVER WERK- EN RUSTTIJDEN 1. Houd over een periode van een aantal weken een dagboek bij waarin je opschrijft hoe je dagen eruit zien, met tijdsindeling: slaap, rust, activiteiten gevolgen, gezondheidsproblemen. Activiteiten: noodzakelijke (waaronder ook therapie/behandelingen, werken aan fysieke conditie enz.), nuttige (waaronder werken) en ontspannende. Je kunt hiervoor gebruik maken van het schema in bijlage Beschrijf op basis daarvan een gemiddelde dag (niet verzinnen maar en echte dag beschrijven). Als je klachten wisselend zijn per periode of dag: maak een beschrijving van een betere en een slechtere dag (en eventueel nog een gemiddelde) en probeer na te gaan hoeveel procent van je dagen betere, slechtere en gemiddelde zijn. Je kunt hiervoor gebruik maken van het schema in bijlage Probeer op basis hiervan te bepalen hoeveel uren per dag en per week je duurzaam zou kunnen werken (d.w.z. dat je het op termijn vol kunt houden). Trek daarbij genoeg tijd uit voor ontspanning en een privé en sociaal leven. 4. Ga ook na of je bepaalde perioden van de dag niet in staat bent te werken: s nachts, s avonds, of s ochtends. Daarbij is het ook van belang als je een deel van een periode niet kunt werken (bijvoorbeeld s ochtends niet voor uur of s middags niet na uur). 5. Ga ook na of je wel gebroken diensten aan kunt. Een gebroken dienst houdt in dat je na een lange pauze (bijvoorbeeld een paar uur) op dezelfde dag weer aan het werk moet. Ook gezonde mensen ervaren gebroken diensten als zeer belastend. 6

7 7 6. Zet op een rijtje welke keuzes op het gebied van activiteiten je maakt en noodgedwongen moet maken (o.a. wat heb je moeten laten vallen)? Let op: Aan sommige aanpassingen en keuzes ben je misschien al zo gewend dat ze je niet meer opvallen. Hier kom je bijvoorbeeld achter door hier met anderen over te praten. Je dagverhaal op te schrijven of een dagboek bij te houden. 7. Probeer duidelijk te krijgen en te maken dat je grenzen op dit gebied niet het gevolg zijn van een keuze voor andere activiteiten dan werk of van gewoontevorming. 8. Noteer ook de gevolgen van te lang doorgaan met activiteiten en te weinig rust nemen (bijvoorbeeld meer gezondheidsproblemen, werkuitval) 9. Houd rekening met reistijd: Bij het bepalen van een haalbare arbeidsduur moet er rekening mee gehouden worden dat er nog een gebruikelijke reistijd overheen komt. (Wat een gebruikelijke reistijd is, is niet vastgelegd.) Ook de periode van de dag kan hierbij van belang zijn. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je alleen buiten spitsuren naar en van werk kunt reizen omdat staan in overvolle treinen e.d. te belastend is. De perioden van de dag waarop je kunt werken zouden hier dan aan aangepast moeten worden. 10.Denk ook aan het belang van pauzes: Voldoende pauzes op het juiste moment kunnen helpen het werk vol te houden. Als je extra veel of extra lange rustpauzes nodig hebt kan dit van grote invloed zijn op de uiteindelijke uitkomst van de keuring. Probeer dit goed duidelijk te maken 11.Illustreer dit alles zoveel mogelijk met concrete voorbeelden uit je eigen situatie. 12.Zet ook op een rijtje hoe je je best hebt gedaan om het aantal uren dat je zou kunnen werken uit te breiden, bijvoorbeeld door (para)medische behandeling en begeleiding, dagritme, (aangepaste) fitness, lichaamsbeweging, vrijwilligerswerk, pogingen je werkuren uit te breiden. ( Herstelgedrag ). Zie ook tip Bespreek met mensen in je omgeving, zoals (voormalige) werkgever, (voormalige) collega s, (voormalige) bedrijfsarts, partner, welke beperkingoen zij op dit gebied bij jou waarnemen. Vraag hen om hun ervaringen op te schrijven. 14.Vraag je behandelaars op te schrijven wat zij op dit gebied weten van je mogelijkheden om te functioneren, je beperkingen en wat je eraan gedaan hebt/doet. 15.Vertel in het gesprek met de verzekeringsarts duidelijk dat je van mening bent dat je niet in staat bent om voltijds te werken. 16.De verzekeringsarts wil je dagverhaal weten. Daartoe vraagt hij meestal naar hoe je de vorige dag eruit zag. Als deze dag erg afwijkt van een gemiddelde dag, vertel dat dan en maak duidelijk hoe een gemiddelde dag eruit ziet. Bij sterk wisselende mogelijkheden: beschrijf ene betere en een slechtere dag. Als er verschil is tussen een werkdag en een vrije dag (= dag zonder verplichtingen), beschrijf dan beide. Beschrijf ook een dag voordat je door ziekte (gedeeltelijk) 7

8 8 uitviel en maak een vergelijking. Het schema in bijlage 1 kan helpen bij het maken van deze beschrijvingen. 17.Probeer goed duidelijk te maken dat je niet alleen aan je eigen/oude werk denkt, als je zegt dat je niet voltijds kunt werken. Het kan goed zijn dat, hoe goed het werk verder ook aangepast zou zijn aan je beperkingen (op basis van de scores in andere FML-rubrieken), je toch geen volle werkdag en/of volle werkweek vol kunt houden. Het is vaak niet alleen fysieke belasting die het moeilijk maakt het werk een volle werkdag of werkweek vol te houden, maar ook mentale belasting (zintuigelijke prikkels, aandacht moeten opbrengen, emoties, stress). Zie ook tip Houd er rekening mee dat tijd en energie die nodig is voor zorgtaken niet wordt geaccepteerd als argument voor een beperking op het gebied van werktijden. 19.Nachtwerk: Als je niet eerder regelmatig s nachts werkte mag de arbeidsdeskundige geen functies selecteren waarin dat wel moet. 20.Vraag je huisarts of specialist om doorverwijzing naar een ergotherapeut die is geschoold in het toepassen van de Activiteitenweger 3 : Deze methode is gericht op behandeling en niet op beoordeling, maar kan daarvoor wel nuttige informatie opleveren. De uitkomst van deze methode kan voor de bedrijfs- of verzekeringsarts meer gewicht krijgen als de bevindingen van een ergotherapeut onderschreven worden door een arts, bijvoorbeeld revalidatiearts of andere behandelend arts. 21.Overweeg door middel van een van de volgende onderzoeken meer informatie over je duurbelastbaarheid te krijgen: o Neuropsychologisch onderzoek. Dit moet hiervoor een mentaal duurbelastbaarheidsonderzoek zijn o Inspanningsonderzoek o Functional Capacity Evaluation (FCE) 22.Tips voor aanpassingen i.v.m. werk- en rusttijden: o Probeer een evenwicht te zoeken tussen inspanning, rust en ontspanning. Alleen werken en rusten om weer te kunnen gaan werken, kan je klachten verergeren, met uitputtingsverschijnselen als gevolg. o Vooral de eerste maanden na werkhervatting kunnen extra vermoeiend zijn omdat je belastbaarheid weer opgebouwd moet worden. Je kunt hiermee rekening houden door in je agenda meer tijd vrij te houden. o Neem geregeld een korte pauze. Soms kunnen veel korte pauzes, verdeeld over de dag, vermoeidheid en andere klachten beter uitstellen of voorkomen dan enkele lange pauzes. 3 Activiteitenweger : De Activiteitenweger is een methode waarmee de belasting over een hele dag overzichtelijk, objectief en meetbaar gemaakt wordt. De methode is bedoeld als hulpmiddel om een energiebalans te vinden en indien mogelijk de belastbaarheid op te bouwen. Bij gebruik van de Activiteitenweger wordt de belasting omgezet in punten, waardoor deze meetbaar wordt. Deze methode is ontwikkeld in Meander Medisch Centrum in Amersfoort, maar in het hele land hebben veel ergotherapeuten een scholing Activiteitenweger gevolgd. Zie de lijst op Verwijzing is mogelijk door een huisarts of specialist. 8

9 9 o Probeer lichamelijke en geestelijke activiteiten af te wisselen; zo kun je het soms langer volhouden. o Vermijd dubbeltaken, bijvoorbeeld iets opzoeken op de computer en tegelijkertijd overleggen met een collega. o Neem bij problemen om je werk vol te houden tijdig contact op met de bedrijfsarts. Je kunt met hem bijvoorbeeld spreken over de arbeid-rust verhouding, werkverdeling, risicofactoren op de werkplek, zonodig over minder belastend werk of minder uren. o Er zijn ergonomische computerprogramma s die automatisch rustmomenten, of momenten om het soort activiteit af te wisselen, voor je inbouwen. (Ook een kookwekker is hiervoor bruikbaar) o Aanpassing reistijd: Lange reistijden van en naar het werk kunnen erg vermoeiend zijn. Een oplossing kan zijn om buiten de spits te reizen. Dit brengt meer rust en als je met de trein reist hoef je niet te staan. 23.Bel met het advies- en meldpunt ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid als je het een en ander nog een keer met een adviseur wilt bespreken. 9

10 10 Bijlage 1 Registratie dagelijkse activiteiten In onderstaande schema kun je invullen hoeveel tijd je per dag besteed aan activiteiten, rust, slaap, persoonlijke verzorging en maaltijden. Wanneer je slechtere dagen hebt die duidelijk verschillen van je gemiddelde dagen, vul dan voor beide soorten dagen een schema in. Ter vergelijking kun je ook nog een schema invullen voor een dag voordat je (gedeeltelijk) uitviel door ziekte. In de linkerkolom de tijdsduur invullen, in de tweede kolom activiteiten en contacten beschrijven. Kolom effecten: invullen indien van toepassing. Overige kolommen: aankruisen indien van toepassing. Datum: Tijd (van... tot...) Activiteit/contact Rust Slaap maaltijd zelfverzorging effect (klachten, gevoelens) uur Dit was een werkdag/vrije dag.* Dit was een gemiddelde/slechtere/betere* dag. Over een langere periode (bijv. een half jaar): gemiddelde dagen:... %, slechtere dagen:... %, Betere dagen:... % *doorhalen wat niet van toepassing is Eventuele opmerkingen: 10