T Groene licht. Begeleiding voor hoogsensitieve volwassenen en kinderen

Transcriptie

1 T Groene licht Begeleiding voor hoogsensitieve volwassenen en kinderen

2 2015 Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 2 / 14

3 HSK Opvoeding & Onderwijs Kirsten Lamsma 2015 Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 3 / 14

4 Voorwoord Hallo, mijn naam is Kirsten Lamsma en ik begeleid volwassenen en kinderen die over de prachtige gave van hoogsensitiviteit beschikken. Dat het leven door deze gave er voor jou wat anders uit komt te zien, is één ding wat zeker is. Niet iedereen in je omgeving snapt misschien dat de dagelijkse gang van zaken, maar ook bijzondere momenten, op jou een grotere impact hebben als op hen. Maar als je weet hoe je er mee om kunt gaan dan zal het leven je een stuk meer toelachen en zal je merken dat jouw bijzondere karaktertrek je tot een uniek persoon maakt. Ook voor hoogsensitieve kinderen is het best moeilijk om mee te komen in de wereld van nu. Het lijkt wel alsof de druk oneindig hoog is. Er word veel van je verwacht zowel op school als thuis en in het sociale leven. Een hoogsensitief kind heeft veel oog voor detail, is scherp en hoort altijd alles. De verwerkingstijd van informatie gaat bij dit kind dan ook wat langzamer. Omdat we in een haastige wereld leven kan het soms lijken alsof je kind anders is dan andere kinderen. Op, bijvoorbeeld, school kan dit kan leiden tot verkeerde diagnoses, zoals je kind is traag, lastig, agressief, passief etc. In dit ebook wil ik je meenemen in de wereld van het hoogsensitieve kind. Geen kind is hetzelfde dus ik zal niet zeggen dat dit boek de waarheid spreekt. Wel is het een handige leidraad, voor ouders en leerkrachten, vol met tips die je kunnen helpen bij het begeleiden van je hoogsensitieve kind. Ik hoop dat je er je voordeel mee kan doen. Veel leesplezier Kirsten 2015 Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 4 / 14

5 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1. Wat is hoogsensitiviteit? Gedragskenmerken HSK Test of je kind hoogsensitief is... 8 Hoofdstuk 2. Het opvoeden van je hsk Hoe ziet mijn kind de wereld Tips om je kind het beste tot zijn/haar recht te laten komen. 11 Hoofdstuk 3. Je hooggevoelige kind in het onderwijs De invloed van verbaal en non-verbaal gedrag van de leerkracht Tips en trucs voor de leerkracht om het kind goed te begeleiden op school Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 5 / 14

6 Hoofdstuk 1 Wat is hoogsensitiviteit? Defenitie hoogsensitief: Hoogsensitiviteit of hooggevoeligheid is een intolerantie van het zenuwstelsel door het bovengemiddeld gevoelig zijn voor prikkels en signalen van buitenaf. Een hoogsensitief kind ( hiera te noemen als hsk) is zich over het algemeen sterker bewust van zijn omgeving. Geluiden, geur, stemmingen van andere personen en oog voor detail zijn vaak boven gemiddeld bij een hsk. Door de vele prikkels van buitenaf, zal een hsk zich sneller uitgeput of overprikkeld voelen. Dit kan zich op meerdere manieren uiten. Later in de boek ga ik hier dieper op in. Als hoogsensitief persoon ( hsp) ben je net zo uniek als ieder ander mens maar dan met een sterker ontwikkeld 6 e zintuig. Er zijn veel verschillende onderwerpen die besproken kunnen worden als het gaat om hoogsensitiviteit. Opvoeding, liefde, werk, sociale contacten en ga zo maar door. Over het algemeen voelen hoogsensitieve personen zich meer aangetrokken tot het spirituele en kunnen zij vaak het idee hebben om hier op aarde te zijn om een "hoger doel" te dienen. Omgevingen waar het erg druk is, zijn voor de gemiddelde hoogsensitieve persoon niet altijd even leuk. Denk aan drukte tijdens festivals, koningsdag of winkelen in een drukke stad. De rijen voor de kassa's zijn eindeloos! Wij zullen er sneller voor kiezen om online te shoppen of een rustigere doordeweekse dag te kiezen zodat we niet echt last hebben van deze prikkels. Dan de opvoeding voor degenen met kinderen. Ben je hoogsensitief en/of heb je een hoogsensitief kind? Dan vraagt dit én van jou én van je kind veel. Als ouder ben je verantwoordelijk voor je kind maar ben je een HSP dan heb je waarschijnlijk ook nog de neiging om alles perfect te willen doen. Geloof me, daar heeft je kind maar jijzelf ook geen baat bij. Geduld, begrip en onvoorwaardelijke liefde. Dat is wat je nodig hebt. Fouten?? Ja die ga je zeker weten maken maar probeer er van te leren in plaats van jezelf op je kop te geven. Niemand krijgt een kind met gebruiksaanwijzing. Ook niet de ouders die zonder hoogsensitiviteit leven. Hoogsensitiviteit is ook niet per persoon te benoemen. Waar de één last heeft van licht, kan de ander veel meer last hebben van drukte. Ieder mens is verschillend dus valt het niet over één kam te scheren Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 6 / 14

7 1.2 Gedragskenmerken hoogsensitief kind. Steeds meer ouders komen tot de ontdekking dat hun kind gevoeliger is als een ander. Waar de één kan ervaren dat haar kind rustig en teruggetrokken is, merkt de ander dat haar kind veel drukker is. Dat terwijl beide kinderen daar heel vermoeid van kunnen raken. Door je omgeving en ook door de scholen worden deze kinderen nogal eens als heel "verlegen" of "lastig" bestempeld. Maar erkennen en herkennen zij hoogsensitiviteit wel? Het betreft een aangeboren karaktereigenschap. Het is dus geen stoornis of anderzins. Zo'n 15% - 20 % van de bevolking heeft deze karaktereigenschap. Gelijk verdeeld over jongens en meisjes. Binnen deze 15% - 20% is ook nog een zeer belangrijk onderscheid te maken namelijk: - 70% is introvert: Rustig, gevoelig, veel indrukken opdoen, waarnemen en zal zich in een drukke situatie sneller terugtrekken. Zij worden vaak als verlegen bestempeld. - 30% is extravert: Je zou kunnen zeggen dat deze kinderen de drukte ofwel de "prikkels" opzoeken en zich zelf hierdoor verder kunnen ontwikkelen. Echter, als deze kinderen teveel drukte hebben of verveeld zijn dan zullen ze net zo moe kunnen zijn als het introverte kind. Ze zijn dan overgestimuleerd. Dit kan resulteren in de volgende gedragskenmerken: - Stil, teruggetrokken - Moe of vermoeidheid - Clownesk gedrag - Driftbuien en/of woede aanvallen - Niet in slaap kunnen vallen na een drukke dag 2015 Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 7 / 14

8 1.3 Test of je kind hoogsensitief is. Beantwoord de vragen met JA als deze enigszins opgaat of gedurende een langere periode in het verleden opging. Antwoord met NEE als het niet speciaal of helemaal niet opgaat voor je kind. (Bron test: Psychologe Elaine Aron) Mijn gevoelige kind: 1.Schrikt snel 2.Heeft last van kleren die kriebelen, naden in sokken of kledingmerkjes prikken op de huid 3.Houdt over het algemeen niet van grote verrassingen 4.Leert meer van een vriendelijke terechtwijzing dan een strenge straf 5.Lijkt gedachten te kunnen lezen 6.Gebruikt moeilijke woorden voor zijn/haar leeftijd 7.Ruikt elk vreemd geurtje 8.Heeft een scherpzinnig gevoel voor humor 9.Lijkt zeer intuïtief 10.Is moeilijk in slaap te krijgen na een opwindende dag 11.Heeft moeite met grote veranderingen 12.Wil zich verkleden als zijn/haar kleren nat of zanderig zijn geworden 13.Stelt veel (waarom) vragen 14.Is een perfectionist 15.Heeft oog voor het verdriet van anderen 16.Houdt meer van rustige spelletjes 17.Stelt diepzinnige, beschouwende vragen 18.Is zeer gevoelig voor pijn 19.Kan slecht tegen een luidruchtige omgeving 2015 Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 8 / 14

9 20.Heeft oog voor detail (iets op andere plek, verandering aan iemands uiterlijk e.d.) 21.Kijkt eerst of het veilig is alvorens ergens in te klimmen 22.Presteert het best wanneer er geen vreemden bij zijn 23.Beleeft de dingen intensief Evaluatie van de HSP test Tel nu het aantal keren dat je de vragen met Ja hebt beantwoord bij elkaar op punten Je hebt waarschijnlijk geen HSK (Hoog Sensitief Kind), hoewel dat niet met 100% zekerheid te zeggen is. Als er bijvoorbeeld twee items heel erg waar zijn voor jou kan het zijn dat je kind alsnog hoogsensitief is punten Je kind is zeer waarschijnlijk hoogsensitief (HSK). Hij/zij is gevoeliger voor nuance verschillen (merkt meer op) dan de meeste andere kinderen Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 9 / 14

10 Hoofdstuk 2 het opvoeden van je hsk. Je kind wordt niet geboren met een gebruiksaanwijzing. Over het algemeen voeden we op naar onze eigen maatstaven en op basis van onze eigen intuitie. Als je een hoogsensitieve ouder bent zul je bijna altijd handelen vanuit je gevoel. Goed nieuws! Jij weet het als ouder het beste voor je kind. Vertrouw daar ook op! Dit wil niet zeggen dat je af en toe eens om hulp mag vragen want een kind opvoeden is de zwaarste baan ter wereld. Het gaat 24 uur per dag door zonder dat je pauze hebt. 2.1 Hoe ziet mijn kind de wereld? Het valt op dat de wereld voor je kind als heel druk kan worden ervaren. Met het gebruik van social media, de druk vanuit school ( cito toetsen bijvoorbeeld) krijgen ze vreselijk veel prikkels binnen. Dit begint al in de kleuterklassen. Deze kinderen zijn vaak (niet altijd) beelddenkers. Ze zijn zeer creatief en hebben hun eigen manier om informatie te verwerken. Ze zijn zich niet bewust van het feit dat ze dit op een andere manier doen dan de niet hoogsensitieve kinderen. Het is dan ook erg gevaarlijk om er een label op te plakken. Je wilt niet dat je kind zich anders gaat voelen dan de rest. Dat is ook helemaal niet nodig. Ieder kind is uniek. Het woord hoogsensitief kan ook als label worden ervaren en zou ik dan ook niet op een kind willen plakken. Ik schrijf er wel op deze manier over zodat het voor iedereen duidelijk is dat het hier niet om een stoornis gaat maar dat je kind wel een baat heeft bij een bepaalde benadering. Met als reden dat het zich juist niet anders gaat voelen maar gewoon kind kan zijn. Het hsk heeft vaak een grote fantasie maar kan op sommige momenten ook heel diep en bijna volwassen over dingen praten Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 10 / 14

11 2.2 Tips om je kind het beste tot zijn/haar recht te laten komen. 1) Structuur en regelmaat: Probeer over het algemeen niet te veel af te wijken van de dagelijkse structuur. Dit zorgt namelijk voor overprikkeling bij je hsk. Waardoor onrust ontstaat in hoofd en lichaam. Vaste tijdstippen zorgen voor rust. Denk hierbij aan hoelang je je kind laat spelen, etenstijd, rustmomenten etc. 2) Geduld en aandacht: Als je kind overprikkeld is, dan zijn geduld en aandacht zeer belangrijk. Probeer nooit boos te worden op je hsk want daar raakt hij alleen maar meer overprikkeld van. Kalmte straalt uit naar je kind en daar kan hij ook zelf weer de rust door vinden. Veel liefde en aandacht voor je kind is erg belangrijk. Hierdoor krijgt hij zelfvertrouwen en voelt hij zich beter. 3) Lekker naar buiten! : Ga eens lekker wandelen (of fietsen). Een kind voelt zich altijd verbonden met de natuur. Op welke manier dan ook. Even samen je hoofd leegmaken met een heerlijke wandeling door de weilanden, het bos of het strand. Rust is altijd te vinden in de natuur. Daara voelt je kind zich weer energieker, en jij ook natuurlijk. 4) Voeding: Probeer de voeding die je binnen je gezin eet, zo puur mogelijk te houden. Je kind geeft vaak zelf wel aan waar hij behoefte aan heeft. Geef bijvoorbeeld je kind een keuze. Dan bedoel ik niet zet hem 2 zakken chips, snoep en fruit voor. ( Die keus is makkelijk gemaakt voor je kind) maar zet hem 4 verschillende soorten fruit voor. Je kind zal blij zijn dat hij zelf mag kiezen en jij bent blij dat er wat gezonds naar binnen gaat. Win / Win! Daarnaast zitten in pure voeding geen toevoegingen. Die toevoegingen willen namelijk nogal eens een last veroorzaken voor ons energiepeil en innerlijke rust. 5) Ontspanning: Voor hsk kunnen dagen door bijvoorbeeld school erg druk zijn. Zorg er voor dat je kind zijn ontspanning krijgt. Je kunt hierbij denken aan "stilte spellen" yoga, wandelen of activiteiten waarvan je weet dat je kind ervan tot rust komt. Zo zullen ze hun energie beter over de dag kunnen verdelen en zijn ze zelf energieker en meer ontspannen in de omgang Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 11 / 14

12 Hoofdstuk 3 Je hsk in het onderwijs - Jouw kind is wel heel erg stil - Niet echt een sociaal kind hé? - Je kind heeft veel last van driftbuien, gaat alles wel goed thuis? - Als ik jou was zou ik je kind eens laten testen op ADHD. - Jouw kind is net een clown af en toe. Komen deze opmerkingen je ook zo bekend voor? Tegenwoordig zijn de klassen vaak erg groot en is er maar weinig ruimte en aandacht voor kinderen met hoogsensitiviteit. Vaak worden ze dan bestempeld als verlegen of lastig. Dat is jammer want uit onderzoek ( bron: Elaine Aron) blijkt dat er toch steeds meer kinderen komen die extra gevoelig zijn. Over het algemeen zullen deze kinderen, of ze nou introvert zijn of extravert, behoefte hebben aan een andere manier van lesgeven. 3.1 De invloed van verbaal en non-verbaal gedrag van de leerkracht. Zowel in de opvoeding als op school hebben deze kinderen geen baat bij een strenge straf wanneer ze niet luisteren of niet doen wat er van ze gevraagd wordt maar liever hebben ze dat ze met geduld toegesproken worden en willen ze uitleg. Een hoogsensitief kind kan door een "boze" juf of meester helemaal van slag raken. Dit is zeer van invloed op hun zelfvertrouwen. De gevoelige kinderen hebben vaak ook veel sneller door wanneer een juf of meester niet lekker zijn/haar vel zit. Zonder dat de leerkracht dit zelf door heeft, stralen ze dit uit en ook dit kan weer een uitwerking hebben op het hoogsensitieve kind Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 12 / 14

13 In het onderwijs wordt meestal auditief digitaal ( horen) les gegeven. Voor de meeste kinderen werkt dit uitstekend maar voor de beelddenkers, of hoogsensitieve kinderen is het een stuk lastiger leren. Zij vinden het prettiger om de lesstof visueel te krijgen. Ook is het fijn om de lesstof gedeeltelijk met bewegingslessen te krijgen. ( dans en spel vorm). Je hoeft dan niet de hele dag achter je bankje te zitten en naar de auditieve lesstof te luisteren. Dyslexie komt vaak ook voor omdat kinderen niet in woorden maar in beelden denken. Onder druk presteren is ook iets wat voor de meeste gevoelige kinderen niet werkt. Ze trekken zich terug of gaan juist "lastig" gedrag vertonen terwijl ze de leerstof makkelijk kunnen. Je mag je dan ook afvragen of een CITO toets een goede graadmeter is. ( met name voor de allerkleinsten) Het probleem op de scholen zit hem met name in het herkennen en erkennen van hoogsensitiviteit. Gaat de school werken vanuit het eigen beleid of is er ook ruimte voor kleine aanpassingen in het lesrooster, waardoor alle kinderen uiteindelijk goed kunnen meekomen en plezier zullen halen uit hun schooldag. 3.2 Tips en trucs voor de leerkrachten De leerkracht mag: - Gedragsproblemen niet in de groep aanpakken maar 1 op 1 - Waken voor pesten - Rustige plaats tijdens cito toetsen of andere spannende toetsmomenten - Kennis van kenmerken - Bewust van zijn taalgebruik, gezichtsuitdrukking en heeft een geduldige houding. - Congruent en geeft een consequente boodschap - Vaste structuur en zoveel mogelijk orde in de klas - De plaats van het kind overleggen in de klas - Afwisseling van inspanning en ontspanning. - Bijzondere gebeurtenissen of veranderingen op tijd aankondigen in de klas ( denk ook hierbij aan de spanningen rondom verjaardagen, sinterklaas etc.) 2015 Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 13 / 14

14 Meeste van bovenstaande genoemde tips zijn gelukkig een vanzelfsprekendheid voor de meeste leerkrachten. Het is uiteraard op alle kinderen in de klas van toepassing maar het effect hiervan is bij hoogsensitieve kinderen nog groter. Bedankt voor het lezen van mijn e-book. Mocht je nog vragen hebben dan mag je me altijd mailen op Of ga eens kijken op mijn website: Mijn e-book mag gedeeld worden Kirsten Lamsma hspbegeleiding-leeuwarden.nl 14 / 14