1 verschillende onderdelen en deelsystemen in een technisch systeem onderzoeken: de functies en de relaties ertussen toelichten;

Transcriptie

1 Programmeren met GameMaker Samenvatting Leeftijd jaar Vaardigheden abstraheren algoritme en procedure decompositie van het probleem Totale tijdsduur 135 Wil je graag je eigen computerspel maken? Tijdens deze workshop leren leerlingen om een computerspel helemaal zelf te ontwerpen en zo te programmeren dat het spel werkt zoals ze zelf willen. Ze leren een eerste, eenvoudig, spel maken met ruimte voor eigen ontwerp. Met deze basis kunnen ze achteraf ook thuis verder werken aan hun droomspel! Context Programmeren en computationeel denken worden steeds belangrijker. Via GameMaker worden deze onontbeerlijke vaardigheden op een speelse manier aangeleerd. Doelstellingen VVKSO Secundair onderwijs (A-stroom) Kerncomponenten van techniek De leerlingen kunnen 1 verschillende onderdelen en deelsystemen in een technisch systeem onderzoeken: de functies en de relaties ertussen toelichten; 9 met concrete voorbeelden uit techniek de rol illustreren van sturingen en regelsystemen in technische systemen; 10 technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen in verschillende toepassingsgebieden uit de wereld van techniek waaronder energie, informatie en communicatie, constructie, transport en biochemie. Techniek als menselijke activiteit De leerlingen kunnen

2 17 hulpmiddelen kiezen en inzetten in functie van het doel en het gebruik; 20 technische systemen realiseren in verschillende toepassingsgebieden uit de wereld van techniek waaronder energie, informatie en communicatie, constructie, transport en biochemie. Secundair onderwijs (B-stroom) Kerncomponenten van techniek De leerlingen kunnen: 1 verschillende onderdelen in een eenvoudig technisch systeem onderzoeken: de functies en de relaties ertussen toelichten; 2 onderzoeken hoe het komt dat een zelf gebruikt technisch systeem niet of slecht functioneert; 6 technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen in verschillende verkenningsgebieden1 uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw. Techniek als menselijke activiteit De leerlingen kunnen 8 een eenvoudig ontwerp aanvullen uitgaande van de vooropgestelde vereisten; 18 technische systemen realiseren in verschillende verkenningsgebieden1 uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw. Techniek en samenleving De leerlingen kunnen 19 aan de hand van voorbeelden illustreren dat een technisch systeem ontworpen en gemaakt is om aan behoeften te voldoen; Methodologie Part Beschrijving 1 Inleiding en voorbereiding In deze stap wordt de omgeving waarin het spel geprogrammeerd wordt, voorbereid. Timing 30 Bijhorende schermafdrukken zijn terug te vinden bij de downloads. Inleiding De lesgever laat een voorbeeldspel zien en vertelt dat de leerlingen dit gaan maken. Gedurende de hele workshop is het belangrijk het computationeel denken te benadrukken. De leerlingen moeten zelf het probleem opsplitsen in kleinere problemen om zo te komen tot de oplossing van het probleem. Tijdens de workshop worden de leerlingen door de lesgevers begeleid naar een trap maar de lesgevers gaan niet mee de trap op. Er is dus geen unieke oplossing van de oefeningen, elk kind kan op een andere manier het probleem aanpakken.

3 Kort overlopen wat de leerlingen gaan maken, kom samen met de leerlingen tot volgende punten: Zelf een doolhof bouwen Hierin loopt een mannetje in rond Je kan punten verdienen en verliezen bij voorwerpen bommen Software openen: Game Maker: logo met groene G Er komt een groen scherm open met reclame, dit mag weggeklikt worden. (Dit is voor de betalende versie met onder andere 3D spelletjes, maar de gratis versie is ook heel uitgebreid) Wat hebben we allemaal nodig in deze software om te kunnen bouwen? Begeleid leerlingen naar onderstaande antwoorden (bijv. wat zie je allemaal, wat is nog niet aanwezig in jouw wereld?, ) Een mannetje om te lopen Muren/blokjes om het doolhof te bouwen Bommen Voorwerpen om punten te verdienen Een achtergrond Deze 5 dingen gaan wij aanmaken: 1 background en 4 sprites Sprites aanmaken Laat leerlingen in het voorbeeld zelf zien dat sprites enkel afbeeldingen zijn en dat er daarmee alleen geen spel gebouwd kan worden. Sprites zijn dus de afbeeldingen die we nodig gaan hebben. Klik bovenaan op de knop Create a sprite (rood pacmanmannetje) Verander de naam bij Name in bijvoorbeeld Mannetje. Klik op Load Sprite om een sprite te kiezen op de pc. Deze staan in de Drive bij TWA Computers > Workshops > Game Maker > de aangemaakte groepsmap > Sprites Hier kunnen de leerlingen zelf een sprite kiezen. De rest is al juist ingesteld, dus OK drukken. Op deze manier kan je 1 of 2 sprites samen maken met de leerlingen, de rest doen ze zelf. De 4 sprites die aangemaakt moeten worden:

4 Mannetje : Een mannetje om te lopen Blokje : Muren/blokjes om het doolhof te bouwen Bommetje : Bommen, waarbij je punten af krijgt Voorwerpje : Voorwerpen om punten te verdienen Belangrijk is dat ze de verkleinwoorden gebruiken (zie later) Als deze af zijn kan er links op het scherm nagekeken worden of in het mapje Sprites de 4 aangemaakte sprites zitten met juiste afbeelding. Indien er een afbeelding vergeten is: dubbelklikken op de sprite en opnieuw kiezen voor load sprite. Indien er een sprite teveel gemaakt is: rechts klikken op de sprite en delete kiezen. Background aanmaken Werkwijze identiek aan sprites aanmaken, alleen moet je nu bovenaan klikken op Create a Background Room aanmaken Deze stap kan ook omgewisseld worden met de volgende stap (objects aanmaken). Als je aan de leerlingen vraag wat de volgende stap is, antwoorden ze meestal dat we nu alles moeten samenzetten. Dat is deze stap. Als ze antwoorden dat we nu die afbeeldingen (sprites) moeten gebruiken om echte voorwerpen te maken, kan je kiezen om eerst die stap te doen. Op die manier geef je hen nog meer het gevoel dat ze mee zijn. Het aanmaken van de room is eigenlijk een ruimte maken waarin gespeeld wordt. Wij maken voorlopig 1 room, dit wordt dan ook het eerste level. Klik bovenaan op Create a room (wit vierkantje) Namen instellen, doe je door op Settings te klikken o Name: Dit is de naam van de room, hier kan je best kiezen voor Level 1 (deze is niet zichtbaar tijdens het spel, vergelijkbaar met de namen van de sprites) o Caption for the room: Dit is de titel die zichtbaar is tijdens het spel, dit kunnen de leerlingen dus kiezen. Achtergrond kiezen, doe je door op Backgrounds te klikken. Hier heb je 2 keuzes: o Bij Color kan je de grijze kleur veranderen in een achtergrondkleur naar keuze. o Onderaan kan je no background vervangen door de eigen gekozen achtergrond door er op te klikken. Indien je deze kiest kan je ook kiezen om stretch aan te duiden of niet. (de afbeelding wordt dan uitgerokken ofwel verschillende keren naast elkaar geplaatst indien hij te klein zou zijn) Objects aanmaken

5 Aangezien de sprites enkel afbeeldingen zijn, moeten we hier eerst nog echte voorwerpen van maken om ze te kunnen plaatsen in de room en daarna te programmeren. Dit zijn de objects. Van elke sprite moeten we dus een object maken. Klik bovenaan op Create an object (blauwe bal) Bij Name vul je bij het eerste object Man in, dit is dus het object dat we maken van de sprite Mannetje. We mogen niet Mannetje kiezen omdat we namen nooit 2 keer mogen gebruiken. Daarom dat we eerder de verkleinwoorden gebruikten voor de sprites. Net daaronder veranderen we no sprite naar (in dit geval) Mannetje. Bij deze is ons eerder gemaakte sprite nu gelinkt aan dit object, waardoor het dit uiterlijk krijgt. We moeten nog 2 dingen instellen alvorens op te slaan: o Het vakje Visible staat automatisch aangevinkt. Dit wil zeggen dat dit object zichtbaar zal zijn. Dit is bij alle 4 objecten nodig, dus dit mag blijven staan. Je zou dit wel kunnen uitvinken als je bijvoorbeeld een geheime muur wilt bouwen. o Het vakje Solide staat automatisch uitgevinkt. Dit wil zeggen dat het object niet vast is. Hiermee bedoelen we dat dit object nooit in aanraking kan komen met ander objecten (botsen tegen een muur, een bom aanraken, ) Onze 4 objecten moeten dus wel Solide zijn, dus we mogen niet vergeten dit aan te vinken. Opnieuw kan er 1 object samen gemaakt word en de andere alleen. De 4 objecten die gemaakt moeten worden zijn dus Man met als sprite mannetje Bom met als sprite bommetje Voorwerp met als sprite voorwerpje Blok met als sprite blokje Als dit af is, kan opnieuw nagekeken worden of alles klopt door links in de mapjes te kijken of er nu 10 onderdelen aangemaakt zijn (4 sprites, 1 background, 4 objects en 1 room). Als dit klopt, kan het spel ook al een eerste keer opgeslagen worden: Links bovenaan kiezen voor File Dan kiezen voor Save as Dan naar het aangemaakte groepsmapje gaan: Bureablad > Drive > Workshops > aangemaakte groepsmap De leerlingen geven hun spel hun naam. Handig is om te vragen hun voornaam er in te zetten. De leerlingen slaan op. De lesgever slaat nog onmiddellijk niet op, op die manier verschijnen de spelletjes van de leerlingen op het grote scherm. Zo kunnen ze nagaan of alle spelletjes goed zijn opgeslagen.

6 Objecten in room plaatsen Nu alle onderdelen gemaakt zijn, kunnen we alles gaan samenvoegen: we gaan level 1 bouwen door alle objecten in onze room te plaatsen. We dubbelklikken op Level 1 om terug in onze room te zitten We gaan ons beeld mooi zetten om makkelijker te kunnen bouwen o Door te scrollen kan je het speelveld kleiner of groter zetten o Door te slepen of te klikken in het groot vak links onder kan je het speelveld verplaatsen o Belangrijk is dat alle vakjes van het raster goed zichtbaar zijn. Dan klikken we bovenaan (binnen het scherm van de room) op objects (als je daar nog niet zat) om de objecten te gaan plaatsen: o Als je klikt op het veld, zie je dat automatisch het laatst aangemaakt object verschijnt. Doe je dit per ongelijk, kan je het terug verwijderen door rechts te klikken en te kiezen voor delete. Als je meerdere keren geklikt hebt in het zelfde vakje, moet je ook meerdere keren deleten om alles weg te krijgen. (of kiezen voor Delete all objects under cursor ). o Je kan van object wisselen door links op het object te klikken en te kiezen welke je wilt plaatsen. o We beginnen met het plaatsen van de muren: Alle buitenste vakjes gaan we vullen met een object Blok, om een buitenmuur te krijgen zodat de andere objecten niet uit het speelveld kunnen uiteindelijk. Daarna kunnen we de binnenmuren bouwen door daar ook objecten Blok te plaatsen. Let wel dat je tussen 2 muren altijd 2 vakjes openlaat. Dit omdat een object meestal 1 vakje breed is en er anders heel moeilijk tussen geraakt. o Daarna plaatsen we ook 1 keer het object Man, 3 keer Voorwerp en 5 keer Bom. Dit worden de startposities van deze objecten. Spel testen Als ons spel volledig gebouwd is, gaan we het al een eerste keer testen. Dit doen we door bovenaan op Run the game (groene driehoek, play symbool) te klikken. Het spel opent zich, maar kan nog niet gespeeld worden. Want we hebben nog niets geprogrammeerd.

7 2 Programmeren spel Inleiding 15 Om het spel ook te laten werken, moeten we verschillende handelingen gaan programmeren: Ons mannetje moet kunnen bewegen in het spel om zich te verplaatsen Als we bij een muur komen moeten we daar niet doorlopen, maar terugkaatsen Als we bij een voorwerp komen moeten er 2 dingen gebeuren: o We krijgen punten bij o Het voorwerp verplaatst, zodat we dit opnieuw kunnen gaan zoeken Als we bij een bom komen, moeten er ook 2 dingen gebeuren: o We krijgen punten af o Niet de bom, maar wijzelf verplaatsen Deze 4 handelingen gaan we een voor een programmeren. Na elke stap kan er getest worden of het werkt. Het programmeren gebeurt bij de objecten, daar vinden we 2 grote kolommen terug: Events en Action, belangrijk is dat de leerlingen het verschil tussen deze 2 goed kennen alvorens te programmeren: Event : dit zijn gebeurtenissen in het spel, de momenten waarvoor je iets wilt programmeren. Als je op het knopje pijl naar boven drukt, wil je bijvoorbeeld dat er iets gaat gebeuren. Het drukken op dat knopje is in dit voorbeeld dan het event. Een ander voorbeeld van een event kan de botsing van de man met een blok zijn. Want je wilt dat daar iets op volgt, dit is de gebeurtenis (het event) waarvoor we iets willen programmeren. Actions : dit zijn de acties die volgen op de event. Dit moet er dus geprogrammeerd worden om te gebeuren nadat een event plaatsvindt. Als je op een pijltje gedrukt hebt, wil je bijvoorbeeld dat de man ook naar die richting beweegt. Het bewegen naar die richting is dan de actie. Kort samengevat: ALS. gebeurt (=event), DAN moet. gebeuren (=actie). Om te bepalen bij welk object we programmeren, moeten we de vraag stellen welk object de actie (niet het event!) moet uitvoeren.

8 3 Programmeren spel Bewegen in het spel 20 We willen dat de man in 1 van de 4 richtingen beweegt als we op 1 van de 4 pijltjes drukken, we hebben dus 4 events en 4 acties nodig: Event: het drukken op een knop op het toetsenbord Actie: de man beweegt in die richting Gekozen object: de man, aangezien hij de actie (het bewegen) uitvoert We doen 1 event samen: Dubbelklikken op man om dit object te openen Drukken op new event, onderaan de kolom events Een volgend scherm vraagt welk soort event, we kiezen voor keyboard omdat dit een event is waarbij het toetsenbord gebruiken Nog een volgend scherm vraagt welke toets op het toetsenbord, we kiezen up om als eerste de beweging naar boven te programmeren Bij dit event hoort natuurlijk ook een actie: Helemaal rechts staan allemaal blokjes om te programmeren, wij kiezen voor het eerste: Move fixed (pijltjes naar verschillende richtingen). Dit blokje slepen we naar de kolom actions Er verschijnt een scherm om dit in te stellen: o Bij Applies to staat Self aangeduid, dit wil zeggen dat het toegepast wordt op dit object zelf. Dit is bij ons altijd van toepassing, dus hier hoeven we niets te veranderen o Daaronder kunnen de we richting aanduiden bij directions, we kiezen voor het pijltje naar boven o Ook kunnen we hieronder de speed aanduiden, dit is de snelheid. 5 is een gemiddelde snelheid, de leerlingen kunnen zelf kiezen. o Ten slot is er nog een vakje relative, dat je kan aanduiden. Dit hoeven we hier niet te doen, maar komt later wel terug Op deze manier kunnen de leerlingen ook de andere 3 events en acties aanmaken: links (left), rechts (right) en beneden (down). Als ze dit gaan testen, gaan ze zien dat je wel nog door muren en ander objecten loopt. Dit moeten we nog verder programmeren. Ook kunnen ze nu nagaan of hun gekozen snelheid goed was en eventueel aanpassen.

9 4 Programmeren Terugkaatsen bij muren 20 Als man bij een blok (een muur dus) komt, moet hij terugkaatsen. Event: de botsing tussen man en blok Action: man kaatst terug Gekozen object: man, want hij kaatst terug en voert dus de actie uit Dit event en actie maken we samen: Open object man new event Nieuw scherm met vraag welk soort event: dit is een ander soort event, een botsing. We kiezen voor Collision (2 pijlen die botsen). Nieuw scherm met de vraag waarmee er gebotst moet worden: blok. Ook een andere actie als daarnet: Bounce (pijl die terugkaatst). Hier hoeven we niets verder in te stellen. Dit kan opnieuw getest worden. 5 Programmeren Acties bij gevonden voorwerpen 20 Als we bij het voorwerp komen, willen we dat er 2 dingen gebeuren: Er komen punten bij Het voorwerp verplaatst naar een willekeurige plaats zodat we er opnieuw achteraan kunnen gaan We moeten nu dus 2 acties gaan programmeren bij 1 event! Event: de botsing tussen man en voorwerp Actions: o Punten bij o Voorwerp verplaats naar willekeurige positie Gekozen object: voorwerp, aangezien hij de actie uitvoert. Dus niet man, hij voert geen actie uit in dit geval. Deze doen we opnieuw samen, dit is de laatste. Hierna gaan de leerlingen de acties bij de bom zelf programmeren. Als dit goed benadrukt wordt, weten de leerlingen dat ze bij deze goed moeten opletten,

10 want dit is vergelijkbaar met de bom. Het object voorwerp openen new event Opnieuw kiezen voor collision Kiezen voor botsing met man (Dus niet voorwerp, want dan zeg je eigenlijk: het voorwerp botst met het voorwerp ) Als eerste actie hebben we het blokje Jump to random (pijltje naar een vraagteken) nodig. Dit zorgt ervoor dat het object naar een willekeurige plaats springt. Hier hoeven we verder niets in te stellen. De tweede actie is niet zichtbaar bij de blokjes die je rechts ziet. Hiervoor moeten we rechts eerst een ander tabblad aanklikken: score Hier kiezen we voor het eerste blokje, set score, om een score in te stellen. In het scherm dat verschijnt kan je een nieuwe score intypen. Dit kunnen de leerlingen zelf kiezen. Heel belangrijk is dat nu wel het vakje relative wordt aangeduid. Dit zorgt ervoor dat de nieuwe score niet zomaar verandert in het gekozen getal, maar dat het wordt opgeteld met de vorige score. De nieuwe score is dus relatief ten opzichte van de vorige, er wordt vergeleken met wat de score was. (Eerder kozen we om dit niet aan te duiden bij de speed van beweging, omdat dat ervoor zou zorgen dat de man sneller en sneller zou gaan elke keer je op dat knopje drukt) Dit kan opnieuw getest worden, als een voorwerp bereikt wordt, verandert de score bovenaan het scherm (naast de naam van het spel) en verplaatst deze naar een andere plaats. 6 Programmeren Acties bij bom 20 Deze doen de leerlingen dus zelf, het is vergelijkbaar met het vorige. Tips die je kan geven: Denk goed na wie de actie moet uitvoeren en waar je dus moet gaan programmeren Om punten af te trekken heb je een negatief getal nodig, dus een min ervoor zetten

11 7 Einde workshop en extra's Extra s 10 Als je merkt dat sommige of alle leerlingen al volledig klaar zijn en er is nog tijd over, kan je volgende onderdelen kort aanhalen waardoor de leerlingen nog wat kunnen uitbreiden: De room kan eventueel aangepast worden indien ze nodig vinden (muren anders zetten, meer bommen, andere startposities, ) De room kan ook groter gemaakt worden. Dit doe je door bij settings de breedte en hoogte aan te passen. Eventueel kunnen geluiden toegevoegd worden, hiervoor moet je nieuwe onderdelen aanmaken (sounds) en deze ook programmeren (in het tabblad main 1 vind je een blokje play sound ) Er kan een extra object aangemaakt worden met ander knoppen om te bewegen, zodat je met 2 tegelijk kan spelen op 1 toetsenbord. Einde van de workshop Op het einde van de workshop slaan de leerlingen hun spelletjes nogmaals goed op. Daarna krijgen ze de aangemaakte groepsmap mee naar huis. Indien ze zelf een USB-stick meebrengen kan je de map samen met hun kopiëren op hun USB-stick, anders kan je een adres vragen om het door te mailen via Wetransfer. Organisatie Materialen en voorbereiding Computer met GameMaker ( Map aanmaken Er wordt een mapje aangemaakt waarin alles staat wat de leerlingen nodig hebben en waar de leerlingen ook hun spelletjes in gaan opslaan. Deze mag gekopieerd worden en de naam aangepast naar de groep die komt. In dit mapje zit/komt te zitten: Sprites Backgrounds Voorbeeld Software: Game Maker Installer Link naar website: Game Maker Handleiding De spelletjes van de leerlingen Dit mapje krijgen de leerlingen ook achteraf mee naar huis (ofwel via USB-stick ofwel mailen via wetransfer) Computers aanzetten en nakijken

12 Per kind wordt 1 pc aangezet en nagekeken of Google Drive nog is aangemeld en dus synchroniseert. (belangrijk voor het opslaan van de spelletjes) Ook de lesgever pc en de beamer wordt aangezet. Begeleiding