Ondernemerschapsmonitor 2010 Achterhoek

Transcriptie

1 Ondernemerschapsmonitor 2010 Achterhoek Pagina 1 van 21

2 Colofon Uitgever: Kronenburgsingel 525 Postbus KZ Arnhem internet: Auteur: E.A.F. Hammink, beleidsmedewerker regiostimulering T (026) F (026) elmer.hammink@kvk.nl Voor vragen en/of opmerkingen kunt u contact opnemen met: J.E. van der Beek, beleidsadviseur ruimtelijke ordening en economisch onderzoek T (026) F (026) jan.vander.beek@kvk.nl Arnhem, februari Kamer van Koophandel voor Centraal Gelderland Het gebruik van cijfers en/of tekst als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. De aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten of andere onvolkomenheden in deze publicatie. Pagina 2 van 21

3 Samenvatting Het algemene beeld in de Achterhoek van 2010 ten opzichte van 2009 is als volgt: Het aantal startende bedrijven is in 2010 gestegen met 25,7% tot Vanwege de invoering van het nieuwe Handelsregister is (en wordt) de populatie vergroot. Veel organisaties die voorheen niet verplicht waren om in te schrijven, moeten zich nu wel registreren. Het gaat hier bijvoorbeeld om de vrije beroepen (b.v. artsen en notarissen) en (semi)overheidsinstanties. De nieuwe groep inschrijvers met name de zorg en cultuur - kent veel startende bedrijven. Er is derhalve sprake van een trendbreuk in de cijfers. In bijna alle sectoren neemt het aantal starters toe. Landelijk steeg het aantal startende ondernemingen met 18,1%. Hiermee ligt de toename lager dan die van de Achterhoek. Het aantal nieuwe nevenvestigingen en dochterondernemingen is afgenomen met 24,1%. Landelijk is de afname met 9,9% minder sterk. Het aantal opheffingen is gedaald met 16,1%. In nagenoeg alle sectoren is er sprake van een daling. Vooral de groothandel is hiervoor verantwoordelijk. Vorig jaar steeg het aantal opheffingen in deze sector fors. In Nederland steeg het aantal opheffingen met 8,0%. De aanwas van bedrijven is maar liefst met 51,8% gestegen in de Achterhoek. In vier sectoren is er sprake van een ruime verdubbeling van de aanwas. In Nederland bedroeg de aanwas slechts 11,5%. Het migratiesaldo (inkomende-vertrekkende bedrijven) is positief voor vijf gemeenten. Voor drie gemeenten pakt dit negatief uit. De gevolgen van de migratiecijfers op de werkgelegenheid zijn negatief voor de Achterhoek. De nieuwe inschrijfplichtige bedrijven maken 10,3% uit van het handelsregister in de Achterhoek. Pagina 3 van 21

4 Inhoudsopgave 1 Inleiding Starters Nieuwe nevenvestigingen en dochterondernemingen Opheffingen Saldo oprichtingen opheffingen (aanwas) Immigratie en emigratie Nieuwe inschrijfplichtigen Bijlagen...19 Pagina 4 van 21

5 Ondernemerschapsmonitor Achterhoek Inleiding De Ondernemerschapsmonitor Achterhoek brengt actuele ontwikkelingen in beeld die betrekking hebben op ondernemingen in de Achterhoek. Elk halfjaar, en aan het einde van elk kalenderjaar wordt het aantal starters, nieuwe dochterbedrijven/nevenvestiging, opheffingen en migraties onderzocht. In deze jaarrapportage worden de gegevens steeds zowel per jaar als op langere termijn weergegeven. Ook wordt een verdeling naar bedrijfssectoren gemaakt. De cijfers worden als totaal voor de gehele regio en per gemeente weergegeven. Tevens wordt een vergelijking gemaakt met de landelijke cijfers. Gebiedsindeling De Achterhoek bestaat uit de volgende 8 gemeenten: Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk. Leeswijzer De ondernemerschapsmonitor is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 komt de ontwikkeling van het aantal startende bedrijven aan de orde. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op de ontwikkeling van het aantal nieuwe nevenvestigingen en dochterondernemingen. Hoofdstuk 4 behandelt de opheffingen, waarna in het vijfde hoofdstuk de aanwas (totaal aantal oprichtingen minus opheffingen) besproken wordt. In hoofdstuk 6 wordt nader ingegaan op de immigratie- en emigratiecijfers en hoofdstuk 7 gaat in op de effecten van de nieuwe inschrijfplichtigen. Afgesloten wordt met de bijlagen. Pagina 5 van 21

6 2 Starters Ontwikkeling starters op de lange termijn Starters Achterhoek Na een lichte daling te hebben doorgemaakt in 2009, is er in 2010 weer sprake van een toename in het aantal starters in de Achterhoek. Het aantal starters bereikte in 2010 een hoogte van bedrijven. Dit betekent een stijging van 25,7% ten opzichte van de startende ondernemingen in De stijging van het aantal startende bedrijven kan voor een groot deel worden toegeschreven aan de invoering van het nieuwe Handelsregister. Met de invoering van het nieuwe Handelsregister op 1 juli 2008 is (en wordt) de populatie vergroot. Veel organisaties die voorheen niet verplicht waren om in te schrijven, moeten zich nu wel registreren. Het gaat hier bijvoorbeeld om de vrije beroepen (b.v. artsen en notarissen) en (semi)overheidsinstanties. De nieuwe groep inschrijvers met name de zorg en cultuur - kent veel startende bedrijven. Er is derhalve sprake van een trendbreuk in de cijfers. Startende bedrijven per bedrijfssector In onderstaande tabel zijn de starters weergegeven naar bedrijfssector: Starters per sector absoluut in % in % NL Landbouw en visserij ,1% 3,6% Industrie ,5% 30,9% Bouwnijverheid ,4% 11,2% Groothandel ,4% 12,7% Detailhandel ,9% 21,0% Horeca ,7% 25,5% Vervoer ,5% 28,9% Financiën ,0% 57,4% Adviesdiensten ,7% 17,1% Facilitaire diensten ,0% 23,5% Persoonlijke diensten ,8% 11,9% Algemene diensten ,3% 19,1% Totaal ,7% 18,1% Pagina 6 van 21

7 Kijkend naar de verschillende bedrijfssectoren dan neemt het aantal starters in alle sectoren, met uitzondering van de bouw, toe. Naast de verklaring van de invoering van het nieuwe handelsregister, kan ook gesteld worden dat men weer durft te ondernemen nu het einde van de crisis in zicht lijkt. De meest opvallende sector - die na lange tijd weer een groei laat zien - is de financiële dienstverlening. De enige daling van het aantal starters doet zich voor in de bouwsector. In vergelijking met Nederland is de stijging van het aantal starters in de Achterhoek groter. Landelijk stijgt het aantal startende bedrijven met 18,1% tegenover 25,7% in de Achterhoek. In de Achterhoek neemt het aantal starters vooral toe in de landbouw en visserij en in de groot- en detailhandel. Landelijk laat de transportsector een flinke stijging aantekenen. Top 10 branches startende ondernemingen Gezondheid en welzijn Kapper,schoonh.verz.,ov. Reparatie,postorders Economische diensten Groothandel Cultuur,recreatie Landbouw en visserij Bouwspecialismen Detailhandel non-food Automatiseringsdiensten Indien verder ingezoomd wordt op de branches in de Achterhoek, dan blijkt bovenstaande top 10 van toepassing waar de meeste starters zich bevinden. Dit beeld laat zien dat de opkomst van de zelfstandig zonder personeel (zzp er) zich verder doorzet. Zzp ers zijn vooral terug te vinden in deze top 10 (b.v. thuiszorg, verpleegkundige, kappers, cultuur, postorderbedrijven). Een andere branche die het goed doet is de detailhandel non-food. Het gaat hier voornamelijk om bedrijven die zich toeleggen op internetverkoop. Pagina 7 van 21

8 Startende bedrijven per sector naar gemeente Startende ondernemingen per sector % TOTAAL Algemene diensten Persoonlijke diensten Facilitaire diensten Adviesdiensten Financiën Vervoer Horeca Detailhandel Groothandel Bouw Industrie Landbouw Aalten ,8% Berkelland ,2% Bronckhorst ,3% Doetinchem ,5% Montferland ,2% Oost Gelre ,9% Oude IJsselstreek ,8% Winterswijk ,7% Totaal Achterhoek ,7% De meeste startende bedrijven in de Achterhoek bevinden zich in de grootste gemeente van de Achterhoek: Doetinchem. Het aantal starters in deze gemeente komt uit op 370. Het grootste deel van de startende bedrijven komt voor rekening van de dienstverlenende sectoren en de detailhandel. Traditioneel doet de bouw het goed, echter door de na-ijlende effecten van de economische crisis is dit getemperd. Na de gemeente Doetinchem zijn de meeste starters in de Achterhoek te vinden in de gemeente Berkelland. Montferland kent de hoogste procentuele stijging ten opzichte van het jaar Startende bedrijven per 1000 inwoners Startende ondernemingen per 1000 inwoners ,7 4,6 4,5 6,6 5,4 3,8 4,7 5,2 5,0 0 Aalten Berkelland Bronckhorst Doetinchem Montferland Oost Gelre Oude IJsselstreek Winterswijk Gemiddeld Het gemiddelde aantal startende bedrijven in de Achterhoek per 1000 inwoners komt uit op 5,0. Vorig jaar was dit nog 3,9. Inzoomend op de verschillende gemeenten dan scoort de gemeente Doetinchem het hoogst. In de gemeente Aalten is het aantal starters per 1000 inwoners gemeten het laagst. Pagina 8 van 21

9 3 Nieuwe nevenvestigingen en dochterondernemingen Ontwikkeling nieuwe nevenvestigingen en dochterondernemingen Oprichtingen Zoals bovenstaande grafiek laat zien, is het totaal aantal nieuwe nevenvestigingen en dochterondernemingen in 2010 scherp gedaald en komt het nu rond het niveau van uit. In 2009 werden 700 nieuwe nevenvestigingen/dochterondernemingen in het handelsregister ingeschreven. In 2010 is dit aantal gedaald naar 531. Dit komt neer op een daling van 24,1%. Deze daling wordt veroorzaakt door twee factoren. Enerzijds worden door de economische teruggang, simpelweg minder nevenvestigingen opgericht. Anderzijds is er een verandering waarneembaar in de structuur van het inrichten van een onderneming met haar onderliggende bv s. Deze verandering brengt met zich mee dat er minder dochterondernemingen (onderliggende bv s) worden opgericht. Ontwikkeling nieuwe nevenvestigingen en dochterondernemingen per bedrijfssector Oprichtingen per sector absoluut in % in % NL Landbouw en visserij ,1% -4,7% Industrie ,5% -10,4% Bouwnijverheid ,2% -27,4% Groothandel ,3% -5,9% Detailhandel ,5% 1,7% Horeca ,8% -3,1% Vervoer ,4% -8,9% Financiën ,5% 7,7% Adviesdiensten ,9% -23,9% Facilitaire diensten ,1% -9,4% Persoonlijke diensten ,2% -11,8% Algemene diensten ,6% -1,0% Totaal ,1% -9,9% In totaal is het aantal nieuwe dochterondernemingen/nevenvestigingen in 2010 met 24,1% gedaald ten opzichte van Landelijk is deze daling 9,9%. De richting van de toe- dan wel afname is redelijk hetzelfde te noemen tussen de twee gebieden. Echter de procentuele veranderingen verschillen dermate. De daling is in de Achterhoek duidelijk Pagina 9 van 21

10 sterker dan landelijke. In een drietal sectoren is het aantal nieuwe dochternondernemingen/nevenvestigingen in het ene gebied negatief en in het andere gebied positief. Dit geldt voor de horeca, detailhandel en de algemene dienstverlening. Oprichtingen per sector naar gemeente Oprichtingen per sector % TOTAAL Algemene diensten Persoonlijke diensten Facilitaire diensten Adviesdiensten Financiën Vervoer Horeca Detailhandel Groothandel Bouw Industrie Landbouw Aalten ,5% Berkelland ,4% Bronckhorst ,9% Doetinchem ,2% Montferland ,7% Oost Gelre ,1% Oude IJsselstreek ,2% Winterswijk ,0% Totaal Achterhoek ,1% De meeste nieuwe dochterondernemingen/nevenvestigingen zijn opgericht in de grootste gemeente in de Achterhoek, Doetinchem. Op de tweede plaats staat de gemeente Berkelland, gevolgd door de gemeenten Bronckhorst en Montferland. Nagenoeg alle gemeenten kennen een daling van de oprichtingen t.o.v Overige oprichtingen per 1000 inwoners Oprichtingen per 1000 inwoners ,9 1,6 2,5 1,9 1,7 1,7 1,3 2,1 1,8 0 Aalten Berkelland Bronckhorst Doetinchem M ontferland Oost Gelre Oude IJsselstreek Winterswijk Gemiddeld Zoals uit de bovenstaande grafiek blijkt ligt het gemiddelde aantal nieuwe nevenvestigingen/dochterondernemingen per 1000 inwoners in de Achterhoek op 1,8. Vorig jaar was dit nog 2,3. Van de 8 gemeenten in de Achterhoek zitten er vijf gemeenten onder en drie gemeenten boven dit gemiddelde. Het best scoort de gemeente Doetinchem. Het laagst scoort de gemeente Aalten. Pagina 10 van 21

11 4 Opheffingen Ontwikkeling opheffingen Opheffingen Na de piek van het aantal opheffingen in 2009, laat 2010 een daling zien van het aantal stoppende bedrijven. In het afgelopen jaar sloten bedrijven definitief de deuren. Dit betekent een daling van 16,1% ten opzichte van Ontwikkeling opheffingen per bedrijfssector Opheffingen per sector absoluut in % in % NL Landbouw en visserij ,3% 17,8% Industrie ,2% 0,6% Bouwnijverheid ,0% -0,1% Groothandel ,4% -4,8% Detailhandel ,9% 6,6% Horeca ,9% 9,9% Vervoer ,7% 6,0% Financiën ,1% 0,7% Adviesdiensten ,0% 12,0% Facilitaire diensten ,9% 9,0% Persoonlijke diensten ,8% 10,4% Algemene diensten ,7% 44,0% Totaal ,1% 8,0% Een plausibele verklaring ligt in het aantal opheffingen in de groothandel. Vorig jaar werden 124 vennootschappen die onderdeel waren van een internationale groothandel in vee, vlees en vleeswaren opgeheven. Hierdoor steeg het aantal opheffingen in deze sector fors. Dit jaar is het normale niveau opheffingen weer bereikt in de groothandel. Dit Pagina 11 van 21

12 resulteert in een sterke daling van het totaal aantal opheffingen. Echter, zonder de groothandel was het aantal opheffingen ook afgenomen, namelijk met 4,0%. In vergelijking met Nederland doet de Achterhoek het een stuk beter. Slechts in drie sectoren is er sprake van een toename van het aantal opheffingen. In Nederland is er slechts in één sector sprake van een afname van het aantal opheffingen. Landelijk nam het aantal opheffingen toe met 8,0%. Opheffingen per sector naar gemeente Opheffingen per sector naar gemeente % TOTAAL Algemene diensten Persoonlijke diensten Facilitaire diensten Adviesdiensten Financiën Vervoer Horeca Detailhandel Groothandel Bouw Industrie Landbouw Aalten ,0% Berkelland ,9% Bronckhorst ,1% Doetinchem ,2% Montferland ,0% Oost Gelre ,9% Oude IJsselstreek ,2% Winterswijk ,2% Totaal Achterhoek ,1% Van alle opgeheven bedrijven in de Achterhoek komt bijna een kwart voor rekening van de gemeente Doetinchem. In de gemeente Aalten is het aantal stoppende bedrijven het laagst. Berkelland is de enige gemeente in de Achterhoek waar het aantal opheffingen is toegenomen. Pagina 12 van 21

13 Opheffingen per 1000 inwoners Opheffingen per 1000 inwoners ,2 3,8 4,0 2,9 3,2 2,9 3,2 3,5 3,1 Aalten Berkelland Bronckhorst Doetinchem Montferland Oost Gelre Oude IJsselstreek Winterswijk Gemiddeld Het gemiddeld aantal opheffingen per 1000 inwoners komt in de Achterhoek uit op 3,5. Vorig jaar was dit 4,1. Deze indicator komt het hoogst uit in de gemeente Doetinchem. Het laagst is deze in de gemeenten Aalten en Bronckhorst. Pagina 13 van 21

14 5 Saldo oprichtingen opheffingen (aanwas) Ontwikkeling aanwas Aanwas Na de behoorlijke teruggang van de aanwas in 2009 zit de aanwas in 2010 weer op het niveau van In 2009 bedroeg de aanwas saldo van oprichtingen en opheffingen 649 bedrijven. In 2010 is dit aantal gestegen met 51,8% tot 985 bedrijven. Dit is het gevolg van de sterke stijging van het aantal startende bedrijven en de daling van het aantal opheffingen. De daling van het aantal dochterondernemingen/nevenvestigingen temperd de groei enigzins. Ontwikkeling aanwas per bedrijfssector Aanwas per sector absoluut in % in % NL Landbouw en visserij ,0% -16,2% Industrie ,6% 53,4% Bouwnijverheid ,0% 8,8% Groothandel ,8% 31,0% Detailhandel ,2% 35,3% Horeca ,2% 23,9% Vervoer ,9% 45,3% Financiën ,7% 87,5% Adviesdiensten ,8% -2,1% Facilitaire diensten ,5% 19,3% Persoonlijke diensten ,0% 3,9% Algemene diensten ,5% 6,8% Totaal ,8% 11,5% In vergelijking met Nederland is de procentuele toename van de aanwas in de Achterhoek zeer hoog. Landelijk neemt de aanwas toe met 11,5% vergeleken met de 51,8% toename in de Achterhoek. Wanneer gekeken wordt naar de diverse bedrijfssectoren in de Achterhoek dan zijn duidelijke verschillen waarneembaar. Op twee sectoren na is er sprake van een toename van de aanwas. In maar liefst vier sectoren is er sprake van een ruime verdubbeling van de aanwas. Pagina 14 van 21

15 Aanwas per sector naar gemeente Aanwas per sector naar gemeente % TOTAAL Algemene diensten Persoonlijke diensten Facilitaire diensten Adviesdiensten Financiën Vervoer Horeca Detailhandel Groothandel Bouw Industrie Landbouw Aalten ,1% Berkelland ,4% Bronckhorst ,8% Doetinchem ,7% Montferland ,7% Oost Gelre ,8% Oude IJsselstreek ,7% Winterswijk ,8% Totaal Achterhoek ,8% In de Achterhoek is de aanwas saldo van oprichtingen en opheffingen het positiefst in de grootste gemeente, Doetinchem. Met name de dienstverlenende sectoren en de detailhandel doen het erg goed in Doetinchem. Aalten is de gemeente met de kleinste aanwas, namelijk 48. Bronckhorst is de enige gemeente waar de aanwas afneemt. Aanwas per 1000 inwoners Aanwas per 1000 inwoners ,7 3,0 3,4 4,8 3,4 2,3 3,0 3,3 3,3 Aalten Berkelland Bronckhorst Doetinchem Montferland Oost Gelre Oude IJsselstreek Winterswijk Gemiddeld Kijkend naar de aanwas per 1000 inwoners dan blijkt het gemiddelde in de Achterhoek uit te komen op 3,3. Vorig jaar was dit 2,2. Het saldo van oprichtingen en opheffingen per 1000 inwoners loopt uiteen van 4,8 (gemeente Doetinchem) tot 1,7 (gemeente Aalten). Pagina 15 van 21

16 6 Immigratie en emigratie Immigratie en emigratie gemeenten in de Achterhoek, 2010 Immigratie Emigratie Saldo Werkgelegenheid Aalten Berkelland Bronckhorst Doetinchem Montferland Oost Gelre Oude IJsselstreek Winterswijk Totaal In bovenstaand overzicht staat het aantal (bestaande) bedrijven dat vertrokken is (emigratie) uit of zich hebben gevestigd (immigratie) in een bepaalde gemeente. Van de 8 gemeenten in de Achterhoek, zijn er 5 met een positief migratiesaldo en drie waarbij dit negatief uitpakt. Wat het saldo betreft zijn er onder de streep acht bedrijven bijgekomen in de Achterhoek door de migratie. Wat voor een gevolgen deze migratiestromen hebben op de werkgelegenheid staat ook in deze tabel weergegeven. Voor de Achterhoek pakt dit negatief uit met 388 werkzame personen. Slechts twee gemeenten, Doetinchem en Oude IJsselstreek, kennen een positieve uitwerking van de migratie op de werkgelegenheid. Pagina 16 van 21

17 7 Nieuwe inschrijfplichtigen In het recente verleden voor 1 juli 2008 was niet elke organisatie of bedrijf inschrijfplichtig bij de kamer van koophandel. Sinds de inwerkingtreding van de nieuwe Handelsregisterwet (NHR) is dit wel het geval. Sinds 1 juli 2008 zijn de nieuwe inschrijfplichtige groepen gefaseerd aangeschreven met het verzoek zich in te schrijven. De nieuwe inschrijfplichtige bedrijven maken 10,3% uit van het handelsregister in de Achterhoek. Deze groep nieuwe inschrijfplichtigen (NI) wordt niet tot de starters of overige oprichtingen gerekend, maar zijn opgenomen in de groep inschrijving door wetswijziging. De grootte van deze groep en enkele kenmerken van de groep worden in dit hoofdstuk inzichtelijk gemaakt. In de onderstaande tabel wordt de impact van het NHR inzichtelijk gemaakt. De nieuwe inschrijvingen in het NHR worden gespiegeld aan het aantal bedrijven op 1 januari In de tabel staan alleen de economisch actieve inschrijvingen vermeld. Dat tempert het beeld dat de impact van het NHR heeft maar het geeft wel de stand weer van het actieve handelsverkeer. (Onder economisch inactieven wordt de sector zakelijk beheer gezien, maar ook de Verenigingen van Eigenaars (VvE s), de overheid en kerken (die met het NHR inschrijfplichtig geworden zijn). Die zijn nu buiten beschouwing gelaten. Impact Nieuwe inschrijvingen Economisch actieve inschrijvingen van Totaal aantal inschrijvingen Verhouding tot per Landbouw en visserij ,7% Industrie ,8% Bouwnijverheid ,1% Groothandel ,2% Detailhandel ,6% Horeca ,9% Vervoer ,1% Financiën ,3% Adviesdiensten ,9% Facilitaire diensten ,3% Persoonlijke diensten ,8% Algemene diensten ,5% Zakelijk beheer ,2% Totaal ,3% Uit de tabel blijkt zowel in absolute als relatieve zin dat het NHR de grootste impact heeft op de sectoren algemene diensten en landbouw en visserij. Binnen de algemene diensten vallen veel eenmanszaken en maatschappen (praktijken van o.m. tandartsen, huisartsen, medisch specialisten, fysiotherapeuten, psychotherapeuten/-logen. Binnen de landbouw en visserij zijn het onder meer de volgende activiteiten; fokken en houden van melkvee, runderen, varkens en de akkerbouw. Ook andere dienstverlenende sectoren als de persoonlijke diensten (beoefening van podiumkunst, scheppende kunst/documentaire schrijvers en kappers), de adviesdiensten Pagina 17 van 21

18 (organisatie- en adviesbureaus, notaris- en advocatenkantoren, accountants-, belastingadvies- en boekhoudkantoren) en de facilitaire diensten (vertalers en tolken, fotografie, industrieel ontwerp en vormgeving) zijn door het NHR fors gegroeid. Een nadere analyse is gemaakt van het moment waarop de nieuw inschrijfplichtigen zich bij de kamer van koophandel hebben ingeschreven per sector. Hierbij valt op dat net na de inwerkingtreding van het NHR weinig bedrijven zich ingeschreven hebben. Vanaf 2009 zijn deze inschrijvingen goed op gang gekomen. Het jaar 2010 laat zien dat de piek voorbij is maar dat in het NHR nog steeds nieuwe inschrijvingen door de wetswijziging plaatsvinden. Nieuwe Inschrijvingen in de Achterhoek per jaar naar sector Landbouw en visserij Adviesdiensten Facilitaire diensten Persoonlijke diensten Algemene diensten Overig Pagina 18 van 21

19 8 Bijlagen 8.1 Verantwoording Voor een goede interpretatie van de cijfers in deze rapportage is het van belang kennis te nemen van onderstaande opmerkingen. De gegevens over starters, nieuwe dochterondernemingen/ nevenvestigingen, opheffingen, faillissementen en schuldsaneringen/surseances van betalingen zijn gebaseerd op mutaties in het Handelsregister. Omdat alle kamers van koophandel de mutaties registreren zijn ook landelijke cijfers beschikbaar. Dit maakt het mogelijk een zuivere vergelijking te maken tussen cijfers van Centraal Gelderland en het Nederlandse gemiddelde. Achterliggende motieven bij oprichting en opheffing worden niet geïnventariseerd. Wanneer we spreken over ondernemingen of bedrijven worden vestigingen bedoeld, dat wil zeggen alle ruimtelijk onderscheiden eenheden van ondernemingen. De groep zakelijk beheer (holdings, financieel beheer e.d.) is buiten beschouwing gelaten. Dit zijn voor het merendeel papieren vestigingen, waar geen concrete bedrijfsactiviteiten plaatsvinden. Niet alle ondernemingen waren inschrijfplichtig voor de Handelsregisterwet. Niet inschrijfplichtig waren: (semi)overheid, ondernemingen in de landbouw en visserij met als rechtsvorm de eenmanszaak en de vrije beroepen. Vanaf 1 juli 2008 is het Nieuwe Handelsregister (NHR) van kracht geworden en geldt wel een inschrijfplicht voor bovengenoemde sectoren. Er is geen ondergrens gesteld aan het aantal personen werkzaam binnen de onderneming. Dus ondernemingen waar één parttimer actief is (directeur/ eigenaar meegerekend), zijn ook in de cijfers opgenomen. 8.2 Verklaring van begrippen Starter Een nieuwe onderneming gevestigd door een ondernemer die nog geen onderneming drijft. Opheffing Het staken van de activiteiten door een onderneming. Nevenvestiging Een ondernemingsonderdeel (niet de hoofdvestiging), dat geheel of ten dele is ondergebracht in een gebouw waar duurzaam bedrijfsuitoefening van de onderneming plaatsvindt. Dochteronderneming Een dochteronderneming is een onderneming waarin een andere onderneming (de moederonderneming of moedermaatschappij) een controlerend belang heeft. Faillissement De toestand waarin een schuldenaar opgehouden is te betalen en op verzoek van zichzelf of van schuldeisers bij rechterlijk vonnis failliet is verklaard. Pagina 19 van 21

20 8.3 Sectorindeling Sectorindeling Sector Landbouw en visserij Industrie Bouw Groothandel Detailhandel Horeca Vervoer Financiën Branches Landbouw en bosbouw Visserij Delfstoffenwinning Voedingsmiddelen Textiel, lederwaren Houtindustrie Bouwmat. en glas Papierindustrie Uitgeverij, drukkerij Chemie en kunststof Basismetaal Metaalprducten Machines Electr.- en opt-app. Transportmiddelen Overige industrie Burg.-/utiliteitsbouw Infrastructuur Bouwinstallatie Bouwspecialismen Groothandel Detailhandel food Detailhandel non-food Reparatie, postorders Detailhandel auto Markt- en straathandel Hotels, pensions Kampeer-/vak. verblijven Restaurants, cafetaria Cafés Wegtransport Overig vervoer Post en communicatie Diensten t.b.v. vervoer Banken, verzekeringen Pagina 20 van 21

21 Adviesdiensten 1 Facilitaire diensten Persoonlijke diensten Algemene diensten Rechtsk.-/adm. Diensten Economische diensten Ingenieursbureaus Reclamebureaus Automatiseringsdiensten Onderzoek/ontwikkeling Verhuurbedrijven Milieubedrijven Schoonmaakbedrijven Uitzendb./beveiliging Fotografie, beurzen, ov. Onroerend goed Cultuur, recreatie Wasserij, stomerij Kappers, schoonh.v., ov Nutsbedrijven Overheid en onderwijs Gezondheid en welzijn Maatschappelijk org. 1 exclusief zakelijk beheer/holdings Pagina 21 van 21