Nieuwsbrief. BOSATEX. bodemsanering textielreiniging. December 2016

Transcriptie

1 Nieuwsbrief BOSATEX bodemsanering textielreiniging December 2016

2 bodemsanering textielreiniging nieuwsblad voor de textielverzorgingsbranche TEXTIELBEHEER Actualiteiten Planning 2017 In het laatste kwartaal van 2016 heeft Bosatex bij een groot aantal locaties de sanering opgepakt. Daarnaast is bij een groot aantal andere locaties de onderzoeksfase afgesloten en wordt met de sanering gestart in januari Zoals in de vorige nieuwsbrief is geschreven, is een periode aangebroken waarbij grotere en complexe locaties aan de orde zijn. Locaties waarbij ook het documentatietraject een intensiever, nog nauwkeuriger verloop kent. Alles is er op gericht om voor 1 april 2017 zo veel mogelijk locaties gedocumenteerd en waar mogelijk afgesloten te hebben. Kerstwens Wij wensen U en de uwen een bijzonder gezellig en feestelijke Kerst toe, alsmede veel voorspoed en een zakelijk gezond Bereikbaarheid secretariaat Het Bosatex secretariaat is beperkt bereikbaar tussen Kerst en Nieuwjaarsdag. Vanaf 2 januari as zijn wij weer normaal bereikbaar. Moderne Textielverzorging praktisch gedemonstreerd! Vrijdag 17 en zaterdag 18 maart 2017 Lavans te Helmond BOS A T E X Bosatex Informatie Bijeenkomst 17 maart 2017 Presentatie Bosatex Biografie; "Verkoop uw Pluim" Het afgelopen jaar is de uitvoering van de Bosatex regeling in een vergevorderd stadium gekomen. Alle nog lopende saneringen of voorbereidingen daartoe zijn gelijktijdig actief in behandeling genomen. Dit heeft er toe geleid dat de voortgang van de werkzaamheden fors zijn opgeschaald en de eerste fase van actieve Bronaanpak op vrijwel alle lokaties in opdracht kon worden gegeven. Presentatie Bosatex; "Verkoop uw pluim" Binnen 8 jaar na de start van de uitvoering van de Bosatex regeling in 2010, zijn 313 lokaties beoordeeld en actief in uitvoering genomen. Tot en met 2009 werd van een "schier onoplosbaar probleem" gesproken als het ging om de landelijke aanpak van VOCL bodemverontreinigingen. Dankzij de samenwerking van de diverse overheden, ingenieursbureau aannemers, deelnemers en vele deskundigen is het eerste deel van de klus vergaand geklaard. Het Bosatex bestuur heeft daarom besloten een boek samen te stellen dat de achtergronden, ervaringen, doelstellingen en het perspectief van de geplande uitvoering van de komende jaren in beeld brengt. Dit boek zal worden gepresenteerd tijdens een bijzondere branche bijeenkomst op 17 maart a.s., waarbij een informatief programma wacht, dat afgesloten wordt met een receptie. Deze bijeenkomst vindt plaats bij Lavans te Helmond tijdens het Laundry Experience Event Noteer deze datum alvast in uw agenda. De uitnodigingen zullen in februari van 2017 worden verzonden. 2 2

3 Bewonersavonden 2016 Wanneer een bewonersbijeenkomst Voor saneringen waar overlast voor de omgeving niet kan worden voorkomen zijn in 2016 zo n 15 bewonersbijeenkomsten georganiseerd. Doel hiervan is omwonenden op tijd te informeren over de voorgenomen werkzaamheden, de aanleiding daarvoor en de effecten hiervan op de omgeving. Voorbereidingen Bewonersbijeenkomsten worden in principe gehouden wanneer het onderzoek is afgerond en de aannemer voor de sanering is gecontracteerd. Op dat moment is duidelijk welke saneringsaanpak is gekozen, welke werkzaamheden dit met zich meebrengt en wat Bosatex en de aannemer doen om overlast voor de omgeving zo veel mogelijk te beperken. Dit betrof met name complexe en grote saneringen. In overleg met de desbetreffende gemeente en het Bevoegd Gezag (dezelfde partij), wordt vastgesteld in welk gebied uitnodigingen worden verstuurd. Gemiddeld genomen zijn ca. 100 uitnodigingen verstuurd. Deze uitnodigingen werden opgesteld in de vorm van een informatiebrief, waarin de sanering en de uit te voeren werkzaamheden op hoofdlijnen worden toelicht. Zo worden mensen, die niet in de gelegenheid zijn de bewonersbijeenkomst bij te wonen, toch geïnformeerd. De bewonersbijeenkomsten vonden in de avond plaats, in de nabijheid van de saneringslocatie of op het gemeentehuis van de desbetreffende gemeente. In sommige gevallen zijn naar aanleiding van de onderzoeksresultaten al een of meerdere bewonersbijeenkomsten georganiseerd. Op deze locaties waren naast verspreidingsrisico s ook blootstellingsrisico s aanwezig, waardoor direct maatregelen noodzakelijk waren en de omgeving daar zo spoedig mogelijk over is geïnformeerd. Ted de Jong aan het woord tijdens de bewonersavond in Zeist 3 3

4 Opbouw presentatie Voor de bewonersavonden zijn presentaties opgesteld die ingaan op de Bosatex regeling zelf, de verontreinigingssituatie op de desbetreffende locatie, de saneringsaanpak en de hiervoor uit te voeren werkzaamheden. Tevens werd ingegaan op de te verwachten overlast, en welke maatregelen zijn getroffen om de overlast voor de omgeving te beperken. Indien nog een beschikking aangevraagd moest worden op het NO en/of het SP, is kort de procedure toegelicht. De bewonersavonden werden geleid door Bosatex, door de bureaudirecteur, projectleider uitvoering en/ of de procesmanager. Veelal was ook de aannemer aanwezig en werd door de aannemer een toelichting gegeven op de uit te voeren werkzaamheden. Daarnaast was in de meeste gevallen een vertegenwoordiger vanuit de gemeente en/of het Bevoegd Gezag aanwezig. De presentaties werden afgesloten met informatie over het communicatietraject (waar de bewonersavond een onderdeel van is), zodat de omgeving ook weet over hoe gecommuniceerd wordt tijdens de uitvoering en waar men terecht kon met eventuele vragen. Na de presentaties was er volop ruimte voor vragen, die voor zover mogelijk door de aanwezige partijen worden beantwoord. In sommige gevallen waren de vragen dermate specifiek, dat hier later op terug gekomen moest worden. Daarnaast waren vragen en opmerkingen van aanwezigen aanleiding zijn om wijzigingen door te voeren in uitvoering. Voorbeelden hiervan zijn aangepaste werktijden of tijdelijk geen gebruik maken van aan- en afvoerroutes omdat deze in de ochtend of middag in gebruik bleken bij schoolgaande kinderen. Niels van Ras legt uit tijdens de bewonersavond in Hoensbroek 4 4

5 Documentatie en werkzaamheden Naast de uitvoering, opstart en nazorg van saneringen, is er de afgelopen periode ook hard gewerkt aan het documenteren van behandelde dossiers. Dit betrof de volgende werkzaamheden: Documenteren van locaties Afgemelde dossiers Afgemelde dossiers zijn de dossiers die zich voor 2009 wel hebben aangemeld, maar die geen deelnemersovereenkomst hebben getekend met Stichting Bosatex. Deze dossiers zijn wel bekeken en informatie is verzameld om vast te stellen of behandeling daadwerkelijk (nog) nodig was. Van deze locaties heeft Stichting Bosatex echter wel diverse gegevens en rapporten opgevraagd en ontvangen. Deze gegevens en rapporten zijn zorgvuldig onderzocht en gedocumenteerd. Op basis hiervan kon met instemming van de betrokken bevoegde overheid worden vastgesteld dat sanering niet (meer) aan de orde was. In de toekomst zijn deze gegevens ook eenvoudig in te zien. Dit documenteren is volgens een vast format gedaan. Geen Ernst, Ernst / Geen spoed locaties De locaties die beschikt zijn als Geen Ernst en Ernst, Geen spoed worden beide op dezelfde manier gedocumenteerd. Het enige verschil is dat er voor de locaties die beschikt zijn als Geen Ernst geen risicoreservering hoeft worden gemaakt. Voor de locaties Ernst, Geen spoed zijn op een uniforme wijze de kosten geraamd van een saneren met als doel dat na sanering geen sprake meer is van een geval ernstige bodemverontreiniging. Hiervoor is een uniforme ramingssystematiek ontwikkeld, waaraan ervaringscijfers van Bosatex en derden ten grondslag liggen. Van de met deze systematiek gecalculeerde bedragen wordt vervolgens zo locatiespecifiek mogelijk vastgesteld welk deel ervan gereserveerd moet worden voor toekomstige uitgaves voor onderzoek en/of sanering. Foto impressie Bosatex saneringen

6 Onderdeel van dit project is tevens de herbeoordeling van de Ernst, Geen spoed locaties. Als uit deze herbeoordeling volgt dat het waarschijnlijk is dat als gevolg van natuurlijke afbraak in 2016 geen sprake meer is van een ernstige bodemverontreiniging, dan wordt op de betreffende locaties een verificatie-onderzoek uitgevoerd. Voor 3 van de 7 van de locaties waar een dergelijk verificatie-onderzoek is uitgevoerd heeft dit tot nu toe geleid tot een bevestiging dat in 2016 de verontreiniging niet meer aanwezig is of als Niet ernstig beoordeeld werd. Spoed locaties De spoedlocaties worden op een soortgelijke manier als de Ernst/Geen Spoed locaties gedocumenteerd. Naast het documenteren van de beschikbare gegevens en rapportages en de risicoreservering (gebaseerd op de karakteristieken van de restverontreiniging die veelal is achtergebleven na de actieve sanering), worden voor deze locaties ook de afspraken vastgelegd die gemaakt zijn met diverse betrokkenen. Dit zijn zowel de deelnemer als het Bevoegd Gezag en/of de eigenaar en de buren van de (voormalige) stomerij. Het gaat hierbij om afspraken rondom de monitoring van het resultaat van de actieve fase, zoals de frequentie en duur van peilbuisbemonstering en te analyseren parameters. Dit omvat echter (onder andere) ook de afspraken over oplevering van tuinen en openbare ruimte, verwijder- en herstelwerkzaamheden na afronding van insitu saneringen, toegekende vergoedingen voor tijdelijk gebruik van percelen van derden en afspraken over communicatie naar de omgeving. Foto impressie Bosatex saneringen

7 Praktijkvoorbeeld: Emmen, Noorderstraat 9 Aard bedrijf Chemische wasserij Locatie Noorderstraat 9 te Emmen Bevoegd Gezag Gemeente Emmen Bodemverontreiniging De bodemverontreiniging bestaat uit vluchtige chloorkoolwaterstoffen VOCl. Er wordt voornamelijk PER aangetroffen. De afbraakproducten CIS en VC worden weinig tot niet aangetroffen. De verontreiniging is naar verwachting het gevolg van lozingen op de bedrijfsriolering. Er is echter geen eenduidige verontreinigingsbron in de grond aangetroffen. De grondwaterverontreiniging wordt verticaal aangetroffen in een bronzone achter het pand. De verontreiniging met PER reikt hier tot een diepte van ca. 15 meter minus maaiveld. Horizontaal is de PER tot ca. 300 meter verspreid. De afbraakprodukten CIS en VC zijn in geringe mate aangetroffen hetgeen betekent dat er beperkte biologische afbraak optreedt. Stand van zaken Nader grondwateronderzoek is in opdracht van Gemeente Emmen in 2010 uitgevoerd. Bosatex heeft in 2015 en 2016 aanvullend grondonderzoek uitgevoerd. Met de tot nu toe bekende onderzoekgegevens is voor Bosatex en Gemeente Emmen in voldoende mate bekend waar de verontreiniging zich bevindt. Bosatex heeft thans een aannemer geselecteerd die de uitvoering van de sanering op zich neemt. Het saneringsplan wordt op dit moment door de aannemer opgesteld, waarna het aan Gemeente Emmen wordt voorgelegd ter instemming. De sanering is gericht op biostimulatie d.m.v. het op meerdere plaatsen infiltreren van voedingsstoffen en bacteriën in de verontreiniging. Met de ter plaatse heersende grondwaterstroming worden de voedingsstoffen en bacteriën verspreid zodat de biologische afbraak leidt tot het saneren van de verontreiniging. De biostimulatie vindt gedurende 4 á 5 jaar plaats. De verwachte uitvoering zal begin 2017 kunnen plaatsvinden. Na de actieve maatregelen volgt nog een monitoringperiode, waarin periodiek het grondwater op kwaliteit wordt beoordeeld. Mogelijk dat het resterende gedeelte van de overige verontreiniging ook nog aanvullend wordt gesaneerd. Vooraanzicht pand van stomerij in Emmen 7 7

8 Praktijkvoorbeeld: Hoensbroek, Akerstraat Noord Aard bedrijf Voormalige Wasserij Locatie Akerstraat Noord Bevoegd Gezag Gemeente Heerlen Historie De wasserij Uniforma is vanaf ca tot medio 2016 operationeel geweest. De wasserij hield zich bezig met het reinigen en desinfecteren van textiel door middel van de oplosmiddel tetrachlooretheen (per) en trichlooretheen (tri). Aan de voorzijde van het bedrijfsgebouw bevond zich de winkel. De ruimte boven de winkel is in gebruik als woning. Op het achterterrein bevonden zich enkele bedrijfsgebouwen waar diverse reinigingsmachines waren opgesteld. Aanleiding sanering De aanleiding tot de sanering in Hoensbroek is dat de verontreiniging op deze locatie bepaalde verspreidingsrisico s met zich meebrengt. In verband met de beëindiging van het bedrijf, worden enkele bedrijfsgebouwen gesloopt. Aard verontreiniging De verontreiniging bestaat voornamelijk uit VOCl (met name reinigingsmiddel perchlooretheen) hoofdzakelijk in het grondwater; de grond zelf is plaatselijk sterk verontreinigd met onder andere VOCL. Omvang Op de locatie bevindt de bron (ook wel de kern genoemd) zich ter plaatse van een rioolput op het achterterrein. De grondverontreiniging is tevens op het voorterrein (parkeerplaats) aanwezig als gevolg van een defecte riolering. Daarnaast heeft de grondverontreiniging zich verspreidt naar de twee aangrenzende percelen. In totaal is er naar schatting over een oppervlakte van 600 m² een grondverontreiniging aanwezig en de totale omvang wordt ingeschat op circa 700 m³. Het grondwater is vanaf een diepte van 15 m-mv tot 25 m-mv verontreinigd en heeft zich verspreidt tot een grote grondwaterverontreiniging (> m³) tot over de grens van de gemeente Brunssum. Per jaar neemt de sterke verontreiniging met > m³ per jaar toe. Stand van zaken Voor de sanering van de verontreiniging is een saneringsplan opgesteld. Dit plan bestaat uit drie uit te voeren saneringstechnieken: 1. Een zeer effectieve en snelle methode door het ontgraven van de grondontgraving tot minimaal 2 m-mv om er voor te zorgen dat de bovengrond voldoet aan de saneringsdoelstelling. Tevens wordt hierdoor direct de kans op blootstelling 8 8

9 direct weggenomen als gevolg van het toepassen van een schone leeflaag. 2. Door een meest robuuste thermische aanpak van de onverzadigde zone van 2 tot 15 m-mv door het injecteren van hete lucht. Hierbij wordt de bodem zover opgewarmd dat de vluchtige en semi-vluchtige verontreinigingen uit de bodem overgaan in damp. Deze dampen worden afgezogen met een bodemluchtextractie en bovengronds behandeld in een zuivering. Door deze (snel werkende) in-situ saneringstechnieken wordt het gehele bodempakket compleet gesaneerd met warmte waarbij tot in de allerkleinste en allerlaatste bodemporie de verontreiniging effectief wordt verwijderd. 3. Een thermische aanpak van de verzadigde zone van 15 tot circa 21 m-mv door middel van In Situ Chemische Oxidatie (ISCO). Hierbij worden sterk oxiderende stoffen in de bodem gebracht die de verontreiniging direct en volledig chemisch afbreken Bijzonderheden Na het uitvoeren van binnenluchtmetingen en een drinkwateronderzoek op het bronperceel en de twee aaneengesloten percelen, is gebleken dat de bodemverontreiniging niet geleidt heeft tot risico s voor de volksgezondheid. Nadat de ontwerpbeschikking van het bevoegd gezag is ontvangen, is er voor alle belanghebbenden en omwonenden een presentatie-/informatieavond georganiseerd. Voordat de bodemsanering in uitvoering gaat, worden er diverse bedrijfsgebouwen gesloopt. Uit een inventarisatie is gebleken dat er sprake is van asbesthoudend materiaal in de gebouwen die onder asbestcondities verwijderd zullen worden. Voor het efficiënt uitvoeren van de sloop- en bodemsaneringswerkzaamheden en gezien de beperkte werkruimte en toegang tot het achterterrein, is een overeenkomst gesloten met de eigenaar van een aangrenzend braakliggend terrein. Dit terrein zal tijdelijk gehuurd worden voor opslag, aan- en afvoer van materialen en grond. De verwachting is dat medio januari 2017 begonnen wordt met de sloop en aansluitend. Aansluitend zal begonnen worden met het verwijderen van de verontreinigde grond en het aanbrengen en in gebruik nemen van het in-situ-saneringssysteem. De sloop en sanering zal gelijktijdig worden uitgevoerd met de (in opdracht van de gemeente Heerlen) rioolreconstructie in de openbare weg Akerstraat Noord aan de voorzijde van het bronperceel. 9 9

10 Praktijkvoorbeeld: ZEIST, Slotlaan 283 Aard bedrijf Chemische wasserij Locatie Slotlaan 283 te Zeist Bevoegd Gezag RUD Utrecht Bodemverontreiniging De bodemverontreiniging bestaat uit vluchtige chloorkoolwaterstoffen VOCl (PER, incl. de afbraakproducten CIS en VC). De verontreiniging is naar verwachting het gevolg van lozingen op de bedrijfsriolering. De verontreiniging wordt verticaal aangetroffen in een bron/bronzone onder het pand. De verontreiniging met VOCl reikt hier tot een diepte van ca. 50 meter minus maaiveld. Horizontaal is de bronzone tot ca. 150 meter verspreid tot voorbij de Antonlaan. De afbraakproducten CIS en VC zijn in geringe mate aangetroffen hetgeen betekent dat er beperkte biologische afbraak optreed. Stand van zaken Het nader bodemonderzoek is afgerond. Bosatex heeft een saneringsonderzoek opgesteld. Het saneringsonderzoek resulteert in een meest kosteneffectieve sanering die is gericht op de bron/ bronzone onder het pand. Echter, Bosatex wenst robuust en sober te saneren. De meerkosten voor het extra saneren van de horizontale bronzone (tot ca. 150 meter stroomafwaarts) vielen mee. Derhalve heeft Bosatex besloten een sanering uit te voeren waarmee de nazorg naar de toekomst zo veel mogelijk kan worden geminimaliseerd. Het saneringsplan is opgesteld. Beide rapportages zijn thans aan RUD Utrecht aangeboden voor de instemmingsprocedure. Aanvullend dient een uitvoeringsplan te worden opgesteld, hetgeen thans door de aannemer wordt opgesteld. De sanering is gericht op in-situ chemische oxidatie (ISCO) d.m.v. ozon en door biologische afbraak. De ISCO vindt gedurende 2 jaar plaats. De biostimulatie volgt daarna. De verwachte uitvoering zal begin 2017 kunnen plaatsvinden. Na de actieve maatregelen volgt nog een monitoringperiode van 5 jaar, waarin periodiek het grondwater op kwaliteit wordt beoordeeld. Ook deze stomerij bevindt zich in de binnenstad 10 10

11 Praktijkvoorbeeld: IJsselstein, Produktieweg 5 Aard bedrijf Wasserij / stomerij Locatie Produktieweg 5 te IJsselstein Bevoegd Gezag RUD Utrecht (Regionale Uitvoeringsdienst Utrecht) Korte samenvatting van de voorgeschiedenis en huidige stand van zaken Op de bedrijfslocatie in IJsselstein is in het verleden een bodemverontreiniging met PER ontstaan. PER is gebruikt als reinigingsmiddel in het bedrijfsproces van de wasserij / stomerij. Medio jaren 90 is een sanering gestart middels bodemluchtextractie en grondwateronttrekking. Deze sanering heeft niet geheel tot het gewenste en vereiste resultaat geleid. Na het stopzetten van de sanering eind 2012 is gedurende enkele jaren een grondwatermonitoring uitgevoerd. Daarnaast is een nader bodemonderzoek verricht. Uit deze gegevens is gebleken dat onder het pand nog twee zogenoemde bronzones ( noord en zuid ) aanwezig zijn, waar nog een sterke verontreiniging voorkomt. De verspreiding vanuit deze bronzones naar het grondwater treedt niet of nauwelijks optreedt, zo is geconcludeerd uit een monitoring eind Verklaring hiervoor is de ligging van de bronzone onder bebouwing (geen doorslag van inzijgend regenwater) in combinatie met natuurlijke afbraak). Stabiliteit van de bronzones in de toekomst kan echter op basis van deze gegevens niet worden gegarandeerd. Gezien de wens van de eigenaar van de locatie voor een robuuste en eindige oplossing wordt op beide bronzones een aanvullende sanering uitgevoerd. Saneringsaanpak en -doel Om de (mogelijke) nalevering vanuit de bronzones naar de pluim (verspreide verontreiniging via het grondwater) weg te nemen worden de hoge gehaltes PER in de bronzones zo ver mogelijk verwijderd. Daarna wordt met een meerjarige monitoring van het grondwater gecontroleerd of inderdaad uit de bronzones geen verspreiding van verontreiniging meer plaatsvindt en daadwerkelijk een stabiele eindsituatie is ontstaan. En een stabiele eindsituatie is het uiteindelijke doel van de sanering. Binnen de mogelijkheden die de locatie biedt (in gebruik zijnd bedrijfspand, bedrijfsproces moet zo veel mogelijk ongestoord door kunnen gaan) is dit ons inziens de meest robuuste aanpak die voorgesteld kan worden. Als saneringsaanpak voor bronzone noord is een robuuste aanpak voorzien met chemische oxidatie, bodemluchtextractie en als nabehandeling het stimuleren van de biologische afbraak door substraatdosering uitgewerkt. Voor bronzone zuid wordt uitgegaan van het verder stimuleren van de biologische afbraak door substraatdosering. Voor de chemische oxidatie is uitgegaan van een drievoudige overmaat aan te doseren hulpstoffen. De sanering wordt gefaseerd uitgevoerd: vooruitlopend op daadwerkelijke sanering, zijn de filters voor de bodemluchtonttrekking en dosering van hulpstoffen voor afbraak geplaatst. Met deze filters is de verontreiniging onder het bedrijfspand nauwkeuriger in beeld is gebracht om de efficiëntie van de sanering te kunnen optimaliseren. Planning Wij verwachten begin december 2016 het saneringsplan ter goedkeuring bij het bevoegd gezag (RUD Utrecht) in te dienen en hopen in het eerste kwartaal van 2017 te kunnen starten met de feitelijke sanering

12 BOSATEX Een hele zorg minder Stichting Bosatex Postbus GA Ophemert Tel.: +31(0) Fax: +31(0) Dit is een uitgave van Stichting Bosatex. Niets uit deze uitgave mag zonder vooraf gegeven schriftelijke toestemming van Stichting Bosatex worden gepubliceerd. Uit deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend