Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij nbbs 'Vrije School Driebergen' Plaats : Driebergen-Rijsenburg BRIN-nummer : 03ZE Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 15 februari 2011 Rapport vastgesteld te Utrecht op 30 maart 2011

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 13 pagina 3 van 13

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 15 februari 2011 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op de Vrije School Driebergen naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 20 november 2009 stelde de inspectie tekortkomingen vast in het onderwijsleerproces op de Vrije School Driebergen. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 18 februari De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft aangereikt. Management rapportage Vrije school Driebergen 4e kwartaal 2010 Document over samenstelling leerlingenpopulatie gemeente Driebergen. Trendanalyses februari 2011 Jaarplan Vrije school Driebergen Uitslagen toetsanalyses januari 2011 Periodeplannen Kleuterklas A Periode 2 + logboek Klas 6 Periode Meetkunde + + logboek +assessment Klas 1. Periode Taal 2 + logboek/dagboek Differentiatie werkplan klas 5 Differentiatie werkplan klas 4 Differentiatie werkplan kleuterklas groep B Toetsprotocol + toetskalender Verantwoordingskalender Document "anders evalueren en portfolio in de Vrije School Driebergen" Taalpilot (PO- raad) Zorgplan Oplegger voor aanpassingen aan het zorgplan om te komen tot nieuw zorgplan voor Management rapportage Vrije School Driebergen 27 september 2010 Trendanalyses september 2010 pagina 5 van 13

6 Voorbeeld van een Weekbericht aan ouders (1 november 2010 en 31 januari 2011) Voorbeeld van een maandbericht aan ouders (sept/ okt 2010 en april 2010) Onderdelen uit kwaliteitshandboek Urentabel voorbeelden ontwikkelingsperspectieven kwaliteitshandboek competentieprofielen Schoolbezoek, waarbij in een aantal klassen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in alle klassen. Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met de leraren. Een eindgesprek met de directie en het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, didactisch handelen, afstemming, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 13

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand pagina 7 van 13

8 Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen Kwaliteitsaspect 8 Zorg Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. pagina 8 van 13

9 Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 9 van 13

10 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de Vrije School Driebergen als voldoende en gaat over tot het basistoezicht voor de school. Ten opzicht van eerdere onderzoeken ziet de inspectie grote verbeteringen op het terrein van het onderwijs en leren. Deze verbeteringen leiden ertoe dat alle onderzochte indicatoren van het onderwijs en leren als voldoende zijn beoordeeld. Ook behaalt de school voldoende opbrengsten, zowel aan het eind van de basisschool, als op tussentijdse momenten. Daarnaast heeft de school de kwaliteitszorg op belangrijke onderdelen verbeterd, zodanig dat de inspectie daarbinnen slechts twee onderdelen benoemd die nog verbetering behoeven. Tijdens het onderzoek onderstrepen alle betrokkenen vooral de open en constructieve sfeer binnen het team en in de relatie tot het bestuur. Daardoor hebben de gezamenlijke inspanningen geleid tot succesvolle verbeteringen van de onderwijskwaliteit. Zo heeft de school belangrijke verbeteringen doorgevoerd in het volgen van haar leerlingen en het in kaart brengen van de opbrengsten. De opbrengstgerichtheid van de school is sterk toegenomen en de leraren ervaren daarvan ook de meerwaarde. Ook voor het bevoegd gezag is de school daarmee beter in beeld. De opbrengst- en ontwikkelingsgegevens van de leerlingen gebruikt de school door de dagelijkse lessen af te stemmen op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Het leerstofaanbod wordt nauwkeurig gepland. De schoolleider en intern begeleider bewaken of bij de planning van het aanbod alle kerndoelen voldoende aan bod komen. Ook is het didactisch handelen van de leraren versterkt. Veel nadruk is gelegd op het beschrijven van de leerdoelen. Dit gebeurt zowel in het aanbod als ook door de leerlingen duidelijker de lesdoelen vooraf te vertellen en nadien te evalueren of de doelen zijn behaald. Bij het evalueren of lesdoelen zijn behaald betrekt de school nadrukkelijk ook de mening van de leerlingen via assesments, peer-assesments en het portfolio. Dit alles heeft de school doorgevoerd met het behoud van de eigen identiteit en de verworvenheden en achtergronden van de vrije school gedachte. Daarmee heeft de school vorm gegeven aan de ambities van het bevoegd gezag een moderne vrije school te willen zijn, die het vrije school onderwijs verenigt met de eisen die de moderne maatschappij stelt aan het onderwijs. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De school brengt de ontwikkeling van de leerlingen aan het eind van de basisschool in kaart met het drempelonderzoek van Kapinga. Uit de gegevens van de afgelopen drie jaren (2009, 2010 en 2011) blijkt dat de resultaten rond het gemiddelde liggen. In 2009 en 2010 was het schoolgemiddelde zelfs beduidend hoger dan vergelijkbare andere scholen. pagina 10 van 13

11 Ook de resultaten op tussenliggende momenten beoordeelt de inspectie als voldoende. Om tot een oordeel te komen onderzoekt de inspectie de gemiddelde resultaten voor technisch lezen in de groepen 3 en 4 (klas 1 en 2) voor rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 (klas 2 en 4) en voor begrijpend lezen in groep 6 (klas 4). De resultaten voor rekenen en wiskunde en begrijpend lezen zijn voldoende. De resultaten voor technisch lezen zijn echter onvoldoende. Deels is dit te verklaren door het feit dat het technisch lezen in de vrije school pas uitgebreid aan bod komt in groep 4 (klas 2). De resultaten in de hogere klassen zijn echter ook risicovol. De school heeft hierop ingespeeld en heeft vanaf dit schooljaar een uitgebreid aanbod voor het voortgezet technisch lezen ingezet. De eerste resultaten laten zien dat deze interventie succesvol lijkt. De inspectie heeft ook onderzocht of de school voldoende opbrengsten behaalt met de leerlingen die speciale onderwijsbehoeften hebben. Hierbij gaat het om leerlingen die vanwege ernstige beperkingen niet de reguliere leerstof krijgen aangeboden tot en met groep 8 (klas 6). Om het rendement vast te stellen van die categorie leerlingen is het nodig om per leerling een uitstroomprognose vast te stellen en die te vertalen naar een individueel ontwikkelingsprofiel met bijpassend leerstofaanbod en instructie. Op die manier kan de school volgen of de resultaten conform de verwachting zijn. De school werkt sinds dit schooljaar in voldoende mate met dergelijke ontwikkelingsperspectieven. Het is echter nog te vroeg om na te gaan of leerlingen zich conform hun ontwikkelingsperspectief ontwikkelen. De inspectie onthoudt zich daarom van een oordeel op dit onderdeel. Onderwijs en leren Binnen het domein onderwijs en leren zijn nu alle onderzochte onderdelen als voldoende beoordeeld. De school heeft op verschillende onderwerpen zich aanzienlijk verbeterd. Zo is het leerstofaanbod gedegen uitgewerkt. Het periodeonderwijs wordt gepland en beschreven in de periodeplannen, waarbij de leraren gebruik maken van de beschreven leerlijnen uit "Ik zie rond in de wereld". De schoolleiding controleert of alle doelen zijn gepland en ook of ze daadwerkelijk aan bod zijn gekomen. Aan de hand van differentieplannen beschrijven de leraren hoe ze verschillen aanbrengen in hun lessen en lesdoelen om tegemoet te komen aan de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen. Indien leerlingen ondanks die aanpak toch niet de ontwikkeling laten zien die verwacht was, vinden nadere analyses plaats waarna eventueel remediërende acties worden ingezet. Deze worden beschreven in handelingsplannen. Voor leerlingen die een geheel eigen traject volgen heeft de school ontwikkelingsperspectieven opgesteld, aan de hand waarvan het onderwijs aan deze kinderen wordt vormgegeven. Dit vindt deels plaats in de plusklas en deels in de gewone klas. Kwaliteitszorg Op belangrijke onderdelen is de kwaliteitszorg op de Vrije School Driebergen inmiddels op orde. De school kent de achtergronden van de leerlingen voldoende en stemt het onderwijs daarop af. Ook worden de opbrengstgegevens zorgvuldig geanalyseerd en daaruit trekt de school conclusies die leiden tot gerichte verbeteractiviteiten op de school. Het rapporteren over de kwaliteit van het onderwijs naar belanghebbenden is zelfs een sterk punt van de school. Via uitgebreide en inhoudelijke maandbrieven en ouderavonden worden ouders geïnformeerd over de onderwijskwaliteit en over de verbeteracties die zijn ingezet. Ook het bevoegd gezag wordt via kwartaalrapportages goed op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. De verbeteracties die de school de laatste jaren heeft ingezet zijn goed gepland en uitgevoerd, onder kundige leiding van de schoolleider. Om die reden vindt de inspectie ook dit onderdeel een sterk punt van de school. pagina 11 van 13

12 Binnen de kwaliteitzorg zijn nog twee onderdelen als onvoldoende beoordeeld. In de eerste plaats evalueert de school nog onvoldoende het onderwijs en leren. Lessen worden wel door de schoolleiding geobserveerd, maar schoolbrede analyses en conclusies worden daaruit nog weinig getrokken. Wel wil de school dit uitbreiden. Aan de hand van beschreven competenties wil de school in de toekomst leraren zelf laten reflecteren op hun eigen handelen. Deze gegevens worden dan afgezet tegen observaties in de lessen aan de hand van dezelfde competentiebeschrijvingen. Op die manier wil de school de verschillende domeinen van het onderwijs en leren evalueren en de resultaten clusteren op schoolniveau zodat ook uitspraken op schoolniveau mogelijk zijn. Een ander onderdeel van de kwaliteitzorg dat nog als onvoldoende is beoordeeld, is het borgen van de bereikte kwaliteit. De Vrije School Driebergen heeft veel goede veranderingen doorgevoerd de laatste jaren. Het is nu zaak om de bereikte kwaliteit vast te houden, afspraken vast te leggen en verder te verdiepen. De school realiseert zich dat terdege. pagina 12 van 13

13 3 Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Vrije School Driebergen het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. pagina 13 van 13