7 WOON-SCHOOLVERKEER TABEL 40 VERDELING VAN PERSONEN (STUDERENDEN) VOLGENS HOOFDVERVOERSWIJZE WOON- SCHOOLVERKEER

Transcriptie

1 7 WOON-SCHOOLVERKEER Ook de tabellen in dit hoofdstuk zijn gebaseerd op de gegevens van de personenvragenlijst die over het woon-schoolverkeer handelen (vragen 21 tot en met 30, zie punt 8.4 van deel 1) m.u.v. Tabel 48 tot en met Tabel 51 waar gebruik gemaakt werd van de verplaatsingsgegevens uit het verplaatsingendeel van de personenvragenlijst. TABEL 40 VERDELING VAN PERSONEN (STUDERENDEN) VOLGENS HOOFDVERVOERSWIJZE WOON- SCHOOLVERKEER HVMWERK Frequency Percent Frequency Percent ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ autobestuurder autopassagier trein tram/premetro schoolvervoer lijnbus brom/snorfiets motor fiets te voet Frequency Missing = ,5% van de studerenden in Vlaams-Brabant worden met de auto naar school gebracht. Samen met de 3,5% autobestuurders die op eigen kracht komen, sommeert dit tot 39% op rekening van de auto. De fiets en te voet zijn samen goed voor 34,8%. De verhouding auto tegenover fiets/te voet is in Vlaams-Brabant duidelijk verschillend van Vlaanderen: terwijl in Vlaams-Brabant het aandeel auto groter is dan het aandeel fiets/te voet (resp. 39% en 34,8% is dit in Vlaanderen net het omgekeerde (resp. 30,7% en 46,4%). Het aandeel BTM (en schoolvervoer) scoort met 17,4% ook hoger dan het Vlaams gemiddelde (13,5%). Als mogelijke verklaring verwijzen we deels naar Tabel 25 waar de hoofdvervoerswijze woonwerkverkeer besproken wordt. In het woon-schoolverkeer komt daar bovenop dat hiermee de vicieuze cirkel is gestart: omdat er zo veel auto's aan de schoolpoort staan, vinden veel ouders het onveilig om hun kind naar school te laten fietsen en brengen ze kindlief maar met de auto.... OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 51/183

2 TABEL 41 VERDELING VAN PERSONEN (STUDERENDEN) VOLGENS HOOFDVERVOERSWIJZE WOON- SCHOOLVERKEER EN NETTO-GEZINSINKOMEN HVMWERK(Hoofdvervoermiddel naar werk/school) TOTINK(Categorie van totale huishoudeninkomen) Frequency Percent Row Pct Col Pct meer dan Total 00 fr. p er maand fr. per fr. per fr. per fr. per maand maand maand maand ƒƒƒƒ autobestuurder ƒƒƒƒ autopassagier ƒƒƒƒ trein ƒƒƒƒ tram/premetro ƒƒƒƒ schoolvervoer ƒƒƒƒ lijnbus ƒƒƒƒ brom/snorfiets ƒƒƒƒ motor ƒƒƒƒ fiets ƒƒƒƒ te voet ƒƒƒƒ Total Frequency Missing = OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 52/183

3 In Tabel 41 koppelen we het netto-gezinsinkomen aan de hoofdvervoerswijze van het woonschoolverkeer. Een aantal cellen in deze tabel heeft niet voldoende waarnemingen om er zinvolle uitspraken over te doen. Om die reden beperken we de bespreking van de tabel tot de vier hoogste inkomensklassen. In de rij van de autopassagiers zien we een stijgend kolompercentage naarmate het inkomen stijgt: hoe hoger het inkomen van een huishouden, des te meer wordt men met de auto naar school gebracht. Voor de fietsende scholieren zien we eerst een stijging en nadien een daling, maar de marges waarbinnen ze variëren zijn klein. Het lijkt er dus op dat de samenhang van het gezinsinkomen met het fietsgebruik niet eenduidig is. De daling bij de voetgangers is dan weer meer uitgesproken: studerenden uit huishoudens met een inkomen onder fr per maand (=1860 euro) gaan vaker te voet dan hun collega's uit huishoudens met een inkomen hoger dan fr per maand. Het aantal waarnemingen voor "autobestuurders" is eerder beperkt, maar onder voorbehoud kunnen we stellen dat hier een samenhang is: hoe hoger het inkomen, hoe hoger het aandeel autobestuurders. Bij de trein lijkt geen samenhang te zijn. De waarnemingen voor tram en (pre)metro zijn ook eerder beperkt maar we zien daar toch een consequente stijging naargelang het inkomen. Dit zou kunnen verklaard worden doordat deze gebruikers in de directe omgeving van Brussel (Tervuren, Wezenbeek-Oppem,..) wonen waar een hoger gemiddeld inkomen 18 geldt. Het schoolvervoer laat geen duidelijke samenhang zien. Het aandeel van de lijnbus daarentegen daalt duidelijk met het inkomen. TABEL 42 VERDELING VAN PERSONEN (STUDERENDEN) VOLGENS DE AFSTAND VAN HET THUIS- /KOTADRES TOT DE SCHOOL VASTKMKL Frequency Percent Frequency Percent ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ 0-1 km km km km km km km km km km Frequency Missing = De opgegeven afstanden zijn gepercipieerde afstanden door de respondenten. 19,1 % van alle studerenden in Vlaams-Brabant zegt naar school te gaan binnen een straal van 1 km rond de woning en 57,3% zou maximaal 5 kilometer moeten afleggen. 22,3% beweert naar school te gaan op meer dan 10 kilometer van de woonplaats. Deze cijfers verschillen lichtjes van OVG (20,9% op 1 km, 59,2% op hoogstens 5 kilometer en 20,1% meer dan 10 kilometer). Let wel de vraagstelling is hier gewijzigd in vergelijking met OVG (zie ook Tabel 28). Rekening houdend met de geformuleerde opmerkingen bij Tabel 28, kunnen we besluiten dat de afstanden tenderen iets hoger te liggen in Vlaams-Brabant waardoor misschien het hoger aandeel BTM en ook (eventueel naast het gemiddeld hoger inkomen) het hoger aandeel van de auto kan verklaard worden. 18 Dat hoger inkomen geldt voor het hele onderzoeksgebied Vlaams-Brabant. Slechts drie gemeenten in onze steekproef hebben een gemiddeld inkomen per aangifte en een mediaan inkomen dat lager ligt dan het Vlaamse gemiddelde. NIS, Financiële statistieken (aanslagjaar 2001-inkomens 2000). OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 53/183

4 Gelet op de korte woon-schoolafstand is het evident dat slechts een klein percentage van de studerenden gebruik maakt van de trein om naar school te gaan: 6,4% (Tabel 40): het vertrekstation zal vaak ook het bestemmingsstation zijn. TABEL 43 GEMIDDELDE AFGELEGDE AFSTAND VAN HET THUIS-/KOTADRES TOT DE SCHOOL Mean ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ De gemiddelde afstand tussen thuis en school bedraagt 8,1 kilometer. In OVG vonden we een zelfde woon-schoolafstand als hier in Vlaams-Brabant. Dus ondanks de wat kortere woon-schoolafstanden in Vlaams-Brabant komt het gemiddelde overeen. Deze paradox wordt verklaard door het feit dat het aandeel van de woon-schoolafstanden van meer dan 50 km in Vlaanderen lichtjes hoger is dan in Vlaams-Brabant. Dit fenomeen is analoog aan hetgeen we bij het woon-werkverkeer gezien hebben, maar het effect is hier minder groot (zie Tabel 29). Een controleberekening op basis van de verplaatsingen levert 7,6 km als resultaat. TABEL 44 VERDELING VAN PERSONEN (STUDERENDEN + 12 JAAR) VOLGENS DE AFSTAND VAN HET SCHOOLADRES TOT DE DICHTSTBIJZIJNDE BTM-HALTE ABTM Frequency Percent Frequency Percent ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ 0-249m m m km km km - 5 km meer dan 5 km geen idee blanco, (meer dan 5 km?) Frequency Missing = De opgegeven afstanden zijn gepercipieerde afstanden door de respondenten. Dezelfde opmerkingen als onder Tabel 31 gelden ook hier. 47,4% van de studerende 12+'ers in Vlaams-Brabant zegt op 250m van de school een halte van lijnbus, tram of metro te hebben. 82,9% zegt hoogstens 1 km te moeten afleggen om een BTM-halte te vinden. De cijfers voor de kortste afstanden liggen merkelijk hoger dan het Vlaamse gemiddelde waar de percentages 36,0% en 75,6% bedroegen. OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 54/183

5 TABEL 45 VERDELING VAN PERSONEN (STUDERENDEN + 12 JAAR) VOLGENS DE AFSTAND VAN HET SCHOOLADRES TOT HET DICHTSTBIJZIJNDE TREINSTATION ATREIN Frequency Percent Frequency Percent ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ 0-249m m m km km km - 5 km meer dan 5 km geen idee blanco, (meer dan 5 km?) Frequency Missing = De opgegeven afstanden zijn gepercipieerde afstanden door de respondenten. Dezelfde opmerkingen als onder Tabel 32 gelden ook hier. De afstand tussen school en station ligt op een andere schaal dan die tussen school en BTM-halte. 28% van de studerende 12+'ers stelt binnen een kilometer een station te hebben, 68,7% binnen een afstand van 5 km. OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 55/183

6 TABEL 46 VERDELING VAN PERSONEN (STUDERENDEN) VOLGENS DE AFSTAND VAN HET THUIS- /KOTADRES TOT DE SCHOOL EN HOOFDVERVOERSWIJZE VASTKMKL(Afstand thuis-werk in km) HVMWERK(Hoofdvervoermiddel naar werk/school) Frequency Percent Row Pct Col Pct autobest autopass trein tram/pre bedrijfs Total uurder agier metro - of sch oolvervo er 0-1 km km km km km km km km km km Total (Continued) OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 56/183

7 VASTKMKL(Afstand thuis-werk in km) HVMWERK(Hoofdvervoermiddel naar werk/school) Frequency Percent Row Pct Col Pct lijnbus brom/sno motor fiets te voet Total rfiets 0-1 km km km km km km km km km km Total Frequency Missing = OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 57/183

8 In Tabel 46 gaan we na met welk vervoermiddel welke woon-schoolafstand wordt afgelegd. In eerste instantie kijken we voor elke afstandsklasse (dit is dus per rij) naar het vervoermiddel dat voor die afstand het meest gebruikt wordt (de rijpercentages). In de klasse tot 1 km wordt de verplaatsing meestal te voet gedaan. In de volgende klassen tot en met 15 km is het steeds 'autopassagier' dat het hoogste rijpercentage haalt. Voor de klasse 15,1 tot 20 km komt de lijnbus even in beeld (22,3%) en voor de overige afstandsklassen boven 20 km is het de trein die de hoogste rijpercentages haalt. Uit de kolompercentages per kolom leren we voor elk vervoermiddel op welke afstand dat het het beste scoort. Dit levert grotendeels een klassiek beeld. Te voet doet het goed in de klasse tot 1 kilometer, de fiets wordt vooral gebruikt voor afstanden groter dan 1 kilometer en hoogstens 5 kilometer. De afstanden waarvoor de lijnbus het vaakst gebruikt wordt zijn de afstanden van 2.5 km tot 15 km, de trein voor 20 km tot 50 km. De kolompercentages van de autopassagier zijn geconcentreerd in de klassen van 1,1 tot 5 km. Dat de auto minder speelt op de langere afstand heeft vooral te maken met de kleine gemiddelde woon-schoolafstand. TABEL 47 VERDELING VAN PERSONEN (STUDERENDEN) VOLGENS HOOFDVERVOERSWIJZE VOOR DE WOON-SCHOOLAFSTAND < 5 KM HVMWERK Frequency Percent Frequency Percent ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ autobestuurder autopassagier trein tram/premetro schoolvervoer lijnbus brom/snorfiets motor fiets te voet Frequency Missing = Tabel 47 toont de verdeling van het hoofdvervoermiddel naar school wanneer de woon-schoolafstand hooguit 5 kilometer bedraagt. In vergelijking met Tabel 40 zien we een duidelijke stijging van het woon-schoolverkeer te voet (van 10,8% naar 19,9%) en van het fietsverkeer (van 24% naar 33%). Vreemd genoeg - in tegenstelling tot het woon-werkverkeer (Tabel 34) - merken we ook een lichte stijging in het aandeel van de autopassagiers (van 35,5% naar 38,3%). Dat het openbaar vervoer een belangrijke terugval kent is normaal vermits zij vooral op middellange en lange afstand van belang is. Met andere woorden, in tegenstelling tot het woon-werkverkeer (zie Tabel 34) vermindert het aandeel van de autoverplaatsingen niet. De "duurzame" verplaatsingsmiddelen fiets en te voet winnen aan belang, maar quasi volledig ten koste van de "duurzame vervoerswijze" gemeenschappelijk vervoer (openbaar vervoer en schoolvervoer). Dit verschijnsel werd ook in OVG vastgesteld. OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 58/183

9 TABEL 48 VERDELING VAN DE WOON-SCHOOLVERPLAATSINGEN VOLGENS VERPLAATSINGSTIJD (OP BASIS VAN VERPLAATSINGSGEGEVENS) TCAT Frequency Percent Frequency Percent ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ 0 tot 5 min tot 10 min tot 15 min tot 20 min tot 30 min tot 60 min tot 120 min min Frequency Missing = In deze tabel en in de volgende tabellen tot en met Tabel 51 wordt met woon-schoolverplaatsingen zowel de woon-school als de school-woonverplaatsingen bedoeld. Dit geldt ook voor gelijkaardige tabellen die over woon-werk, woon-winkel of woon-visiteverplaatsingen handelen. De duur van een verplaatsing is in grote mate afhankelijk van de lengte van de verplaatsing. De gemiddelde woon-schoolafstand is kort met 8,1 km (zie Tabel 43). De verdeling volgens verplaatsingstijd is dan ook geconcentreerd in de lagere tijdsklassen: 70,6% is hoogstens 20 minuten onderweg van thuis naar school. TABEL 49 GEMIDDELDE WOON-SCHOOLVERPLAATSINGSTIJD (OP BASIS VAN VERPLAATSINGSGEGEVENS) N Mean Std Dev Minimum Maximum ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ De gemiddelde woon-schoolafstand in Vlaams-Brabant is gelijk aan deze van Vlaanderen (zie Tabel 43). Toch zien we, net als bij de woon-werkverplaatsingsduur, dat de gemiddelde duur van deze verplaatsingen hoger is dan in Vlaanderen: 19,6 minuten voor Vlaams-Brabant en 16,8 minuten in Vlaanderen. Opnieuw: Vlaams-Brabant als congestiegebied? Maar ook: wat is de impact op de gemiddelde verplaatsingstijd van de specifieke woon-werk modal split in Vlaams-Brabant: hoger gebruik van openbaar vervoer en lager fietsgebruik? OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 59/183

10 TABEL 50 GEMIDDELDE WOON-SCHOOLVERPLAATSINGSTIJD VOLGENS AFSTAND (OP BASIS VAN VERPLAATSINGSGEGEVENS) ACAT Obs N Mean Std Dev ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ 0.1 tot 0.2 km tot 0.5 km tot 1 km tot 2 km tot 3 km tot 5 km tot 7.5 km tot 10 km tot 15 km tot 25 km tot 40 km meer dan 40 km ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ De gemiddelde duur van een woon-schoolverplaatsing per afstandscategorie loopt op naarmate de afstand groter wordt. De uitzondering zoals vastgesteld in Tabel 37 stellen we hier evenwel niet vast. OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 60/183

11 TABEL 51 GEMIDDELDE WOON-SCHOOLVERPLAATSINGSTIJD VOLGENS HOOFDVERVOERSWIJZE (OP BASIS VAN VERPLAATSINGSGEGEVENS) N hfdvmwg Obs N Mean Std Dev ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ (pre)metro andere autobestuurder autopassagier brom/snorfietser lijnbus fietser motorrijder te voet tram trein ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ Deze tabel geeft voor elk hoofdvervoermiddel dat gebruikt wordt in woon-schoolverplaatsingen aan wat de gemiddelde duur is van een woon-schoolverplaatsing met dit hoofdvervoermiddel. De autobestuurder benadert het best het algemeen gemiddelde van 19,6 minuten. Het openbaar vervoer scoort hoger dan dit gemiddelde en de andere vervoermiddelen steeds lager. De langste gemiddelde duur vinden we terug bij de trein. Uiteraard omdat de trein vooral gebruikt wordt voor de langere (woon-school)afstanden. Dit geeft aan dat deze vergelijking niet helemaal fair is want de afgelegde afstanden verschillen ook vaak. Hou er ook rekening mee dat de tijd betrekking heeft op de ganse verplaatsing van deur tot deur, niet alleen op de tijd die men doorbrengt in of op het hoofdvervoermiddel hetgeen van belang is voor het openbaar vervoer (voor-en natransport); (zie hiervoor: Zwerts&Nuyts, 2002b, p ). OVG VLAAMS-BRABANT (december 2000-december 2001): DEEL 3A:ANALYSE PERSONENVRAGENLIJST 61/183