Evaluatieonderzoek onderbesteding WEB-budget

Transcriptie

1 Evaluatieonderzoek onderbesteding WEB-budget Eindrapportage Artist: Alicia Martin / Photographer: Maurice de Greef Dr. Maurice de Greef In opdracht van het Steunpunt Basisvaardigheden September 2018

2 2018 Artéduc, Vught Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, of gebruikt in bijvoorbeeld een PowerPointpresentatie, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Artéduc. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j 0 het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijke vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor zover het opnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de beide genoemde partijen te wenden. 2

3 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Aanleiding 4 Hoofdstuk 2: Onderzoeksmethode en -onderzoeksdoelgroep 5 Hoofdstuk 3: Resultaten huidig functioneren WEB 8 Hoofdstuk 4: Conclusies en aanbevelingen 21 3

4 Hoofdstuk 1: Aanleiding Het blijkt, dat het WEB-budget in de afgelopen periode niet volledig is uitgenut. Uit de bestedingsgegevens 2016/2017 van DUO blijkt, dat 9 arbeidsmarktregio s geld moesten retourneren, ondanks dat er rekening werd gehouden met de mogelijkheid om een deel van het budget door te schuiven naar het volgende jaar. Vraag is wat daarvan de oorzaak is. Liggen er knelpunten in de huidige formulering van de WEB of in de infrastructuur op landelijk, regionaal en eventueel lokaal niveau? Deze vraag wordt gesteld, omdat er steeds meer aandacht komt voor het opleiden van laagopgeleide volwassenen. Onderzoek toont aan, dat de kloof tussen laag- en hoogopgeleiden steeds groter wordt en volwasseneneducatie bij uitstek het middel is om deze kloof te verkleinen. Het Steunpunt Basisvaardigheden heeft de vraag gesteld om een onderzoek uit te voeren naar de onderbesteding van het WEB-budget en het huidig functioneren van de WEB. Het onderzoek bestond uit vier fasen, te weten: 1. Kwantitatief onderzoek middels een survey en aanvullend telefonische interviews onder de centrumgemeenten. 2. Kwantitatief onderzoek middels een survey onder de regiogemeenten. 3. Verdiepende interviews onder 10 gemeenten. 4. Verdiepende interviews onder twee landelijke organisaties betreffende het Ministerie van OCW en de LVO (Landelijke Vereniging Onderwijsadviseurs). Deze eindrapportage geeft inzicht in de knelpunten die er volgens de verantwoordelijke centrum- en regiogemeenten van de arbeidsmarktregio s op deze gebieden zijn. Aanvullend worden de visies van beide landelijke betrokken organen per inhoudelijk onderwerp weergegeven. Ten slotte wordt er aangegeven met welke mogelijke aanpassingen in wet- en regelgeving het WEB-budget wel volledig uitgenut kan worden. 4

5 Hoofdstuk 2: Onderzoeksmethode en -doelgroep 2.1 Survey onder verantwoordelijk ambtenaren centrumgemeenten Allereerst is er in het voorjaar van 2018 onder de gemeenteambtenaren die namens de centrumgemeenten in de arbeidsmarktregio verantwoordelijk zijn voor de volwasseneneducatie een digitale vragenlijst afgenomen. Van de 35 arbeidsmarktregio s die deze vragenlijst hebben ontvangen, hebben 33 arbeidsmarktregio s de vragenlijst ingevuld (waarvan één arbeidsmarktregio een deel van de vragenlijst per heeft beantwoord). Twee arbeidsmarktregio s hebben niet gereageerd, omdat er naar alle waarschijnlijkheid een wisseling was van de verantwoordelijk ambtenaar op het betreffende beleidsdossier ten tijde van het uitsturen van de vragenlijst. Door middel van een online-vragenlijst hebben de arbeidsmarktregio s aangegeven in hoeverre de huidige stand van zaken omtrent de WEB van invloed is op de volledige uitnutting van het WEB-budget. Er is één meetmoment geweest in de maanden april en mei in Tijdens deze meting is gevraagd naar de volgende inhoudelijke onderdelen: Inhoudelijk aanbod en doelgroep Besteding WEB-budget Samenwerking in de regio Takenpakket gemeente(n) vanuit de WEB Kwaliteitsborging Landelijke sturing Vrijwel alle respondenten waren werkzaam bij een centrumgemeente en hadden een functie als beleidsadviseur, -ontwikkelaar, -regisseur of -medewerker. Figuur 1 laat zien, dat het merendeel van de respondenten (58.5%) 0 tot 5 jaar werkzaam is in de huidige functie. Daarentegen is slechts 4.9% meer dan 15 jaar werkzaam in deze functie. Figuur 1: Aantal werkzame jaren Figuur 2: Aantal beschikbare uren VE in huidige functie gemiddeld per week Daarnaast wordt in figuur 2 duidelijk, dat meer dan de helft (53.7%) gemiddeld minder dan 8 uur per week beschikbaar heeft voor volwasseneneducatie. Geen enkele respondent heeft hiervoor gemiddeld 33 tot 40 uur per week beschikbaar. 5

6 2.2 Survey onder verantwoordelijk ambtenaren regiogemeenten Ten tweede is er aanvullend in de maanden juni en juli onder de gemeenteambtenaren die namens de regiogemeenten in de arbeidsmarktregio verantwoordelijk zijn voor de volwasseneneducatie een digitale vragenlijst afgenomen. Uiteindelijk hebben 87 beleidsmedewerkers van 74 gemeenten de vragenlijst ingevuld. Door middel van de online-vragenlijst hebben de regiogemeenten evenals de centrumgemeenten aangegeven in hoeverre de huidige stand van zaken omtrent de WEB van invloed is op de volledige uitnutting van het WEBbudget. Tijdens deze meting is gevraagd naar de volgende vier inhoudelijke onderdelen: Besteding WEB-budget Samenwerking in de regio Takenpakket gemeente(n) vanuit de WEB Kwaliteitsborging Vrijwel alle respondenten waren werkzaam bij een regiogemeente en hadden een functie als beleidsadviseur, - ontwikkelaar, -regisseur of -medewerker. Figuur 3 laat zien, dat het merendeel van de respondenten (62.4%) 0 tot 5 jaar werkzaam is in de huidige functie. Daarentegen is slechts 8.2% meer dan 15 jaar werkzaam in deze functie. Figuur 3: Aantal werkzame jaren in huidige functie Figuur 4: Aantal beschikbare uren VE gemiddeld per week Daarnaast wordt in figuur 4 duidelijk, dat meer dan de overgrote meerderheid van de ambtenaren in de regiogemeenten (90.6%) gemiddeld minder dan 8 uur per week beschikbaar heeft voor volwasseneneducatie. 2.3 Verdiepende interviews onder 10 gemeenten In de derde fase zijn 10 gemeenten geïnterviewd om een toelichting te krijgen op sommige vragen en verkregen antwoorden via beide surveys. Elke beleidsadviseur, -specialist of medewerker heeft in een half uur 12 vragen voorgelegd gekregen. Deze vragen zijn gesteld om meer zicht te krijgen op het feit of men ook lokaal als regiogemeente de mogelijkheid had om het geld lokaal te besteden en of men dat ook besteed heeft. Daarnaast is in kaart gebracht wat redenen voor onderbesteding zijn en wat er in de WEB aangepast zou moeten worden om onderbesteding te voorkomen. Hierbij zijn ook de knelpunten van de WEB in kaart gebracht. Ten slotte is gevraagd naar de drie meest belangrijkste kwaliteitscriteria voor realisatie van educatietrajecten vanuit het WEB-budget. 6

7 2.4 Verdiepende interviews onder landelijke organisaties Ten slotte zijn zowel het Ministerie van OCW als het LVO gevraagd naar hun beider visies op dit vraagstuk. Beide landelijke organisaties hebben kennis van dit vraagstuk en zijn er beleidsmatig intensief mee bezig op landelijk niveau. Hun beider visies zijn geïntegreerd bij de resultaten onder centrum- en regiogemeenten. 7

8 Hoofdstuk 3: Resultaten huidig functioneren WEB Om een gedegen evaluatie te doen en de knelpunten betreffende de uitnutting van het WEB-budget in kaart te brengen worden per inhoudelijk onderdeel de resultaten van het evaluatieonderzoek weergegeven. Deze inhoudelijke onderdelen zijn: Inhoudelijk aanbod en doelgroep Besteding WEB-budget Samenwerking in de regio Takenpakket gemeente(n) vanuit de WEB Kwaliteitsborging Landelijke sturing 3.1 Inhoudelijk aanbod en doelgroep Alle arbeidsmarktregio s organiseren educatietrajecten voor volwassenen, maar de capaciteit van het aanbod blijkt in volgens de centrumgemeenten in 62.5% van de arbeidsmarktregio s te beperkt om aan de vraag van alle deelnemers te kunnen voldoen. 81.3% van de centrumgemeenten geeft dan ook aan dat het WEB-budget in hun arbeidsmarktregio niet onderbenut blijft. Het grootste gedeelte van het WEB-budget wordt volgens de centrumgemeenten aan formele educatie (oftewel educatie gericht op aantoonbare niveauverhoging) besteed (gemiddeld 71.8% van het budget), terwijl gemiddeld 27.6% van het budget volgens hen aan non-formele educatie wordt besteed. In 62.5% van de arbeidsmarktregio s wordt volgens de centrumgemeenten via een centraal punt (mogelijkerwijs het taalhuis) tijdens een intake bepaald of een deelnemer het beste in een formeel of non-formeel educatietraject past. Daarnaast bestaat het inhoudelijke aanbod van de WEB-trajecten volgens de centrumgemeenten in 87.5% van de arbeidsmarktregio s voornamelijk uit NT2 aanbod (Nederlands als tweede taal). Bij slechts 15.6% van de arbeidsmarktregio s bestaat dit aanbod voornamelijk uit NT1-trajecten (Nederlands als moedertaal). Ook realiseert de meerderheid van centrumgemeenten in de arbeidsmarktregio s trajecten om mensen weer aan het werk te krijgen (62.5%) en trajecten digitale vaardigheden (56.3%). Veel minder arbeidsmarktregio s faciliteren volgens de centrumgemeenten trajecten Rekenen (34.4%), trajecten ter ondersteuning van basisvaardigheden voor (ingeburgerde) statushouders en NT1 ers in het reguliere MBO (21.9%) of andere trajecten zoals financiële en gezondheidsvaardigheden (31.3%). De centrumgemeenten geven aan dat gemiddeld genomen ook 80.2% van het WEB-budget besteed wordt aan NT2 en 17.9% aan NT1. Bij 81.3% van de arbeidsmarkregio s kiest men volgens de centrumgemeenten ook voor meer realisatie van NT2 trajecten, ondanks dat men in het inhoudelijk educatief plan meer aan NT1 beoogt te doen. Maar dit blijkt in de praktijk niet te lukken. 1 Deels valt dit volgens de centrumgemeenten te wijten aan inhoudelijke beperkingen van de WEB, gezien het feit dat 84.4% van de centrumgemeenten in de arbeidsmarktregio s inhoudelijke beperkingen ervaart bij het invullen van het educatief aanbod in de regio. De drie hoofdredenen die men noemt zijn: 1 De informatie van de eerste twee alinea s van paragraaf 3.1 zijn sec verkregen door de respons van dit onderzoek en niet gerelateerd aan andere data (zoals die van DUO) gezien de huidige scoop van dit onderzoek. 8

9 1. Aanbod en de doelgroep zijn te beperkt vastgelegd in de eisen aan het WEB-budget. Sommige doelgroepen kunnen niet met het WEB-budget worden bediend en soms kan ook specifiek aanbod niet met het WEB-budget worden gerealiseerd. Voorbeelden hiervan zijn de strikte focus op taal, rekenen en digitale vaardigheden en het feit dat er een grote groep statushouders is, die het inburgeringsexamen niet haalt en geen geld meer kan lenen, maar wel nog scholing nodig heeft. Dit is problematisch, omdat inburgeringsplichtigen geen taalscholing mogen ontvangen gefinancierd uit het WEB-budget. 2. Werving van deelnemers mag niet vanuit het WEB-budget bekostigd worden, waardoor het lastig is om de juiste potentiële deelnemers (en met name NT1 ers) te bereiken. 3. Tot slot kunnen coördinatiekosten (en kosten voor administratie, informatie en advies) niet uit het WEB-budget bekostigd worden. Met het vrijgeven van de markt en de toename in variëteit aan aanbieders is de coördinatielast toegenomen. Uit zowel de verdiepende interviews onder de gemeenten als de landelijke vertegenwoordigers wordt duidelijk, dat de inhoud van de WEB beperkend werkt om meer diversiteit in het aanbod en de doelgroep te realiseren. Naast taal, rekenen en digitale vaardigheden zijn er ook nog andere basisvaardigheden die er toe doen. Gemeenten zouden in samenwerking met andere organisaties in de regio de ruimte moeten hebben om zelf een goede regie te kunnen voeren op de inhoud en doelgroepen die het nodig hebben om aan hun basisvaardigheden te kunnen werken. De wens blijkt zeker niet om tot op gedetailleerd niveau voor te schrijven welke inhoud en voor welke doelgroep de WEB-trajecten zouden moeten worden georganiseerd. Volgens de centrumgemeenten worden in de meeste arbeidsmarktregio s educatietrajecten voornamelijk uitgevoerd door betaalde beroepskrachten (75%), of een combinatie van betaalde beroepskrachten met vrijwilligers (90.6%) en veel minder door alleen vrijwilligers (12.5%). Keuze voor de betaalde beroepskracht wordt in de meeste gevallen volgens de centrumgemeenten gemaakt om de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen. Docenten staan voor professionaliteit (zoals het kunnen inspelen op de (hulp)vraag en het realiseren van een succesvol leerresultaat / diploma) en er is daarnaast sprake is van continuïteit. Een enkele centrumgemeente geeft aan, dat docenten de vrijwilligers kunnen ondersteunen. Deze vrijwilligers worden dan voornamelijk ingezet ter ondersteuning van de lessen, zodat men meer kan oefenen met de deelnemers, meer dingen in de praktijksituatie kan toepassen en extra aandacht en begeleiding voor de deelnemers kan faciliteren. Daarnaast geven centrumgemeenten van de arbeidsmarktregio s aan, dat de inzet van vrijwilligers drempelverlagend werkt en goedkoper is. In een paar gevallen geeft men aan, dat het ook een meerwaarde voor de vrijwilliger zelf is. Figuur 5 geeft een overview van de respons op de beschreven onderdelen voor wat betreft aanbod en doelgroep volgens de centrumgemeenten. 9

10 Figuur 5: Overview scores op het gebied van aanbod en doelgroep volgens de centrumgemeenten Het WEB-budget in onze arbeidsmarktregio blijft onderbenut 18,8 De capaciteit van het aanbod is te beperkt om aan de vraag van alle deelnemers te kunnen voldoen Aanbod wordt uitgevoerd door betaalde beroepskrachten in combinatie met vrijwilligers Aanbod dat in zijn geheel door vrijwilligers wordt uitgevoerd betreft voor meer dan 50% trajecten NT2 56,3 62,5 90,6 Aanbod wordt voornamelijk uitgevoerd door vrijwilligers 12,5 Aanbod wordt voornamelijk uitgevoerd door betaalde beroepskrachten 75 Aanbod bestaat ook uit trajecten ter ondersteuning van basisvaardigheden voor statushouders en NT1 ers in het reguliere MBO Aanbod bestaat ook uit trajecten om mensen weer aan het werk te krijgen Aanbod bestaat ook uit andere trajecten, zoals financiële of gezondheidsvaardigheden Aanbod bestaat ook uit digitale vaardigheden Aanbod bestaat ook uit Rekenen 21,9 31,3 34,4 56,3 62,5 Aanbod bestaat voornamelijk uit NT2 87,5 Aanbod bestaat voornamelijk uit NT1 15, Besteding budget In 2016 heeft volgens de centrumgemeenten 50% van de arbeidsmarktregio s het WEB-budget volledig benut en in 2017 iets minder dan 50%. Vooral in 2016 heeft een meerderheid van de arbeidsmarktregio s volgens de centrumgemeenten 25% van de middelen van het WEB-budget doorgeschoven naar 2017, terwijl dat in 2017 bij iets minder arbeidsmarktregio s het geval was. De bestedingsgegevens 2016/2017 van DUO nuanceren dit beeld iets, waaruit blijkt dat 9 arbeidsmarktregio s geld moesten retourneren, nadat er rekening werd gehouden met de mogelijkheid om een deel van het budget door te schuiven naar het volgende jaar. In beide jaren blijkt volgens de centrumgemeenten bij de betreffende arbeidsmarktregio s de onderbesteding eerder te komen door onderbesteding bij de regiogemeenten (33.3% in 2016 ten opzichte van 30% in 2017) dan bij de centrumgemeenten (16.7% in 2016 ten opzichte van 10% in 2017). Dit beeld komt niet helemaal overeen met het beeld dat de regiogemeenten hebben. Volgens hen hebben gemeenten in 61.2% van de gevallen in 2016 en in 62.7% van de gevallen in 2017 namelijk het budget dat men lokaal kreeg ook volledig besteed. Resultaten uit de verdiepende interviews ondersteunen dit. Als een gemeente lokaal budget heeft gekregen met een specifiek doel om iets op het gebied van volwasseneneducatie lokaal te realiseren, blijkt men dat in een aantal gevallen ook goed weg te kunnen zetten. Aansluiten bij lokale behoeften lijkt dus te helpen. De meeste regiogemeenten hebben namelijk ook budget gekregen om lokaal te kunnen besteden (in 2016 in 92.5% van de gevallen en in % van de gevallen). Als belangrijke factoren voor onderbesteding van middelen worden genoemd: 1. Te weinig formatie, capaciteit en tijd volgens de centrumgemeenten. Bij 50% van de centrumgemeenten heeft men te weinig formatie en capaciteit om de besteding van het WEB-budget 10

11 in de eigen gemeente te coördineren. Om dit op arbeidsmarktniveau te doen, blijkt dat nog veel lastiger aangezien in 63.3% van de gevallen men voor de coördinatie van de besteding van het WEBbudget geen formatie of capaciteit heeft. Bij de regiogemeenten is dat nog schrijnender. In 70% van de gevallen heeft men te weinig tijd om een inhoudelijke bijdrage te kunnen leveren aan de besteding van het WEB-budget. Volgens de regiogemeenten komt het inderdaad vaak voor dat er te weinig prioriteit aan de volwasseneneducatie wordt gegeven en dat er ook te weinig tijd voor is. 2. Daarnaast heeft men in 60% van de centrumgemeenten te weinig mogelijkheden om de werving van deelnemers te realiseren (met name op het gebeid van NT1) en op arbeidsmarktniveau geldt dat voor 70% van de gevallen. Zelfs in 76.7% van de arbeidsmarktregio s hebben regiogemeenten te weinig tijd om een bijdrage aan de werving van de WEB-trajecten te kunnen leveren. Het probleem van de werving wordt in de regiogemeenten ook onderkend. 3. In de regiogemeenten geeft men daarnaast aan, dat nog niet in alle gevallen een lokaal beleid was geformuleerd of dat het lokale beleid soms niet altijd strookte met het beleid van de regio. Bij 70% van de centrumgemeenten geeft men aan dat door een versnippering van het WEB-budget het lastig is om een stevige regionale educatieve agenda voor volwasseneneducatie neer te zetten. Door de inzet van extra middelen en verschuiving van middelen van het WEB-budget zijn door de overheid specifieke projecten uitgezet wat het neerzetten van een eenduidige regionale educatie agenda bemoeilijkt. Volgens zowel centrum- als regiogemeenten blijkt meer bestedingsvrijheid een antwoord te zijn op de vraag om de onderbesteding in de toekomst te voorkomen. Met name vergoeding van coördinatie en werving, facilitering van andersoortige trajecten (zoals niet alleen aan taal, rekenen of digitale vaardigheden) en andere doelgroepen (zoals inburgeraars) moeten een versoepeling van de bestedingsregels mogelijk maken. De centrumgemeenten zijn redelijk eensgezind over het feit, dat de werving vanuit het WEB-budget vergoed moet kunnen worden. De regiogemeenten delen deze mening, maar geven ook aan, dat er meer samengewerkt kan worden op lokaal niveau, meer gebruik kan worden gemaakt van taalambassadeurs, taalpunten en vindplaatsen en dat er meer publiciteit aan de trajecten moet worden gegeven. Maar daarnaast zou er volgens de centrumgemeenten ook meer capaciteit moeten komen voor de coördinatie hiervan en zou er een variabel aanbod gerealiseerd moeten kunnen worden. Om de regionale samenwerking hierbij te bevorderen zou er extra ruimte moeten komen voor lokale initiatieven en budget dat op gemeentelijk niveau besteed kan worden. Dit wordt gedeeld door de regiogemeenten. Figuur 6 geeft een overview van de respons op de beschreven onderdelen voor wat betreft besteding van het budget volgens de centrumgemeenten. 11

12 Figuur 6: Overview scores op het gebied van besteding van het budget volgens de centrumgemeenten Door de versnippering budget wordt neerzetten regionale educatieve agenda voor volwasseneneducatie beperkt 70 De regiogemeenten hebben te weinig tijd voor de werving WEBtrajecten 76,7 De regiogemeenten hebben te weinig tijd voor inhoudelijke bijdrage besteding WEB-budget 70 De centrumgemeente heeft te weinig mandaat van de nietcentrumgemeenten voor coördinatie besteding WEB-budget 26,7 De centrumgemeente heeft te weinig formatie en capaciteit voor werving deelnemers op arbeidsmarktregioniveau De centrumgemeente heeft te weinig formatie en capaciteit voor coördinatie WEB-budget op arbeidsmarktregioniveau De centrumgemeente heeft te weinig formatie en capaciteit voor werving van de WEB-trajecten ,3 De centrumgemeente heeft te weinig formatie en capaciteit voor coördinatie WEB-budget in eigen gemeente 50 De onderbesteding in 2017 kwam voornamelijk door onderbesteding bij centrumgemeente 10 De onderbesteding in 2016 kwam voornamelijk door onderbesteding bij centrumgemeente 16,7 De onderbesteding in 2017 kwam voornamelijk door onderbesteding bij regiogemeenten De onderbesteding in 2016 kwam voornamelijk door onderbesteding bij regiogemeenten 30 33,3 In % van het WEB-budget doorgeschoven naar ,7 In % van het WEB-budget doorgeschoven naar ,3 Het WEB-budget in 2017 volledig benut Het WEB-budget in 2016 volledig benut 46, Samenwerking in de regio tussen centrum- en regiogemeenten De samenwerking tussen centrumgemeente en regiogemeenten in de arbeidsmarktregio is volgens 93.1% van de centrumgemeenten en 81% van de regiogemeenten succesvol. Uit de interviews wordt duidelijk, dat als de samenwerking in de regio goed is en men samen aan een educatief plan werkt, de onderbesteding mogelijkerwijs voorkomen kan worden. Wel is het goed om ook de lokale behoeften van de regiogemeenten hierin te kennen en niet alleen de behoeften van de centrumgemeenten leidend te laten zijn voor het beleggen van het WEB-budget. Volgens de meeste centrumgemeenten in de arbeidsmarktregio s (73.3%) vinden de regiogemeenten de centrumgemeenten niet dominant en hebben de centrumgemeenten wel voldoende mandaat van de regiogemeenten om de besteding van het WEB-budget te coördineren. Alleen lijkt dat nog niet optimaal gerealiseerd te kunnen worden onder andere door de eerder genoemde factoren zoals te weinig tijd, formatie en capaciteit. Daarnaast kan er volgens de centrumgemeenten een extra impuls worden gegeven aan de samenwerking met de partners in de regio. 12

13 In de meeste arbeidsmarktregio s neemt volgens de centrumgemeenten met name de centrumgemeente het initiatief om een inhoudelijk educatief plan op te zetten en het WEB-budget volledig uit te nutten en te besteden (93.1%). Volgens de centrumgemeenten leveren in een kleine meerderheid van de arbeidsmarktregio s de regiogemeenten hier actief een bijdrage aan (58.6%). De regiogemeenten zelf geven echter aan, dat hier in 77.8% tot 81% van de gevallen een bijdrage aan wordt geleverd. Ook het bedenken van nieuwe WEB-trajecten wordt volgens de centrumgemeenten met name door de centrumgemeente geïnitieerd (75.9%) en de actieve bijdrage van de regiogemeenten hieraan is kleiner (41.4%) volgens de centrumgemeenten. Volgens de regiogemeenten wordt die actieve bijdrage in 58.7% geleverd. In circa de helft van de arbeidsmarktregio s ligt het initiatief voor werving bij de centrumgemeenten, maar in 62.1% van de gevallen dragen de regiogemeenten volgens de centrumgemeenten hier actief aan bij. Wat overigens redelijk overeenkomt met de respons van de regiogemeenten, die aangeven dat dat in 60.3% van de gevallen gebeurt. Het initiatief voor het benaderen van de doelgroep voor NT1- en NT2-trajecten ligt slechts in 31% van de arbeidsmarktregio s bij de centrumgemeente. De centrumgemeenten geven vervolgens aan dat in bijna de helft van de gevallen regiogemeenten bijdragen aan het benaderen van nieuwe doelgroepen. Terwijl volgens de regiogemeenten dat in 60.3% van de gevallen gebeurt. Het initiatief hiertoe wordt volgens de centrumgemeenten in circa de helft van de arbeidsmarktregio s door de centrumgemeenten genomen. Uit de verdiepende interviews onder de landelijke vertegenwoordigers wordt duidelijk, dat samenwerking in de regio van groot belang is. Gemeenten moeten samen met lokale partners als een spin in het web een sterkere regionale educatieve agenda neerzetten. Zowel het Ministerie van OCW als de LVO geven aan, dat gemeenten aan zet zijn en inhoudelijk een regionale educatieve agenda moeten entameren en de samenwerking op regionaal niveau tussen gemeenten, maar ook met aanbieders en toeleiders moeten realiseren. Alleen blijkt bij de samenwerking in de regio net zoals bij de andere onderdelen volgens de centrumgemeenten te weinig tijd, formatie en capaciteit knelpunten te zijn om het regionaal educatief plan uit te kunnen voeren. Daarnaast is de indruk van de centrumgemeenten, dat de regiogemeenten educatie niet altijd als een prioriteit te zien, wat minder betrokken (kunnen) zijn en blijken er ook verschillen tussen gemeenten in de regio te bestaan en tussen grote en kleine gemeenten (met de daarbij horende verschillende wensen). De regiogemeenten geven daarnaast aan, dat sturing soms ontbreekt en dat er verschillen tussen gemeenten (en bijbehorende ambitieniveau) zijn en dat er niet altijd overleg is. Voor wat betreft de knelpunten om samen het WEB-budget volledig uit te nutten en te besteden zijn deze volgens de centrumgemeenten vrijwel hetzelfde. Wederom te weinig capaciteit, formatie en tijd bij gemeenten naast het feit dat er verschillende wensen voor de invulling van het WEB-budget in de verschillende gemeenten zijn. Dat verschil zit hem ook in de uitvoering zowel bij gemeente als partners. In de kleinere gemeenten blijkt er niet altijd een aanbod (mogelijk) te zijn. Figuur 7A geeft een overview van de respons op de beschreven onderdelen voor wat betreft samenwerking in de regio volgens de centrumgemeenten en figuur 7B volgens de regiogemeenten.. 13

14 Figuur 7A: Overview scores op het gebied van samenwerking in de regio volgens de centrumgemeenten Alle regiogemeenten dragen actief bij aan het benaderen van nieuwe doelgroepen 41,4 Het benaderen van nieuwe doelgroepen voor ondersteuning basisvaardigheden vooral geïnitieerd door centrumgemeente 41,4 Het benaderen van doelgroep NT1 en NT2 vooral geïnitieerd door de centrumgemeente 31 Alle regiogemeenten dragen actief bij aan het bedenken van nieuwe WEB-trajecten 41,1 Het bedenken van nieuwe WEB-trajecten vooral geïnitieerd door de centrumgemeente 75,9 Alle regiogemeenten dragen actief bij aan werving voor de WEBtrajecten 62,1 Samenwerking voor uitvoer en coördinatie van werving WEB-trajecten vooral geïnitieerd door de centrumgemeente 48,3 Alle regiogemeenten dragen actief bij aan volledig uitnutten en besteden WEB-budget 58,6 Samenwerking voor voleldig uitnutten WEB-budget vooral geïnitieerd door centrumgemeente 93,1 Alle regiogemeenten in de arbeidsmarktregio dragen actief bij aan het inhoudelijk educatief plan voor het WEB-budget 58,6 Samenwerking voor opzetten inhoudelijk educatief plan vooral geïnitieerd door de centrumgemeente 93, Figuur 7B: Overview scores op het gebied van samenwerking in de regio volgens de regiogemeenten Alle regiogemeenten in de arbeidsmarktregio dragen actief bij aan het benaderen van nieuwe doelgroepen voor de WEB-trajecten 60,3 Alle regiogemeenten in de arbeidsmarktregio dragen actief bij aan het bedenken van nieuwe WEB-trajecten 58,7 Alle regiogemeenten in de arbeidsmarktregio dragen actief bij aan de werving voor de WEB-trajecten 60,3 Alle regiogemeenten in de arbeidsmarktregio dragen actief bij aan het volledig uitnutten en besteden van het WEB-budget 81 Alle regiogemeenten in de arbeidsmarktregio dragen actief bij aan het inhoudelijk educatief plan voor het WEB-budget 77,

15 3.4 Takenpakket gemeente(n) vanuit de WEB Zoals eerder aangegeven moeten volgens de landelijke vertegenwoordigers de gemeenten de ruimte krijgen op een actieve manier een regionale educatieve agenda en samenwerking realiseren. De gemeenten geven tijdens de verdiepende interviews wel aan, dat een intensieve samenwerking met de regiogemeenten van groot belang is. Ook de lokale behoeften moeten worden meegenomen in de formulering en uitvoering van de WEB-trajecten. Voorwaarde om de taken vanuit de WEB te kunnen voltooien, is dat de betrokken ambtenaren voldoende mogelijkheden krijgen om dit te doen en voldoende gefaciliteerd worden. In de meeste arbeidsmarktregio s blijkt dat volgens de centrumgemeenten niet het geval te zijn. Volgens de meeste centrumgemeenten (89.3%) hebben de ambtenaren van de regiogemeenten teveel andere taken om voldoende aandacht te kunnen besteden aan beleid aangaande de besteding van middelen, werving, inhoud en kwaliteit van de WEB. Voor een meerderheid van de verantwoordelijke ambtenaren van de centrumgemeenten (60.7%) is dit ook het geval. De regiogemeenten geven aan, dat volgens hen in iets meer gevallen in de regiogemeenten zelf voldoende formatie en capaciteit is (te weten in 48.3% tot 63.3% van de gevallen afhankelijk van de taak). Ook lijkt de kennis over de WEB en haar mogelijkheden bij ambtenaren in de regiogemeenten volgens de meeste centrumgemeenten (71.4%) niet toereikend te zijn. De regiogemeenten zelf geven aan, dat dat slechts in 30% tot 31.7% van de gevallen zo is. Bij de centrumgemeenten lijkt dat in 71.4% van de gevallen wel toereikend te zijn. Voor beiden lijkt de kennis in ieder geval niet toereikend te zijn. Wederom blijkt, dat volgens de centrumgemeenten voor de betreffende ambtenaren de inhoud van de WEB beperkend werkt om sommige taken te kunnen uitvoeren, te weten: 1. de werving van de deelnemers te kunnen realiseren (60.7%). 2. een juiste rapportage over de deelnemers te kunnen opstellen (39.3%). 3. nieuwe inhoudelijke WEB-trajecten te realiseren (46.4%). Om een sterk aanbod te kunnen realiseren en het WEB-budget volledig te kunnen benutten, geven de meeste arbeidsmarktregio s ook hier aan dat er meer bestedingsvrijheid zou moeten komen om bijvoorbeeld de gelden ook voor andere doelgroepen (zoals ook eerder genoemd statushouders die geen geld meer mogen lenen en nog niet ingeburgerd zijn) en andere educatietrajecten (dan gekoppeld aan taal, rekenen en digitale vaardigheden) te kunnen inzetten. Ook het feit, dat er (vrijwel) geen budget voor coördinatie en werving is, blijkt een bottleneck te zijn. Een aantal arbeidsmarktregio s geeft ook aan, dat de financiële middelen niet toereikend zijn. Figuur 8A geeft een overview van de respons op de beschreven onderdelen voor wat betreft het takenpakket van de gemeenten volgens de centrumgemeenten en figuur 8B volgens de regiogemeenten. 15

16 Figuur 8A: Overview scores op het gebied van het takenpakket van de gemeenten volgens de centrumgemeenten Door inhoud van de WEB kunnen er weinig nieuwe inhoudelijke WEB-trajecten in onze arbeidsmarktregio worden gerealiseerd 46,4 Door inhoud van de WEB kan rapportage over deelnemers WEBtrajecten in onze arbeidsmarktregio niet goed worden gerealiseerd 39,3 Door inhoud van de WEB kan werving voor deelnemers WEBtrajecten in onze arbeidsmarktregio niet goed worden gerealiseerd 60,7 Ambtenaren van de regiogemeenten hebben teveel andere taken om voldoende aandacht te besteden aan de besteding, werving en inhoud van de WEB 89,3 Verantwoordelijk ambtenaar centrumgemeente heeft teveel andere taken om voldoende aandacht te besteden aan de besteding, werving en inhoud van de WEB 60,7 Figuur 8B: Overview scores op het gebied van het takenpakket van de gemeenten volgens de regiogemeenten De centrumgemeente heeft voldoende mandaat van de regiogemeenten om op arbeidsmarktregioniveau de besteding van het WEB-budget te coördineren 86,7 Onze regiogemeente heeft voldoende formatie en capaciteit om een bijdrage te leveren aan het coördineren van de lokale besteding van het WEB-budget 53,3 Onze regiogemeente heeft voldoende formatie en capaciteit om een bijdrage te leveren aan de werving van de WEB-trajecten 48,3 Onze regiogemeente heeft voldoende formatie en capaciteit om een inhoudelijke bijdrage te leveren aan de besteding van het WEB-budget 63,3 De verantwoordelijk ambtenaar van de centrumgemeente heeft voldoende formatie en capaciteit om aandacht te besteden aan de besteding, werving en inhoud van de WEB in de arbeidsmarktregio 73, Kwaliteitsborging Om een sterk inhoudelijk aanbod vanuit de WEB te kunnen realiseren, is waarborging van kwaliteit van groot belang. Het merendeel van de centrumgemeenten (60.7%) is van mening, dat er kwaliteitscriteria nodig zijn, waaraan WEB-trajecten moeten voldoen. Deze zijn nu vrij summier. Zo vinden alle centrumgemeenten in de arbeidsmarktregio s, dat aanbieders die vanuit het WEB-budget trajecten realiseren aan een aantal inhoudelijke eisen moeten voldoen. In 67.9% van de arbeidsmarktregio s geven de centrumgemeenten ook aan, dat de 16

17 financiering van de WEB-trajecten afhankelijk is van de geleverde kwaliteit van de trajecten. Wat de kwaliteit bepaalt, wordt verderop aangegeven. Daarnaast geeft 71.4% van de centrumgemeenten aan, dat de financiering van de WEB-trajecten afhankelijk is van de behaalde aantallen deelnemers voor trajecten, die (minimaal) een traject gevolgd moeten hebben. In de meeste arbeidsmarktregio s zijn de centrumgemeenten van mening, dat de formele educatietrajecten begeleid moeten worden door betaalde beroepskrachten (96.4%) en dat niet louter vrijwilligers dit kunnen begeleiden (100%). Voor de trajecten van non-formele educatie vinden de centrumgemeenten nog steeds in de meeste gevallen, dat deze niet door louter vrijwilligers kunnen worden uitgevoerd (75%) en vindt iets meer dan de helft van de centrumgemeenten in de arbeidsmarktregio s dat deze trajecten door betaalde beroepskrachten begeleid moeten worden (57.1%). Naast het feit, dat betaalde beroepskrachten een adequate opleiding gehad moeten hebben volgens de meeste centrumgemeenten in de arbeidsmarktregio s (89.3%), vinden de meesten (85.7%) ook dat de vrijwilligers alleen WEB-trajecten kunnen begeleiden als ze getraind zijn en aan een aantal kwaliteitseisen voldoen. In 82.1% van de arbeidsmarktregio s vinden de centrumgemeenten het zelfs een eis voor de financiering, dat er gekwalificeerde docenten worden ingezet. Vijf belangrijke kwaliteitscriteria volgens de centrumgemeenten zijn: 1. De behaalde resultaten (zoals behaalde einddoelen, behaalde maatschappelijke participatie, uitstroom naar werk of vervolgopleiding, behaalde niveauverhoging, enzovoorts). 2. De inzet van gekwalificeerde docenten. 3. Continuïteit 4. De inzet van getrainde vrijwilligers 5. De samenwerking in een netwerk van partners Volgens de regiogemeenten zijn punt 1, 2, 4 en 5 ook van belang naast het feit, dat er maatwerk geleverd moet kunnen worden. De landelijke vertegenwoordigers onderstrepen allebei, dat inzet van gekwalificeerde docenten van belang is. Daarnaast geeft de LVO aan, dat maatwerk mogelijk moet zijn, waarbij een gevarieerd en flexibel aanbod voor elke deelnemer er voor kan zorgen dat ieder aan zijn of haar basisvaardigheden kan werken. Het Ministerie van OCW sluit hierbij aan door aan te geven dat daarom een goede intake van belang is. Ten slotte geeft men aan dat monitoring een aandachtspunt is om goed in beeld te kunnen krijgen wat de resultaten van de leertrajecten zijn. Voorwaarden om samen te werken met vrijwilligers zijn volgens de centrumgemeenten vooral of ze getraind zijn en continue begeleiding kunnen krijgen. In mindere mate geven de centrumgemeenten aan dat naast continuïteit van hun inzet, betrokkenheid en toewijding ook van belang zijn. Figuur 9 geeft een overview van de respons op de beschreven onderdelen voor wat betreft kwaliteitsborging. 17

18 Figuur 9: Overview scores op het gebied van kwaliteitsborging volgens de centrumgemeenten De financiering van de WEB-trajecten is afhankelijk van de behaalde aantallen deelnemers 71,4 De financiering van WEB-trajecten is afhankelijk van de geleverde kwaliteit 67,9 Een eis voor de financiering van WEB-trajecten is de inzet van gekwalificeerde docenten 82,1 Aanbieders die WEB-trajecten realiseren moeten aan inhoudelijke kwaliteitscriteria voldoen 100 Betaalde beroepskrachten moeten een adequate opleiding hebben gehad om WEB-trajecten te kunnen begeleiden 89,3 Er zijn inhoudelijke criteria nodig, waaraan WEB-trajecten moeten voldoen 39,3 Alleen getrainde vrijwilligers die aan kwaliteitseisen voldoen kunnen WEB-trajecten begeleiden 85,7 De WEB-trajecten non-formele educatie kunnen begeleid worden door louter vrijwilligers 25 De WEB-trajecten non-formele educatie moeten begeleid worden door betaalde beroepskrachten 57,1 De WEB-trajecten formele educatie kunnen begeleid worden door louter vrijwilligers 0 De WEB-trajecten formele educatie moeten begeleid worden door betaalde beroepskrachten 96, Landelijke sturing Zowel het Ministerie van OCW als de LVO onderstrepen het belang van landelijke sturing. Elementen als doel van de WEB-trajecten, de doelgroep van de WEB-trajecten, maar ook een aanzet tot kwaliteitseisen en een deel van de financieringssystematiek zouden op landelijk niveau geregeld kunnen worden. Het merendeel van de centrumgemeenten in de arbeidsmarktregio s geeft ook aan, dat er een bepaalde mate van landelijke sturing zou moeten zijn om de toekomst van de WEB-trajecten te kunnen waarborgen. Bijna 80% van de centrumgemeenten is allereerst van mening, dat de oormerking van de middelen volwasseneneducatie niet moeten komen te vervallen. De regiogemeenten delen deze mening, aangezien ook 80.6% van de regiogemeenten aangeven dat de oormerking niet moeten komen te vervallen. De voornaamste reden die door de meeste arbeidsmarktregio s wordt gegeven, is dat de middelen anders aan andere doeleinden worden besteed. Het geld zou dan niet meer terecht komen bij volwasseneneducatie mede doordat er tekorten zijn door onder andere de verdergaande decentralisaties in de rest van het sociaal domein. Ter illustratie geeft een arbeidsmarktregio aan, dat het een doodsteek zou zijn voor de volwasseneneducatie en een ander geeft aan, dat de groep laaggeletterden kwetsbaar is en ook aandacht en middelen moet blijven krijgen. Alle centrumgemeenten van de arbeidsmarktregio s geven daarnaast aan, dat de landelijke overheid voor een steviger basisfinanciering moet zorgen om de toekomst van de educatietrajecten gefinancierd vanuit het WEBbudget te kunnen waarborgen. Een aantal centrumgemeenten van de arbeidsmarktregio s geven aan, dat er 18

19 sprake moet zijn van een meerjarige toekenning van het budget om daadwerkelijk iets te kunnen realiseren en. Daarnaast wordt duidelijk, dat doordat men te maken heeft met verschillende financieringsstromen (bijvoorbeeld op het gebied van inburgering en volwasseneneducatie), waarbij onder andere vergunningshouders niet extra ondersteund kunnen worden vanuit het WEB-budget het moeilijker wordt om doelen te kunnen behalen. Naast een steviger basisfinanciering zou volgens een meerderheid (77.8%) van de centrumgemeenten de landelijke overheid ook meer moeten opkomen voor de belangen van volwasseneneducatie om de toekomst van de WEB-trajecten te kunnen waarborgen. Vervolgens lijkt het volgens een meerderheid van de centrumgemeenten noodzakelijk dat er meer ruimte is om de werving van deelnemers voor educatietrajecten te kunnen waarborgen (96.3%) naast het feit om voldoende educatietrajecten gefinancierd te krijgen (volgens 88.9%), voldoende deelnemers te kunnen werven (volgens 88.9%) en ervoor te zorgen dat het WEB-budget elk jaar volledig benut kan worden (volgens 74.1%). Ook zou volgens de meeste centrumgemeenten van de arbeidsmarktregio s (66.7%) de landelijke overheid kwaliteitscriteria voor docenten moeten vastleggen. De centrumgemeenten vinden het van belang, dat er bekwame docenten zijn, die de WEB-trajecten kunnen uitvoeren. Een aanvullend kwaliteitscriterium dat door hen genoemd wordt, is het monitoren en meten van de vooruitgang van deelnemers en criteria ten opzichte van behaalde resultaten (zoals vooruitgang in maatschappelijke en arbeidsparticipatie, toeleiding naar onderwijs en niveauverhoging). De centrumgemeenten van de arbeidsmarktregio s hechten wel veel waarde aan contact met de landelijke overheid en de meerderheid (77.8%) vindt, dat de landelijke overheid meer in gesprek moet gaan met gemeenteambtenaren om kwalitatief goede educatietrajecten te kunnen realiseren. Figuur 10 geeft een overview van de respons op de beschreven onderdelen voor wat betreft landelijke sturing volgens de centrumgemeenten. 19

20 Figuur 10: Overview scores op het gebied van landelijke sturing volgens de centrumgemeenten Landelijke overheid moet meer in gesprek gaan met gemeenteambtenaren om kwalitatief goede WEB-trajecten te kunnen realiseren 77,8 Landelijke overheid moet kwaliteitscriteria voor docenten vastleggen om kwalitatief goede WEB-trajecten te kunnen realiseren 66,7 Landelijke overheid moet inhoud WEB versoepelen om ervoor te zorgen, dat WEB-budget elk jaar volledig benut kan worden 74,1 Landelijke overheid moet inhoud WEB versoepelen om voldoende deelnemers voor WEB-trajecten te kunnen werven 88,9 Landelijke overheid moet inhoud WEB versoepelen om voldoende WEB-trajecten te kunnen realiseren 88,9 Landelijke overheid moet inhoud WEB versoepelen om werving deelnemers WEB-trajecten te kunnen verbeteren 96,3 Landelijke overheid moet oormerking middelen volwasseneneducatie handhaven om toekomst/continuïteit WEB-trajecten te kunnen waarborgen 77,8 Landelijke overheid moet voor stevigere basisfinanciering zorgen om toekomst WEB-trajecten te kunnen waarborgen 100 Landelijke overheid moet meer opkomen voor belangen volwasseneneducatie om toekomst WEB-trajecten te kunnen waarborgen 77,8 Landelijke overheid moet aangeven welke uiteindelijke resultaten met WEB-trajecten bereikt moeten worden 44,4 Landelijke overheid moet kwaliteitscriteria vaststellen om de kwaliteit WEB-trajecten te kunnen monitoren 48,

21 Hoofdstuk 4: Conclusies en aanbevelingen Uit het onderzoek blijkt, dat volgens de betrokken gemeenten het gezien de grootte van de problematiek van het aantal laaggeletterden (1.3 tot 2.5 miljoen) belangrijk is om WEB-trajecten te faciliteren. Deze wet moet volgens de respondenten voorwaardenscheppend zijn en een goed kader bieden, maar zowel de gemeenten als de landelijk betrokken organisaties geven wel aan dat de gemeenten aan zet zijn. Volgens de gemeenten is het wenselijk dat zij de samenwerking met partners in de regio realiseren en samen een sterk regionaal educatief plan opzetten, waarbij ze de regie over de uitvoering op zich nemen. Om de WEB-trajecten binnen het regionaal educatief plan te kunnen uitvoeren zou volgens de respondenten voldoende beleidsvrijheid moeten zijn. Ondersteunende landelijke kaders (bijvoorbeeld betreffende wat men samen met de gemeenten wil bereiken) zijn wel wenselijk. Uit het onderzoek blijkt dat sec de regie op de uitvoering van de educatieve activiteiten van een regionaal educatief plan lokaal en regionaal belegd zijn. Aandachtspunten hierbij zijn volgens de respondenten gekwalificeerde docenten, een sterke intake (mogelijkerwijs door een taalhuis) en een kwalitatief goede monitoring naast een flexibel aanbod, dat passend is bij de deelnemer. Een mooie metafoor lijkt een spinnenweb te zijn, waarbij de gemeente de spin in het web is of een bijenkorf, waarbij de gemeente het middelpunt is en een intensieve samenwerking tot resultaat leidt. Besteding budget Op basis van de onderzoeksresultaten wordt duidelijk, dat er volgens de gemeenten sprake is van een onderbesteding van het WEB-budget in 2016 bij 50% van de arbeidsmarktregio s en bij 46.7% van hen in Volgens de bestedingsgegevens 2016/2017 van DUO blijkt, dat er in arbeidsmarktregio s geld moesten retourneren, nadat er rekening werd gehouden met de mogelijkheid om een deel van het budget door te schuiven naar het volgende jaar. Meer bestedingsvrijheid zou volgens de centrum- en regiogemeenten een deel van de onderbesteding kunnen voorkomen. Sommige arbeidsmarktregio s geven daarnaast aan, dat ze een tekort hebben om aan alle vragen van de (potentiële) deelnemers te kunnen voldoen. Deze regio s geven aan, dat hiervoor meer budget nodig is. In de meeste arbeidsmarktregio s is volgens de respondenten daarnaast door versnippering van budget tussen met name de inburgeringsgelden en het WEB-budget geen stevige regionale educatieve agenda, waardoor onder andere vergunningshouders niet extra ondersteund kunnen worden vanuit het WEB-budget. Samenvattend blijkt de onderbesteding verschillende oorzaken te kennen, waaronder (zie paragraaf 3.2 en 3.4): Te weinig formatie, capaciteit en tijd. Het ontbreken van een vergoeding voor coördinatie en werving. Schot tussen inburgering en WEB-trajecten. Landelijke sturing Verruiming van de bestedingsvrijheid verdient volgens de meeste respondenten de voorkeur boven het vervallen van de oormerking van de middelen volwasseneneducatie. Uit het onderzoek blijkt, dat volgens 80% van de centrum- en regiogemeenten de oormerking gehandhaafd moet blijven om er voor te zorgen, dat de middelen niet aan andere doeleinden besteed worden. De oormerking staat volgens de respondenten 21

22 samenwerking met het sociale domein niet in de weg, maar blijkt het te bevorderen, omdat men dan extra budget heeft om voor de kwetsbare groep inwoners in te zetten. Uit het onderzoek blijkt ten slotte, dat 77.8% van de centrumgemeenten aangeeft, dat de landelijke overheid meer in gesprek moet gaan met gemeenteambtenaren om samen te kijken welke landelijke kaders noodzakelijk zijn om kwalitatief goede educatietrajecten te kunnen realiseren (zie paragraaf 3.6). Kwaliteitsborging De onderzoeksresultaten laten zien, dat het merendeel van de arbeidsmarktregio s waarde hecht aan kwaliteitsborging op basis van inhoudelijke criteria (zoals behaalde resultaten, inzet van gekwalificeerde docenten en vrijwilligers, maatwerk en behaalde resultaten), waaraan aanbieders moeten voldoen (zie paragraaf 3.5). Inzet van gekwalificeerde docenten is hierbij volgens de respondenten in de meeste arbeidsmarktregio s een eis, terwijl inzet van vrijwilligers in de meeste arbeidsmarktregio s mogelijk is als ze getraind zijn en continue begeleiding krijgen (zie paragraaf 3.5). Uit het onderzoek blijkt, dat het grootste gedeelte van het WEB-budget besteed wordt aan formele educatietrajecten en NT1 en NT2 trajecten, maar dat daarnaast ook trajecten op het gebied van digitale vaardigheden en toeleiding naar werk gerealiseerd worden (zie paragraaf 3.1). Samenwerking in de regio tussen centrum- en regiogemeenten Volgens de respondenten in de meeste arbeidsmarktregio s is de samenwerking tussen centrumgemeenten en regiogemeenten succesvol. Uit de interviews wordt duidelijk, dat als de samenwerking in de regio goed is en men samen aan een educatief plan werkt, de onderbesteding mogelijkerwijs voorkomen kan worden. Een aantal respondenten geeft hierbij aan, dat het goed is om hierin ook de lokale behoeften van de regiogemeenten te kennen en niet alleen de behoeften van de centrumgemeenten leidend te laten zijn voor het beleggen van het WEB-budget. Vraag is waar de potentiële deelnemers naar toe willen of durven komen. Locaties dichter bij huis zouden van belang kunnen zijn. Voor bijvoorbeeld NT1-ers kan de drempel om buiten de eigen woonplaats naar een traject te gaan groot zijn. Volgens de meeste centrumgemeenten ligt het initiatief tot het opzetten van het regionaal educatief plan bij de centrumgemeenten, maar zijn de regiogemeenten wel actief op het gebied van werving en het benaderen van doelgroepen. De meeste centrumgemeenten geven daarnaast aan, dat met name te weinig tijd, formatie en capaciteit bij de gemeenten en de verschillen tussen de (kleine en grote) gemeenten knelpunten zijn om het regionaal educatief plan uit te voeren en het WEB-budget volledig te kunnen besteden. Ten slotte wordt uit het onderzoek duidelijk, dat volgens de regiogemeenten soms sturing ontbreekt en dat er verschillen tussen gemeenten (en bijbehorend ambitieniveau) zijn en dat er niet altijd overleg is (zie paragraaf 3.3). 22