Ken- en stuurgetallen

Transcriptie

1 Ken- en stuurgetallen personeelsmanagement subtitel staat hier etcetera benchmarkcijfers voor strategie en beleid editie onder redactie van steven marshall en filip van den bergh in samenwerking met

2 Ken- en stuurgetallen personeelsmanagement Editie

3

4 Ken- en stuurgetallen personeelsmanagement Editie benchmarkcijfers voor beleid en strategie Onder redactie van Steven Marshall en Filip van den Bergh

5 Onder redactie van: Steven Marshall en Filip van den Berg Interviews: Lonneke Gillissen (RBLG) Fotografie: Martine Sprangers Omslagontwerp: ZEDline, Amsterdam Boekverzorging: LINE UP boek en media bv, Groningen Druk: AD Druk, Zeist 2011, WEKA Uitgeverij BV, Amsterdam ISBN: NUR: 807 Productnummer: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van art. 16b en 17 Auteurswet 1912 dient men de daarvoor verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht, Postbus 882, 1180 AW Amstelveen. Voor het overnemen van een of enkele gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers of andere compilatiewerken dient men zich tot de uitgever te wenden.

6 Inhoud 1 Inleiding Korte handleiding benchmarking Opbouw van dit boek 10 2 Onderzoeks verantwoording Scope van het Ken- en stuurgetallenonderzoek Hoofdonderzoek Verdiepingsonderzoek strategische personeelsplanning Verdiepingsonderzoek Het Nieuwe Werken Verdiepingsonderzoek professionalisering van de hr-functie 16 Vera Bergkamp: duurzaamheid is altijd maatwerk 19 3 Markt en strategie Marktverwachtingen Prioriteiten van het management Prioriteiten van hrm 29 Martin Staats: een frisse organisatie 33 4 Samenstelling en dynamiek van het personeelsbestand Samenstelling van het personeelsbestand Dynamiek van het personeelsbestand Overige hr-uitkomsten 45 5 Verdiepingsonderzoek strategische personeelsplanning Conclusies: de hype voorbij Arbeidsmarktontwikkelingen Invloeden op het hrm-beleid De strategische inzet van hrm Inzicht in de (gewenste) ontwikkeling van het personeelsbeleid Informatiebronnen voor strategische personeelsplanning 53 Mirjam Daamen: maak los wat onnodig vastzit 57 6 hr-instrumentarium Opleiding Management development Competentiemanagement 66

7 7 Verdiepingsonderzoek Het Nieuwe Werken Conclusies: de hype voorbij Definities van Het Nieuwe Werken Toepassing van hnw Initiatief en betrokkenheid bij Het Nieuwe Werken Doelstellingen en resultaten van Het Nieuwe Werken Vertaling Het Nieuwe Werken naar hr Onderscheid toepassing van Het Nieuwe Werken Knelpunten Het Nieuwe Werken 73 Gerard Groten: succesnummer 77 8 Inrichting van de HR-functie De organisatie van de hr-functie op hoofdlijnen Aanwezigheid en taken hr Service Center Outsourcing van hr-activiteiten Samenhang tussen de omvang van de hr-functie en de omvang van de organisatie Samenhang tussen de omvang van de hr-functie en de sector Functieverdeling Tijdsbesteding van hr-functionarissen 95 9 Verdiepingsonderzoek professionalisering van de HR-functie Conclusies: voorzichtig optimisme na bezuinigingen hr-doelstellingen Ervaren knelpunten in de praktijk Het gebruik van prestatie-indicatoren Gebruik van systemen Communicatiekanalen Professionalisering van de hr-functie: samenhang tussen doelen, prestatie-indicatoren en knelpunten 104 Luk Smeyers: act on it! Kosten van hrm hr-budget Personeelskosten en out-of-pocketkosten van hr Beloning van de HR-professional Beloning en strategie Onderzoek naar de beloning van de hr-professional Uitkomsten hoogte beloning Ervaren marktconformiteit inhoud

8 Bijlagen Lijst met branches per sector 125 Verklarende woordenlijst 127 Inhoud figuren en tabellen 131 Register 135 Auteurs 137 ken- en stuurgetallen personeelsmanagement 7

9 8 inhoud

10 1 Inleiding Na twee jaren van crisis trekt de economie weer aan. In januari 2010 was het percentage werklozen het hoogst sinds de start van de crisis. Sindsdien is de werkloosheid alleen nog maar gedaald, met als voorlopig dieptepunt 4,2 procent in mei 2010 (bron: Eurostat). De jeugdwerkloosheid in Nederland is op dit moment de laagste van Europa. Toch blijft de angst voor een nieuwe dip voortdurend aanwezig bij bedrijven. Overheidsorganisaties worden met het kabinet-rutte, aangetreden in oktober 2010, geconfronteerd met stevige taakstellingen. Deze twee belangrijke ontwikkelingen hebben een grote invloed op de context van alle organisaties. Dit is de context van editie 2011 van het Ken- en stuurgetallenonderzoek personeelsmanagement. Al 20 jaar (de eerste editie verscheen in 1991) verzamelt Berenschot gegevens over personeelsmanagement in Nederland. Daarmee is dit onderzoek het langst lopende onderzoek naar dit vakgebied van ons land. Benchmarking, het vergelijken van gegevens over de eigen organisatie met die van andere organisaties, is gebaat bij een hoge mate van standaardisatie. Tegelijkertijd is personeelsmanagement een dynamisch vakgebied met sterke trends en grote verbeteringen. Om tegelijkertijd voort te bouwen op 20 jaar ervaring en in te kunnen spelen op de nieuwste ontwikkelingen in het vakgebied, combineren we in deze editie voor het eerst verdiepingsonderzoek met onze gestandaardiseerde methode. 474 unieke organisaties, waarvoor in totaal bijna medewerkers werkzaam zijn, hebben meegewerkt aan een of meerdere van de onderzoeken die we voor deze editie hebben uitgevoerd. De resultaten in dit boek gaan daarmee over het personeelsbeleid voor bijna 7 procent van de werkzame beroepsbevolking in Nederland. Aan het hoofdonderzoek, waarin de meeste gegevens verzameld werden, deden 231 organisaties mee met in totaal bijna medewerkers. Het Berenschot Ken- en stuurgetallenonderzoek is daarmee het grootste structurele onderzoek naar hrm van ons land. Benchmarking kan worden gedefinieerd als het vergelijken van Ken- en stuurgetallen met die van andere afdelingen (intern) of andere organisaties (extern) als basis voor besluitvorming en gerichte verbetering. Benchmarking staat de laatste jaren sterk in de belangstelling en het belang ervan neemt steeds verder toe. Ook binnen hrm wordt steeds meer gebruikgemaakt van benchmarks, zowel om te sturen op het rendement van hr-beleid als voor het bepalen van de omvang van de personeelsafdeling. verdiepingsonderzoek 1.1 Korte handleiding benchmarking Onze ervaring leert dat benchmarking een waardevol sturingsinstrument is. Het biedt organisaties een kwantitatief inzicht in hun eigen positie ten opzichte van een relevante vergelijkingsgroep. Het is echter ook van belang om op een zorgvuldige ken- en stuurgetallen personeelsmanagement 9