Bedrijfssport: Sport en bewegen voor werknemers

Transcriptie

1 Bedrijfssport: Sport en bewegen voor werknemers Werkblad GB Werkblad beschrijving interventie Nieuw format, versie juni 2017 Gebruik de HANDLEIDING bij dit werkblad Werkblad, versie juni 2017 Dit is een gezamenlijk werkblad van de volgende kennisinstituten:

2 Colofon Ontwikkelaar / licentiehouder van de interventie Naam organisatie: Stichting sport&zaken info@sportenzaken.nl Telefoon: Website (van de interventie): Contactpersoon Vul hier de contactpersoon voor de interventie in. Naam contactpersoon : Jorik Reins contactpersoon: Jorik@sportenzaken.nl Telefoon contactpersoon: Referentie in verband met publicatie Naam auteur interventiebeschrijving: Jorik Reins Titel interventie: Bedrijfssport Databank(en): Plaats, instituut: Arnhem, sport&zaken Datum: Juli, 2017 Het werkblad is een invulformulier voor het maken van een interventiebeschrijving, geordend naar onderwerp (doelgroep, doel, enzovoort). De onderwerpen volgen de criteria voor beoordeling. De interventiebeschrijving is een samenvatting van de beschikbare schriftelijke informatie over de interventie voor de bezoeker van de databanken effectieve interventies en voor de erkenningscommissie interventies. De informatie is van belang voor de beoordeling van de kwaliteit, effectiviteit en randvoorwaarden van de interventie. Kijk bij het invullen in de handleiding die bij dit werkblad hoort. Bedrijfssport * 2

3 Inhoud Colofon... 2 Inhoud... 3 Samenvatting... 4 Korte samenvatting van de interventie... 4 Doelgroep... 4 Doel... 4 Aanpak... 4 Materiaal... 4 Onderbouwing... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Onderzoek... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1. Uitgebreide beschrijving... 6 Beschrijving interventie Doelgroep Doel Aanpak Uitvoering Onderbouwing Onderzoek Onderzoek naar de uitvoering Onderzoek naar de behaalde effecten Samenvatting Werkzame elementen Aangehaalde literatuur Praktijkvoorbeeld Bedrijfssport * 3

4 Samenvatting Eén A-4tje, max 600 woorden Korte samenvatting van de interventie max 150 woorden Het doel van Bedrijfssport is het duurzaam stimuleren van sport- en beweeggedrag ter verbetering van de gezondheid van werknemers met een zittend beroep en een inactieve leefstijl in de leeftijd van jaar. Middelgrote ( werknemers) en vooral grote (250+) bedrijven worden hierbij gestimuleerd om in samenwerking met Stichting sport&zaken, sportbonden, lokale sportverenigingen en eventueel uitvoerende ondersteuningsorganisaties vanuit het bedrijf op maat sportaanbod te creëren voor werknemers. Doelgroep max 50 woorden De uiteindelijke doelgroep voor bedrijfssport is de werkende bevolking (18-67 jaar) met een zittend beroep en inactieve leefstijl. De interventie Bedrijfssport richt zich hierbij met name op middelgrote ( werknemers) en vooral grote (250+) bedrijven. Bij deze organisaties is de kans op voldoende deelname voor de sportactiviteiten namelijk groter. Doel max 50 woorden Het doel van Bedrijfssport is het duurzaam stimuleren van sport- en beweeggedrag ter verbetering van de gezondheid van werknemers met een zittend beroep en een inactieve leefstijl in de leeftijd van jaar. Middelgrote ( werknemers) en vooral grote (250+) bedrijven worden hierbij gestimuleerd om in samenwerking met Sport&zaken, sportbonden, lokale sportverenigingen en eventueel uitvoerende ondersteuningsorganisaties vanuit het bedrijf op maat sportaanbod te creëren voor werknemers. Aanpak max 50 woorden Op basis van gesprekken met de contactpersoon van het bedrijf, meestal een Arbo coördinator, HR manager of de directeur, wordt een behoefte inventarisatie onder de werknemers uitgevoerd door middel van de Sport en beweegscan. Op basis van deze inventarisatie wordt een op maat sportaanbod bepaald. Om gedragsverandering te bewerkstelligen zijn er kaders. Zo duurt een traject minimaal 3 maanden met minimaal 1x per week een centraal trainingsmoment. Materiaal max 50 woorden - Voor het Bedrijfssportprogramma heeft Sport&zaken een algemene procesbeschrijving waarin de stappen van het opstellen van een offerte tot en met het factureren is beschreven. - Sport- & beweegscan: een online enquête met verschillende vragen over gezondheid en Bedrijfssport. - Met bedrijfssportmenukaart kan een bedrijf een keus maken uit diverse sporten, aangesloten bij sportbonden. - Effectmeting: Met dit instrument kan het bedrijf inzicht verkrijgen in de impact van Bedrijfssport. Onderzoek max 100 woorden Sport&zaken voert continu onderzoek uit om de programma s te monitoren, bij te sturen en waar nodig te verbeteren. Sport&zaken heeft in 2014 op verschillende manieren naar de tevredenheid over de interventie gekeken. Destijds vulden de werkgevers en trainer een procesevaluatie in. Als eindcijfer kreeg de interventie Bedrijfssport een 7,9 van de werkgevers en een 7,7 van de trainers. Bedrijfssport * 4

5 In 2017 is gekeken om een extra manier van evalueren in te zetten. Onderdeel van het proces zijn de effectmetingen die sport&zaken beschikbaar stelt. Als procesevaluatie in 2017 is besloten ook te kijken naar deze effectmetingen. Wat zijn elementen die goed gaan, beter kunnen of binnen verschillende, losstaande projecten voortkomen. Bedrijfssport * 5

6 1. Uitgebreide beschrijving Beschrijving interventie Het werkblad is ook geschikt voor een samenvattende beschrijving van complexe of samengestelde interventies. Dit zijn interventies die uit twee of meer afzonderlijke onderdelen bestaan. Denk aan interventies met aparte onderdelen voor verschillende doelgroepen, zoals een leefstijlinterventie die zowel gericht is op de community als op de school als op de individuele docent. Of aan interventies met verschillende modules die bij een doelgroep op maat worden toegepast. Naarmate er meer onderdelen zijn is het aan te bevelen de structuur visueel weer te geven in een schema. Dit geldt met name voor de subdoelen en voor de aanpak van de interventie. Zie ook de aanwijzingen in de handleiding. 1.1 Doelgroep Uiteindelijke doelgroep max 100 woorden De uiteindelijke doelgroep voor bedrijfssport is de werkende bevolking (18-67 jaar) met een zittend beroep of inactieve leefstijl. Intermediaire doelgroep max 100 woorden 1. Werkgevers De interventie Bedrijfssport richt zich hierbij met name op middelgrote ( werknemers) en vooral grote (250+) bedrijven. Bij deze organisaties is de kans op voldoende deelname voor de sportactiviteiten groter. Via de bedrijven wordt de werkende bevolking bereikt. In 2010 deed 35% van de Nederlandse bedrijven iets op het gebied van bewegen (De sportieve zaak, 2013) Om werknemers te kunnen bereiken is draagvlak bij de werkgever nodig. Als contactpersoon van het bedrijf fungeren vaak een Human Resource Manager, een Arbo coördinator of een directeur. Uit onderzoek van TNO Arbeid ligt het percentage bedrijven dat bewegen op het werk ook daadwerkelijk stimuleert op 14%. Kleiner bedrijven halen dat percentage niet eens (DeZaak, 2016). Selectie van doelgroepen max 250 woorden Einddoelgroep Werknemers die vrij zijn van fysieke klachten aan het bewegingsapparaat kunnen mee doen aan sport- en beweegprogramma s. Personen die middelmatig tot zwaar lichamelijk beperkt zijn bij het uitvoeren van bewegingen kunnen niet meedoen. Daarnaast is het voor werknemers die op last van een arts niet mogen sporten of bewegen uitgesloten om te kunnen deelnemen. Verder kan iedereen deelnemen ongeacht sekse, etniciteit, leeftijd etc. De communicatie richt zich echter op de beginnende- of niet sporter. Intermediaire doelgroep: De werkgevers De werkgevers moeten voorafgaand worden geselecteerd door de aanvrager. Hierbij moet rekening gehouden worden dat met name op middelgrote ( werknemers) en vooral grote (250+) bedrijven gefocust moet worden. Bij deze organisaties is de kans op voldoende deelname voor de sportactiviteiten groter. Over het algemeen neemt men bedrijven die in de buurt van de uitvoerders liggen en die al hebben aangegeven hier behoefte in te zien. Bedrijfssport * 6

7 1.2 Doel Hoofddoel max 100 woorden Het doel van Bedrijfssport is dat medewerkers (18-67) met een zittend beroep en inactieve leefstijl hun beweeggedrag duurzaam hebben verbeterd. Middelgrote ( werknemers) en vooral grote (250+) bedrijven worden hierbij gestimuleerd om in samenwerking met sport&zaken, sportbonden en lokale sportverenigingen en eventueel uitvoerende ondersteuningsorganisaties vanuit het bedrijf op maat sportaanbod te creëren voor werknemers. In de Sportagenda 2016 van het NOC*NSF staat de ambitie om de sportparticipatie onder de groep Jongvolwassenen (24-45 jaar) met 10% te laten stijgen: Hierbij wordt Bedrijfssport specifiek als middel benoemd. Subdoelen max 350 woorden Wat zijn de subdoelen van de interventie? Indien van toepassing: welke subdoelen horen bij welke intermediaire doelgroepen of subdoelgroep(en)? De beoogde subdoelen voor de einddoelgroep werknemers zijn; - De medewerkers vertonen minder sedentair gedrag. - Zes maanden na de interventie ervaren 10% van de medewerkers (sport&zaken, 2017) minder barrières om te gaan sporten en bewegen. - De medewerkers ervaren na de eerste effectmeting een verhoogde werksfeer en energie. (sport&zaken, 2017) - De medewerkers tonen een daling in het ziekteverzuim. De beoogde subdoelen voor de werkgevers zijn: - De werkgever biedt minimaal 3 sport- en beweegprogramma s per jaar aan gebaseerd op de top 3 populaire sporten uit de Sport- en beweegscan. En is flexibel over het sporten en bewegen tijdens werktijd. - De werkgever is zicht meer bewust van de effecten van gezonde leefstijl en minder sedentair gedrag, en de daarbij horende meerwaarde voor het bedrijf. Het vergroten van de bewustwording van de werkgever ten aanzien van gezonde leefstijl en sedentair gedrag van de werknemers door duidelijk te laten zijn wat de effecten zijn. - De werkgever heeft een positieve houding ten opzichte van de sport- en beweegprogramma s op de werkvloer door middel van het ervaren. De subdoelen zijn te meten middels de effectmeting die door TNO is ontwikkeld, waarbij er een nulmeting voorafgaand aan de interventie en een éénmeting direct na de interventie die worden afgenomen middels een enquête onder de werknemers. Er kunnen meer metingen worden afgenomen om de effecten op langere termijn dan 6 maanden te kunnen meten. In de effectmeting wordt een vijfpuntschaal gebruikt om te kijken of er verbetering is opgetreden. 1.3 Aanpak Opzet van de interventie max 200 woorden Hoe is de opzet van de interventie en wat is de omvang (duur, aantal contacten indien van toepassing)? Voeg eventueel een schema toe als bijlage. Stap Duur Aanpak Hoe Wie Stap 1 2 weken Creëer draagvlak bij de werkgever Sluit aan bij de doelstellingen van het bedrijf en geef aan wat de voordelen van sporten en bewegen op de werkvloer zijn. De aanvrager Bedrijfssport * 7

8 Stap 2 4 weken Bepaal de doelstellingen van een sport- en beweegprogramma i.r.t. organisatiedoelen Stap 3 6 weken Sluit aan bij sport- en beweegbehoeften van de medewerkers Stap 4 2 weken - Maak een doelgroep analyse o.b.v. sport- en beweegscan - Bepaal welk bedrijfssportaanbod met uitdagende challenges of cursussen Hiervoor vindt een bezoek plaats bij het bedrijf en worden de doelen en de werkwijze van Bedrijfssport duidelijk gemaakt. En wordt bekeken aan welke bedrijfsdoelstellingen Bedrijfssport een bijdrage moet leveren. Als een bedrijf Bedrijfssport wil aanbieden aan de werknemers, wordt er bij het bedrijf een sport- en beweegscan uitgevoerd. Dit is een online enquête waarin o.a. wordt onderzocht in hoeverre werknemers voldoen aan de beweegnormen, of ze geïnteresseerd zijn in Bedrijfssport en aan welke sport ze willen deelnemen, onder welke voorwaarden van Bedrijfssport. De uitkomsten worden weergegeven in een rapport. Bij voorkeur maakt Bedrijfssport onderdeel uit van integraal gezondheidsbeleid binnen het bedrijf. In deze stap worden de keuze over het sporten beweegprogramma gemaakt, zoals de keuze van de sport, de sportvorm, het tijdstip, locatie etc. Stap 5 2 weken Plan van aanpak opstellen Vervolgens wordt een plan van aanpak gemaakt met o.a. beschrijving van het aanbod, de interne communicatie en coördinatie en de financiën. Het bedrijf ontvangt het plan van De aanvrager, het bedrijf en Sport&zaken. Afnemen behoefte inventarisatie en uitwerken in een rapportage: Sport&zaken De aanvrager, het bedrijf en Sport&zaken De aanvrager, de desbetreffende uitvoerder met ondersteuning van Sport&zaken Bedrijfssport * 8

9 Stap 6 3 weken - Stel een doordacht wervingsplan op - Mogelijkheid tot inschrijven Stap 7 12 weken - Invullen nulmeting effectmeting door de deelnemers Stap 8 6 maanden na de interventie - Start met daadwerkelijke uitvoering van het sport en beweegaanbod - Direct na afloop volgt de éénmeting effectmeting - invullen tweemeting effectmeting - Meet de effecten o.b.v. de doelstellingen Stap 9 1 week Evalueer het programma en overdracht. aanpak per mail en daarna wordt een afspraak gepland met het bedrijf. Indien het bedrijf akkoord gaat met het plan van aanpak, handelt Sport&zaken de (financiële) zaken af met de sportbond(en) en volgt een contract. Sport&zaken adviseert het bedrijf over de juiste wervings- en communicatiemiddelen. Er dient minimaal drie weken voorafgaand aan het programma mogelijkheid tot inschrijving te zijn. De uitvoering van het programma vindt plaats met behulp van gekwalificeerde trainers. Een bedrijf kiest een of meer sporten en doormiddel van een Cursus of Challenge wordt er gewerkt aan de sportparticipatie. Qua tijdmeting is hier als voorbeeld de Challenge gebruikt. Een Challenge heeft een minimale duur van 12 weken en een minimale frequentie van 1x per week. De Challenge is de meest voorkomende interventie, daarnaast wordt de Cursus ook vaak ingezet. Hiermee is het mogelijk om de impact op een aantal harde factoren (bijv. ziekteverzuim) en softe factoren ( bijv. werksfeer) aan te tonen. Sport&zaken heeft kennis hoe het beste geworven kan worden bij een bedrijf. Het bedrijf dient zijn communicatiekanalen hiervoor in te zetten. Invullen effectmeting: werknemers van het bedrijf Uitvoering: Sportbond, lokale sportvereniging Rapportage effectmeting: Sport&zaken Invullen tweemeting: werknemers van het bedrijf Rapportage effectmeting: Sport&zaken De aanvrager, het bedrijf en Sport&zaken. Bedrijfssport * 9

10 Inhoud van de interventie max 1200 woorden De inhoud van de interventie kent 9 stappen die doorlopen worden. Deze zijn te zien in het schema onder het kopje 2.3 aanpak: opzet van de interventie. Bedrijfssport betekent op een actieve, leuke en gezonde manier met collega s sporten onder professionele begeleiding. Bedrijfssport vindt plaats op een voor het bedrijf geschikte locatie en sluit aan op de werktijden. De sportbonden hebben een specifiek aanbod voor werknemers ontwikkeld en zijn aangesloten bij NOC*NSF. Deze sporten worden aangeboden in challenge & cursus vorm. Op basis van gesprekken met het bedrijf en de Sport- en beweegscan wordt een keuze gemaakt voor één of meerdere sporten. Sport&zaken heeft goede contacten met de sportbonden. Als blijkt dat een sport graag wordt uitgevoerd onder de werknemers dan kan sport&zaken meteen schakelen met de desbetreffende sportbond. Sport&zaken biedt ondersteuning met betrekking tot de contracten met de bedrijven en bonden en neemt de Sport- en beweegscan en de effectmetingen af. De sportbond, lokale sportvereniging of andere sportaanbieder regelt een trainer en het bedrijf zorgt voor interne promotie. Deelnemers komen in aanraking met de verschillende sportbonden. Dit helpt om de werknemers duurzamer te laten sporten en bewegen en dus langer actief te zijn. Uit onderzoek van Sport&zaken (2017) onder +/ medewerkers blijkt dat 67% van de deelnemers aan een bedrijfssportprogramma vaker wil sporten. Tijdens een Challenge of Cursus sporten en bewegen collega s minimaal 1-maal in de week, in een periode variërend van twaalf weken (training) tot een jaar: - Cursus: Meerdere dagen training over een bepaalde langere periode, bijvoorbeeld een half jaar. - Challenge: Gericht toewerken om te presteren op een evenement, bijv. de Dam tot Damloop. De looptijd is gemiddeld 3 maanden. Voorbeeld van een Challenge: In het kader van vitale medewerkers zullen in september 2017 maar liefst werknemers van ABN- AMRO deelnemen aan het Dam tot Dam weekend. Talent, talentloos, beginner, sportieveling of pro, in samenwerking met sport&zaken krijgen alle medewerkers de gelegenheid om zich optimaal voor te bereiden! En volgens een HR manager van ABN AMRO is dat nu net key to succes: Medewerkers vinden het erg leuk om samen met collega s, als team aan iets mee te doen. Samen naar een doel werken, dat zorgt voor een bepaalde stimulans". Veruit de grootste groep deelnemers zijn de hardlopers. En dat is wat sport&zaken bij veel meer bedrijven ziet; hardlopen is hot! Er zijn dan ook inmiddels al ruim 600 ABN AMRO lopers ingeschreven en de inschrijvingen komen nog steeds binnen! Ook is er veel animo voor de Dam tot Dam wandeltocht en Dam tot Damfietsclassic. Ook hier zijn al enkele honderden ABN AMRO sportievelingen voor aangemeld. Trainen doen ze op locatie, onder begeleiding van professionals. Deelnemers gaan aan de slag met thema s als looptechnieken, trainingsschema s, spierversterkende oefeningen, conditietraining of fietsen in peloton. Er is gekozen voor een aantal vaste locaties voor het wandelen, fietsen en hardlopen. We zien echter dat het enorm leeft en dat er ook steeds meer aanvragen van andere afdelingen komen om op locatie te trainen. Vanuit het vitaliteitsbeleid worden bijna al deze verzoeken gehonoreerd. Bewegen is top of mind! De leukste reacties zijn die van deelnemers die zich door middel van deelname aan de challenge fitter en blijer voelen, daar doen we het voor aldus de HR manager. Bedrijfssport * 10

11 2. Uitvoering Materialen max 200 woorden Welke materialen zijn beschikbaar voor de uitvoering, werving en evaluatie van de interventie? - Sport&zaken heeft specifiek een handboek voor bedrijfssport voor lokale sportverenigingen waarin een stappenplan is uitgewerkt om efficiënt en effectief een bedrijfssportprogramma te kunnen organiseren, implementeren en uit te voeren. Voor de werkgever zijn de acht stappen die in de opzet beschreven zijn van belang - Voor het Bedrijfssportprogramma heeft Sport&zaken een algemene procesbeschrijving waarin de stappen van het opstellen van een offerte tot en met het factureren is beschreven. Bovendien zijn er gestandaardiseerde offertes en contracten opgesteld. - De sport- en beweegscan: Een online enquête met verschillende vragen over gezondheid en Bedrijfssport. De enquête wordt meerdere weken online uitgezet bij de werknemers. In de enquête wordt o.a. onderzocht in hoeverre werknemers voldoen aan de beweegnormen. Dit is onder te verdelen in beweegnorm (is norm voor matig intensief bewegen), de fitnorm (is norm voor inspannend bewegen) of combinorm (is beweegnorm en/of fitnorm). Ook wordt gevraagd aan de werknemers of ze geïnteresseerd zijn in Bedrijfssport, aan welke sport ze bereid zijn mee te doen en onder welke voorwaarden ze willen deelnemen. - Met bedrijfssportmenukaart kan een bedrijf een keus maken uit diverse sporten, aangesloten bij sportbonden. - Sport&zaken heeft een draaiboek voor een Challenge (Running, Walking, Cycling, Swimming) en een actiepuntenlijst om een Challenge te organiseren. - Sport&zaken beschikt over showcases met betrekking tot een succesvolle samenwerking tussen een bedrijf of organisatie en lokale sportverenigingen. - Effectmeting: Met dit instrument kan het bedrijf inzicht verkrijgen in de impact van Bedrijfssport. De Effectmeting is ontwikkeld in samenwerking met TNO en bestaat uit een nulmeting, meting na afloop van het bedrijfssportprogramma en een follow-up meting na zes maanden. Organisaties die het materiaal willen gebruiken kunnen contact opnemen met het secretariaat van Sport&zaken, info@sportenzaken.nl, Locatie en type organisatie max 200 woorden Waar kan de interventie uitgevoerd worden en welk(e) soort(en) organisatie(s) kan/kunnen de interventie uitvoeren? Sportbonden, lokale sportverenigingen en overige sportaanbieders De uitvoering van de sport- en beweegprogramma s kan plaatsvinden bij Nederlandse sportbonden die aangesloten zijn bij NOC*NSF. De interventie wordt te allen tijde uitgevoerd door gekwalificeerde en gecertificeerde trainers die erkend zijn door de betreffende sportbond of keuringsinstantie in hun vakgebied. Zo heeft sport&zaken een samenwerkingsovereenkomst met 24 sportbonden! Naast de traditionele sporten zijn er ook sporten waarvoor geen bond aanwezig is. Daarvoor heeft sport&zaken ook samenwerkingsovereenkomsten met partijen die niet-traditionele sporten aanbieden, zoals Yoga of Mindfulness. De rol van sportbonden of derde partij is het aanbieden en uitvoeren van het sportaanbod specifiek gericht op de werksetting. Kortom: - Leveren gediplomeerde trainers - Uitvoering van het sport- en beweegprogramma - Zorgen voor een passend vervolgaanbod Bedrijfssport * 11

12 De rol van de werkgever is het faciliteren van de randvoorwaarden. De trainer van de betreffende bond of partij moet voldoende handvatten krijgen om het programma succesvol te organiseren. Deze handvatten verschillen per bedrijf en per sportprogramma. Zo kan het gaan om beschikbare tijd, ruimten of de mogelijkheid tot omkleden. Opleiding en competenties van de uitvoerders max 200 woorden Wie zijn de uitvoerders en welke opleiding en competenties hebben zij nodig? De trainers van de desbetreffende bonden hebben een bondsdiploma en zijn dus gekwalificeerd om training te geven in hun sport. Daarnaast heeft sport&zaken samenwerkingsovereenkomsten met derde partijen waarvoor geen traditionele bond is opgericht. Ook is het belangrijk dat de trainers de volgende competenties bezitten: - Enthousiasmerend: De trainers moeten de doelgroep enthousiast kunnen maken voor de training, zodat ze zich inzetten en ook echt wat aan de training hebben. - Kundig: De trainers moeten kundig zijn (bondsdiploma). Ze hebben verstand van de sport waarin ze training geven en kunnen dit overbrengen op de groep. Trainers moeten met zowel beginners als gevorderden overweg kunnen. - Ervaring met de doelgroep: Door ervaring en kennis te hebben over de doelgroep, is het voor de trainers makkelijker om te enthousiasmeren en de werknemers aan het sporten te krijgen. Kwaliteitsbewaking max 200 woorden Hoe wordt de kwaliteit van de interventie bewaakt? Sport&zaken voert gesprekken met de bedrijven en sportaanbieders ( o.a. sportbonden, sportverenigingen, fitnesscentra). Deze gesprekken vinden vooraf, tijdens en na afloop van de interventie plaats. De gesprekken vooraf en na afloop van de interventie zijn fysiek. Het contact tijdens de interventie vindt meestal plaats via de mail of telefoon. In deze gesprekken wordt duidelijk kenbaar gemaakt naar elkaar wat precies de bedoeling is. Daarnaast neemt sport&zaken ook een evaluatie af. In het gesprek na afloop wordt hier over gesproken en gekeken welke dingen goed gingen en waar de verbeterpunten liggen. Randvoorwaarden max 200 woorden Wat zijn de organisatorische en contextuele randvoorwaarden voor een goede uitvoering van de interventie? Een sport- en beweegscan voor het aansluiten van de behoeftes van de deelnemers op het aanbod. Daarnaast is het belangrijk een enthousiaste ambassadeur aan het programma te verbinden als kartrekker. Dit is om draagvlak voor de interventie te creëren. Deze persoon coördineert het sport- en beweegprogramma van meet af aan binnen het bedrijf. Dat betekent vanaf het creëren van draagvlak tot aan de evaluatie. Bij het bedrijf kan dit iemand zoals een Arbo coördinator, een HR Manager of bedrijfsarts zijn. Sportaanbieders (o.a. sportbonden, sportverenigingen, fitnesscentra) die volwassenen als een potentiele doelgroep zien voeren het sport- en beweegprogramma uit. Zij kunnen het bedrijf als intermediair gebruiken om volwassenen te vinden en aan te spreken. Implementatie max 200 woorden Is er een systeem voor implementatie? Geef een samenvatting. De uitvoering van de interventie kan worden overgedragen aan sportaanbieders (sportbonden, sportverenigingen, fitnesscentra). De coördinatie van de interventie kan de aanvrager aan een ondersteuningsorganisatie overdragen zoals sportbedrijven van de gemeente, verenigingsondersteuner of andere non-profitorganisaties. Producten zoals de Sport- en beweegscan en de effectmeting kan middels een gesprek worden toegelicht en aangepast zodat sportaanbieders en ondersteuningsorganisaties dit zelf uit kunnen voeren. Bedrijfssport * 12

13 Bedrijfssport heeft een algemene procesbeschrijving waarin de stappen van het opstellen van een offerte tot en met het factureren is beschreven. De noodzakelijke stappen van acquisitie tot en met de evaluatie staan als een checklist ook in het Content Management Systeem. Sport&zaken heeft een draaiboek voor een Challenge (Running, Walking, Cycling en Swimming). Sport&zaken heeft ook een handboek Bedrijfssport voor sportverenigingen waarin een stappenplan is uitgewerkt om efficiënt en effectief een bedrijfssportprogramma te kunnen organiseren, implementeren en uit te voeren op lokaal niveau. Daarnaast is sport&zaken te allen tijde bereidt ondersteuning op ieder gewenst moment van de implementatie. Van best-practices tot persoonlijke afspraken; sport&zaken heeft al ruim 15 jaar ervaring met bedrijfssportprogramma s en kan op ieder moment bijspringen. Kosten max 200 woorden Wat zijn de kosten van de interventie? Benoem daarbij de personele (in aantallen uren) en de materiële kosten. De kosten zijn een indicatie en per situatie verschillend. Voorbereiding: 1) Uitvoering en coördinatie aanvrager o Stap 1: 10 uur o Stap 2: 16 uur o Stap 3: 18 uur o Stap 4: 16 uur o Stap 5: 8 uur o Stap 6: 8 uur o Stap 7: 18 uur o Stap 8: 12 uur o Stap 9: 2 uur Advies & Coördinatie Sport&zaken Voorbeeld 12-weekse Sport- en beweegprogramma van een sportaanbieder: 1) Challenge: Materiele kosten: 1) Een Sport- en beweegscan tot 1000 ingevulde enquêtes inclusief een rapport kost ) Een Effectmeting tot 1000 personen met drie metingen (nulmeting, eindmeting, follow-up meting) inclusief een rapport kost Onvoorzien: 1) Huur locatie euro Totaal: euro Bedrijfssport * 13

14 3. Onderbouwing Probleem max 400 woorden Voor welk probleem of (mogelijk) risico is de interventie ontwikkeld? Omschrijf aard, ernst, spreiding en gevolgen. Uit onderzoek van Bernaards, den Besten en Jansen (2015) blijkt dat werknemers steeds minder bewegen op hun werk en zij hun werk steeds vaker zittend doorbrengen. Daarnaast blijkt dat ruim 40% van de werknemers met een zittend beroep onvoldoende beweegt, met alle gezondheidsrisico s van dien. 6 tot 10% van de sterftegevallen als gevolg van niet overdraagbare ziekten (hart- en vaatziekten, diabetes, borsten colonkanker) wordt veroorzaakt door onvoldoende lichaamsbeweging (Bernaards, den Besten en Jansen, 2015). Naast de risico s die te weinig bewegen met zich meebrengen zijn er ook positieve effecten als er bewogen wordt. Zwaar intensieve activiteit, zoals hardlopen of voetballen, verbetert de conditie van hart en longen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) deden in 2015 onderzoek naar het sport- en beweeggedrag van werknemers. Uit dit onderzoek blijkt dat 55% van de werknemers tussen de 18 en 65 jaar voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen, 20% voldoet aan de Fitnorm en 60% van de werknemers wekelijks sport. Toch blijk dat sedentair gedrag een risico vormt dat voorkomen dient te worden. Onafhankelijk van het aantal uren sporten verhoogt langdurig zitgedrag de risico s op gezondheidsklachten. Uit het onderzoek van het CBS i.s.m. het RIVM (2015) blijkt dat een werknemers tussen de 18 en 65 jaar gemiddeld 10,1 uur per dag zittend doorbrengt. Eindconclusie: Het loont om te investeren in sport en bewegen op de werkvloer. Zeker in combinatie met blessurepreventie en een verantwoorde beoefening van sport. Een gezonde werknemer levert een win-win situatie op voor zowel de werknemer als de werkgever. De werknemer voelt zich fitter, de prestaties verbeteren en de kosten van arbeidsverzuim dalen. Uit onderzoek van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2012) blijkt dat als iedereen voldoende zou bewegen de gemiddelde winst in levensverwachting voor mannen 0,7 jaar en voor vrouwen 1,2 jaar is. Daarnaast draagt de bestrijding van inactiviteit ook bij aan het aantal gezonde jaren dat eens mens gemiddeld leeft. Het aantal gezonde jaren dat een vrouw gemiddeld leeft neemt met 3,9% wanneer zij voldoende lichaamsbeweging heeft. Oorzaken max 400 woorden Welke factoren veroorzaken het probleem of (mogelijk) risico? Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Aan te pakken factoren max 200 woorden Welke factoren pakt de interventie aan en welke onder 1.2 benoemde (sub)doelen horen daarbij? Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Verantwoording max 1000 woorden Bedrijfssport * 14

15 Maak aannemelijk dat met deze aanpak ook daadwerkelijk de doelen bij deze doelgroep bereikt kunnen worden. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Bedrijfssport * 15

16 4. Onderzoek 4.1 Onderzoek naar de uitvoering max 600 woorden Wat is op basis van het beschikbare onderzoek bekend over de uitvoering van de interventie? Beschrijf kort welke onderzoeken zijn gedaan en wat daarvan de uitkomsten waren. Stuur bij het indienen van het werkblad de volledige publicatie van ieder genoemd onderzoek mee. Beschrijf per onderzoek: a) De titel, auteurs, organisatie en jaar van uitgave (indien gepubliceerd) b) Het type onderzoek, de onderzoeksmethode en de omvang van het onderzoek c) Een samenvatting van de meest relevante uitkomsten met betrekking tot inzicht in de mate waarin activiteiten zijn uitgevoerd volgens plan, het bereik van de interventie, de waardering en ervaring van de uitvoerders en doelgroep, succes- en faalfactoren, en -indien beschikbaar- de uitvoerbaarheid, de randvoorwaarden en de omgevingsvariabelen. Sport&zaken heeft in 2014 tijdens een procesevaluatie op verschillende manieren naar de tevredenheid over de interventie gekeken; zie bijlage 1. Destijds vulden de werkgevers en trainer een procesevaluatie in. Als eindcijfer kreeg de interventie Bedrijfssport een 7,9 van de werkgevers en een 7,7 van de trainers. Aan de reacties en cijfers is te zien dat over het algemeen bedrijfssport een goed lopende interventie is en dat mensen tevreden zijn Uit een overzicht van alle projecten (bijlage 2) die sinds 2014 zijn gestart blijkt dat in drie jaar tijd acht sport- en beweegtrajecten zijn gestart waarin medewerkers deelnamen- of nemen aan projecten uit de interventie Bedrijfssport. Anno 2017 zijn er nog twee trajecten lopend met +/ medewerkers die deelnemen. Deelnemen aan een traject kan worden gedefinieerd als het invullen van de Sport- en beweegscan, het bijwonen van workshops of deelnemen aan een sport- of beweegclinic. In 2017 is gekeken om een extra manier van evalueren in te zetten. Onderdeel van het proces zijn de effectmetingen die sport&zaken beschikbaar stelt. Als procesevaluatie in 2017 is besloten ook te kijken naar deze effectmetingen. Wat zijn elementen die goed gaan, beter kunnen of binnen verschillende, losstaande projecten voortkomen? In Bijlage 3 staat een voorbeeldrapportage van een effectmeting. Uit de effectmeting die gehouden is onder deelnemers van een sport- of beweegprogramma blijkt dat het sport- en beweeggedrag een positieve impuls heeft gekregen. Aan het begin van het project bij ziekenhuis Spaarne-Gasthuis voldeed 15% aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB). Tijdens de 1-meting ná het project voldeed 24% aan de NNGB en was het aantal werknemers dat voldoet aan de Fitnorm gestegen met 20%. Ook gaven deelnemers aan zich gezonder, energieker en minder gestrest te voelen die zijn direct linken aan het sport- en beweegprogramma. Naast een positieve invloed kwamen er ook reacties om de programma s te verbeteren. De verbeterpunten zijn te omschrijven in drie aspecten: (1) Communicatie; Bedenk vooraf wat je doel is: wat wil je communiceren en op welke manier? Welke communicatielijnen zijn er al en kunnen wij gebruik van maken? Wat binnen communicatie ook werkt: succesverhalen! Laat medewerkers aan het woord over hun ervaringen met het sportproject, (2) Management; Uit de ervaring van organisaties die een interventie hebben uitgevoerd blijkt dat als er vanuit het management geen draagvlak is, het project weinig kans van slagen heeft en (3) Ambassadeurs; Zoek in de organisatie die werknemer die wielrennen al heel leuk vindt, Bedrijfssport * 16

17 en benoem hem tot ambassadeur. Wanneer diegenen enthousiast is, voelt het voor de overige medewerkers ook niet als moeten, maar komt het vanuit de medewerkers zelf. In bijlage 4 staat een verdere verdieping van de procesevaluatie. 4.2 Onderzoek naar de behaalde effecten max 600 woorden Wat is op basis van het beschikbare onderzoek bekend over de behaalde effecten met de interventie? Beschrijf kort welke onderzoeken zijn gedaan en wat daarvan de uitkomsten waren. Stuur bij het indienen van het werkblad de volledige publicatie van iedere genoemde studie mee. Beschrijf per onderzoek: a) De titel, auteurs, organisatie en jaar van uitgave b) Het type onderzoek, de meetinstrumenten en de omvang van het onderzoek c) Een samenvatting van de meest relevante uitkomsten met betrekking tot het bereik van de interventie, de gevonden effecten en -indien beschikbaar- de door de doelgroep ervaren effectiviteit en de mate waarin de veronderstelde werkzame elementen daadwerkelijk zijn uitgevoerd. Let op: dit onderdeel (4.2) hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op de niveaus Goed beschreven en Goed onderbouwd. Bedrijfssport * 17

18 5. Samenvatting Werkzame elementen Wat zijn de werkzame elementen van deze interventie waardoor de gestelde doelen bij de doelgroep gerealiseerd worden? Geef een puntsgewijs overzicht van de belangrijkste werkzame elementen van de interventie. Denk daarbij aan inhoudelijke en praktische elementen. Max 250 woorden Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Bedrijfssport * 18

19 6. Aangehaalde literatuur Maak een alfabetische lijst van alle in deze beschrijving aangehaalde literatuur en gebruik hiervoor de APAnormen (variant met kleine letters, zie aanwijzingen in de handleiding). Bernaards, C.M., Besten, L.A.A. den, Jansen, Y.J.F.M. (2015). Determinanten van duurzame sportbeoefening bij deelnemers aan bedrijfssport. tsg, 93(3), CBS, RIVM (2015). Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor. Geraadpleegd op 30 juli 2017, via DeZaak (2016). Beweeg je werknemers tot meer beweging. Geraadpleegd op 31 juli 2017, via NOC*NSF (2012). Sport Inspireert! Sportagenda Arnhem: NOC*NSF. RIVM (2012). Zorgkosten van Ongezond gedrag. Sport&zaken (2017). LEEFVitaal! Sportactiviteiten. Geraadpleegd op 31 juli, via Sport&zaken (2017). Resultaten Sport- en beweegscan. Sport&zaken januari 2017 Sport&zaken (2013). Boek de sportieve zaak (tien jaar sport&zaken): sport en bewegen Bedrijfssport * 19

20 7. Praktijkvoorbeeld Beschrijf, indien beschikbaar, in max. 600 woorden een praktijkvoorbeeld van de uitvoering van de interventie: hoe was de situatie voor, tijdens en na de interventie? Klik hier als u tekst wilt invoeren. Bedrijfssport * 20