landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging gezelschapsdieren CSPE KB

Transcriptie

1 Examen VMBO-KB 2018 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging gezelschapsdieren CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is. Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen hoort een digitaal bestand. Dit examen bestaat uit 16 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 100 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden. PK-0951-b-18-1-o

2 Onderdeel A tijdsduur ongeveer 50 minuten 14p 1 Maak de minitoets bij opdracht 1. Je werkt als vrijwilliger op kinderboerderij Dierenvreugd. Wegens woningbouw moet deze kinderboerderij verplaatst worden. De nieuwe locatie voor de kinderboerderij is al bekend. Daar staat een groot gebouw waar verschillende diersoorten in komen. De indeling van dit gebouw is al gemaakt. Van sommige diersoorten is ook al een raskeuze gemaakt maar van andere diersoorten nog niet. Die keuze mag jij maken. De beheerder van de kinderboerderij vindt het belangrijk dat de dieren rustig en vriendelijk zijn voor mensen. Daarnaast moeten de dieren gemakkelijk te verzorgen zijn. benodigdheden: start_kinderboerderij.htm liniaal Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het benodigde bestand kunt vinden. Open het bestand. 10p 2 Kies de juiste rassen en bereken de aantallen dieren. Uitvoering van de opdracht Kies van iedere diersoort in het grote gebouw het ras dat het beste past bij de wensen van de beheerder. Geef van elk ras aan waarom dit ras het beste is. diersoort raskeuze motivatie geit schaap konijn kip PK-0951-b-18-1-o 2 / 23 lees verder

3 De beheerder wil graag weten hoeveel dieren hij van elke soort maximaal kan houden. Op de plattegrond van het gebouw is al aangegeven waar elke diersoort gehouden zal gaan worden. 1 volière met vogels 1 volière met uitloop voor kippen binnenverblijf voor schapen voerkamer en kantine caviaverblijf met 16 gladharige cavia s ingang groepshok voor konijnen binnenverblijf voor geiten schaal 1 : 100 Bereken met behulp van de informatie op de website hoeveel dieren er per soort maximaal in een hok kunnen. Ga uit van de soort die je zelf hebt gekozen. Vul de tabel helemaal in. diersoort beschikbare oppervlakte in m 2 benodigde oppervlakte per dier in m 2 maximale aantal dieren geit schaap konijn kip Als je klaar bent met de opdracht Sluit het bestand. PK-0951-b-18-1-o 3 / 23 lees verder

4 Bij het uitzoeken van nieuwe geiten valt de beheerder iets op. Er zijn geiten met lelletjes aan de onderkaak en geiten die deze niet hebben. De fokker van de geiten vertelt dat het hebben van lelletjes een dominante eigenschap is. De fokker heeft een gedekte geit met lelletjes die heterozygoot is voor het kenmerk lelletjes. De bok waardoor deze geit gedekt is, heeft geen lelletjes. 6p 3 Vul het kruisingsschema van deze dekking in. geit bok e e Schrijf alle mogelijke fenotypes van deze dekking op. De beheerder wil alleen maar geiten met lelletjes. Hij heeft nu alleen nog maar geiten zonder lelletjes. Hij laat een bok van de fokker komen. Wat moet het genotype van de bok dan zijn? Leg je antwoord uit. PK-0951-b-18-1-o 4 / 23 lees verder

5 Onderdeel B tijdsduur ongeveer 50 minuten De kinderboerderij heeft een tropisch aquarium. De beheerder heeft een schema opgesteld voor het onderhoud van het aquarium en de verzorging van de vissen. werkzaamheden dagelijks wekelijks 1x in de vier weken 1 vissen voeren 2 ramen schoonmaken X 3 1/3 van het water verversen* 4 waterkwaliteit testen X 5 watertemperatuur controleren 6 planten voeding geven X 7 ziektes bestrijden 8 filter schoonmaken X X als het nodig is 9 slakken bestrijden X 10 aquarium opnieuw inrichten 11 water aanvullen X 12 controleren hoe het met de vissen in het aquarium gaat * alleen uitvoeren als de watertest dat aangeeft 1p 4 Vul het schema aan. De beheerder is bij werkzaamheid 1, 7 en 12 een kruisje vergeten te zetten. Waar zouden de kruisjes moeten staan? werkzaamheid 1:... werkzaamheid 7:... werkzaamheid 12:... X X PK-0951-b-18-1-o 5 / 23 lees verder

6 maandag dinsdag woensdag donderdag maandag dinsdag woensdag donderdag maandag dinsdag De medewerkers die de opdracht hebben om het aquarium en de vissen te onderhouden, vullen in een logboek in wat ze hebben gedaan. Als de vissen zijn gevoerd en gecontroleerd en de watertemperatuur is gecontroleerd, wordt er een in de grijze kolom gezet. De rest wordt in het logboek gezet. Hier zie je het laatste deel van het logboek. 1 dode vis uit het aquarium gehaald, kwaliteit van het water bepaald, te hoog nitrietgehalte van het water dus filter moet schoongemaakt worden en water moet worden ververst filter schoongemaakt water ververst water aangevuld, planten voeding gegeven water aangevuld, planten voeding gegeven logboek week 1 vrijdag ramen schoongemaakt water aangevuld planten voeding gegeven zaterdag zondag logboek week 2 woensdag ramen schoongemaakt donderdag maandag dinsdag woensdag donderdag water aangevuld, planten voeding gegeven vrijdag ramen schoongemaakt zaterdag zondag logboek week 3 vrijdag zaterdag zondag logboek week 4 vrijdag zaterdag zondag 3 Neontetra s in het aquarium gedaan ramen schoongemaakt slakken bestreden PK-0951-b-18-1-o 6 / 23 lees verder

7 Jij bent in week 5 van maandag tot en met vrijdag op de kinderboerderij. Je moet de werkzaamheden doen die er voor die dagen noodzakelijk zijn. Vandaag is het maandag. 2p 5 Schrijf op welke werkzaamheden jij in week 5 voor het onderhouden van het aquarium en het verzorgen van de vissen moet doen. Dagelijks: Overig: PK-0951-b-18-1-o 7 / 23 lees verder

8 Je hebt de vissen al gevoerd en de temperatuur van het water al gemeten. Daarna doe je de waterkwaliteitstest. Voor het uitvoeren van de waterkwaliteitstest wordt de volgende test gebruikt: Meten is weten 8,99 Om een optimaal resultaat in uw aquarium te bereiken is het regelmatig testen van de waterkwaliteit van groot belang. De Easy-Life 6in1 Test Strips zijn snel en erg nauwkeurig. De Easy-Life 6in1 Test Strips laten binnen 60 seconden de resultaten zien van zes belangrijke waterwaarden. De volgende zes belangrijke waterwaarden worden gemeten: zuurgraad ph carbonaathardheid kh totale hardheid gh chloorgehalte Cl nitrietgehalte NO 2 nitraatgehalte NO 3 verpakkingseenheid: 50 strips per verpakking De examinator geeft aan waar je de test gaat uitvoeren. benodigdheden: een waterkwaliteit-teststrip de gebruiksaanwijzing van de waterkwaliteit-teststrip een (ingericht) aquarium of bekertje met aquariumwater PK-0951-b-18-1-o 8 / 23 lees verder

9 6p 6 Doe de waterkwaliteitstest. Lees de handleiding van de test. Voer de test uit en vul de gemeten waarden in. te meten waarde goede waarde ph zuurgraad tussen 6,5 en 7,5 kh carbonaathardheid tussen 4 en 10 gemeten waarde wat moet je doen als de waarde niet goed is Noteer de ph-waarde in het logboek. Noteer de kh-waarde in het logboek. gh totale hardheid tussen 6 en 16 Noteer in het logboek dat 1/3 deel van het water ververst moet worden. Cl NO 2 NO 3 chloorgehalte nitrietgehalte nitraatgehalte lager dan 0,02 mg/l lager dan 0,3 mg/l maximaal 20 mg/l Noteer in het logboek dat er nieuwe actieve kool in het filter moet. Noteer in het logboek dat 1/3 deel van het water ververst moet worden en dat het filter schoongemaakt moet worden. Noteer in het logboek dat 1/3 deel van het water ververst moet worden en dat het filter schoongemaakt moet worden. Noteer ook dat de vissen minder gevoerd moeten worden. Wat moet er gedaan worden als je de gemeten waarden vergelijkt met de goede waarden? Laat de examinator het resultaat van je test zien. PK-0951-b-18-1-o 9 / 23 lees verder

10 Voor het verversen van het water zou het handig zijn als in het logboek is opgeschreven hoeveel water per keer ververst moet worden. Jij gaat dit voor jezelf en je collega s berekenen en in het logboek zetten. benodigdheden: een (ingericht) aquarium een rolmaat 3p 7 Bepaal hoeveel liter water je uit het aquarium moet halen. Bereken hoeveel liter water er in het aquarium zit. Schrijf de berekening op. Per keer moet 1/3 deel van het water worden ververst. Bereken hoeveel liter water er dan uit moet. Rond af op een geheel getal. De planten krijgen vandaag ook voeding. Hier staat de gebruiksaanwijzing. Tetra PlantaPro Verzorging voor tropische planten. Tetra PlantaPro voegt gericht en snel verbruikte sporenelementen toe in een opneembare vorm voor planten. 12,95 voor een gezonde en weelderige plantengroei bevordert mooie diepgroene bladeren voorkomt een gebrek aan vitale stoffen krachtige plantengroei biedt de beste bescherming tegen algen voor de opname van voedingsstoffen via de bladeren zonder fosfaat en nitraat, dus geen verontreiniging van het water voor zoetwateraquaria gebruiksaanwijzing: wekelijks 2,5 ml per 20 liter aquariumwater toevoegen verpakkingseenheid: 250 ml PK-0951-b-18-1-o 10 / 23 lees verder

11 benodigdheden: een flesje plantenvoeding een maatbeker 5p 8 Zet de juiste hoeveelheid plantenvoeding klaar en vul als laatste het logboek in. Bereken hoeveel plantenvoeding er in het aquariumwater moet worden gedaan. Schrijf de berekening op en rond af op een geheel getal. Meet de hoeveelheid af en zet deze klaar. Laat de examinator deze hoeveelheid controleren. Schrijf in het logboek op welke werkzaamheden uit het schema jij op maandag hebt uitgevoerd. Het vinkje voor de vissen voeren en de watertemperatuur controleren is al gezet. Vergeet niet de uitslagen van de waterkwaliteitstest op te schrijven en aan te geven hoeveel water er ververst moet worden. maandag logboek week 5 PK-0951-b-18-1-o 11 / 23 lees verder

12 Onderdeel C tijdsduur ongeveer 40 minuten Je gaat het gedrag van een muis bekijken (observeren). Onder gedrag verstaan we alles wat de muis doet. Je bekijkt de muis eerst in een kooi met alleen een laagje zaagsel en daarna in een kooi die is ingericht (verrijkt). benodigdheden: een kooi met een laagje zaagsel verrijkingsmateriaal: een huisje, hooi en een wilgentak of wc-rol een muis een horloge, stopwatch of klok 5p 9 Bepaal welk gedrag je gaat bekijken bij de muis. Schrijf in de tabel vijf gedragingen op die een muis kan laten zien. Je moet gedragingen opschrijven die de muis volgens jou in de kooi met alleen een laagje zaagsel laat zien EN gedragingen die de muis in de ingerichte kooi met een huisje, hooi en een wilgentak of wc-rol laat zien. A B C D E gedrag F overig Laat je tabel controleren door de examinator. Je mag verwachten dat de muis in een ingerichte kooi sommige gedragingen vaker zal vertonen. Noem twee van die gedragingen. PK-0951-b-18-1-o 12 / 23 lees verder

13 Beschrijf hoe je een muis op de juiste manier hanteert. De examinator geeft aan welke muis je gaat observeren. Hanteer je muis en bepaal het geslacht. Omcirkel het juiste antwoord. Mijn muis is een: vrouwtje mannetje Zet je muis in de bak met alleen een laagje zaagsel. 3p 10 Bekijk (observeer) het gedrag van je muis. Zet de vijf gedragingen die je eerder hebt opgeschreven in de tabel. Tijdens de observatie ga jij letten op deze vijf gedragingen. De observatie duurt 5 minuten. Daarbij ga je iedere 15 seconden kijken naar het gedrag van je muis op dat moment. Zet een streepje bij het gedrag van je muis op dat moment. Als je gedrag ziet dat je niet had opgeschreven, zet je een streepje bij overig. Tel na afloop van de observatie het totaal aantal streepjes per gedrag op en zet deze in de laatste kolom. letter gedrag A1 Zet elke 15 seconden een streepje bij het vertoonde gedrag. totaal aantal streepjes B1 C1 D1 E1 F1 overig PK-0951-b-18-1-o 13 / 23 lees verder

14 Zet nu een huisje, een handje hooi en een wilgentak of wc-rol in de kooi. Bekijk (observeer) het gedrag van je muis in de ingerichte kooi. Zet dezelfde vijf gedragingen die je eerder hebt opgeschreven in de tabel. De observatie duurt 5 minuten. Daarbij ga je iedere 15 seconden kijken naar het gedrag van je muis op dat moment. Zet een streepje bij het gedrag van je muis op dat moment. Als je gedrag ziet dat je niet had opgeschreven, zet je een streepje bij overig. Tel na afloop van de observatie het totaal aantal streepjes per gedrag op en zet deze in de laatste kolom. letter gedrag A2 Zet elke 15 seconden een streepje bij het vertoonde gedrag. totaal aantal streepjes B2 C2 D2 E2 F2 overig PK-0951-b-18-1-o 14 / 23 lees verder

15 5p 11 Verwerk wat je hebt gezien (geobserveerd). Maak hieronder een staafdiagram van de twee observaties. Zet op de horizontale as (x-as) de letters van het gedrag. A1 en A2 staan er al. Ga verder met B1 en B2, daarna C1 en C2 enzovoort. Zet op de verticale as (y-as) het aantal keren dat het gedrag voorkwam. y-as A1 A2 x-as Noem twee gedragingen die de muis meer of minder liet zien bij de eerste observatie dan bij de tweede. Geef aan waarom de muis deze gedragingen meer of minder liet zien. PK-0951-b-18-1-o 15 / 23 lees verder

16 Komen deze veranderingen in gedrag overeen met wat je had verwacht door de kooi van de muis in te richten? Omcirkel het juiste antwoord. ja nee Geef aan de hand van je observaties aan waarom wel of waarom niet. PK-0951-b-18-1-o 16 / 23 lees verder

17 3p 12 Beoordeel je eigen werk. Je hebt een muis gehanteerd en het gedrag geobserveerd. In het schema staan hierover drie beoordelingspunten. Beoordeel jezelf. Gebruik hierbij één van de volgende cijfers: 2 goed 1 gedeeltelijk goed 0 slecht of niet gedaan Geef een toelichting bij elke beoordeling. beoordelingspunt cijfer toelichting Ik heb de muis op de juiste wijze gehanteerd. Ik was steeds geconcentreerd tijdens de observaties. Ik heb de vragen over de observaties juist beantwoord. PK-0951-b-18-1-o 17 / 23 lees verder

18 Onderdeel D tijdsduur ongeveer 30 minuten Bij de verzorging van knaagdieren hoort een gezondheidscontrole. Jij gaat eerst bepalen op welke punten je de knaagdieren gaat controleren. Daarna bekijk je een aantal lichaamsdelen en let je op jouw controlepunten. Je gaat van drie knaagdieren bepalen of ze gezond zijn. benodigdheden: kooien met verschillende knaagdieren een slipmatje 3p 13 Bepaal de controlepunten. In de tabel staan zes lichaamsdelen die je bij de gezondheidscontrole van de knaagdieren gaat bekijken. Schrijf bij ieder lichaamsdeel telkens twee controlepunten op waar je op gaat letten als je dit lichaamsdeel bekijkt. Er zijn al twee controlepunten gegeven. lichaamsdeel controleren op vacht/huid ogen oren 1. parasieten neus nagels anus/vulva schoon Laat je schema controleren door de examinator. PK-0951-b-18-1-o 18 / 23 lees verder

19 De examinator geeft aan welke drie knaagdieren je moet gaan bekijken. Denk aan de veiligheid van jezelf en van de knaagdieren. Let op: bij de volgende opdracht word je beoordeeld op werktempo. Als je de opdracht binnen 15 minuten hebt uitgevoerd, krijg je het maximumaantal punten voor werktempo. Laat de examinator weten als je begint met de opdracht. 10p 14 Controleer de gezondheid van drie knaagdieren. Schrijf in de tabel op welk knaagdier je hebt. Haal daarna het knaagdier op de juiste manier uit zijn/haar kooi. Controleer de gezondheid en schrijf je bevindingen op. Gebruik hierbij de twee controlepunten van de vorige opdracht. Doe dit daarna nog met twee andere knaagdieren. lichaamsdeel vacht/huid knaagdier 1... knaagdier 2... knaagdier 3... ogen oren neus nagels anus/vulva Laat de examinator je werk controleren. PK-0951-b-18-1-o 19 / 23 lees verder

20 Omcirkel of knaagdier 1 volgens jouw controle een goede gezondheid heeft. ja nee Geef aan de hand van je controle aan waarom wel of waarom niet. Omcirkel of knaagdier 2 volgens jouw controle een goede gezondheid heeft. ja nee Geef aan de hand van je controle aan waarom wel of waarom niet. Omcirkel of knaagdier 3 volgens jouw controle een goede gezondheid heeft. ja nee Geef aan de hand van je controle aan waarom wel of waarom niet. PK-0951-b-18-1-o 20 / 23 lees verder

21 Onderdeel E tijdsduur ongeveer 30 minuten Een medewerker van de kinderboerderij heeft een kat. De kat krijgt onderstaand voer. ETIKET kattenvoer INHOUD BLIKJE: 85 g SAMENSTELLING vlees en vleesbijproducten (waarvan rundvlees minimaal 4%), plantaardige bijproducten, mineralen, suiker ANALYTISCHE BESTANDDELEN vocht: 77,0% eiwit: 11,0% vetgehalte: 7,0% ruwe as: 3,0% ruwe celstof: 0,1% VOERADVIES een volwassen kat (4 kg) heeft drie blikjes voer per dag nodig, die verdeeld worden over minimaal twee maaltijden De kat krijgt tweemaal per dag twee blikjes van het voer. Het is een binnenkat en hij is weinig actief. 6p 15 Bekijk het etiket van het kattenvoer. Past deze voergift volgens het voeradvies bij de kat? Hoeveel gram vocht bevat een blikje natvoer? Rond af op twee decimalen. PK-0951-b-18-1-o 21 / 23 lees verder

22 De medewerker is met de kat naar de dierenarts geweest. De arts heeft gekeken naar het gewicht en de conditie van de kat. Hoe kun je het best het gewicht van een kat bepalen? benodigdheden: kattenvoer een bakje een grammenweegschaal De dierenarts gaf aan dat de kat op dit moment 6,0 kg weegt en 35% overgewicht heeft. De kat moet op dieet. De medewerker heeft je hulp nodig om een goed dieetplan voor de kat op te stellen. Je hebt onderstaand lightvoer uitgekozen. ETIKET Casa-Fera Light kattenvoer producteigenschappen - Optimaal energiegehalte voor katten met weinig beweging of neiging tot overgewicht. - Het draagt bij aan het tegengaan van blaasgruis. - Het is rijk aan gevogelte (23%) en daardoor licht verteerbaar. samenstelling gevogelte (23%), rijst, dierlijk eiwitextract, gerst, maïs, vis (6%), maïsgluten, gehydrolyseerde kippenlever, bietenpulp, heeleipoeder, cellulose, dierlijk vet (gevogelte), visolie (zalm), gist, hemoglobine, aardappeleiwit, mineralen, lijnzaadolie analyse ruw eiwit 26%, ruw vet 10%, ruwe celstof 5%, ruwe as 5,6%, vocht 10% voedingsschema light in gram per dag gewicht kat 2 kg 3 kg 4 kg 5 kg 6 kg 7 kg 8 kg + gewichtscontrole 40 g 55 g 70 g 80 g 95 g 105 g 12 g/kg > 15-30% overgewicht > 30% overgewicht 30 g 40 g 42 g 65 g 70 g 80 g 10 g/kg 22 g 30 g 35 g 45 g 50 g 55 g 8 g/kg PK-0951-b-18-1-o 22 / 23 lees verder

23 Bereken het ideale gewicht van de kat. Rond af op één decimaal. Hoeveel gram is de voergift voor de kat op dit moment volgens het voedingsschema light? Weeg deze voergift af. Laat het gewicht van het voer controleren door de examinator. Vergelijk het voer dat de kat eerder kreeg, met het lightvoer. Leg uit waarom dit lightvoer geschikt is voor een kat met overgewicht. De medewerker wil naast het voeradvies ook graag ander advies om haar te helpen bij het afvallen van haar kat. Geef de medewerker twee adviezen. 18p 16 Maak de minitoets bij opdracht 16. einde PK-0951-b-18-1-o 23 / 23 lees verder