In bijgaande presentatie (bijlage 2) zijn ter verduidelijking enkele afbeeldingen opgenomen.

Transcriptie

1 Aan algemeen bestuur 5 juli 2017 VOORSTEL Datum 15 mei 2017 Portefeuillehouder F. ter Maten Documentnr Programma Voldoende en schoon water Projectnummer P6068 Afdeling Projectrealisatie Bijlage(n) 4 1. Voorstel aan ab Voorgesteld wordt om in te stemmen met een uitvoeringskrediet van 3,25 mln, bij geraamde inkomsten van 3,25 mln. Dit betreft uitvoering van de eerder afgesloten bestuursovereenkomst d.d , in Verseon geregistreerd onder: Bestuurlijke aanleiding en vraag Historie Vanaf circa 2006 is op initiatief van de gemeente Ede en de provincie Gelderland onderzocht in hoeverre het met sulfaat verontreinigde grondwater onder het voormalige Enkaterrein een bedreiging vormt voor het oppervlaktewater. Dit bleek het geval, het bedreigt de waterkwaliteit in woonwijken van Ede en de natuur in het N2000 gebied van het Binnenveld. De "bel" verplaatst zich met een snelheid van ongeveer 40 m/jaar richting Binnenveld. Op initiatief van ons waterschap is besloten dit probleem gezamenlijk aan te pakken. Na heel veel onderzoek, analyse en het afwegen van alternatieven is gekozen voor het oppompen van de "bel" grondwater met een hoog sulfaatgehalte en afvoeren naar de Rijn via een pijpleiding. Hiertoe heeft de provincie een saneringsbesluit genomen op 27 januari 2015 met hoge urgentie. In bijgaande presentatie (bijlage 2) zijn ter verduidelijking enkele afbeeldingen opgenomen. Financiering en overeenkomst In april 2014 (doc bijlage 3) is een overeenkomst getekend tussen Provincie Gelderland, Gemeente Ede en het waterschap (WsVV). Daarin zijn o.a. afspraken gemaakt over financiering van de investering (100% provincie) en van het beheer en onderhoud (50/50 Ede/WsVV); overschrijdingen van de investering zouden gelijk worden verdeeld over provincie, waterschap en gemeente, dus ieder éénderde. Deze overeenkomst is indertijd niet aan het AB voorgelegd aangezien de investering op 1,95 mln werd geraamd. De juridische mogelijkheden om het principe "de vervuiler betaalt" toe te passen zijn

2 Pagina 2 van 5 uitgeput; Enka, provincie en Ede hebben hierover op 29 september 2006 een overeenkomst afgesloten waarbij ENKA de verplichtingen heeft afgekocht. Huidige kostenraming In de loop van 2015 en 2016 is het project verder uitgewerkt. Daarbij bleek dat de raming van de kosten hoger uitvalt: investering. Naar aanleiding daarvan is de financiering ter discussie gesteld. In een ambtelijk overleg op directieniveau op 6 september 2016 is nader besloten dat de provincie de investeringskosten ( 3,5 mln.) betaalt en dat WsVV en Ede ieder de helft van de beheer en onderhoudskosten (ieder per jaar excl. BTW 100 jaar lang, voor het waterschap komt er BTW bij en wordt het bedrag ) betalen. WsVV verzorgt de uitvoering namens de provincie. Deze nadere afspraak is bevestigd in een bestuurlijk overleg van 1 december 2016 en is vastgelegd in een aanvulling op de overeenkomst (bijlage 4). Afgesproken is dat als later blijkt dat er (veel) meer geld nodig is opnieuw wordt overlegd met de provincie Gelderland en gemeente Ede. Uitgangspunt blijft dat de provincie de gehele investering betaalt, met uitzondering van die ten laste komt van de gemeente Ede. 3. Risico s/positionering/mandatering Aan dit project kleven nog diverse risico's, vooral wat betreft doorlooptijd, kasritme, kosten van de investering en ook kosten van beheer en onderhoud omdat over een zeer lange periode moet worden gepompt. De risico's zijn in diverse bijeenkomsten in kaart gebracht. Vervolgens zijn de beheersmaatregelen bepaald. Een deel van de risico's is vertaald in een risicoreservering op de begroting van circa Naast deze reservering is onvoorzien opgenomen, gezien het stadium van het project. De nauwkeurigheid van een begroting is altijd moeilijk te bepalen. Gezien de risicoanalyse en de bovenstaande bedragen die al zijn opgenomen wordt de onzekerheid op + of - 15 % aangehouden. Grootste risico voor de realisatiefase is vertraging door bezwaren tegen vergunningverlening. Door goede communicatie en samenwerking met potentiële bezwaarmakers (SME - Samenwerkende Milieugroeperingen Ede) hopen we deze bezwaren te voorkomen. In de planning (uitvoering in 2018) is geen rekening gehouden met vertragingen. Daarnaast zijn er nog onzekerheden ten aanzien van het mogelijke effect op funderingen. Dit wordt momenteel onderzocht. Gezien de ondergrond wordt geen structurele schade verwacht, maar er is een geringe kans op architectonische schade. Verder is het effect op het waterpeil in de vijvers nabij de deepwell nog onduidelijk. Er zijn maatregelen bedacht, maar besluiten daarover worden pas genomen als duidelijk is wat de effecten zijn. De realisatie wordt gedaan op basis van een DCM contract (Design, Construct en Maintain over 10 of 15 jaar). Dit houdt in dat de investeringskosten pas na de aanbesteding voldoende bekend zijn omdat geen gedetailleerd ontwerp wordt gemaakt voorafgaand aan de aanbesteding. De aannemer krijgt vrijheid om met voorstellen tot een goedkoper tracé te komen en om het ontwerp zodanig te detailleren dat de totale kosten van investering en onderhoud zo laag mogelijk worden over 100 jaar levensduur. 4. Bijdrage aan de doelen / partnerschap Het project draagt bij aan een goede waterkwaliteit in Ede en het Binnenveld. Partnerschap met provincie en 2 gemeenten (ook Wageningen is betrokken, maar niet

3 Pagina 3 van 5 financieel) is de basis van het succes. 5. Monitoring Er is constante monitoring voorzien van de opgepompte hoeveelheden en de kwaliteit ervan. Afhankelijk van de samenstelling moet blijken in welke mate er aanvullende zuivering nodig is. Het gaat hierbij niet om zuivering op sulfaat maar het verwijderen van andere stoffen die zich in het opgepompte grondwater bevinden. De kosten van monitoring en aanvullende zuivering zijn in de ramingen opgenomen. Om het risico van lekkage te beperken wordt een systeem ingebouwd waarmee lekkage te ontdekken is. 6. Uitgangspunten/eerdere besluiten - DH april 2014: ondertekening overeenkomst met provincie en gemeente. - najaar 2015 : Project opgenomen in de begroting; investering conform overeenkomst , volledig gefinancierd door de provincie. - DH 16 november 2015: Voorbereidingskrediet t.b.v. tracéverkenning en schetsontwerp van door de directie - DH 5 december 2016: toekenning restant voorbereidingskrediet van ; mandatering ondertekening uitbreiding overeenkomst aan F. ter Maten en akkoord voorstel aan AB. - Commissie Water 31 januari 2017; Bespreking AB stukken. Uitgebreidere toelichting blijkt noodzakelijk. - DH 6 februari 2017: besluit om eerst een presentatie in een beeldvormende vergadering van het AB te geven (is geworden 6 juni 2017) en vervolgens besluitvorming in het AB van 5 juli Maatschappelijk draagvlak/mvo Maatschappelijk draagvlak moet nog deels worden gerealiseerd, met name bij de eerder genoemde SME. De doelstelling wordt weliswaar onderschreven, maar er is bezwaar tegen ongezuiverde lozing van het sulfaat, ondanks dat Rijkswaterstaat daarmee instemt omdat de lozing zeer snel wordt verdund tot de achtergrondwaarde die toch al in de Rijn aanwezig is. Op dit bezwaar is uitgebreid ingegaan naar aanleiding van het saneringsbesluit en het blijkt dat verwijdering van sulfaat op deze schaal voorlopig geen realistisch alternatief is. Dit gezien de hoge kosten en onzekerheid over de afzet van reststromen. Een uitgevoerde second opinion door KWR (Kennisinstituut waterleidingbedrijven) onderbouwt deze conclusie. Deze second opinion was gevraagd door de SME. De rapportage is met hen gedeeld. Communicatie De communicatie wordt ondersteund door een team van de 4 betrokken overheden. Een communicatieplan is gemaakt. Op 19 en 20 april zijn inloopavonden gehouden. Naar aanleiding van reacties is besloten om de bewoners rondom de deepwell apart voor te lichten over de gevolgen van grondwaterpeilverlaging en de daaruit voortkomende acties en maatregelen. Er is inmiddels ook een website met informatie:

4 Pagina 4 van 5 Vergunningen Na de aanbesteding zal de aannemer de overige vergunningen aanvragen. Op alle vergunningen kan op de gebruikelijke wijze een zienswijze worden ingediend. Duurzaamheid Het aspect duurzaamheid krijgt volop aandacht. Het tracé is zodanig gekozen dat de waterstroom kan worden benut voor koeling of verwarming. Het warmtebedrijf van Ede onderzoekt momenteel de exploitatiemogelijkheden. De aannemer zal verder uitgedaagd worden (door middel van EMVI gunningscriteria) om duurzame oplossingen in zijn aanbieding te verwerken. Dit is ook voor de SME een belangrijk punt bij de overweging om al of niet een zienswijze in te dienen. Evaluaties delen Om het draagvlak te vergroten is tussen bestuurders en SME / Mooi Wageningen afgesproken om actief de gegevens en evaluaties te delen; vaker dan de vijfjaarlijkse evaluatie die verplicht is in het saneringsbesluit. Tevens worden actief de ontwikkelingen op het gebied van zuivering gevolgd en gestimuleerd. Indien mogelijk zal een pilotproject worden opgezet in samenwerking met onderzoeksinstituten. 8. Standpunt van de commissie De commissie Water adviseert positief op het voorstel met inachtneming van de volgende aandachtspunten: 1) Het is belangrijk om te blijven zoeken naar duurzamere oplossingen in de toekomst en dit in de communicatie naar buiten toe mee te nemen. 2) Graag zorgvuldig monitoren of zich ook andere vervuilende stoffen dan sulfaat in het grondwater bevinden en regelmatig de resultaten bekendmaken. 3) De veiligheid van de bewoners moet gewaarborgd worden. 4) Planschade en vervolgschade van de aan te leggen leiding zal worden meegenomen als aandachtspunt bij het overleg van de aannemer met de agrariërs. 5) Er wordt onderzocht wat de gevolgen van de grondwaterpeilverlaging kunnen zijn op de bebouwing en wat voor maatregelen genomen kunnen worden om die schade te voorkomen. Het stuk kan ter behandeling door naar het ab van 5 juli Financiën/begroting Zie hiervoor de financiële bijlage 1.

5 Pagina 5 van Ondertekening dijkgraaf en heemraden, drs. ing. K.A. Blokland secretaris drs. T. Klip-Martin dijkgraaf 11. Besluit bestuur