Aan commissie water 31 januari 2017 algemeen bestuur 22 februari 2017 VOORSTEL

Transcriptie

1 Aan commissie water 31 januari 2017 algemeen bestuur 22 februari 2017 VOORSTEL Datum 21 november 2016 Portefeuillehouder F. ter Maten Documentnr Programma Voldoende en Schoon Projectnummer Afdeling Projectrealisatie/Planvorming/BWS Bijlage(n) 2 1. Voorstel aan ab Voorgesteld wordt in te stemmen met: het vaststellen van missie, visie, vier hoofddoelen en uitgangspunten Stedelijk Water; de vier hoofddoelen stedelijk water in het waterbeheerprogramma (WBP) toe te voegen als raamwerk en de onderdelen uit het WBP m.b.t. stedelijk water hieraan op te hangen. Deze toevoeging dient ter verbetering van de monitoring van doelrealisatie stedelijk water in de toekomst. 2. Bestuurlijke aanleiding en vraag Aanleiding: We zien dat het stedelijk gebied sterk in beweging is en het speelveld verandert. Er ontstaan nieuwe grote vraagstukken in de stad zoals omgaan met klimaatverandering. Thema s in de stad zoals gezondheid, leefkwaliteit in de bestaande bebouwde omgeving en duurzaamheid zijn kansen om waterschapdoelen te bereiken en kennis en waterbewustzijn bij mensen te laten groeien. Stedelijk gebied is de plek waar de meeste mensen wonen en waar we als waterschap zichtbaar willen zijn. Stedelijk water is daarom volop in uw bestuurlijke kaders genoemd. Programma Toekomstbestendige Dorpen en Steden, de kracht van water als uitwerking van de volgende bestuurlijk kaders: Toekomstbeelden De ontwikkeling van Steden en dorpen (vanaf hier stedelijk gebied genoemd) is volop in beweging. Het is onze ambitie hierin mee te bewegen en nadrukkelijker waarden toe te voegen aan stedelijke opgaven. Water is een cruciaal element in onze leefomgeving en van ons allemaal. U heeft dit onderkend door in de Toekomstbeelden het speerpunt 2: We focussen meer

2 Pagina 2 van 7 op stedelijk gebied op te nemen. Een ander toekomst beeld dat van toepassing is het Toekomstbeeld: We sturen de waterhuishouding aan als één systeem. Bij het vinden van goede en duurzame oplossingen komen het Watersysteem en de Waterketen samen evenals landelijk en stedelijk gebied. D&H en AB speerpunten Naast circulaire economie en duurzaam bodembeheer is uitvoeringstrategie stedelijk water het D&H (uitvoeringsstrategie stad) speerpunt voor komende jaren. Ook het Algemeen Bestuur heeft het stedelijk gebied als speerpunt opgenomen (Klimaat Actieve Stad). Het programma stedelijk water verbindt doelen, activiteiten en middelen met elkaar zodat er een robuuste, zichtbare aanpak ontstaat die invulling geeft aan uw speerpunt. WBP In het WBP zijn vele sub- en hoofddoelen weergegeven welke het stedelijk gebied raken. De in het WBP beschreven doelen zijn zeer concreet, soms zelfs op activiteit niveau, beschreven met als gevolg dat er onvoldoende flexibiliteit is om aan te sluiten op nieuwe ontwikkelingen en daadwerkelijk mee te bewegen. Het programma stedelijk water biedt een kapstok met doelen als richting, waardoor focus en tegelijkertijd meer ontwikkelruimte ontstaat. Met deze kapstok kunnen we gericht kiezen welke onderdelen we wel- / niet oppakken. Dit in de lijn met het Waterbeheer Programma dat zich aanpast aan nieuwe ontwikkelingen welke nog niet voorzien waren ten tijde van het opstellen van het Waterbeheer Programma. 4. Partnerschap als Watermerk U onderkent dat Waterpartnerschap in onze genen zit. In het stedelijk gebied is een sterk samenspel tussen waterschap, stadmakers en stadgebruikers cruciaal. Immers het Waterschap is in grote mate afhankelijk van zijn partners om doelen te bereiken en complementair te kunnen zijn aan stedelijke ontwikkelingen. Het programma stedelijk water gaat uit van de opgaven in de stad en verbindt eigen waterschapopgaven hieraan. Het van buiten naar binnen redeneren is van cruciaal belang. De vier hoofddoelen zijn dan ook zodanig beschreven dat onze partners zich hierin herkennen. Daardoor ontstaat een gelijkwaardige samenwerking en kunnen wij onze maatschappelijke en water-gerelateerde (sub)doelen bereiken. De kapstok van het programma Toekomstbestendige dorpen en steden; De Kracht van water: Missie, Visie, Hoofddoelen & Uitgangspunten Missie Water heeft een grote maatschappelijk waarde voor mensen die in het stedelijk gebied wonen, werken en recreëren. Iedereen heeft te maken met water en dit zal door klimaatverandering nog manifester worden. We zien het als onze missie om een bijdrage

3 Pagina 3 van 7 te leveren aan duurzame en toekomstbestendige dorpen en steden door onze expertise over water te koppelen aan stedelijke vraagstukken. Visie Water is in het stedelijk gebied een vanzelfsprekend element en Waterschap Vallei en Veluwe een vanzelfsprekende partner bij het aanpakken van stedelijke vraagstukken rondom: - Gezonde, leefbare leefomgeving; - Veiligheid; - Duurzame en toekomstbestendige dorpen en steden. We zijn uit op - een beter samenspel met stadmakers en stadgebruikers. - slimmere financiële oplossingen, waar we meerdere belanghebbenden betrekken en een koppeling leggen tussen waardestijging van grond of gebouwen na uitvoering van een project en investeringen. - groter zelf organiserend vermogen van inwoners en groter collectief lerend vermogen op stedelijk water gerelateerde thema s. Dit bereiken we door 1. onze toegevoegde waarde in de praktijk te laten zien (kennisbrenger, innovator, verbinder, co-financier, uitvoerder, beheerder, kwaliteitsbewaker). 2. Ons netwerk in het stedelijk gebied te verbreden. De vier hoofddoelen

4 Pagina 4 van 7 Uitgangspunten Veel afhankelijkheden met ontwikkelingen en partners uit het stedelijk gebied vereist nieuwe vaardigheden: meer co-creatie en omgaan met onzekerheden over de uitkomst (sturen op een volgende stap zonder precies de uitkomst te kennen); Meebewegen met het tempo van het speelveld vereist partnerschap, flexibiliteit en aanpassingsvermogen van de organisatie, zowel qua financiën, inzet menskracht als besluitvormingsprocessen; Verandering van speelveld vraagt om regelmatig maken van actoren en factoren analyses en pro actieve benadering van en interactie met nieuwe partijen, waaronder nieuwe investeerders. De waarde van openbare ruimte met groen en water is van belang voor de leefkwaliteit (sociale waarde) en waarde van omringend vastgoed. Inwoners, ondernemers en vastgoedeigenaren trekken vaker samen op, bundelen initiatieven en zijn steeds vaker bereid mee te investeren. Het innovatieve karakter van het programma vraagt om een omgeving waarin geleerd, geëxperimenteerd en geëvalueerd wordt; Het karakter van continue door-ontwikkeling vraagt om een meer gelijktijdige samenwerking tussen verschillende experts in de organisatie (beheer, vergunning, realisatie, planvorming, ondersteuning en strategie) i.p.v. volgtijdelijk. Stapsgewijze ontwikkeling van de aanpak: Dit voorstel met bovenstaande uitgangspunten sluit aan op de koers die met het WBP en uw speerpunten in gang is gezet. Een koers waarbij waterpartnerschap centraal staat en waaraan de organisatie stapsgewijs invulling geeft. Dit voorstel kunt u zien als een volgende stap, waarmee u het WBP en het speerpunt uitvoeringsstrategie stad verder uitwerkt door het verankeren van de missie, visie en doelen en uitgangspunten voor het stedelijk gebied. Met deze kapstok kunnen we de waterschap-inspanningen in het stedelijk gebied beter relateren aan doelen. Hierdoor ontstaat er geleidelijk aan meer samenhang en samenspel tussen activiteiten, meer focus en kunnen we nieuwe activiteiten toetsen aan doelmatigheid. Vervolgens zullen we werkwijzen ontwikkelen om onze financiën zo efficiënt mogelijk inzetten in de stad en dorp. Voorstellen hieromtrent zullen onder andere op periodieke P&C momenten aan u worden voorgelegd. 3. Bestuurlijke risico s/positionering/mandatering Veel van onze werkzaamheden zijn al verankerd. Bijvoorbeeld in de bestuurlijk vastgestelde Toekomstbeelden en ons WPB. Nieuw is het hogere abstractieniveau van de doelomschrijving. Door deze abstrahering kan WSVV aansluiten op de hoge dynamiek van ontwikkelingen in de stad en zich flexibel opstellen zonder verlies van zicht op onze doelen. Hierdoor zal WSVV op een slagvaardige, efficiënte wijze samen met andere

5 Pagina 5 van 7 partijen zijn doelen kunnen realiseren. De tijd dat WSVV alleen in stedelijk gebied zijn doelen kan realiseren is voorbij. Met het toevoegen van de vier hoofddoelen verbetert de monitoring van de doelrealisatie stedelijk water in de toekomst. In bijlage 2 is weergegeven hoe de relatie is tussen de nieuwe hoofddoelen en de WBP doelen. 4. Bijdrage aan de doelen / partnerschap De nieuwe aanpak in dorpen en steden sluit perfect aan op de invulling van partnerschap als watermerk. Het sluit aan op de ontwikkeling dat inwoners, bedrijven en publieke organisaties steeds meer zelf gaan organiseren. Door samen te werken neemt het collectief lerend vermogen toe en komen kansen in beeld. Aan de andere kant; WSVV heeft ook geen andere keuze. Immers in de dorpen en stedelijk gebied komen zoveel doelen samen, dat wij veel van onze doelen alleen kunnen halen door samen te werken met andere partijen c.q. inwoners. 5. Monitoring Monitoring gebeurt vanuit verschillende invalshoeken te weten: Partnerschap: hoe ervaren samenwerkingspartners de samenwerking met het waterschap; Realisatie programmadoelen: behaalt het waterschap zijn doelen en voldoet het aan zijn wettelijke taken; Bij een programmatische aanpak richten we ons niet alleen op het bereikte resultaat maar ook op het effect van een inspanning; Aansluiting op dynamiek dorp en stad: lukt het ons waterschap de aansluiting te houden en kunnen we snel genoeg acteren op ontwikkelingen. Via BURAP en presentaties worden d&h en AB geïnformeerd. 6. Uitgangspunten/eerdere besluiten Dit voorstel geeft invulling aan: De vastgestelde Toekomstbeelden van ons waterschap; Het Waterbeheerprogramma ; Het speerpunt uitvoeringsprogramma stedelijk water van d&h. 7. Maatschappelijk draagvlak/mvo De verwachting is dat het maatschappelijk draagvlak voor deze aanpak groot is. Door de formulering van onze doelen begrijpen partners waar ons Waterschap voor gaat in het stedelijk gebied. Bij een goede verbinding met onze partner is er een snellere bundeling van krachten en komen oplossingen in beeld die vroeger uit beeld bleven. Bijvoorbeeld doordat de kennis vanuit partners en WSVV eerder samenkomt, plannen dan nog minder vastliggen (flexibiliteit aanwezig) en betere oplossing gevonden wordt. Een grotere betaalbaarheid door slimme financiële oplossingen en/of meer financiële dragers ligt in de lijn der verwachting. Het waarmaken van het maatschappelijk verwachte draagvlak

6 Pagina 6 van 7 vraagt van ons waterschap een werkwijze waarbij we denken van Buiten naar Binnen en onze werkwijzen daarop aansluiten. Veel doen we daar al in, we zetten nu een volgende stap. 8. Consequenties van de besluitvorming 8.1. Bestuurlijk/juridisch Met dit voorstel is er geen verandering op het gebied van onze wettelijke taak in het stedelijk gebied. Wat wel verandert is de aansluiting van onze doelen met die van de omgeving, die wordt beter grijpbaar voor onze partners (stadmakers, gemeenten, belangenorganisaties). Voor het blijven voldoen aan onze wettelijke taken is aansluiting op maatschappelijke veranderingen belangrijk. Vroeger konden wij met eigen projecten onze doelstellingen halen, tegenwoordig veelal alleen in samenwerking met andere partijen. Dit vraagt meebewegen met het tempo van het speelveld en vereist partnerschap, flexibiliteit en aanpassingsvermogen van de organisatie, zowel qua financiën, inzet menskracht als besluitvormingsprocessen Financieel In de begroting 2017, vastgesteld door d&h, is een bestemmingsreserve opgenomen voor maatregelen waterpotentie Landelijk en Stedelijk. Het jaarlijks niet uit te geven deel van deze bestemmingsreserve blijft ten goede van de reserve en dus van het programma en valt niet vrij in de algemene reserve. Voor het onderdeel Stedelijk is voor geraamd, voor de jaren ,-- per jaar. Dit komt ten goede aan het uitvoeringsprogramma stedelijk water. Dit budget is bedoeld als ontwikkelbudget om onze doelen te realiseren. Onze doelen kunnen we realiseren door het uitvoeren van onze eigen projecten of door projecten samen uit te voeren met anderen middels cocreatie. Ook kan het voorkomen dat partners projecten uitvoeren die ten goede komen aan onze doelen, in dit geval kunnen we financieel bijdragen. Het genoemde ontwikkelbudget komt met name ten goede aan de laatste twee type projecten (cocreatie of realisatie door anderen). Naast deze bestemmingsreserve zijn in onze exploitatie- en investeringsbegroting ook nog andere financiële middelen beschikbaar voor het stedelijk gebied. We streven ernaar om in 2017/2018 hier meer samenhang in te vinden, hierover wordt u geïnformeerd via de BBP-producten Personeel en organisatie In de begroting 2017 is 1 FTE uitbreiding binnen planvorming voorzien voor waterpartnerschap en stedelijk gebied om hiermee inzet te plegen voor het uitvoeringsprogramma.

7 Pagina 7 van Communicatie Onze doelen kunnen we natuurlijk niet alleen realiseren. Bij het opstellen van de doelen hebben we een aantal partners hier al bij betrokken. De komende tijd zullen we onze hoofddoelen toetsen bij onze partners en met hen kijken hoe we onze doelen het best kunnen realiseren. Hiertoe gaan we het gesprek aan en leggen de verbinding. De communicatie uitingen die we vervolgens gaan doen ontwikkelen we samen met de betrokken partijen. 9. Ondertekening College van dijkgraaf en heemraden. 10. Besluit bestuur