Specifieke facetten van fysiotherapie op de intensive care

Transcriptie

1 Specifieke facetten van fysiotherapie op de intensive care Is één druppeltje olie echt voldoende..? CW Casteleijn, fysiotherapeut op de Intensive Care 1

2 INHOUD verleden, heden, toekomst overwegingen op de werkvloer taken en resultaat structuur in handelen (PMF) 2

3 Waar staan ze voor... DE DOKTER PRIKT DE ZUSTER WAST DE FYSIO KLOPT.... Als het nog zo simpel was...! 3

4 Nauwe samenwerking vereist! verpleging fysiotherapie arts Fysiotherapie heeft z n specifieke eigen gebieden ontwikkeld 4

5 Fysiotherapie verleden....heden.. toekomst... 5

6 verleden...heden... toekomst IPPB Intermittend positive pressure breathing 1970 Alle CTC patiënten 4-5x dgs IPPB IPPB had ook niet die waarde die men dacht dat het had 6

7 verleden...heden... toekomst 1990 en het heeft de toekomst Needham 7

8 verleden...heden... toekomst Evidence Statement voor fysiotherapie op de Intensive Care AMC, Sommers J, e.a. Chest Sep;144(3): doi: /chest Physiotherapy in intensive care: an updated systematic review. Stiller K. Klinische IC fysiotherapie kan mogelijk:de lichaamsfunctie verbeteren en L.O.S. verkorten van ICU- en ziekenhuis opname Vroeg-mobiliseren met het PMF 8

9 Zwakte en sterkte ft-ic Zwakte: onduidelijk takenpakket naar buitenwereld welke interventies wel en niet, zoals VBH (uitzuigen, balloneren) hoeveelheid fte. per aantal IC-patiënten Weekenddienst; behandelcontinuiteit: ja, nee en door welke collega's; in welke mate ingewerkt zijn; welke patiënten categorie? Sterkte: kennis over H&B apparaat: veel motorische problematiek op de IC toenemende mate positieve studies over vroeg-mobiliseren en fysiotherapie 9

10 werken op de IC Werken als fysiotherapeut op een IC: Waarom is dat zo gecompliceerd? 10

11 Waarom is werken op de IC zo gecompliceerd Vanwege de combinatie van 4 factoren: 1. Patiënten problematiek van vitale organen. Is planning afhankelijk van status van de ic patiënt? Arts kan groot aantal handelingen uitvoeren: Lijnen zetten, intuberen, detuberen, VAC wisselen, trachea canule plaatsen, enz Verpleging idem: wassen en verzorgen, nieuw infuus, dialyse aansluiten, bloedmonsters afnemen, enz Fysiotherapie: optimale resultaat als je een patiënt iets kan laten uitvoeren! Patiënt moet dan willen meewerken, niet te moe zijn, niet misselijk of ritmestoornissen hebben,niet in ontlasting liggen, enz. 11

12 Waarom is werken op de IC zo gecompliceerd Vanwege de combinatie van 4 factoren: 2. Ic gerelateerde zaken (oorzaak drempelvrees voor de fysiotherapie) Beademing, dialyse, ECMO, inotropica, sedatie, IAPB enz. Hoe ga je daar mee om? -herkennen van apparatuur werking en gevaren -welke handelingen mag je daaraan verrichten (alarmering) -welke waarden zijn belangrijk voor ons binnen ons handelen -gevaar van deconnectie en sneuvelen van infusen 12

13 Waarom is werken op de IC zo gecompliceerd Vanwege de combinatie van 4 factoren: 3. Er is nog vrij weinig evidentie vanuit de literatuur fysiotherapeutische interventie: wanneer aanvangen (start/stop), wat, hoe lang en welke intensiteit 4. Kennis / vaardigheden van de fysiotherapie Zijn er wenselijke vaardigheden (VBH) Weinig opleidingsmogelijkheden tav dit onderdeel 13

14 Optimaal fysiotherapie op de IC Factoren: Kennis Vaardigheden Voorbehouden handelingen (V.B.H.) Organisatie 14

15 Voorwaarden om optimaal op IC te werken kennis vaardigheden VBH organisatie R.O.M. Spier training + +/ /- - + I.M.T. Beademd lopen + + +/

16 16

17 drukzak voeding infusen monitoring endotracheale tube beademing Centrale lijnen pompen Gesloten uit zuigsysteem ECG drukkoppen 17 drains CVVH 17

18 18

19 Taken op de intensive care voor de fysiotherapie 19

20 Fysiotherapeutische taken op de IC diagnostiek & metingen (klinimetrie) pulmonale behandelingen fysiotherapeutische interventie H&B apparaat mobiliseren conditietraining 20

21 resultaat WAT IS HET RESULTAAT VAN HET PRODUCT IC FYSIOTHERAPIE 21

22 Fysiotherapie product omschrijving op IC RESULTAAT Bewegings apparaat Pulmonaal Fysiotherapie op de IC draagt bij aan Bewegingsapparaat Patient kan funktioneel bewegen: (geleid-) actieve transfer naar stoel, staan en lopen (5 passen op de plaats met evt. hulpmiddel) Verbetering van de functionele status van de patiënt wordt getoetst middels klinimetrie 22

23 Fysiotherapie productomschrijving op IC RESULTAAT Pulmonaal Patiënt met secreet productie is bij ontslag van IC in staat met de geleerde technieken en benodigde hulpmiddelen en soms nog met fysiotherapeutische hulp, de ventilatie te verbeteren en secreet op te hoesten. Algemeen Het activeren/mobiliseren van het houdings- en bewegingsapparaat heeft een genezings-bevorderende invloed op het cardio-pulmonale systeem en diverse andere orgaansystemen van de IC-patiënt. 23

24 Fysiotherapie productomschrijving op IC v RESULTAAT van fysiotherapie op de icu uit literatuur studies Verkorting van de beademingsduur van een IC-patiënt. Verminderde kans op (verdere) pulmonale complicaties. Vermindering van periode delier Verbetering van fysiek functioneren van de patiënt Vermindering van het aantal ligdagen op de IC, en op de verpleegafdeling in het ziekenhuis. Verbetering van kwaliteit van leven 24

25 Fysiotherapie op de IC RUST ROEST BEWEGEN MOET voor long en spier Hier zijn de meeste wetenschappers het wel over eens! Dus : Wat is dat? 25

26 WERK-STRUCTUUR Patiënt Mobiliseer Frame Structuur en leidraad voor verpleging, artsen en fysiotherapie op de intensive care 26

27 Wat wordt verstaan onder mobiliseren Mobiliseren is het passief of (geleid, ondersteund) actief veranderen van de houding (positie) van een patiënt in of van bed, ter bevordering van het genezingsproces van diverse orgaan systemen 27

28 HET PATIENT MOBILISEER FRAME IS GEBASEERD OP DE MATE VAN: 1 BEWUSTZIJN 2 BELASTBAARHEID 3 MOBILISEERACTIVITEIT medewerkingsniveau + hoe ziek is patient = wat doen we dan 28

29 We vragen: Medewerking van de patient! Medewerkingsniveau is afhankelijk van BEWUSTZIJN 29

30 1. Bewustzijnsniveau 4 gradaties worden onderscheiden: 0 geen reactie 1 reactie aanwezig 2 voert opdrachten uit 3 is medewerkzaam 30

31 2. BELASTBAARHEID Ooeeee.. dat gaat nooit lukken zo KG Definitie: de fysieke en psychische last die iemand kan dragen 31

32 BELASTBAARHEID Er bestaat geen kwantificering voor belastbaarheid PMF globale indeling van de belastbaarheid op basis van relevante medische criteria 32

33 BELASTBAARHEID Alle patiënten maken in meer of mindere mate een aantal fasen door tijdens hun verblijf op de intensive care: A een fase van ernstig ziek zijn B een fase van stabilisatie c.q. licht herstel bij C een fase van stabiliteit en verdergaand herstel 33

34 Indeling naar belastbaarheid 6 punten: belastbaarheidsfase A: een fase van ernstig ziek zijn: niet belastbaar 1 5 punten: belastbaarheidsfase B: fase van stabilisatie c.q. licht herstel cardio-pulmonaal belastbaar tot max. 20% stijging van bloeddruk, hartfrequentie verandering adempatroon en saturatie daling 0 punten: belastbaarheidsfase C: stabiliteit en verdergaand herstel cardiopulmonaal belastbaar onder bewaking 34

35 Tensie Belastbaarheid fase: A: > 6 pnt. B: 1-5 pnt. C: 0 pnt. 3 punten 1 punt 0 punten Ritme Inotropica Ventilatie FiO2 PEEP Hb Ureum / kreat CVVH / dialyse Temperatuur of CRP Bijzonderheden Trauma patiënt Bedrust Type A / B Wonden Intracraniële druk Correctie factor arts 35

36 PMF B E L A S T B A A R H E I D S F A S E A B C M E D E W E R K I N G S N I V E A U reageert niet op prikkels - niet belastbaar - reageert, maar voert geen opdracht uit - niet belastbaar - voert opdrachten uit - niet belastbaar - volledig medewerkzaam - niet belastbaar - reageert niet op prikkels - cardio-pulm. belastbaar tot max 20% stijging van bloeddruk, HR, verandering adempatroon - reageert, maar voert geen opdracht uit - cardio-pulm. belastbaar tot max 20% stijging van bloeddruk, HR, verandering adempatroon - voert opdrachten uit - cardio-pulm. belastbaar tot max 20% stijging van bloeddruk, HR, verandering adempatroon - volledig medewerkzaam - cardio-pulm. belastbaar tot max 20% stijging van bloeddruk, HR, verandering adempatroon - reageert niet op prikkels - cardio-pulmonaal belastbaar op geleide van bloeddruk, HR, adempatroon - reageert, maar voert geen opdracht uit - cardio-pulmonaal belastbaar op geleide van bloeddruk, HR, adempatroon - voert opdrachten uit - cardio-pulmonaal belastbaar op geleide van bloeddruk, HR, adempatroon - volledig medewerkzaam - cardio-pulmonaal belastbaar op geleide van bloeddruk, HR, adempatroon BASIS FRAME C.Casteleijn 36

37 De drie frames 37

38 PMF B E L A S T B A A R H E I D S F A S E A B C M E D E W E R K I N G S N I V E A U reageert niet op prikkels - niet belastbaar - reageert, maar voert geen opdracht uit - niet belastbaar - voert opdrachten uit - niet belastbaar - volledig medewerkzaam - niet belastbaar - reageert niet op prikkels - cardio-pulm. belastbaar tot max 20% stijging van bloeddruk, HR, verandering adempatroon - reageert, maar voert geen opdracht uit - cardio-pulm. belastbaar tot max 20% stijging van bloeddruk, HR, verandering adempatroon - voert opdrachten uit - cardio-pulm. belastbaar tot max 20% stijging van bloeddruk, HR, verandering adempatroon - volledig medewerkzaam - cardio-pulm. belastbaar tot max 20% stijging van bloeddruk, HR, verandering adempatroon - reageert niet op prikkels - cardio-pulmonaal belastbaar op geleide van bloeddruk, HR, adempatroon - reageert, maar voert geen opdracht uit - cardio-pulmonaal belastbaar op geleide van bloeddruk, HR, adempatroon - voert opdrachten uit - cardio-pulmonaal belastbaar op geleide van bloeddruk, HR, adempatroon - volledig medewerkzaam - cardio-pulmonaal belastbaar op geleide van bloeddruk, HR, adempatroon BASIS FRAME C.Casteleijn 38

39 PMF B E L A S T B A A R H E I D S F A S E A B C M E D E W E R K I N G S N I V E A U positioneren: preventie complicaties - bed/matras keuze - lig/zit evt. spalken - positioneren: preventie complicaties - bed/matras keuze - lig/zit evt.spalken - positioneren: preventie complicaties - bed/matras keuze - lig/zit positioneren: preventie complicaties - bed/matras keuze - lig/zit positioneren: preventie complicaties - bed/matras keuze - lig/zit evt. spalken - positioneren: preventie complicaties - bed/matras keuze - lig/zit / - passief mobiliseren: tillift hoge zorg stoel - evt. spalken - positioneren: preventie complicaties - zit in bed actief/passief mobiliseren: randbed, sta-poging, evt tillift - ADL stimuleren - positioneren: preventie complicaties - zit in bed actief mobiliseren: randbed, transfer stoel, evt hulpmiddel -ADL stimuleren - positioneren: preventie complicaties - bed/matras keuze - lig/zit evt. spalken - positioneren: preventie complicaties - zit in bed tillift hoge zorg stoel - positioneren: preventie complicaties - actief mobiliseren: randbed, transfer stoel via stand, evt hulpmiddel - ADL stimuleren - positioneren: preventie complicaties - actief mobiliseren: transfer stoel, lopen - ADL zelfstandigheid oefenen VERPLEGING C.Casteleijn 39

40 PMF M E D E W E R K I N G S N I V E A U PBO: ROM, tonus, reactie patiënt - evt. contractuur preventie - PBO: ROM, tonus, reactie patiënt - evt. contractuur preventie - ABO / PBO - preventief passief / geleid actief bewegen - EMS - ABO / PBO - preventief passief / geleid actief bewegen - evt. bedfiets: passief - EMS B E L A S T B A A R H E I D S F A S E A B C - PBO: ROM, tonus, reactie patiënt - evt. contractuur preventie - PBO: ROM, tonus, reactie patiënt - passief mobiliseren - mobiliseer advies vpl. - activerend passief bewegen - bedfiets: passief - EMS - ABO: mn spieractiviteit - actief mobiliseren - mobiliseer advies vpl. - functioneel oefenen - bedfiets: passief / actief - EMS - ABO: mn spieractiviteit - actief mobiliseren - mobiliseer advies vpl. - functioneel oefenen - bedfiets: actief - weerstand oefeningen - PBO: ROM, tonus, reactie patiënt - evt. contractuur preventie - activerend passief bewegen - PBO: ROM, tonus, reactie patiënt - passief mobiliseren - mobiliseer advies vpl. - activerend passief bewegen - bedfiets: passief - EMS - ABO: mn spieractiviteit - actief mobiliseren - mobiliseer advies vpl. - functioneel oefenen - bedfiets: actief - conditie trainen - ABO: mn spieractiviteit - actief mobiliseren - mobiliseer advies vpl. - functioneel oefenen - bedfiets: actief - conditie trainen - weerstand oefenen FYSIOTHERAPIE C.Casteleijn 40

41 PATIENT MOBILISEER FRAME Wat willen we bereiken : Eenduidigheid begrip mobiliseren Taak verdeling en afbakening Optimaliseren mobiliseer proces voor de IC patiënt 41

42 PMF is een AFSPRAKEN MODEL om via dezelfde taal MET ELKAAR tot één doel te komen, namelijk