BEGROTING 2016 Arnhem, 11 november 2015

Transcriptie

1 ` BEGROTING 2016 Arnhem, 11 november 2015 Bijdrage van Fleur van der Schalk bij de beleidsbegroting 2016 Gelderland: uitwisseling, handel en verbinding Gelderland kreeg in 2015 een hoogleraar Gelderse geschiedenis, mevrouw Dolly Verhoeven. Ik was niet bij dit heugelijke moment, maar afgaande op de berichtgeving, karakteriseert Gelderland zich door verscheidenheid. Met als overkoepelend kenmerk: een gedeelde historie als grensprovincie. Ik citeer mw. Verhoeven: Grensstreken zijn altijd bijzonder: grenzen scheiden, maar zijn ook vaak een gebied van uitwisseling en handel. Uitwisseling en verbinding, de blik naar buiten: het is de wegwijzer bij de grote uitdaging van dit moment, nl. de komst van vluchtelingen en statushouders naar Europa, Nederland en onze provincie. Terecht dat GS het vluchtelingenvraagstuk nadrukkelijk adresseert op de eerste pagina s van de Begroting. We zien dat GS onze vorige maand aangenomen motie voortvarend oppakt. Dank daarvoor. Voorzitter, We kunnen niet om de krantenkoppen heen: Gelderland is de rijkste provincie. Veel geld geeft ook veel verantwoordelijkheid. Ondanks de beperkingen door het schatkistbankieren, moedigt D66 het college aan slimme mogelijkheden te verkennen om het maatschappelijk rendement van ons kapitaal zo groot mogelijk te maken. Een lening aan BNG is zo n manier, het aanhaken bij de Junker-gelden ook. Daarnaast moeten we inzetten op hetgeen waar de provincie echt invloed heeft: de kerntaken. De Begroting is terecht een kerntakenbegroting. De gebiedsopgaven zijn satéprikkers door deze begroting heen. Zij moeten de samenhang van taken en partners zichtbaar maken. Op verschillende momenten hebben we met Gedeputeerde Schouten van gedachten gewisseld over het proces en onze inzet duidelijk gemaakt: focus in de verhaalkracht, d.w.z. een strakke lijn om de opgaven zodat onze partners weten waar zij aan toe zijn. Onze partners zijn overheid, onderwijs, organisaties en onze inwoners. We hebben vertrouwen in het proces en we kijken uit naar de volgende discussie in de commissie. Voorzitter, ik wil stilstaan bij de inzet van D66 op de zeven kerntaken in 2016: Duurzame ruimtelijke ontwikkeling Milieu, energie en klimaat Vitaal platteland en natuur (ontwikkeling en beheer) Regionale bereikbaarheid en OV Regionale economie Cultuur en erfgoed Kwaliteit van het openbaar bestuur D66 Gelderland Contact Informatie Algemeen Postbus 9090 Fractiesecretariaat info@d66gelderland.nl KvK CX Arnhem Tel.: (026) NL07 RABO

2 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en leefbaarheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. D66 verstaat onder leefbaarheid, een gezonde leefomgeving met een gezonde omgang met elkaar. De mens staat centraal. Een leefomgeving waarbij we minder vaak grijpen naar verordeningen en regels en er vaker mensen onderling uit laten komen. Kijken naar waar mensen zelf behoefte aan hebben en dit ondersteunen - wij noemen dit oprechte participatie. De gemeente is de eerste overheid. Hierin past afbouwen van het sociale beleid in de huidige vorm. Dit betekent dat we de relatie met onze partners herdefiniëren: we formuleren een nieuwe opdracht. Zorgvuldigheid is geboden: we willen de bestaande netwerken niet rücksichtslos afbreken, maar juist ondersteuning die vrijwilligers in staat stelt hun eigen omgeving leefbaarder te maken, aanmoedigen. Een belangrijk instrument in een duurzame ruimtelijke ontwikkeling is het programma Steengoed Benutten. D66 staat voor compacte, levendige binnensteden, met een bloeiend cultureel leven en goed bereikbare voorzieningen, het liefst met fiets of OV. De steden zijn de motor van de Gelderse economie. Met het programma Steengoed Benutten houden we de motor draaiend en pakken we leegstand en verloedering aan. Steengoed is voortvarend van start gegaan. Er ligt een voorstel van GS om 16 projecten te honoreren. Voor de lange termijn moet volgens D66 de focus blijven liggen op binnenstedelijk gebieden, waar de vastgoedproblemen een negatieve impact op de omgeving hebben. D66 staat voor compacte, levendige binnensteden, met een bloeiend cultureel leven en goed bereikbare voorzieningen, het liefst met fiets of OV. Milieu, energie en klimaat Een gezonde leefomgeving is een duurzame leefomgeving. Om toekomstige generaties te verzekeren van voldoende energie is een omslag noodzakelijk. Nederland bungelt onderaan de duurzame ranglijsten, maar Gelderland kan zijn kop boven het maaiveld uitsteken. Er wordt hard gewerkt aan de uitwerking van het Gelders Energie Akkoord. D66 is blij om te zien dat in 2016 concrete stappen worden gezet. De lange lijst met gesprekstafels maakt duidelijk dat we deze transitie niet als provincie alleen kunnen bewerkstelligen. Het motto van het GEA: Alleen ga je sneller, samen kom je verder vat dit goed samen. Alleen door synergie komen we tot nieuwe energie voor Gelderland! De provincie staat aan de lat voor ruimtelijke keuzes, handhaving en het ondersteunen van lokale initiatieven. Maar ook voor het benutten van de nationale en Europese energieagenda. Goed dat er een tafel is voor financieringsmodellen. Vitaal platteland en natuur (ontwikkeling en beheer) Vitaal = krachtig en energiek. Een vitaal platteland waar naar hartenlust wordt gewoond, gewerkt en gerecreëerd, voorzieningen bereikbaar zijn en inwoners en bedrijven toegang Pagina 2 van 5

3 hebben tot snel internet. Als we het verengen tot natuur, landbouw en recreatie, dan valt ons het volgende op: We zien dat de ontwikkeling van het Gelders Natuur Netwerk goed loopt. Daar zijn we blij om. De uitdaging wordt het beheer en behoud van onze mooie natuur. Een gezonde leefomgeving gaat ook hier op. Een belangrijke voorwaarde hiervoor is een duurzame land- tuinbouwsector. We dagen GS uit om Gelderland koploper te maken door te investeren in circulaire systemen en innovatie. Projecten als Vruchtbare kringloop Achterhoek en Mest op Maat zijn hier mooie voorbeelden van. Maar daarmee zijn we er nog lang niet. D66 staat achter de plannen voor het zgn. Plussenbeleid voor de intensieve veehouderij, maar we kunnen een discussie over schaalvergroting in de melkveehouderij niet veel langer uitstellen. Er moet ruimte blijven voor kleinschaligheid en nichemarkten; eindeloze schaalvergroting is wat D66 betreft een doodlopende weg. Onder Vitaal platteland valt ook recreatie en toerisme. In de begroting wordt dit een nieuwe economische drager op platteland genoemd, met een speciale rol voor cultuurhistorie en bevrijdingstoerisme. Dat zijn mooie woorden, maar GS, verlies de stad niet uit het oog: Nijmegen en Arnhem zijn onlosmakelijk verbonden met bevrijdingstoerisme, grote Gelderse musea (Kroller-Muller, Het Loo, Valkhof) liggen in of in de nabijheid van de steden. Regionale bereikbaarheid en OV Regionale bereikbaarheid valt voor D66 samen met een hoogwaardig, grensoverschrijdend, betaalbaar en groen regionaal spoor en OV. Dit is essentieel voor de leefbaarheid en economie van onze provincie. We hebben veel waardering voor de inzet van gedeputeerde Bieze om de staatssecretaris te weerhouden van de plannen om niet te investeren in regionaal spoor (met behulp van een motie van D66 en CDA in de Tweede Kamer). De geplande investeringen op de Valleilijn en Maaslijn lijken te zijn gered en daarmee kunnen Gelderse bedrijven en scholen in de toekomst goed bereikbaar blijven. Den Haag overtuigen van noodzaak intercitystation Harderwijk Wat nog ontbreekt is een intercityverbinding van Harderwijk met de Randstad. De economische aansluiting van de regio op de Randstad is een feit, een goede ontsluiting nog niet. De regio is bereid te investeren, de optie ligt op tafel. Een actie vanuit GS is nodig om Den Haag hiervan te overtuigen. Wij vragen om een toezegging dat u in overleg met de regio deze actie zult ondernemen. Onder vervoer valt ook goederenvervoer over de weg, spoor en de rivier. Uitgangspunt dat dit niet mag leiden tot overlast in de leefomgeving, maar de praktijk is weerbarstiger. In Nederland zijn nog onvoldoende algemene geaccepteerde normen voor trillingen, veroorzaakt door zware goederentreinen, zoals bij Tricht (Geldermalsen). D66 vraagt uw inzet om, samen met Noord-Brabant, waar mogelijk onderzoek uit te voeren en op deze manier een bijdrage te leveren aan nationale kaders voor trillingsoverlast. Pagina 3 van 5

4 Groene mobiliteitsprojecten het kan! D66 wil de mogelijkheden voor duurzaamheidsmaatregelen, energieopwekking, materiaalgebruik en slimme combinaties met de omgeving al in de planstudiefase van projecten meenemen en dienen de motie Mogelijke kennis en verduurzaming benutten in. Kennis en verduurzaming: slimme combinaties Regionale economie Perspectief op werk is de eerste prioriteit van het coalitieakkoord en van D66. Werk is meedoen, werk is eigenwaarde, werk is emancipatie en werk is integratie. De kerntaak regionale economie staat niet op zichzelf. Het succes van deze kerntaak hangt samen met wat we doen voor de land- en tuinbouwsector, recreatie en toerisme, logistiek en energie. Het zijn nieuwe innovaties, doorgroeiende bedrijven en zichzelf vernieuwende ondernemingen, die op zoek zijn naar menskracht. Wat kan de provincie hierin betekenen? Het gaat om slim besteden van middelen en investeren in kennis, onderzoek en bedrijfsgroei. Slim combineren van Juncker middelen en Europese fondsen met onze provinciale middelen. De innovatievouchers en de RCT s zijn populair. Het Topfonds is een belangrijk instrument en dat wil D66 graag zo houden. D66 kijkt uit naar een economische visie voor duurzame groei, opgesteld met bedrijven en met een eigentijds overleg voor betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Internationaal denken en handelen hoort daarbij. In een krachtige lobby in Brussel, intensieve samenwerking met de buurprovincie en versterken van de contacten met NWF ligt, volgens D66, een van de sleutel voor het succes. Om werken, studeren en ondernemen over de grens gemakkelijker te maken, is kennis van Duitse taal en (werk)cultuur een vereiste. Hier gaat D66 in 2016 werk van maken. Wat betreft Cultuur en erfgoed pleit D66 voor een sterke culturele infrastructuur. Introdans, Gelders Orkest, Oostpool zijn Gelderse parels. D66 vindt het belangrijk dat instellingen met een regionale functie en oog voor talentontwikkeling kunnen rekenen op structurele steun. Het is daarom voor D66 vanzelfsprekend dat GS ondersteuning biedt bij de aanvraag voor toetreding tot de landelijke BIS regeling. Voorzitter, dit alles kan niet zonder een hoge kwaliteit van het openbaar bestuur. We waarderen de inzet van GS om dit intern (de eigen organisatie) en extern (met de samenleving) voor elkaar wil krijgen. Ook PS heeft hier een rol in. Wij vinden dat we een kaderstellende en controlerende taak hebben, waar het de discussies in IPO en Euregionaal verband betreft, voor zover er een relatie is met de agenda van PS. We zullen dit commissieverband verder bespreken. Voorzitter, ik rond af. Versterken van het stedennetwerk, hergebruik van vrijgekomen ruimtes, Pagina 4 van 5

5 energietransitie, zorgen voor een gezonde leefomgeving, water inzetten als kwaliteitsimpuls, anticiperen op technologische innovatie en agrarische productie in balans brengen met de omgeving. Gelderland: uitwisseling, handel en verbinding als overkoepelend kenmerk in het verleden en als leitmotiv voor de toekomst. Een goede start van de begroting Wij vertrouwen in de eigen kracht van GS en PS om dit uit te dragen en aan te scherpen, waar nodig. Dank aan de ambtelijke organisatie voor het produceren voor een dik maar helder boekwerk. Pagina 5 van 5