DE BUITENLANDSE HANDEL IN LAND- EN TUINBOUWPRODUCTEN

Transcriptie

1 FOCUS DE BUITENLANDSE HANDEL IN LAND- EN TUINBOUWPRODUCTEN STAND VAN ZAKEN IN 2013 Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij Afdeling Monitoring en Studie Blik op de buitenlandse agrohandel 1. Aandeel landbouw in totale Belgische handel 2. Agrarische handel en onderdelen 3. Handelspartners 4. Belangrijkste exportproducten 5. Agrarische in- en uitvoer van de EU 6. Vlaamse agrohandel 7. Inflatie en wisselkoers van de euro Bronnen BLIK OP DE BUITENLANDSE AGROHANDEL Na een sterk jaar in 2012, stabiliseerde in 2013 de buitenlandse agrohandel van België zich. Een sterkere euro dan in 2012 maakte ons land minder aantrekkelijk en werkte een afnemende groei van de uitvoer mee in de hand. De inflatie bleef vrij hoog voor bewerkte en niet-bewerkte voedingsmiddelen en bedroeg respectievelijk 3,2% en 4,4%. Het inflatieverschil met onze buurlanden werd groter ten nadele van België, wat eveneens niet bevorderlijk was voor de export. De totale invoerwaarde van agrarische producten bedroeg in ,5 miljard euro (+2,4% tegenover 2012) en de totale uitvoerwaarde 39,4 miljard euro (+2,6%). Het handelsoverschot nam zo toe tot 4,9 miljard euro (+4%). De sector heeft een aandeel van 10,1% in de totale nationale import en 11,1% in de export. België vertegenwoordigt zo ook 8% van de totale agrarische uitvoer van de EU-lidstaten. Sinds 2013 zitten de cijfers van Kroatië, het 28 ste lid, daar ook in vervat. Vlaanderen, traditioneel een sterke exportregio, nam 80% van de Belgische agrarische uitvoer voor zijn rekening en 79% van onze invoer. België heeft een aantal sterke exportproducten. De voornaamste zijn de chocoladeproducten (2,1 miljard euro), aardappelbereidingen (1,4 miljard euro), varkensvlees (1,4 miljard euro), bier (1,1 miljard euro) en diepvriesgroenten (1,1 miljard euro). Zeker met bier en chocolade, luxeproducten in het buitenland, hebben we een uitstekende reputatie met potentieel in de groeilanden. Van al onze handelspartners blijven de buurlanden veruit het belangrijkst. De Belgische agrarische invoer is er voor 63% uit afkomstig en we voeren er 67% van onze landbouwproducten naar uit. Voor de export neemt het belang van de buurlanden wel langzaam maar gestaag af. Onze agrarische handel vertoonde in 2013 nog steeds een handelstekort met zowel de VS als de BRIC-landen, al nam hun belang in onze uitvoer de voorbije jaren wel toe. Rusland was in 2013 nog onze belangrijkste afzetmarkt van de groeilanden met een exportwaarde van 612 miljoen euro. Vooral voor peren (85 miljoen euro) is Rusland een vooraanstaande klant. Na de Russische aankondiging van een invoerstop van een groot aantal landbouwproducten, wordt het in 2014 en daarna een uitdaging om alternatieve afzetmarkten te vinden. Meer info vindt u op /studies Vermenigvuldiging en/of overname van gegevens zijn toegestaan mits de bron expliciet vermeld wordt: Janssens R. (2014), De buitenlandse handel in land- en tuinbouwproducten: stand van zaken in 2013, Beleidsdomein Landbouw en Visserij, afdeling Monitoring en Studie, Brussel. Depotnummer: D/2014/3241/264 1

2 1. AANDEEL LANDBOUW IN TOTALE BELGISCHE HANDEL De totale Belgische buitenlandse handel kende in 2013 een bescheiden groei ten opzichte van De totale invoer bleef nagenoeg gelijk met 340,3 miljard euro in 2013, maar door een licht toegenomen uitvoer van 353,5 miljard euro (+1,7%), steeg het handelsoverschot wel fors van 7,2 miljard euro in 2012 naar 13,2 miljard euro (+82,4%) in De sector land- en tuinbouw heeft een aandeel van 10,1% in de totale Belgische invoer en een aandeel van 11,1% in de uitvoer. 2. AGRARISCHE HANDEL EN ONDERDELEN De totale Belgische invoerwaarde van agrarische producten bedroeg in ,5 miljard euro (+2,4%) en de totale uitvoerwaarde 39,4 miljard euro (+2,6%). De groeicijfers zijn bescheidener dan in 2012, zeker voor de export. De uitvoer groeide wel iets sterker dan de invoer, waardoor het agrarische handelsoverschot is toegenomen tot 4,9 miljard euro (+4%). De invoer van primaire onverwerkte producten bedroeg in ,4 miljard euro, de uitvoer ervan 6,9 miljard euro. Dat betekent een aandeel van respectievelijk 30,2% en 17,6% in de totale in- en uitvoer van landbouwproducten. De agrarische handel is opgedeeld in vijf productgroepen: akkerbouw, dierlijke producten, tuinbouw, agro-industriële producten en andere producten. Vooral de dierlijke producten en agroindustriële producten dragen bij tot het positieve saldo, met een overschot van respectievelijk 2,0 miljard euro en 1,9 miljard euro. Opvallend is dat voor de eerste keer geen enkele van de 5 productgroepen een handelstekort vertoont. Wel is er een handelstekort in de Belgische agrohandel met de landen buiten de EU voor de akkerbouw- en tuinbouwproducten, maar dat wordt gecompenseerd door het handelsoverschot met de landen van de EU. Figuur 1: invoer, uitvoer en handelssaldo van agrarische producten, België, in miljard euro, INVOER UITVOER SALDO akkerbouw dierlijke producten tuinbouw agro-industriele producten andere producten 2

3 Akkerbouwproducten België voerde in 2013 voor 12,9 miljard euro (-2,3%) aan akkerbouwproducten in en voor 13,3 miljard euro (+1,5%) uit. De primaire onverwerkte akkerbouwproducten hadden een aandeel van 43% (5,5 miljard euro) in de invoer en 19% (2,5 miljard euro) in de uitvoer. Door de verminderde invoer en toegenomen uitvoer is het handelstekort van 2012 omgezet in een handelsoverschot in 2013 van 388 miljoen euro. De afgenomen invoer is vooral toe te schrijven aan een sterke terugval van een beperkt aantal producten. In 2012 was de invoer van tarwe nog toegenomen, maar in 2013 daalde de invoer van harde en zachte tarwe met 99 miljoen euro (-12,2%). De invoer van kool- en raapzaad daalde met 312 miljoen euro, een daling van 25,5%. Vooral de invoer ervan vanuit Frankrijk, onze grootste leverancier van kool- en raapzaad na Australië, daalde spectaculair (-60,0%). Ook de invoer van koffie kende een aanzienlijke terugval van 235 miljoen euro (-26,8%), volledig te wijten aan de sterk gedaalde koffieprijs. De opvallendste stijgers waren de aardappelen en aardappelproducten met een stijging van 95 miljoen euro (+22,8%) en chocoladeproducten met 111 miljoen euro (+12,6%). De uitvoer van akkerbouwproducten kende in 2013 een bescheiden groei. De grootste meerwaarde ten opzichte van 2012 werd geboekt bij de aardappelen en aardappelproducten. Het gaat om een stijging van 200 miljoen euro of 14,2%. De uitgevoerde hoeveelheden bleven gelijk, het was de sterk toegenomen aardappelprijs in 2013 (23% duurder) die verantwoordelijk was voor de meerwaarde. De uitvoer van chocoladeproducten, een van onze sterkste exportproducten, steeg met 98 miljoen euro (+4,9%). Banketbakkerswerk zoals wafels en koeken kenden een sterke groei van 189 miljoen euro (+13,5%). Er werd ook voor 90 miljoen euro extra kool- en raapzaad uitgevoerd, een groei van 36,1%. Die groei komt er vooral door de sterk toegenomen uitvoer naar Duitsland (+29,5%), onze grootste afnemer van kool- en raapzaad. Koffie kende de grootste terugval, er werd voor 245 miljoen euro (-42,3%) minder koffie uitgevoerd. Dit komt deels door de lage koffieprijs, maar ook in volumes uitgedrukt werd er sterk minder uitgevoerd naar onze belangrijkste afnemers, Nederland (-18,8%) en Frankrijk (-36,6%). Er werd ook voor 123 miljoen euro (-26,5%) minder vaste biet- en rietsuiker, voornamelijk in de vorm van witte suiker, uitgevoerd. Tabel 1: in- en uitvoerwaarden voor de akkerbouwproducten en hun aandeel, in miljoen euro, België, 2013 invoerwaarde aandeel uitvoerwaarde aandeel saldo afgeleide producten, waarvan: ,0% ,8% chocoladeproducten (pralines etc.) 991 7,7% ,9% aardappelen en aardappelproducten 513 4,0% ,2% droge peulvruchten 79 0,6% 41 0,3% -38 granen in korrel ,6% 545 4,1% graanproducten ,9% ,5% bijproducten van granen 116 0,9% 101 0,8% -15 oliehoudende producten, bijproducten en zaden ,0% ,7% suikerhoudende producten, bijproducten en gewassen 785 6,1% ,2% +307 overige gewassen (cacao, thee, koffie, hop, tabak in bulk) ,1% ,2% -604 zaaigoed 241 1,9% 48 0,4% -193 totaal % %

4 Dierlijke producten De totale Belgische invoerwaarde van dierlijke producten in 2013 bedroeg 6,3 miljard euro, 6,1% meer dan in Er werd voor 8,3 miljard euro uitgevoerd, 4,5% meer dan in In absolute waarde groeiden invoer en uitvoer bijna evenveel. Dat zorgde ervoor dat het handelsoverschot bijna identiek bleef als dat van in % (929 miljoen euro) van de invoer van dierlijke producten waren primaire onverwerkte. Bij de uitvoer ging het om 9% (738 miljoen euro) primaire onverwerkte producten. De helft van de totale invoer zijn zuivelproducten, waarvan bijna een derde in de vorm van kaas. Tegenover 2012 voeren we voor 302 miljoen euro (+10,5%) meer zuivelproducten in. Hiervan was boter en melkvet de grootste groeicategorie met een toename van 130 miljoen euro (+35,1%). De uitvoer van dierlijke producten wordt voor een groot deel uitgemaakt door vers vlees en zuivelproducten, samen goed voor 78,1% van de totale exportwaarde. Het is echter het vers vlees dat nog steeds veruit het grootste overschot vertoont. Net zoals de voorbije jaren is deze categorie bijna uitsluitend verantwoordelijk voor het handelsoverschot van 2 miljard euro. De totale uitvoerwaarde van vers vlees bleef nagenoeg gelijk t.o.v Er werd wel voor 3,1% meer aan varkensvlees uitgevoerd. Tabel 2: in- en uitvoerwaarden voor de dierlijke producten en hun aandeel per productcategorie, in miljoen euro, België, 2013 invoerwaarde aandeel uitvoerwaarde aandeel saldo vers vlees, waarvan: ,9% ,0% varkensvlees 135 2,2% ,7% kippen 242 3,9% 707 8,6% runderen 232 3,7% 592 7,2% +360 fokdieren 43 0,7% 51 0,6% +8 gedroogd en gerookt vlees 146 2,3% 98 1,2% -48 vleesbereidingen 579 9,3% 659 8,0% +79 slacht- en gebruiksdieren 553 8,8% 386 4,7% -167 zuivelproducten, waarvan: ,6% ,1% kaas ,5% 502 6,1% boter en melkvet 503 8,0% 489 5,9% -13 eieren 138 2,2% 162 2,0% +24 andere dierlijke producten 130 2,1% 96 1,2% -34 bijenhonig 48 0,8% 50 0,6% +2 niet-eetbare dierlijke producten 273 4,4% 307 3,7% +34 totaal % % Tuinbouwproducten Er werd in 2013 voor 6,5 miljard euro aan tuinbouwproducten ingevoerd en voor 6,6 miljard euro uitgevoerd. Het handelssaldo van de tuinbouw nam met 405 miljoen euro (-75%) af t.o.v. 2012, maar blijft positief. Dat komt vooral door de sterke stijging van de invoer. Er werd voor 476 miljoen euro meer ingevoerd (+7,9%), terwijl de export maar met 71 miljoen euro toenam. 61% (4 miljard euro) van de invoer waren primaire onverwerkte tuinbouwproducten. Bij de uitvoer ging het om 55% (3,6 miljard euro) primaire onverwerkte producten. 4

5 In vergelijking met vorig jaar zijn er weinig productgroepen die fors meer of minder verhandeld werden. De grote uitschieter is het verwerkt fruit. Hiervan werd er 15,4% meer ingevoerd en 10,9% minder uitgevoerd dan in Dat zorgt voor een handelstekort van deze categorie van 74 miljoen euro, terwijl dat in 2012 nog een handelsoverschot van 271 miljoen euro was. Dat komt vooral door de fruitsappen, voornamelijk sinaasappelsap, waarvan er 23,6% meer werd ingevoerd en 18,6% minder werd uitgevoerd. Opvallende vaststelling is ook de blijvende groei van de diepvriesgroenten. België, Europees koploper in de sector, voerde in 2013 nog eens voor 34 miljoen euro meer uit dan in 2012, een stijging van 3,3%. Het is vooral dankzij deze sector dat de tuinbouw nog een positief handelssaldo vertoont. Tabel 3: in- en uitvoerwaarden voor de tuinbouwproducten en hun aandeel per productcategorie, in miljoen euro, België, 2013 invoerwaarde aandeel uitvoerwaarde aandeel saldo verse groenten ,0% ,6% -76 vers fruit ,3% ,1% -229 verwerkte groenten, waarvan: ,3% ,1% diepvriesgroenten 313 4,8% ,1% +755 verwerkt fruit, waarvan: ,4% ,8% fruitsappen ,0% ,9% -58 sierplanten en boomkwekerij 534 8,2% ,3% +147 rubbers 219 3,4% 203 3,1% -16 olijfoliën en bijproducten 72 1,1% 19 0,3% -54 aromatische planten 54 0,8% 29 0,4% -25 noten 299 4,6% 156 2,4% -143 totaal % % +135 Agro-industriële producten De agro-industriële producten omvatten de bestrijdingsmiddelen, trekkers, werktuigen en meststoffen. Het gaat voornamelijk om zeer exportgerichte producten. In 2013 werd er voor 3,1 miljard euro ingevoerd, 1,3% meer dan in 2012, en voor 4,9 miljard euro (+2,1%) uitgevoerd. Dat betekent een ruim handelsoverschot van 1,9 miljard euro, 63 miljoen euro meer dan in De bestrijdingsmiddelen vertonen het grootste surplus met 808 miljoen euro en groeiden ook het sterkst in vergelijking met Tabel 4: in- en uitvoerwaarden voor de agro-industriële producten en hun aandeel per productcategorie, in miljoen euro, België, 2013 invoerwaarde aandeel uitvoerwaarde aandeel saldo bestrijdingsmiddelen ,5% ,6% +808 landbouwtrekkers ,1% 289 5,8% -235 landbouwmaterieel ,8% ,5% +517 meststoffen ,6% ,0% +800 totaal % %

6 Andere producten Deze restgroep bestaat voornamelijk uit dranken, veevoeders, oliën en vetten (zoals margarine), vis en zeeproducten. De invoer bedroeg in ,7 miljard euro, 3,7% meer dan in 2012, en er werd voor 6,2 miljard euro uitgevoerd, een toename van 5,2%. Dat maakt dat het handelssaldo met 100 miljoen euro steeg ten opzichte van het jaar ervoor. Dranken vormen de grootste productgroep onder de andere producten. Wijn, water en frisdrank worden in grote aantallen ingevoerd. Wijn (waarvan 59% uit Frankrijk) is hier nummer één, met een invoerwaarde van 976 miljoen euro. Aan de exportzijde blijft bier een van onze allersterkste producten. De uitvoer hiervan kon in 2013 nog verder stijgen met 3,6% tot 1,1 miljard euro. Verder groeide de in- en uitvoer van veevoeders sterk, met 14,1% en 9,5% respectievelijk. Vis en zeeproducten vormen traditioneel een invoermarkt. Dat is ook in 2013 niet anders met een totale invoerwaarde van 1,6 miljard euro, 5,7% meer dan in Tabel 5: in- en uitvoerwaarden voor de andere producten en hun aandeel per productcategorie, in miljoen euro, België, 2013 invoerwaarde aandeel uitvoerwaarde aandeel saldo veevoeders ,7% ,4% +372 dranken, waarvan: ,7% ,3% wijn ,0% 127 2,0% bier 258 4,5% ,5% +833 andere oliën en vetten 286 5,0% ,0% +651 vis ,4% 381 6,1% -504 schaal- en weekdieren ,7% 436 7,0% -293 andere zeeproducten 31 0,5% 18 0,3% -13 producten niet elders vernoemd ,0% ,9% +166 totaal % %

7 3. HANDELSPARTNERS We kunnen de handelspartners van België in verschillende groepen opdelen: onze buurlanden, de EU (excl. buurlanden), Europese landen die niet tot de EU behoren 1, de Verenigde Staten, de BRIClanden (Brazilië, Rusland, India en China) en tot slot de overige landen. Figuur 2 en figuur 3 geven de verdeling weer van de Belgische agrarische handel met de verschillende groepen. In beide grafieken zien we dat de buurlanden onze belangrijkste handelspartners zijn. Het aandeel van de buurlanden in onze totale invoer nam licht toe over de laatste jaren tot 63%, terwijl het aandeel voor de export, 67% in 2013, in een licht dalende trend zit. Aan de invoerzijde zijn de overige landen de tweede grootste groep met 16%, al boeten ze de laatste jaren wel een klein beetje in aan belang. Aan de uitvoerzijde zijn onze tweede grootste afnemers de EU-landen (exclusief buurlanden) met 17%. De VS en de BRIC-landen blijven kleine maar groeiende markten voor België. In 2009 voerden we nog maar 3% van onze agrarische producten uit naar deze landen, in 2013 was dat al bijna het dubbele. De agrohandel met zowel de BRIC-landen als de VS vertoont nog steeds een handelstekort, in totaal voor 477 miljoen euro. Dat is wel al een stuk beter dan het gecombineerde tekort van 833 miljoen euro in Figuur 2: aandeel van verschillende landengroepen in de totale agrarische invoerwaarde, België, in %, % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 18% 19% 19% 17% 16% 1% 1% 1% 1% 1% 13% 13% 12% 12% 13% 61% 61% 60% 62% 63% 2% 2% 2% 2% 2% 5% 5% 5% 5% 5% BRIC-landen buurlanden andere Europese landen (niet EU) Verenigde Staten rest EU (excl. buurlanden) overige landen 1 Het gaat om Noorwegen, IJsland, Zwitserland, Liechtenstein, Andorra, Oekraïne, Bosnië-Herzegovina, Albanië, Montenegro, Servië, Kosovo en de Republiek Macedonië. 7

8 Figuur 3: aandeel van verschillende landengroepen in de totale agrarische uitvoerwaarde, België, in %, % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 8% 9% 9% 9% 9% 1% 1% 1% 2% 1% 16% 16% 16% 17% 17% 71% 70% 69% 68% 67% 1% 1% 1% 1% 2% 2% 3% 3% 3% 4% BRIC-landen buurlanden andere Europese landen (niet EU) Verenigde Staten rest EU (excl. buurlanden) overige landen Van de BRIC-landen voeren we het meeste in uit Brazilië: in 2013 voor 888 miljoen euro. Het belangrijkste Braziliaanse product voor ons zijn de fruitsappen, voornamelijk sinaasappelsap, met een totale invoerwaarde van 546 miljoen euro. Dat wordt grotendeels verder doorgevoerd naar Europa. Een tweede belangrijk product uit Brazilië is koffie met een totale waarde van 168 miljoen euro, een derde minder dan in De sterke daling komt vooral door de lagere koffieprijs in De belangrijkste Belgische exportproducten voor Brazilië zijn bestrijdingsmiddelen (105 miljoen euro), meststoffen (83 miljoen euro) en landbouwmaterieel (57 miljoen euro). Rusland is voor onze invoer het minst belangrijke BRIC-land, met een totale invoerwaarde van 198 miljoen euro. Lijnzaad (92 miljoen euro) en meststoffen (84 miljoen euro) vormen 89% van de totale invoerwaarde. Lijnzaad gebruiken we vooral in de productie van zeep, verven, vernissen enz. Voor onze uitvoer is Rusland dan weer het belangrijkste BRIC-land, met een totale waarde van 612 miljoen euro. Peren (85 miljoen euro) en varkensvlees (54 miljoen euro) zijn de grootste exportproducten naar Rusland, dat de voorbije jaren steeds groeide in belang als afzetmarkt. In 2014 zal deze markt echter voor een groot deel stilvallen door de opgelegde economische sancties. Uit China voerden we in 2013 vooral vis (51 miljoen euro), landbouwmaterieel (28 miljoen euro) en honing (25 miljoen euro) in. Zelf voerden we onder andere vlas (87 miljoen euro) en meststoffen (85 miljoen euro) uit naar China. Vooral voor vlas is China een belangrijke afzetmarkt. Meer dan 60% van onze vlasuitvoer is voor China. India neemt nog eens een kleine 10% van ons vlas af (12 miljoen euro). We voerden ook nog voor 9 miljoen euro bestrijdingsmiddelen uit naar India, maar voor de rest blijft het een kleine afzetmarkt voor België. De belangrijkste invoerproducten uit India zijn de schaal- en weekdieren, goed voor 101 miljoen euro in het voorbije jaar. Van de Verenigde Staten zijn we vooral afhankelijk voor landbouwmaterieel (300 miljoen euro) en noten (90 miljoen euro). Traditioneel populaire Belgische producten in de VS zijn bier en chocolade. We voerden in 2013 voor 155 miljoen euro aan bier uit naar de VS en voor 107 miljoen euro aan afgeleide producten van cacao. Voor beide blijft de VS een van onze grootste afnemers wereldwijd en de grootste buiten Europa. Van de categorie overige landen voeren we het meeste in uit Colombia (440 miljoen euro). De invoer van vers fruit (382 miljoen euro), vooral bananen, is hiervoor verantwoordelijk. Australië (438 miljoen euro) en Ivoorkust (362 miljoen euro) zijn de 8

9 tweede en derde grootste leverancier. Uit Australië voeren we massaal kool-en raapzaad in (401 miljoen euro) terwijl Ivoorkust onze grootste leverancier van cacao is met een invoerwaarde van 259 miljoen euro. Aan de uitvoerzijde steekt Japan er bovenuit als grootste afzetmarkt van de overige landen, met een waarde van 287 miljoen euro. Populair in Japan zijn onze chocoladeproducten (51 miljoen euro), mout (17 miljoen euro) en onze bieren (15 miljoen euro). 4. BELANGRIJKSTE EXPORTPRODUCTEN Figuur 4 geeft de producten en productgroepen weer die een belangrijke rol spelen in de Belgische agrarische handel. Ze vertegenwoordigen meer dan de helft van de totale agrarische in- en uitvoer. De zuivelproducten blijven de grootste categorie voor zowel invoer (3,1 miljard euro) als uitvoer (3,3 miljard euro). We voerden ze in 2013 vooral uit naar Nederland (718 miljoen euro) en Frankrijk (639 miljoen euro). Belgische chocoladeproducten zijn zeer populair over de grenzen heen en hebben dan ook traditiegetrouw een grote exportwaarde. In 2013 ging het om 2,1 miljard euro, 5% meer dan het jaar ervoor. Frankrijk (407 miljoen euro), Nederland en Duitsland (beide 346 miljoen euro) zijn de grootste afnemers van onze chocolade. Buiten Europa is de VS onze belangrijkste klant, voor een waarde van 107 miljoen euro. De diepvriesgroenten hebben zoals elk jaar een groot handelsoverschot. We voerden hiervan in 2013 voor 1,1 miljard euro uit, meer dan eender welk ander land in Europa. Duitsland is onze grootste afnemer met 264 miljoen euro. Ook de aardappelbereidingen (1,4 miljard euro), waarvoor België de grootste exporteur wereldwijd is, vertonen een sterk positief saldo in Vooral Frankrijk (349 miljoen euro) is hier een belangrijke afnemer. De uitvoer van aardappelproducten naar landen buiten de EU is de laatste vijf jaar meer dan verdubbeld. Figuur 4: import- en exportwaarden voor de belangrijkste producten, België, in miljoen euro, 2013 wijn vis oliehoudende zaden granen in korrel oliën fruitsappen diepvriesgroenten bier veevoeders zuidvruchten varkensvlees aardappelbereidingen bestrijdingsmiddelen landbouwmaterieel banketbakkerswerk meststoffen afgeleide producten van cacao zuivelproducten INVOER 2013 UITVOER

10 Belgisch bier heeft net zoals chocolade een zeer goede reputatie in het buitenland. In 2012 werd voor het eerst voor meer dan 1 miljard euro bier uitgevoerd, in 2013 blijft dit cijfer stabiel. In hoeveelheid uitgedrukt was er zelfs een kleine krimp van 5%. Het gebrek aan groei ligt voor een stuk bij de afgenomen uitvoer naar Frankrijk, onze belangrijkste afnemer. Door fors hogere heffingen op bier is de uitvoer naar Frankrijk teruggevallen van 483 miljoen euro in 2012 naar 432 miljoen euro in Opvallend is nog de forse groei van de Chinese afzetmarkt. Met een uitvoerwaarde van 13 miljoen euro in het voorbije jaar, is de afzet in China meer dan verdubbeld t.o.v. de 5,5 miljoen euro in Tabel 6: exportvolumes van een aantal exportproducten, in ton, diepvriesgroenten aardappelbereidingen appelen peren vers vlees, waarvan: varkensvlees chocoladeproducten bier (in miljoen liter) AGRARISCHE IN- EN UITVOER VAN DE EU De 28 EU-landen voerden in 2013 samen voor 482 miljard euro aan landbouwproducten in en voor 494 miljard euro uit. De agrarische handelsbalans van de EU komt zo op 11,5 miljard euro, meer dan een verdubbeling tegenover Het gaat om handel met alle landen, zowel binnen als buiten de EU. België heeft een aandeel van 7,2% in de totale agrarische invoer van de EU, waarmee het zesde staat na Duitsland (16,9%), Frankrijk (11,6%), het Verenigd Koninkrijk (11,3%), Nederland (10,2%), en Italië (8,9%). Aan de uitvoerzijde heeft België een aandeel van 8,0% en zakt daarmee van de vierde naar de vijfde plaats in de ranglijst. België moet Duitsland (16,0%), Nederland (15,5%), Frankrijk (13,0%) en Spanje (8,1%) voor zich dulden. Nederland heeft nog steeds veruit het grootste handelsoverschot met 27,3 miljard euro, meer dan drie keer zoveel als nummer twee: Spanje. Het Verenigd Koninkrijk staat helemaal aan het andere eind met een handelstekort van 27,5 miljard euro. Ter vergelijking: Zweden heeft het tweede grootste handelstekort met 5,9 miljard euro. België staat met een positief saldo van 4,9 miljard euro op de zesde plaats. Vanaf 2013 is er een 28 ste lid van de EU: Kroatië. Dat zorgt er voor dat de handelscijfers in de EU iets hoger liggen vergeleken met De impact van Kroatië blijft echter zeer beperkt. Het had in 2013 een aandeel van amper 0,5% in de totale agrarische invoer van de EU en 0,3% in de uitvoer. Het aandeel van Kroatië in de Belgische agrarische handel is nog kleiner: 0,01% van onze invoer en 0,08% van onze uitvoer. 10

11 6. VLAAMSE AGROHANDEL Het Vlaamse aandeel in de Belgische in- en uitvoer kunnen we ramen aan de hand van de buitenlandse handelscijfers van de Nationale Bank van België (NBB). De cijfers van de NBB worden berekend aan de hand van het nationaal concept, tegenover het communautair concept voor de cijfers van Eurostat gebruikt in deze publicatie. Door het nationaal concept te gebruiken wordt doorvoer voor een deel geëlimineerd. Hierdoor liggen deze cijfers iets lager dan die van Eurostat. In tabel 7 is deze raming gemaakt voor een aantal producten, dezelfde als in figuur 4, en voor de totale agrohandel. Voor de totale handel in landbouwproducten wordt het Vlaamse aandeel in de Belgische in- en uitvoer geraamd op respectievelijk 79% en 80%. Tabel 7: Belgische en Vlaamse agrohandel voor een aantal producten en productgroepen, in miljoen euro, 2013 Belgische handel Vlaamse handel % Vlaamse handel invoer uitvoer invoer uitvoer invoer uitvoer akkerbouw, waarvan: % 81% - aardappelbereidingen % 64% - afgeleide producten van cacao % 86% - banketbakkerswerk % 78% - granen in korrel % 85% - oliehoudende zaden % 89% - oliën % 96% dierlijke producten, waarvan: % 77% - varkensvlees % 92% - zuivelproducten % 62% tuinbouw, waarvan: % 86% - diepvriesgroenten % 95% - fruitsappen % 77% - zuidvruchten % 95% agro-industriële producten, waarvan: % 79% - bestrijdingsmiddelen % 75% - landbouwmaterieel % 90% - meststoffen % 72% andere producten, waarvan: % 83% - bier % 89% - veevoeders % 92% - vis % 85% - wijn % 66% TOTALE AGROHANDEL % 80% Bron: Departement Landbouw en Visserij op basis van NBB 11

12 7. INFLATIE EN WISSELKOERS VAN DE EURO Zowel inflatie als de schommelingen in de wisselkoers beïnvloeden de buitenlandse handel. De prijsstijgingen van producten en diensten zorgen ervoor dat de binnenlandse consumptie afneemt en is nefast voor de export naar landen met een lagere inflatie, omdat de Belgische producten daar als duurder waargenomen worden. De inflatie werd niet uit de buitenlandse handelscijfers gefilterd. De werkelijke groeicijfers in dit focusrapport liggen dus steeds iets lager. In 2013 werd het inflatieverschil met onze buurlanden groter ten nadele van België, wat niet bevorderlijk voor de export was. In 2013 lag de inflatie voor bewerkte en niet-bewerkte voedingsmiddelen vrij hoog, met 3,2% voor bewerkte voedingsmiddelen (3,1% in 2012) en 4,4% voor versproducten (3,4% in 2012). De sterkste prijsstijgingen deden zich voor bij vers fruit, gemiddeld 8,5% meer dan in De versproducten zorgden hierdoor voor een bijdrage van 0,3 procentpunt aan de totale inflatie. In het tweede kwartaal was vers fruit 16,9% duurder dan hetzelfde kwartaal in Oorzaak is de tegenvallende oogst na de lange winter met laag aanbod en hoge prijzen tot gevolg. Meer details per product kunt u terugvinden in het jaarverslag van het Prijzenobservatorium. In 2013 steeg de waarde van 1 euro uitgedrukt in Amerikaanse dollar van 1,30 naar 1,36. Na een zwakke periode waarin de euro laag stond lijkt de munt opnieuw sterker te worden. Hierdoor wordt het voor België aantrekkelijk om producten in te voeren, aangezien met de euro meer kan aangekocht worden dan vorig jaar. Omgekeerd zorgt een sterke euro er wel voor dat het voor landen die niet tot de eurozone behoren duurder wordt om bij ons te kopen. BRONNEN Belgapom, 2 april 2014, Belgische aardappelverwerkende industrie blijft in 2013 achter t.o.v. het jaar voordien Belgapom, Jaarverslag Belgische Brouwers, Jaarrapport 2013 Boer&Tuinder, 13 juni 2014, Belgische diepvriessector koploper in Europa De Tijd, 29 oktober 2013, Braziliaanse superoogst zet koffieprijs in vrije val De Tijd, 20 maart 2014, Economische koude oorlog met Rusland kan ook België treffen De Tijd, 21 maart 2014, Help, we zitten bijna zonder chocolade! De Tijd, 11 juni 2014, 2013 was matig jaar voor Belgische biersector Europese Commissie, DG Landbouw en Plattelandsontwikkeling, juni 2014, Agricultural trade in 2013: EU gains in commodity exports Eurostat, mei 2014, Comext databank FAO, FAOSTAT databank, Flanders Investment and Trade, Vlaamse buitenlandse handel in 2013 FOD Economie, Prijzenobservatorium, Analyse van de prijzen: jaarverslag 2013 Nationale Bank van België, Vilt, 31 juli 2014, Russisch invoerverbod treft Belgische vleessector zwaar 12