MR vergadering De Vlaamse Reus - Notulen

Transcriptie

1 MR vergadering De Vlaamse Reus - Notulen Datum 8 november 2018 MR leden Geïnteresseerde ouders Martin Langeslag (ML) Joost Marjolein Oldersom (MO) Dennis Mehtap Yazir (MY) Patty van der Putte Erik Kulderij (EK) Joep Leebeek (notulen) Suzanne Wolthuis (SW) Erni Jaouad Lahlal (JL) Mohammed Ettajiri (ME) Gert Gillissen (GG, voorzitter) Patricia Greeber Gerritsen (PG, afgemeld) Volgende vergadering 10 januari 2019 (28 feb, 11 april, 27 juni) De notulen van de vorige vergadering zijn stilzwijgend goedgekeurd. Voedingsbeleid Controle tekst mbt voedingsbeleid: tbd Huishoudelijk Reglement MR + MR-reglement Is nog gaande, door naar volgende vergadering Communicatie ME en JL pakken dit samen op en maken een aantal bulletpoints met voorstellen/ideeën. Er lijkt behoefte te zijn aan een mapje met relevante informatie, al dan niet digitaal. Er is gesproken over de informatievoorziening voor nieuwe ouders, er werd aangegeven dat er liefst een kort gesprekje met de leerkracht plaatsvindt op de eerste dag, en niet pas na enkele weken. Er werd geopperd dat nieuwe ouders ook bij de klassenouders terecht kunnen voor vragen mbt voeding, gymkleding, schooltijden etc. Schoolgids (drukwerk of digitaal) JL/ML zijn dit nog aan het bekijken, door naar volgende vergadering. Schoolondersteuningsprofiel (SOP, zie ook vergaderstuk) Punt 2, titel RT is niet passend, en graag 2a en 2b Advies om flowchart toe te voegen naast de tekst Bestuur zit er op te wachten, SOP moet vastgesteld worden. Daarom is besloten om na een aantal aanpassingen (Martin en Marjolein), voor de volgende MR is deze versie klaar alvorens op te sturen naar bestuur. Schoolplan (zie ook vergaderstuk) Er werd door de teamleden een toelichting gegeven op het schoolplan, terug- en vooruitblik. ICT (Erni) ICT moet in alle vakken integraal terugkomen Er zal in het team nog verder gewerkt worden om begrip van ICT-ontwikkelingen te vergroten en deze toe te passen in het onderwijs. Komende twee schooljaren is Heutink ICT nauw betrokken bij de vormgeving van ICT op de Vlaamse Reus. Eigenaarschap (Erik) Idee is dat kinderen de mogelijkheid krijgen meer invloed uit te oefenen op de verschillende aspecten van hun leerproces: Tijd, plaats, manier en inhoud. In de bijlage meer oriënterende informatie over het portfolio. Portfolio is het nieuwe rapport, cijfers (goed/voldoende/ ) zijn verdwenen. Portfolio is in ontwikkeling. Streven is dat kinderen zelf hun portfolio gaan schrijven. Kinderen in bovenbouw zijn bij 10 minuten gesprek Commented [ML1]: Idee is dat kinderen de mogelijkheid krijgen meer invloed uit te oefenen op de verschillende aspecten van hun leerproces: Tijd, plaats, manier en inhoud. In de bijlage meer oriënterende informatie over het portfolio 1

2 Pedagogisch klimaat (Marjolein) Ook in dit subteam is een studiedag georganiseerd, een training in deugdentraining, en pedagogische tact (als leerkracht meer naar jezelf kijken, het goede doen in de ogen van het kind, relatie met kinderen is een van de belangrijkste dingen om een omgeving te creëren waarin een kind zich kan ontwikkelen). Deugdentraining moet weer wat meer opgepakt worden. Curriculum (Mehtap) Vnl. gericht op rekenonderwijs, programmeren is onder de aandacht gebracht middels een studiedag. Dit jaar verder met een nieuwe methode voor spelling. Begroting & formatie Er is een toelichting gegeven op de begroting. Deze is de laatste jaren redelijk stabiel en de inkomsten en de uitgaven zijn in balans. Er staan iets meer kinderen op de begroting dan voorgaande jaren, waarbij relatief meer jonge kinderen, wat voor de lange termijn groei zou betekenen. Er wordt nog gekeken of er zinvolle investeringen gedaan kunnen worden, omdat het bedrag afschrijvingen laag is, en liefst benut moet worden om niet een teveel aan reserves te creëren. M.b.t. de formatie, is de grootste uitdaging het behouden en werven van leerkrachten, mede i.v.m. een komend vertrek en zwangerschapsverlof. Gezien de huidige problematiek met het werven van leerkrachten BO in de grote steden is De Vlaamse Reus gelukkig nog relatief goed in staat om het personeelsbestand op peil te houden en er wordt hard aan gewerkt om dat zo te houden. Mededelingen, actiepunten en overige losse punten Uit de school/stwt m.b.t. grasveld, i.v.m. resterend budget is door het stadsdeel besloten om de grasmat te fresen en opnieuw in te zaaien, in november Omdat het buitenspelen hiermee op modderworstelen kan gaan lijken, is er overleg met het stadsdeel voor een oplossing om het weer speelbaar te maken. Veiligheid op school. Er is gesproken met stadsdeelvoorzitter/gebiedsmakelaar, er zijn al langer zorgen over veiligheid in de nabije omgeving (niet direct bij school, maar wel in woonomgeving leerlingen). Hopelijk zijn nu de mensen gesproken die hier iets aan gaan doen, er wordt al jaren aan getrokken maar tot nu toe overheerst het gevoel dat de observaties niet serieus worden genomen. Er staat een inruimingsoefening gepland. Deze is aangekondigd, 23nov. Uit de GMR de GMR secretaris gaat de niet-vertrouwelijke stukken mailen, zodat alle MR-en dezelfde gegevens krijgen. Nu kan niemand in de MR postbus, dat moet even bekeken worden. Bij de laatste GMR was de RvT op bezoek, en ging o.a. over lerarentekort en verschillen tussen scholen hoe dit wordt opgelost, er zijn ideeën aangedragen en besproken (bijv. werken in units, 3 groepen met 2 leerkrachten, 1 geeft alle rekeninstructies, 1 geeft andere dingen, dus andere vorm van organiseren, meer gespecialiseerd). Op dit moment heeft DVR zelf gelukkig relatief minder last van het lerarentekort, dus zal bijv. het werken in units niet op korte termijn realiteit worden. Wel wordt meer ingezet op het parallel werken en het wisselen in de lesgevende taak in beide groepen Uit de OR Er zijn meer ouders die belangstelling hebben. Nu bezig met kerst/sint. Er is gesproken over de optie om een andere fotograaf aan te stellen, niet i.v.m. klachten maar voor de afwisseling. Rondvraag Mededeling: Ajax dagen 19 november voor gr 5/6. Tips voor de BHV: de verbandtrommels zijn over datum, de stekkers van het gasfornuis zitten er nog in terwijl deze niet wordt gebruikt, terwijl er stickers op staan trek stekker er uit als je niet gebruikt. Verzoek om jaarplanning (o.a. studiedagen) eerder in het jaar op de agenda MR te zetten. Tijd MR blijft 19h00, app moet aangepast agenda, stat nu 19h30. Voorvergadering is niet meer nodig. Gert zal volgend jaar zijn voorzitterschap MR overdragen. 2

3 Wat? Wie? Voor wanneer? Stukje voor de app schrijven Erik 10 jan 2019 Aankondiging verzorgen info-avond nieuwe voedingsbeleid (24 jan) Nicolien 21 dec 2018 Huishoudelijk reglement MR + MR-reglement updaten Gert/Roelina 10 jan 2019 Communicatie, voorstel ter verbetering Mohammed/Jaouad 10 jan 2019 Schoolgids, uitkomst analyse digitaal/drukwerk Mohammed/Jaouad 10 jan 2019 SOP updaten voor volgende MR Martin/Marjolein 10 jan 2019 MR checken, niemand leest deze mailbox 10 jan 2019 App: aanpassen MR tijd naar dec 2018 Bijlage Vaste punten Vergaderoverzicht: September conceptjaarverslag MR financieel verslag en begroting MR verkiezing voorzitter en secretaris/penningmeester; taakverdeling binnen de MR voorbereiding verkiezingen vaststellen jaarplan MR, incl. vergaderplanning inventariseren scholingsbehoefte MR verplichte informatie van het BG, o.m. samenstelling BG, managementstatuut, etc MR-verkiezingen Vaststellen jaarplan Vaststellen vergaderplanning Vaststellen jaarverslag Scholingsbehoefte MR Voorbereiding ouderavond Klachtenregeling Begroting dit schooljaar Oktober discussie over begroting BG vaststellen jaarverslag MR overleg met de ouderraad verkiezingen MR Voorbereiding schoolgids Sociaal jaarverslag Informatie begroting bestuur, inclusief begroting school informatie Arbojaarplan formatieoverzicht n.a.v. teldatum 1 oktober schriftelijke informatie over hoogte en inhoud van arbeidsvoorwaardelijke regelingen, bijv. salarissen en inzet personeel (min. 100 personen in dienst bij BG) November evaluatie ouderparticipatie i.s.m. ouderraad, eventueel plan van aanpak discussie Arbojaarplan vaststellen begroting bestuur, inclusief begroting school informatie meerjarenformatieplan bevoegd gezag installatie nieuwe MR-leden bijeenkomst met achterban en ouderraad over (financieel) jaarverslag Evaluatie ouderparticipatie Veiligheid op school December discussie wijzigingen (onderdelen van het) schoolplan verslag contact en vertrouwenspersoon klachtenregeling vaststellen Arbojaarplan huisvestingsvoorziening Januari inventarisatie Arbozaken en ziekteverzuimbeleid vaststellen schoolplan (4jaarlijks) evt. vaststellen wijzigingen onderdelen schoolplan Februari functioneren van de MR 3

4 communicatie met de achterban concept (bestuurs)formatieplan evaluatie passend onderwijs Maart discussie zorgplan samenwerkingsverband (vóór 15 mei) discussie over (bestuurs)formatieplan informatie over vakantierooster informatie formatieplan komend schooljaar Concept formatieplan Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden directie Personeelsbeleid: aanname en vasthouden Scholing Zorgplan April overleg met de ouderraad discussie over vakantierooster informatie concept schoolgids vaststellen (bestuurs)formatieplan (vóór 1 mei) informatie klachtenregeling informatie over schoolbudget o.b.v. CFibeschikking (vóór 1 mei Vaststellen activiteitenplanning en jaarrooster Vaststellen formatieplan Alvast kijken naar de personele bezetting voor het volgend schooljaar (sollicitatiegesprekken). Mei verkiezingsprocedure MR-leden discussie concept schoolgids vaststellen vakantierooster vaststellen formatieplan komend schooljaar evaluatie klachtenregeling afgelopen schooljaar evaluatie/vaststelling werktijden en verlofregeling afgelopen en komend schooljaar informatie taakverdeling en taakbelasting afgelopen schooljaar informatie voortgang meerjarig beleidsplan Huisvesting en andere infrastructuur Informatieboekje en andere PR Evaluatie klassenouders Juni inventarisatie informatie en scholingsbehoefte activiteitenplan MR komend schooljaar vaststellen schoolgids jaarverslag inclusief jaarrekening evaluatie voortgang meerjarig beleidsplan definitieve vaststelling taakbeleid nascholingsplan komend schooljaar evaluatie taakverdeling en taakbelasting afgelopen schooljaar informatie + discussie over jaarverslag BG (vóór 1 juli) Evaluatie MR-jaar Vooruitbliknieuwschooljaar 4

5 Bijlage 1: Essentiële portfolio informatie Door: Lisa Harmsen 5

6 Inhoud: - Treffende citaten - Wat is een portfolio? - Waarom portfolio? - Soorten/typen portfolio s - Voordelen portfolio - Nadelen portfolio - Organiseren van een portfolio - Beoordelen van een portfolio - Mening LL/LK/ouder over portfolio - Reflectie en het portfolio - Concreet portfoliogesprek - References 6

7 Treffende citaten Effective use of the portfolio as a learning and assessment tools depends on the knowledgeable and experienced teachers who apply them on a large scale. Thus, it is very important to teach teachers about using and assessing portfolio. (Birgin & Baki, 2007) Geen vervanging voor traditionele toetsing maar liefst combinatie. Een portfolio is een middel om reflectie te stimuleren/bevorderen. A powerful learning environment is characterised by a good balance between discovery learning and personal exploration, on the one hand, and systematic instruction and guidance, on the other. (De Corte, 1990) Dochy (2001) raadt het gebruik van een portfolio aan omdat leerlingen dit betekenisvoller vinden vanwege de authenticiteit en omdat ze beter passend zijn bij een krachtige leeromgeving. Wat is een portfolio Van leerlingen worden steeds meer vaardigheden gevraagd zoals 21 e -eeuwse vaardigheden creativiteit, probleemoplossend vermogen, informatievaardigheden, onderzoeksvaardigheden, samenwerken en kritisch denken. Maar ook meta-cognitieve vaardigheden zoals reflecteren en zelf-evaluatie en affectieve vaardigheden zoals doorzettingsvermogen, motivatie, planvaardigheid en zelfvertrouwen. We proberen deze vaardigheden te beoordelen op ouderwetse manieren, door middel toetsen met veelal gesloten vragen. Echter, als we de ontwikkeling van leerlingen willen beoordelen op bovenstaande vaardigheden, is een toets maar een momentopname en niet altijd de best passende keuze. In sommige gevallen is er behoefte aan een uitgebreider palet aan beoordeling, bijvoorbeeld het beoordelen met behulp van portfolio s. De definitie van een portfolio ligt niet vast. Omdat het portfolio een middel is om een bepaald doel te bereiken, kan dit middel verschillende vormen aannemen. Over het algemeen wordt een portfolio beschreven als een verzameling van het werk van een leerling dat inzet, vooruitgang en prestatie laat zien. Met een portfolio wordt zowel het proces vastgelegd als het product getoond. Hierdoor is er geen sprake meer is van een momentopname maar van een voortdurende, dynamische bewijsvoering van de ontwikkeling van een kind. Waarom portfolio De traditionele (test-culture) aanpak ziet leerlingen als passieve ontvangers van informatie waarbij het doel is om deze informatie te onthouden en op commando te herproduceren. Onder deze voorwaarden bestaat toetsing vaak uit gesloten vragen zonder context op papier die binnen een bepaalde tijd zonder hulp beantwoord moeten worden. Op deze manier van toetsen is veel kritiek: 1) deze toetsen bootsen niet de werkelijkheid na, 2) vaardigheden van hogere orde worden niet getoetst, 3) het gaat meer over reproduceren dan begrip omdat dit eenvoudiger te kwantificeren is, 4) deze manier van toetsen beïnvloed de manier van lesgeven, leerkrachten versmallen de vorm/inhoud van de les naar wat er getoetst wordt. Een alternatieve situatie zou zijn (assessment-culture): een situatie waarin het belang van het verwerven van bepaalde hogere-orde vaardigheden in een krachtige leeromgeving onderstreept wordt. Een krachtige leeromgeving wordt gekenmerkt door een goede balans tussen ontdekkend leren en persoonlijke ontwikkeling in combinatie met systematische instructie en begeleiding. De leerkracht zorgt voor een uitdagende opdrachten in context/authentieke omgeving. Hierbij kan het portfolio een middel zijn om ontwikkeling over tijd vast te leggen. Kenmerken van deze manier van beoordelen zijn: 1) nadruk op de integratie van toetsing en instructie, 2) leerling is een actieve deelnemer die verantwoordelijkheid draagt in het proces, 3) zowel proces als product wordt beoordeeld, 4) bij het beoordelen speelt (bijna) geen tijdsdruk en lijkt daardoor meer op de werkelijke situatie, 7

8 5) er wordt gewerkt met betekenisvolle opdrachten, 6) leerlingen houden hun eigen voortgang bij (in bijvoorbeeld een portfolio). Soorten/types portfolio s Portfolio s zijn er in alle soorten en maten en met allerlei doelen. Daarnaast kunnen ze apart maar ook in combinatie met elkaar gebruikt worden. Hieronder staan 9 voorbeelden van portfolio s met daarachter in veel gevallen hun doel. a. Persoonlijk portfolio: bedoeld voor andere leerlingen/leerkrachten om een compleet beeld van de maker te krijgen, een soort Curriculum Vitea. Interesses binnen/buiten school kunnen dienen als startpunt voor zelfreflectie en het delen van informatie. b. Werkportfolio: een voortdurende, systematische verzameling van werk. c. Dossierportfolio: Voor leerkrachten om aantekeningen/resultaten/observaties bij te houden. Als toevoeging aan het standaard rapport. d. Groepsportfolio: Verzameling van individueel werk en groepswerk op één plek. Met als doel om de effectiviteit van de groep aan te tonen. e. Thematisch portfolio: portfolio voor één bepaald onderwerp over een bepaalde periode (semester/maand). f. Geïntegreerd portfolio: Overzicht over complete leerling, onderdelen vanuit alle disciplines waarin het verband tussen disciplines aangetoond word. (Voor bijvoorbeeld vastleggen IPC, of Science). g. Etalageportfolio: een beperkt aantal items wordt geselecteerd die groei over tijd laten zien. Meestal alleen het beste werk van een student. h. Meerjarig portfolio: Verzameling van materiaal over meerdere jaren. Bijvoorbeeld schooljaren. Deze portfolio s kunnen bijgehouden worden in een map of doos, of elektronisch. Het elektronisch bijhouden van een portfolio heeft als belangrijk voordeel dat het verzamelen, bewaren en bijhouden van materiaal een stuk eenvoudiger is en minder ruimte inneemt. Voordelen portfolio -Manier om vooruitgang van leerlingen over een langere periode te beoordelen. -Het creëert meerdere kansen voor de leerling om sterke en zwakke punten aan te tonen, geen momentopname. -Het kan ouders betrekken in het leerproces. Betrokken ouders kunnen de motivatie van een leerling positief beïnvloeden (Stipek, 1988). -Het stelt leerlingen in staat om zichzelf op een voor hen passende manier uit te drukken, hun prestaties te beoordelen en hierop te reflecteren. -Het moedigt leerlingen aan om op een creatieve manier te delen wat ze leren. -Het vergroot de steun van ouders aan leerlingen en vergroot de communicatie tussen leerkrachten, leerlingen en ouders. -Het is een krachtige manier om beoordeling te koppelen aan het veranderende curriculum. -Leerling kan betrokken worden in het geven van een cijfer aan zichzelf. Bijvoorbeeld tijdens oudergesprekken. Nadelen portfolio -Het becijferen van een portfolio lijkt minder betrouwbaar/valide. De betrouwbaarheid is afhankelijk van de kwaliteit van het opgestelde beoordelingstabel. -Het kan veel tijd kosten om werk van leerlingen te beoordelen. Het kost minder tijd als je een beoordelingstabel en elektronisch portfolio gebruikt. -In een portfolio is sprake van kwalitatieve data, dit is moeilijker te analyseren. Tenzij je met behulp van een beoordelingstabel een cijfermatige beoordeling geeft. -Het ontwikkelen van een goede beoordelingstabel kan in het begin lastig zijn voor een leerkracht. -Het kan lastig zijn om fysieke portfolio s te bewaren in een klas. Bij het gebruik van een elektronisch portfolio heb je hier geen last van. 8

9 -Nog niet altijd is er begrip voor deze manier van beoordelen in plaats van het welbekende rapport. Een heldere uitleg en het betrekken van ouders is daarom erg belangrijk. Organiseren van een portfolio Birgin en Baki (2007) stellen kortgezegd dat er drie stappen zijn om het werken met een portfolio te organiseren. Stap 1. Doel van portfolio bepalen Het doel van een portfolio wordt in samenspraak met de school/collega s bepaald. Mogelijke doelen zijn: ontwikkeling over tijd vastleggen, effectiviteit van lesgeven bepalen, contact hebben met ouders, eigen instructiekwaliteit evalueren, leerlingen helpen met zelfreflectie of zwakke punten in het leerproces blootleggen bij leerlingen. Het doel moet zowel bij leerkracht als bij leerling helder zijn. Stap 2. Inhoud van portfolio bepalen. (Wat, wie, hoe vaak, hoe) Omdat een portfolio een weergave gedurende een bepaalde tijd is, is het belangrijk om selectiecriteria vast te stellen. Hierbij zijn twee factoren belangrijk. Ten eerste moet de leerling centraal staan. Je kunt eigenaarschap bij de leerling creëren door de wensen van de leerling mee te wegen. Ten tweede moet de inhoud van het portfolio multidimensionaal zijn in zowel de vorm (tekening of tekst) als de bron (leerling, leerkracht, ouders of klasgenoten. Bepaal dus voorafgaand in ieder geval: wat de inhoud van het portfolio moet zijn, wie deze inhoud aanlevert en hoe vaak materiaal aangeleverd moet worden. Stap 3. Beoordelingscriteria bepalen. (beoordelingstabel) Beoordelingscriteria zijn belangrijk, hiermee kan een leerling herkennen welk werk geschikt is zodat hij dit kan selecteren om aan het portfolio toe te voegen. Wordt het portfolio ook beoordeeld, dan moeten ook de criteria waarop het product beoordeeld wordt helder zijn. Hiervoor kan een beoordelingstabel of rubric gebruikt worden. Op deze manier kun je waarborgen dat je ieder portfolio en daarmee iedere leerling gelijk beoordeeld. Beoordelen portfolio Om een balans creëren tussen proces en product kun je ook het portfolio dat het proces symboliseert een cijfer geven. De ontwikkeling van een leerling wordt hierbij even belangrijk gesteld als het vermogen om tot een goed product te komen. Hieronder worden twee manieren voorgesteld om een portfolio met behulp van een rubric te beoordelen. 1. Alle losse elementen (een tekening/toets/verhaal) in het portfolio een cijfer geven, het gemiddelde bepaalt het portfoliocijfer. 2. Alle losse onderwerpen (probleemoplossend vermogen/reflectie/samenwerking) in het portfolio een cijfer geven, het gemiddelde bepaalt het portfoliocijfer. 9

10 Van der Schaaf en Stokking (2008) verbinden drie voorwaarden aan het beoordelen van een portfolio. Allereerst moet het portfolio voldoende dekking bieden aan de onderwerpen, domeinen of leerdoelen die behandeld zijn, inhoud. Ten tweede moet het portfolio een ontwikkeling van relevante competenties weergeven, proces. Ten derde moet de beoordelingstabel de inhoud op een juiste manier weerspiegelen. Hiermee wordt onder andere bedoeld dat aparte onderdelen apart beoordeeld worden en dat grote/belangrijke onderdelen hoger gewaardeerd worden. Tot slot moet je altijd in het oog houden dat de manier van beoordelen past bij jouw manier van lesgeven. Geef je vrij en betekenisvol les, dan past een gestandaardiseerde toets hier niet bij. Meningen van leerlingen, leerkrachten en ouders over het portfolio Mening Leerling Het voorbereiden en het samenstellen van het portfolio kost veel tijd. De rol van mijn ouders is veranderd sinds ik een portfolio gebruik. Mijn planvaardigheden zijn verbeterd. Ik voelde mij zelfstandiger/onafhankelijker/vrijer. Mening Leerkracht Het voorbereiden en het samenstellen van het portfolio kost veel tijd. Mijn leerlingen zijn goed in staat om aan te geven wat hun sterke en zwakke kanten zijn. Mijn leerlingen zijn zich er van bewust dat ze verantwoordelijkheid zijn voor hun eigen leerproces. Mijn leerlingen hebben geleerd om wie/wat/waar/wanneer/waarom/hoe vragen te beantwoorden. De planvaardigheden van mijn leerling zijn verbeterd. Mijn leerlingen waren actiever betrokken bij het leerproces door middel van het portfolio. Door met een portfolio te werken, beseffen mijn leerlingen dat ik meer informatie over hen heb. Bij het werken met een portfolio, hadden we meer mogelijkheden om werk te corrigeren en verbeteren dan voorheen. De verantwoordelijkheid van mijn leerlingen werd groter door het gebruik van een portfolio. Mening Ouder Met een portfolio ben ik meer betrokken bij het werk van mijn kind. De planvaardigheden van mijn kind zijn verbeterd. Mijn kind was actiever betrokken bij het leerproces door middel van het portfolio. Door een portfolio te maken heeft mijn kind een betere band met mij en zijn/haar leerkracht gekregen. Door met een portfolio te werken, beseft mijn kind dat de leerkracht meer informatie over hem/haar heeft. Reflectie en het portfolio Nicolaidou, Het systematisch gebruik van een portfolio, vergroot de prestaties van leerlingen met betrekking tot schrijfvaardigheid en peer feedback. Het inzetten van een portfolio kan jonge kinderen motiveren om betere schrijvers te worden. In het onderzoek van Nicolaidou werd een feedbackcode-sheet gebruikt. Ieder soort fout had een code (spelfout=%, grammatica=&) en leerlingen gaven elkaar feedback met behulp van deze codes. Hoewel er met deze codes gestart werd, werd de feedback gedurende het onderzoek constructiever. De feedback werd dus gedetailleerder. De leerlingen namen de tijd om het werk van klasgenoten na te kijken en feedback te geven. Ook letten ze op hoe ze feedback gaven, positief en constructief. Leerlingen met een gemiddelde en hogere vaardigheid, profiteerden het meeste van het gebruik van een portfolio. Leerlingen met lagere vaardigheid vonden het lastig om de feedback van leerkracht of klasgenoten mee te nemen in 2 e versies. De reden hiervoor zou kunnen zijn dat de 1 e versie zo vol met verbeteringen zat, waardoor ze minder gemotiveerd waren om al die aanpassingen te doen. 10

11 (tip: laat leerlingen max 10 feedback tips geven, bij goede leerlingen ben je dan vrij specifiek, bij mindere leerlingen kun je bij 15 spelfouten zeggen: kijk nog eens goed naar de spelling, dit telt dan als 1 tip). Chen, Wei, Wu, Uden, Om kinderen tot reflectie te krijgen, kan het goed zijn om vragen te stellen (prompts). Maar wat voor vragen zorgen voor goede reflectie? Wat is reflectie? Een denkactie waarbij teruggekeken wordt op iemands acties, wat kan helpen bij het construeren van iemands kennis en bij betekenisgeving. Volgens King zijn er drie soorten vragen. Highlevel: comprehension (begrip) en integration (integratie). Lowlevel: memorization (kennis). Bijvoorbeeld: wat kan je afleiden van/kun je uitleggen of beschrijven/wat is het verschil tussen a en b?. Als dit soort vragen niet gesteld wordt, komen leerlingen vaak niet zelf tot dit soort hogere orde vragen om te reflecteren op eigen werk. Als je leerlingen eerst laat reflecteren en vervolgens een aantal voorbeeldvragen op een blaadje geeft (heb je dit al benoemd in je reflectie?), dan gaan kinderen dit toevoegen en vullen ze hun eerste reflectie aan. Wordt er goed gereflecteerd; compliment geven. Fernsten en Fernsten Als je portfolio s wilt beoordelen, moet je reflecties niet onderschatten. Hiermee kunnen leerlingen het proces en product beoordelen. Het geeft ze de ruimte om hun werk in perspectief te zien en in relatie met werk van klasgenoten. En tot slot hun eigen groei beoordelen. Hierdoor leren kinderen zelfreflectie toe te passen, krijgen ze beter zicht op wat goed ging, of minder goed. Nadenken over strategieën die ze de volgende keer weer of juist niet meer willen toepassen nemen ze verantwoordelijkheid voor hun werk. Fernsten en Fernsten (2006) geven 3 richtlijnen waaraan voldaan moet worden met betrekking tot het reflectieve proces. 1) Voor het verkrijgen van eerlijke, effectieve reflectie is een veilige en ondersteunende omgeving essentieel. In deze omgeving moet vertrouwen en groei centraal staan. De leerkracht moet open staan voor reflecties die misschien conflicteren met zijn eigen idee van goed werk. Hij mag een reflectie niet gebruiken om het product een hoger of lager cijfer te geven. Als een leerling reflecteert op een werkstuk dat bijvoorbeeld last-minute is gemaakt, maakt de reflectie deel uit van het leerproces. Het is een tool om te ontdekken welke strategieën wel of niet werken. Leerlingen moeten dus niet het gevoel hebben dat zij afgerekend kunnen worden op het geven van informatie die een leerkracht niet wil horen. Toegang tot de persoonlijke reflectie van een leerling beïnvloedt niet het werkstuk dat al ingeleverd is door de leerling. Uiteraard kun je met de leerling in discussie over planning/leerstijlen/studiemodellen. Echter zullen leerlingen geen eerlijke reflecties geven als zij weten dat zij hier op afgerekend zullen worden. Zij zullen dan reflecties schrijven waarvan zij weten dat de leerkracht die wil horen. Op deze manier wordt reflecteren een nutteloze extra oefening wat nooit zal bijdragen aan het leerproces. 2) Het tweede element dat essentieel is voor een succesvolle porfolio-reflectie, is de ontwikkeling en het ontwerp van adequate en strategische vragen. Als leerkrachten de tijd nemen om de juiste vragen te stellen, is de kans groter dat leerlingen tot goede reflectie komen die onafhankelijkheid en het leren van de leerling vergroten. Zo n vraag gaat verder dan: wat vond je van het project?. Om effectieve vragen te kunnen stellen, moeten de doelen van het portfolio vooraf duidelijk zijn, zowel voor het proces als het product. Zie deze onderdelen echt los van elkaar en probeer op beide onderdelen reflectie te faciliteren. Wees verder duidelijk of de reflectie mee telt voor het eindcijfer, en zo ja, hoeveel. 3) Het derde belangrijke onderdeel is de ontwikkeling van een gemeenschappelijke taal om over portfolio s te praten. 11

12 Wees duidelijk over wat er precies onder het portfolio of reflectie verstaan wordt. Het kan handig zijn om bijvoorbeeld een voorbeeld te geven van een goede reflectie en een voorbeeld van een minder goede reflectie. Je kunt er niet vanuit gaan dat iedere leerkracht/leerling dezelfde ideeën heeft over wat goed en niet goed is. Het is daarom belangrijk om die kaders duidelijk te stellen. Als de richtlijnen duidelijk zijn, vinden leerlingen het ook makkelijker om te reflecteren. Een beoordelingstabel met eisen kan een uitkomst zijn om een complete, gedetailleerde reflectie/portfolio te krijgen. De uitspraak ik weet of een verslag goed is, als ik het voor mij zie is te subjectief en geeft leerlingen te weinig inzicht in wat goed/niet goed is en waarop ze beoordeeld worden. Als de eisen niet duidelijk zijn, kan dit in de weg staan van de verantwoordelijkheid van de leerling. Slot Als reflectie op de juiste manier wordt uitgevoerd, kan dit de zelfsturing van de leerling bevorderen en kan de leerling helpen met strategisch denken. Reflectie moet dus verder gaan dan het herhalen van een bepaalde ervaring. Het moet bijvoorbeeld gaan over hoe bepaalde dingen de volgende keer anders gedaan kunnen worden. Concreet aan de slag met het portfolio gesprek Kies het doel van het portfolio Kies de vorm van het portfolio Kies de inhoud van het portfolio Maak een keuze over de beoordeling van het portfolio Laat de leerling het portfolio vullen Hou reflecterende gesprekken/presentaties etc. Het is aan te raden om de drie bronnen hieronder door te nemen. Hierin worden een heel aantal praktische voorbeelden genoemd die gebruikt kunnen worden bij het opzetten van een portfolio. Hoe ga je aan de slag met een portfolio? CTO/SDL Toolkit Competenties Nederlands Breed Evalueren Lager Onderwijs In opdracht van Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Reflectievoorbeelden (Starr/zien). Reflecteren met kinderen, Tom Kroon. PO raad. Praktijkonderzoek in de basisschool. Reflectiegesprekken. Frederieke Wisse en Jeanette Geldens, JSW 12

13 References Birgin, O., & A. Baki. (2007). The Use of Portfolio to Assess Students' Performance. Journal of Turkish Science Education, 4(2), 75. Chen, N. S., Wei, C. W., Wu, K. T., & Uden, L. (2009). Effects of high level prompts and peer assessment on online learners reflection levels. Computers & Education, 52(2), Dochy, F. (2001). A new assessment era: different needs, new challenges. Learning and Instruction, 10, Fernsten, L., & Fernsten, J. (2005). Portfolio assessment and reflection: Enhancing learning through effective practice. Reflective Practice, 6(2), Nicolaidou, I. (2013). E-portfolios supporting primary students' writing performance and peer feedback. Computers & Education, 68, Ocak, G., & Ulu, M. (2009). The views of students, teachers and parents and the use of portfolio at the primary level. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), Oosterbaan, A. E., van der Schaaf, M. F., Baartman, L. K., & Stokking, K. M. (2010). Reflection during portfolio-based conversations. International Journal of Educational Research, 49(4), Van der Schaaf, M. F., & Stokking, K. M. (2008). Developing and validating a design for teacher portfolio assessment. Assessment & Evaluation in Higher Education, 33(3), Viechnicki, K. J., Barbour, N., Shaklee, B., Rohrer, J., & Ambrose, R. (1993). The impact of portfolio assessment on teacher classroom activities. Journal of Teacher Education, 44(5),