Voor de feitelijke informatie wil ik u verwijzen naar de bijgaande discussienotitie.

Transcriptie

1 Zaaknummer: OOPHdK08 Onderwerp Ruimtelijke kwaliteit en welstand Collegevoorstel Inleiding Welstand is een onderwerp waarmee veel mensen te maken hebben of krijgen omdat het rechtstreeks betrekking heeft op de uitstraling van de woon- en leefomgeving in onze gemeente. Met deze discussienotitie wordt inzicht gegeven in de diverse ontwikkelingen, mogelijkheden en overwegingen die van invloed kunnen zijn op deze gemeentelijke keuze. In deze notitie wordt kort ingegaan op de aanleiding en het kabinetsbeleid. Vervolgens worden de begrippen ruimtelijke kwaliteit en welstand nader beschreven. Omdat met de nieuwe Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en het bijbehorende Besluit omgevingsrecht (Bor) de mogelijkheden van vergunningsvrij en dus ook welstandsvrij bouwen behoorlijk worden verruimd, wordt hier nader op ingegaan. Na een korte beschrijving van het huidige welstandsbeleid, worden tot besluit diverse scenario s aangedragen die de basis kunnen vormen voor welstandsbeleid in de toekomst. Feitelijke informatie Voor de feitelijke informatie wil ik u verwijzen naar de bijgaande discussienotitie. Afweging Het vaststellen van een Welstandsnota is een bevoegdheid van de gemeenteraad. Vanuit dit gegeven wordt voorgesteld de leden van de informatievergadering Ruimte te verzoeken om, op basis van de geschetste scenario s, een richtinggevende discussie te voeren in aanloop naar de aanpassing van de Welstandsnota. Inzet van Middelen Er zijn geen financiële en/of personele consequenties verbonden aan dit voorstel. Risico's Er zijn geen risico's verbonden aan dit voorstel. Procedure Rekening houdend met de bevindingen uit de richtinggevende discussie zal de welstandsnota aan de hand van een gekozen scenario worden aangepast. Wij verwachten u deze nota in de loop van 2011 te kunnen aanbieden. Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. 1

2 Zaaknummer: OOPHdK08 Onderwerp Ruimtelijke kwaliteit en welstand BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 19 oktober 2010; besloten: 1. Om de voorkeur uit te spreken voor scenario 4 zoals beschreven in notitie om zoveel mogelijk de subjectiviteit van de beoordeling te beperken en tegelijkertijd de ruimte voor de burger te vergroten; 2. De leden van de informatievergadering Ruimte te verzoeken om op basis van de geschetste scenario s een richtinggevende discussie te voeren in aanloop naar de aanpassing van de Welstandsnota. namens het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven 2

3 Tussentijdse notitie voor richtinggevende discussie over welstand Inleiding Welstand is een onderwerp waarmee veel mensen te maken hebben of krijgen omdat het rechtstreeks betrekking heeft op de uitstraling van de woon- en leefomgeving in onze gemeente. Op dit moment bestaat er een grote maatschappelijke roep om minder regels. Toch vinden we controle bij incidenten vaak nodig. Beide behoeften lijken wat op gespannen voet met elkaar te staan. Het is de meeste aanvragers van bouwvergunningen wel ooit overkomen dat het eerste ontwerp wordt afgekeurd door welstand. Om die reden is het een favoriet onderwerp als het gaat over het functioneren van de gemeente. Dit is verklaarbaar omdat het uitoefenen van welstand inmiddels het gevolg is van een gemeentelijke keuze. Het is geen verplichting meer die door het rijk wordt opgelegd. Versoepeling van het welstandsbeleid is daarom een trend die meerdere gemeenten momenteel volgen. Met deze discussienotitie willen we inzicht geven in de diverse ontwikkelingen, mogelijkheden en overwegingen die van invloed kunnen zijn op deze gemeentelijke keuze. In deze notitie wordt kort ingegaan op de aanleiding en het kabinetsbeleid. Vervolgens worden de begrippen ruimtelijke kwaliteit en welstand nader beschreven. Omdat met de nieuwe Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en het bijbehorende Besluit omgevingsrecht (Bor) de mogelijkheden van vergunningsvrij en dus ook welstandsvrij bouwen behoorlijk worden verruimd, wordt hier nader op ingegaan. Na een korte beschrijving van het huidige welstandsbeleid, worden tot besluit diverse scenario s aangedragen die de basis kunnen vormen voor welstandsbeleid in de toekomst. Wij willen u verzoeken om op basis van de geschetste scenario s een richtinggevende discussie te voeren in aanloop naar de aanpassing van de Welstandsnota. Feitelijke informatie Aanleiding De maatschappij is constant in verandering. Dit is ook van invloed op de wijze waarop naar de welstandstoets wordt gekeken. De volgende ontwikkelingen en feiten geven aanleiding om het welstandsbeleid juist op dit moment eens nader onder de loep te nemen: - de maatschappelijke behoefte om de regeldruk te verminderen neemt toe; - in maart 2009 is besloten om de gemeenschappelijke regeling Welstandszorg Noord-Brabant in 2012 op te heffen; - welstandsbeleid is vaak onbegrijpelijk voor de burger. De criteria waarom een plan wel of niet akkoord is, worden in de regel door de burger (maar vaak ook door medewerkers) als arbitrair ervaren; - door invoering van de Wabo wordt meer ruimte geboden voor vergunningsvrij bouwen. Dit betekent dat hiervoor geen welstandstoets meer noodzakelijk is; * *

4 - toetsing van bouwplannen aan welstand vergt veel tijd en kost zowel voor de initiatiefnemer als voor de gemeente geld. Dit staat op gespannen voet met het huidige tijdsbeeld van economische recessie en bezuinigingen. Kabinetsbeleid In november 2008 heeft het kabinet een standpunt bepaald over de toekomst van de welstandsadvisering in ons land. Sinds de wijziging van de Woningwet in 2003 is de welstandsadvisering verplicht openbaar, transparant, afrekenbaar en leggen welstandscommissies jaarlijks verantwoording af over hun werk. De wet eist dat gemeenten vanaf 1 juli 2004 in een beleidsnota criteria vastleggen die bepalen wanneer een bouwplan in strijd is met redelijke eisen van welstand. In 2007 is dit nieuwe beleid in opdracht van het ministerie van VROM geëvalueerd. Het kabinet heeft hierbij voorgesteld om de wettelijke eis te schrappen dat de welstandscriteria getoetst moeten worden door onafhankelijke welstandscommissies. Bovendien vindt het kabinet het niet langer nodig dat gemeenten onafhankelijke adviescommissies benoemen voor het uitvoeren van de welstandstoets. Deze toets kan ook door ambtenaren worden gedaan. Het is aan de gemeente om de beste werkwijze te kiezen. Ruimtelijke kwaliteit en welstand Vaak worden de begrippen ruimtelijke kwaliteit en welstand door elkaar gebruikt terwijl het niet elkaars synoniemen zijn. Bovendien wordt ruimtelijke kwaliteit niet door iedereen op dezelfde manier beleefd en beschreven en is er geen algemeen geldende norm of maat bij te geven. Er zitten veel aspecten aan ruimtelijke kwaliteit en niet iedereen vindt hetzelfde belangrijk. En, al vinden mensen hetzelfde wel belangrijk, dan verschilt vaak hun mening over de concrete vertaling ervan. Twee mensen vinden bijvoorbeeld allebei rust en ruimte belangrijk in hun leefomgeving. Voor de één betekent dit de nabijheid van een groot wandelbos. Voor de ander is het een groot balkon met een weids uitzicht. Dit geeft wel aan hoe subjectief het is om kaderstellend invulling te geven aan ruimtelijke kwaliteit en welstand. De algemene welstandscriteria die zijn opgenomen in de bouwverordening maken het begrip welstand overigens wel meer concreet. Bij welstand gaat het om de aanvaardbaarheid van het bouwwerk in relatie tot de karakteristiek van de reeds aanwezige bebouwing, de openbare ruimte, de stedenbouwkundige context, de massa, materiaal, maat, schaal, detaillering en kleurstelling. Welstand vormt slechts een schaalniveau binnen de totale context van ruimtelijke kwaliteit. Dit wordt duidelijk aan de hand van de onderstaande driedeling: 1. schaal van het landschap (locatiekeuze/inbedding terrein/vormgeving randen); 2. schaal van de stedenbouw en openbare ruimte van het terrein zelf; 3. schaal van het gebouw (architectuur/ welstand). Op de schaal van het gebouw vindt op dit moment een ruimtelijke kwaliteitstoets plaats in de vorm van een welstandstoets. Voor de overige schaalniveaus staan we als gemeente zelf aan de lat. We beschikken over een aantal instrumenten waarmee we de ruimtelijke kwaliteit op het vlak van landschap en stedenbouw kunnen waarborgen. Hierbij kan gedacht worden aan stedenbouwkundige randvoorwaarden, stedenbouwkundige plannen, bestemmingsplannen en beeldkwaliteitsplannen. Voor

5 een goede ruimtelijke kwaliteit is het van belang dat er een evenwichtige samenhang bestaat tussen landschap, stedenbouw en gebouwen. Alhoewel de focus op ruimtelijke kwaliteit in veel gemeenten nadrukkelijk aanwezig is, blijkt uit recent onderzoek van TNS NIPO dat de financieel economische opgave in de praktijk belangrijker wordt gevonden dan de opgave op het gebied van ruimtelijke kwaliteit. Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Op 1 oktober a.s. is de inwerkingtreding van de Wabo voorzien. De Wabo bundelt een aantal bestaande toestemmingstelsels die betrekking hebben op projecten die plaatsgebonden zijn en op een of andere manier van invloed zijn op de fysieke leefomgeving. Met de inwerkingtreding van de Wabo verdwijnen de lichte en reguliere bouwvergunning. De Wabo wordt verder geconcretiseerd in het Bor. Hierin is aangegeven in welke gevallen geen omgevingsvergunning nodig is voor het bouwen van een bouwwerk. Het aantal vergunningvrije bouwwerken zal door de inwerkingtreding van de Bor toenemen. Volgens het kabinet zal het aantal bouwvergunningen afnemen met liefst 57%. Volgens specialisten is dit percentage wel erg hoog ingeschat. Zij schatten een afname in van 20%. Wel is de inschatting dat 60-70% van de huidige vergunningsplichtige bouwwerken op het achtererf de status van vergunningvrij krijgt. De bouwwerken die voor een vergunning en een welstandstoets in aanmerking komen zijn met name de grotere, beeldbepalende bouwplannen en er zullen minder (voornamelijk kleine) bouwplannen voorgelegd worden aan de welstandscommissie. Ondanks de behoefte van de overheid aan vermindering van regelgeving (om juist de burger tegemoet te komen), is uit onderzoek in opdracht van het Ministerie van VROM gebleken dat landelijk 96% van de ondervraagden aangeeft dat zij liever niet hebben dat hun buren welstandsvrij kunnen bouwen. De uitkomst van dit onderzoek lijkt daarom wat tegenstrijdig met de geboden extra ruimte voor welstandsvrij bouwen. De zorg die de ondervraagden in het onderzoek hebben uitgesproken kan deels worden weggenomen door de mogelijkheid die artikel 13a van de Woningwet ons biedt. Op basis van dit artikel kan iemand namelijk worden aangeschreven om de zogenaamde strijdigheid op te heffen indien het uiterlijk van een bouwwerk in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand. Deze regeling geldt ook voor vergunningvrije bouwwerken. Welstand in Heusden Op dit moment werken we in Heusden met een welstandsnota uit Verder zijn een welstands- en monumentencommissie ingesteld. Ons welstandsbeleid is nog opgesteld vanuit de toen nog algemeen aanvaarde gedachte dat de gemeente het belang van een aantrekkelijke gebouwde omgeving dient te behartigen en dat een welstandstoets hiervoor het aangewezen instrument is. In de welstandsnota worden criteria beschreven waaraan het uiterlijk van gebouwen moet voldoen (redelijke eisen van welstand). Hoewel de systematiek dit niet uitsluit, zijn in deze nota geen gebieden aangewezen waar welstandsvrij bouwen mogelijk is. Aan de beschreven bestaande karakteristieken en kwaliteiten zijn welstandsniveaus gekoppeld. Deze zeggen iets over de ambities van de gemeente en de zwaarte van de toets, variërend van streng (cultuurhistorische en monumentale gebieden) tot zeer soepel (bijvoorbeeld bedrijventerreinen zonder beeldkwaliteitsplan). Vervolgens zijn er per gebied en categorie bouwwerken

6 welstandscriteria geformuleerd. Dit varieert van zeer gedetailleerde sneltoetscriteria (over bijvoorbeeld kleur en materiaalgebruik) tot relatief ruim geformuleerde gebiedscriteria. De welstandscommissie (en meer specifiek geldt dat ook voor de monumentencommissie) is belast met de beoordeling van bouwplannen aan de redelijke eisen van welstand. Deze commissie beoordeelt de te bouwen bouwwerken op uiterlijke schoonheid en verschijningsvorm (onder andere materiaalgebruik, kleur en vorm), in samenhang met de omgeving. Het doel van het huidige welstandstoezicht is om een bijdrage leveren aan die dagelijkse leefomgeving, de schoonheid en de aantrekkelijkheid van onze gemeente. Toekomstig welstandsbeleid Het toekomstig welstandsbeleid kan op diverse manieren worden ingestoken. Om dit duidelijk te maken is een vijftal scenario s opgesteld aan de hand waarvan het toekomstig welstandsbeleid (in de vorm van een welstandsnota) kan worden vormgegeven. Aanpassing van de welstandsnota is overigens altijd noodzakelijk, alleen al vanwege de Wabo en de Bor. Ook dient de gebruiksvriendelijkheid van de welstandsnota verbeterd te worden. De opzet en structuur van de nota volstaan voor gebruik door ingewijden maar zijn voor onze burgers minder toegankelijk. De nadruk moet komen te liggen op het "beeldend" maken van de nota. Omdat de nota ook digitaal raadpleegbaar wordt en daardoor vaker door onze inwoners gebruikt gaat worden, wordt de behoefte om de gebruiks- en leesvriendelijkheid te verbeteren nog eens extra vergroot.

7 Scenario 1 Voortzetting huidig beleid In de welstandsnota worden criteria beschreven waaraan het uiterlijk van gebouwen moet voldoen (redelijke eisen van welstand). Aan de beschreven bestaande karakteristieken en kwaliteiten zijn welstandsniveaus gekoppeld. Deze zeggen iets over de ambities van de gemeente en de zwaarte van de toets, variërend van streng (cultuurhistorische en monumentale gebieden) tot zeer soepel (bijvoorbeeld bedrijventerreinen). Vervolgens zijn er per gebied en categorie bouwwerken welstandscriteria geformuleerd. Dit varieert van zeer gedetailleerde loketcriteria (over bijvoorbeeld kleur en materiaalgebruik) tot relatief ruim geformuleerde gebiedscriteria. In de welstandsnota zijn geen welstandsvrije gebieden opgenomen. Kansen 1. kans om welstandsnota toegankelijker te maken voor onze inwoners; 2. mogelijkheid om maximale invloed uit te oefenen op verschijningsvorm; 3. laagste kans op excessen; Bedreigingen 4. voortzetting van het huidige beleid draagt, naast de wettelijke verruiming, niet extra bij tot meer welstandsvrij bouwen; 5. geen garantie voor ruimtelijke en architectonische kwaliteit; 6. toetsing blijft arbitrair; 7. welstandstoetsing kost tijd en geld, zowel voor initiatiefnemer als gemeente; 8. beperking van keuzevrijheid en ideeën voor initiatiefnemer.

8 Scenario 2 Verlaging niveau van toetsing De welstandsnota kent 4 niveaus van toetsing waarbij niveau 1 het strengst is en niveau 4 welstandsvrij is. Op dit moment kennen we geen welstandsvrije gebieden (niveau 4) in Heusden. In scenario 2 wordt voor alle gebieden het niveau van toetsing met 1 niveau verlaagd. Dit betekent dat het hoogste niveau van toetsing niveau 2 wordt en dat de gebieden met het huidige welstandsniveau 3 binnen dit scenario welstandsvrij gaan worden. Kansen 1. kansen voor vernieuwende ideeën in welstandsvrije gebieden; 2. vermindering van regeldruk; 3. geen rigoureuze overgang ten opzichte van huidig beleid; Bedreigingen 4. draagt, naast de wettelijke verruiming, in de praktijk slechts beperkt bij tot meer welstandsvrij bouwen; 5. kans op excessen in welstandsvrije gebieden; 6. geen acceptatie van vernieuwende ideeën (dit zijn dus geen excessen) in welstandsvrije gebieden; 7. gebrek aan draagvlak bij inwoners voor diversiteit aan bouwstijlen; 8. het niet accepteren van vernieuwende ideeën en diversiteit aan bouwstijlen wordt als een gemeentelijke verantwoordelijkheid gezien; 9. gemeentelijke regie op ruimtelijke kwaliteit neemt af omdat welstandsniveau 1 gaat vervallen.

9 Scenario 3 Niveau van toetsing beperken tot welstandsniveau 1 en 2 Binnen scenario 3 beperkt de welstandstoetsing zich tot de gebieden met welstandsniveau 1 en 2. De overige gebieden zijn welstandsvrij. Kansen 1. kansen voor vernieuwende ideeën in welstandsvrije gebieden; 2. draagt, naast de wettelijke verruiming, in de praktijk redelijk bij tot meer welstandsvrij bouwen en dus vermindering van regeldruk; 3. kosten- en tijdbesparing voor zowel initiatiefnemer als gemeente; 4. geen rigoureuze overgang ten opzichte van huidig beleid; Bedreigingen 5. kans op excessen in welstandsvrije gebieden; 6. geen acceptatie van vernieuwende ideeën (dit zijn dus geen excessen) in welstandsvrije gebieden; 7. gebrek aan draagvlak bij inwoners voor diversiteit aan bouwstijlen; 8. het niet accepteren van vernieuwende ideeën en diversiteit aan bouwstijlen wordt als een gemeentelijke verantwoordelijkheid gezien; 9. gemeentelijke regie op ruimtelijke kwaliteit neemt (in beleving) af; 10. Het verschil in welstandsniveau 1 en 2 is in de praktijk relatief gering.

10 Scenario 4 Niveau van toetsing beperken tot welstandsniveau 1 Binnen scenario 4 beperkt de welstandstoetsing zich tot de gebieden met welstandsniveau 1. De overige gebieden zijn welstandsvrij. Binnen dit scenario kunnen nieuwe in- en uitbreidingslocaties voor zowel woningbouw als bedrijfslocaties waarbij (een specifieke) ruimtelijke kwaliteit gewenst is, ook onder welstandsniveau 1 worden ondergebracht. Na realisatie kan, indien gewenst, de locatie welstandshalve weer worden vrijgegeven. Kansen 1. kansen voor vernieuwende ideeën in welstandsvrije gebieden; 2. draagt, naast de wettelijke verruiming, in de praktijk redelijk bij tot meer welstandsvrij bouwen en dus vermindering van regeldruk; 3. kosten- en tijdbesparing voor zowel initiatiefnemer als gemeente; Bedreigingen 4. kans op excessen in welstandsvrije gebieden; 5. geen acceptatie van vernieuwende ideeën (dit zijn dus geen excessen) in welstandsvrije gebieden; 6. gebrek aan draagvlak bij inwoners voor diversiteit aan bouwstijlen; 7. het niet accepteren van vernieuwende ideeën en diversiteit aan bouwstijlen wordt als een gemeentelijke verantwoordelijkheid gezien; 8. gemeentelijke regie op ruimtelijke kwaliteit neemt (in beleving) af.

11 Scenario 5 Gemeente in zijn geheel welstandsvrij In scenario 5 is er in zijn geheel geen sprake meer van welstandstoetsing. Kansen 1. maximale kansen voor vernieuwende ideeën; 2. geeft maximale invulling aan de wettelijke mogelijkheden van welstandsvrij bouwen en dus vermindering van regeldruk; 3. maximale kosten- en tijdbesparing voor zowel initiatiefnemer als gemeente; Bedreigingen 4. theoretisch scenario vanwege monumenten en beschermd stadsgezicht van Heusden Vesting; 5. grootste kans op excessen; 6. geen acceptatie van vernieuwende ideeën (dit zijn dus geen excessen); 7. gebrek aan draagvlak bij inwoners voor diversiteit aan bouwstijlen; 8. het niet accepteren van vernieuwende ideeën en diversiteit aan bouwstijlen wordt als een gemeentelijke verantwoordelijkheid gezien; 9. gemeentelijke regie op ruimtelijke kwaliteit is gering.

12 Onderstaand zijn alle scenario s op een aantal onderdelen met elkaar vergeleken. Scenario Mate waarin de wettelijke mogelijkheden van welstandsvrij bouwen en dus vermindering van regeldruk worden opgezocht Kans op vernieuwende ideeën Kosten- en tijdsbesparing Kans op excessen Kans op discussie met burgers over gebrek aan ruimtelijke kwaliteit Mogelijkheid voor regie op ruimtelijke kwaliteit Uitvoerbaarheid

13 Ervaringen met welstandsvrij bouwen De gemeente Woudrichem heeft inmiddels een aantal jaren ervaring opgedaan met welstandsvrij bouwen. Vanaf 1 januari 2007 wordt het overgrote deel van de bouwaanvragen, met uitzondering van monumenten en bebouwing gelegen in het beschermd stadsgezicht, niet meer aan redelijke eisen van welstand getoetst. Feitelijk hebben ze dus voor scenario 4 gekozen zoals hiervoor omschreven. Deze wijziging van het welstandsbeleid is eerst als pilot ingevoerd. Met ingang van 21 april 2009 is de welstandstoets definitief afgeschaft. Ondanks deze vrijheid heeft men er wel behoefte aan gehad om de kwaliteit zoveel mogelijk te borgen. Daarom worden de indieningvereisten voor bouwaanvragen strikter dan voorheen toegepast. Hiermee wordt gestuurd op de kwaliteit van de bouwaanvragen en bouwtekeningen. Er wordt een kwaliteit gevraagd die redelijkerwijs alleen een architect of bouwkundige kan leveren. Alhoewel er bij aanvang vanuit de eigen organisatie nog met een zekere terughoudendheid naar welstandsvrij bouwen werd gekeken, is men er inmiddels van overtuigd geraakt dat het in de praktijk goed werkt. In de afgelopen jaren zijn er geen excessen opgetreden en slechts in een enkel geval zijn de meningen over een bouwwerk verdeeld. Anderzijds zijn er geen zodanig vernieuwende ideeën gerealiseerd die met een welstandstoets niet gerealiseerd hadden kunnen worden. Afweging Voorstel voor scenario Gegeven de eerder genoemde landelijke tendensen en het feit dat steeds meer gemeenten aandacht hebben voor welstandsvrij bouwen, wordt ook de roep in Heusden groter om de mogelijkheden van welstandsvrij bouwen nader te bezien. Heeft een welstandstoets overal een toegevoegde waarde of leidt het soms alleen maar tot verhoging van de regeldruk zonder een aantoonbare meerwaarde? Heusden heeft een groot aantal monumenten, beeldbepalende bouwwerken en landschappen die vanwege hun bijzondere waarde om extra zorgvuldigheid vragen. Deze bijzondere waarden vragen doorgaans ook om meer bescherming en bij excessen zijn de gevolgen groter. Voor deze objecten en gebieden ligt het welstandsvrij bouwen niet voor de hand. Scenario 4 draagt enerzijds, naast de wettelijke verruiming in de Bor, extra bij tot meer welstandsvrij bouwen en dus tot vermindering van regeldruk. Anderzijds biedt scenario 4 de gemeente de mogelijkheid om regie te houden in die gebieden waar ruimtelijke kwaliteit essentieel is. Mede door de positieve ervaring die Woudrichem met dit scenario heeft opgedaan, lijkt het een voorstelbare manier om aansluiting te vinden bij de huidige maatschappelijke ontwikkelingen zonder dat het ten koste gaat van de ruimtelijke kwaliteit in de kwetsbare gebieden van de gemeente. Het blijft realistisch om tot besluit nog eens te benadrukken dat geen enkel scenario volledige garantie geeft op ruimtelijke kwaliteit en geen enkel scenario alleen maar zal leiden tot excessen. Daarvoor is ruimtelijke kwaliteit een te subjectief begrip.

14 Vervolgstappen Rekening houdend met de bevindingen uit de richtinggevende discussie zal de welstandsnota aan de hand van een gekozen scenario worden aangepast. Wij verwachten u deze nota in de loop van 2011 te kunnen aanbieden.