docentenhandleiding

Transcriptie

1 docentenhandleiding

2 02 INLEIDING Het programma Bekijk je Wijk Zuid is ontwikkeld voor het voortgezet onderwijs in Zuid. Tijdens de ontwikkeling van het project hebben leerlingen van verschillende scholen in Zuid foto s gemaakt van de wijk. Deze foto s staan op de kaart en in deze handleiding. Met dank aan de leerlingen van het Nicolaas Lyceum, het Montessori Lyceum Amsterdam, JSG Maimonides en het Zuiderlicht College. ZUID De geschiedenis van Amsterdam Zuid begint aan het einde van de 19de eeuw, toen de stad alleen nog bestond uit het gedeelte wat we nu het centrum noemen. Deze kleine stad raakte overbevolkt: teveel mensen wilden in Amsterdam wonen. Hierop besloot de gemeente om uit te breiden. Directeur Publieke Werken J. Kalff bedacht hiervoor een plan. Om de oude stad heen werden nieuwe wijken gebouwd, met aan de zuidelijke kant de Pijp en de Museumpleinbuurt. Toen aan het begin van de 20ste eeuw het probleem van woningnood nog steeds niet was opgelost, ontwierp de bekende architect en stedenbouwkundige H.P. Berlage een nieuwe uitbreiding: Plan Zuid. Veel bekende architecten en beeldhouwers werkten aan de uitvoering van Berlage s plan. Aan het uitbreiden van Amsterdam kwam maar geen einde. Zo werd in 1958 aan de zuidkant van Amsterdam Buitenveldert aangelegd, op een heel andere manier dan de oudere delen van Zuid. Buitenveldert, naar een ontwerp van Cornelis van Eesteren werd een tuinstad, waarin lichtinval, veel groen en veel ruimte de boventoon voerden. In Amsterdam-Zuid vind je ook het misschien wel modernste stukje van de stad: de Zuidas. Deze zakenwijk geeft de stad een indrukwekkende skyline. Zuid is dus ontzettend groot en gevarieerd, maar al die aparte buurten hebben ook wat overeenkomstig: ze zijn tot stand gekomen door plannenmakers! DE WIJK IN Tijdens het project Bekijk je Wijk bekijken leerlingen onder leiding van architectuurdocenten het Museumplein, het Museumkwartier en de Pijp. Deze buurten zijn uitgekozen, omdat hier veel variatie te zien is. Leerlingen ervaren over de historie en toekomst van Zuid. Ze zien oud- en nieuwbouw en bedenken gezamenlijk wat de wijk nog mist en wat behouden moet blijven. Voorafgaand aan de wandeling bereidt u de leerlingen voor met de speciale kaart van Zuid. Het project wordt afgesloten met een workshop, waarbij de leerlingen zelf gaan ontwerpen. Om het project voor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs geschikt te maken, zijn er drie lessenseries ontwikkeld. U kunt kiezen welke lessenserie het beste bij uw leerlingen past. In deze docentenhandleiding vindt u alle informatie over het project. Wij wensen u veel plezier!

3 amsterdam zuid 03 INHOUD Pag. HOE ZIT HET PROJECT IN ELKAAR? 4 Invalshoeken lessenseries 4 Projectopbouw 5 Wandelroute 6 ALGEMENE VOORBEREIDENDE LES 7 Werkblad leerlingen vso/pro 10 LESSENSERIE 1 BEWONER - VSO/PRO/VMBO Voorbereiding 14 Wandeling 15 Workshop 16 LESSENSERIE 2 STEDENBOUWKUNDIGE - HAVO/VWO Voorbereiding 20 Wandeling 21 Workshop 22 LESSENSERIE 3 ARCHITECT - VMBO-T/HAVO/VWO Voorbereiding 26 Wandeling 27 Workshop 28 COLOFON

4 04 HOE ZIT HET PROJECT IN ELKAAR? INVALSHOEKEN LESSENSERIES Het project is geschikt voor leerlingen van het pro, vmbo, havo, vwo. Voor de diverse niveaus zijn drie lessenseries ontwikkeld, die zijn opgehangen aan belangrijke personages als het gaat om wonen, de wijk en ontwerpen: de bewoner, de stedenbouwkundige en de architect. U kunt zelf bekijken welke lessenserie geschikt is voor uw leerlingen. Wij hebben aangegeven welke lessenserie bij welk schooltype past. BEWONER = de gebruiker die ideeën heeft over wat mooi, goed en functioneel is. Hij/zij kan een mening vormen over (het wonen in) de wijk. In de lessenserie bewoner gaan de leerlingen tijdens de workshop fantasievol ontwerpen, denkend vanuit de gebruiker. Niveau: vso/pro/vmbo Lees pagina s STEDENBOUWKUNDIGE = de ontwerper die zich bezig houdt met het grote geheel. Welke functies en vormen krijgt een nieuwe buurt? In de lessenserie stedenbouwkundige maken de leerlingen tijdens de workshop een eenvoudig ontwerp voor een braakliggend terrein. Het resultaat is een maquette op schaal. Niveau: havo/vwo Lees pagina s ARCHITECT = de ontwerper die zich bezig houdt met de vormgeving van de gebouwen. Hoe komt een bepaald gebouw eruit te zien? Welke sfeer wil je met jouw gebouw neerzetten? Voor welke materialen kies je? In de lessenserie architect maken de leerlingen een ontwerp voor een specifiek gebouw. Niveau: vmbo-t/havo/vwo Lees pagina s NB U hoeft niet de hele handleiding te lezen. Lees de algemene voorbereidende les Werken met de kaart op pag. 7 en de pagina s van de gekozen lessenserie.

5 05 PROJECTOPBOUW Elke lessenserie bestaat uit een of meerdere voorbereidende lessen op school, de wandeling onder leiding van architectuurdocenten en een afsluitende workshop. VOORBEREIDING OP SCHOOL Elke leerling krijgt een kaart van Zuid. Deze kaart kunt u gebruiken voor de algemene voorbereiding op school. Zie hiervoor de lesbeschrijving op pagina 7. Specifieke les ter voorbereiding, passend bij de door u gekozen lessenserie. WANDELING DOOR DE WIJK Deze wandeling wordt door architectuurdocenten begeleid. De leerlingen verkennen de wijk en krijgen actieve opdrachten. Groepsgrootte: 7-12 leerlingen per architectuurdocent. De groepsgrootte is afhankelijk van het onderwijsniveau en in overleg met de school. WORKSHOP De leerlingen gaan in deze laatste les zelf aan de slag. Afhankelijk van de gekozen lessenserie maken ze een ontwerp voor een gebouw, een gebied of straatmeubilair. De workshop vindt plaats in het Huis van de Wijk of de OBA (beide op het Roelof Hartplein) en wordt door een architectuurdocent gegeven. Praktisch De wandeling en de workshop kunnen in overleg direct na elkaar of op twee verschillende momenten gepland worden. Houd bij de planning rekening met de spanningsboog en concentratie van de leerlingen.

6 06 WANDELROUTE De wandelroute is uitgezet in het Museumkwartier en De Pijp. Deze buurten zijn gekozen, omdat hier de geschiedenis en het heden van Zuid goed zichtbaar zijn. In de wandeling zijn o.a. opgenomen: het et Concertgebouw, het Rijksmuseum, het Stedelijk Museum, het Van Gogh Museum, het Hillehuis (oudste voorbeeld van Amsterdamse School in de stad), de Johannes Vermeerstraat, de gebouwen aan het Roelof Hartplein en de Albert Cuypstraat. Start- en eindpunt Huis van de Wijk (Roelof Hartplein 2a) OF de Openbare Bibliotheek Amsterdam (Roelof Hartplein 430). Bij de boeking wordt vermeld op welke locatie u moet zijn. Openbaar vervoer Het Roelof Hartplein is goed bereikbaar met tram 3, 12 en 5 (halte Roelof Hartplein) en tram 16 en 24 (halte Museumplein). BUS- EN TRAMHALTES HUIS VAN DE WIJK TRAMHALTES

7 07 ALGEMENE VOORBEREIDENDE LES JOUW KAART VAN DE WIJK KORTE LESINHOUD De leerlingen krijgen in deze les allemaal de kaart van Zuid. Gezamenlijk of individueel wordt er met de kaart gewerkt. DUUR: 30 minuten 60 minuten. Evt. opdrachten als huiswerk meegeven. MATERIAAL: Kaarten van Zuid. Potloden, gum, gekleurde potloden/stiften. Evt. het werkblad voor vso/pro klassen, zie pag. 10/11. DOEL: Leerlingen zijn voorbereid op de wandeling. Leerlingen zijn bewust van hun omgeving. Leerlingen kunnen kaartlezen/omgaan met kaartmateriaal.

8 08 LESVERLOOP In deze voorbereidende les wordt met de kaart van Zuid gewerkt. Op de kaart staan foto s van gebouwen en plekken in Zuid. Start met het bekijken van de kaart. Wie herkent welke foto s? Wat vinden ze van de gefotografeerde gebouwen? Teken samen in waar de school staat en evt. waar ze zelf wonen. Vraag de leerlingen of ze nog meer bekende plekken op de kaart kunnen aanwijzen. Waar komen leerlingen vaak? Hangplekken, sportaccommodatie, winkels, werkplek. Voor pro/vmbo is er een extra opdrachtenblad opgenomen op pag. 10/11. U kunt starten met het bespreken van wat een plattegrond is en daarna bijvoorbeeld gezamenlijk de tekst op de kaart lezen. OPDRACHTEN Op de kaart zijn vier opdrachten opgenomen. U kunt de leerlingen een of meerdere van de opdrachten laten maken. Evt. kunt u de opdracht als huiswerk meegeven. Opdracht 3 en 4 kunnen ook goed ter verwerking gedaan worden. OPDRACHT 1 De leerlingen geven individueel of gezamenlijk belangrijke plekken op de kaart aan. Probeer de plekken zoveel mogelijk te clusteren en laat ze symbolen voor de clusters verzinnen (bijvoorbeeld: favoriete winkels, sport, hangplekken). Deze symbolen kunnen ze opnemen in de legenda. OPDRACHT 2 De leerlingen houden een aantal dagen de routes bij die ze lopen, fietsen of met het OV afleggen. Ze kunnen met kleurtjes de routes aangegeven en hiervoor een legenda maken. Als ze het moeilijk vinden om de precieze OV-route aan te geven laat ze dan de afgelegde route bekijken op Google maps en/of de GVB site. Na een aantal dagen zijn de diverse kaarten ingevuld. Wat valt op? Er zijn verschillende patronen ontstaan. Zijn er leerlingen die zich door de hele wijk bewegen? Zijn er leerlingen die een week lang dezelfde route afleggen? Zijn er leerlingen die dezelfde route lopen maar dit niet van elkaar weten? Waarom leggen de leerlingen deze routes af? Alleen omdat het de kortste route is of bijvoorbeeld ook omdat het mooi of veilig is. Is ze onderweg iets opgevallen? Hebben ze beter gekeken nu ze de route moesten intekenen? OPDRACHT 3 Laat de leerlingen een plek in Zuid zoeken die ze saai vinden. Misschien in de buurt van de school. Laat ze daarvoor een ontwerp maken (2D of 3D) dat voor een metamorfose zorgt.

9 09 OPDRACHT 4 Op de kaart staan foto s van bijzondere gebouwen in Zuid. Leerlingen kunnen hun eigen route samenstellen aan de hand van de foto s. Deze opdracht kan ook goed als verwerkingsopdracht. Laat ze bijvoorbeeld starten op school en op de kaart een route uitstippelen.

10 010 WERKBLAD BIJ DE PLATTEGROND VAN ZUID BIJLAGE VUL IN Waarvoor gebruik je een plattegrond? VUL IN Wat is er te zien op deze plattegrond? ZOEK OP Het straatnamenregister Zoek samen een straat op d.m.v. het straatnamenregister op de achterkant van de kaart. LEZEN Lees gezamenlijk de tekst op de kaart over Zuid. VUL IN Bekijk samen de legenda. Wat is er aangegeven op de kaart? MAAK JE EIGEN LEGENDA Bedenk een symbool voor de gebouwen of plekken en schrijf dit op in de legenda. de school: mijn plek: winkels: vrije tijd onveilige plek:... (sport, film, theater, enz.):

11 011 TEKEN Teken jouw symbolen op de plattegrond. Teken de weg van huis naar school. Ligt je huis buiten de kaart? Teken dan een pijl waar je op de plattegrond binnenkomt en teken de route verder naar school. Bespreek de volgende vragen (in groepjes of met de hele klas) VUL IN Wat mis je in de buurt? VUL IN Wat vind je leuk/niet leuk in de buurt? VUL IN Wat vind jij een mooi gebouw? VUL IN Wat vind je een mooi plein? EXTRA Als er tijd is zoek wat mooie gebouwen/pleinen op met de computer

12 012 DE BEWONER 1 BEWONER lessenserie 1 VOORBEREIDING 14 WANDELING 15 WORKSHOP 16

13 013 LESSENSERIE 1 ONTWERP STRAATMEUBILAIR DE BEWONER SPECIFIEK GESCHIKT VOOR PRO/VMBO ALGEMENE INHOUD: In deze lessenserie werken de leerlingen toe naar een ontwerp voor een specifieke plek die ze tijdens de wandeling aangewezen krijgen: het Museumplein. De leerlingen gaan denken vanuit de gebruiker, de bewoner. Dit betekent dat ze zich bezig gaan houden met hun wensen en die van andere gebruikers en hoe ze die om kunnen zetten in een mooi ontwerp. Gedurende de wandeling worden de leerlingen geïnspireerd en maken ze kennis met verschillende bouwstijlen, vormen en ruimtes. Tijdens de workshop maken ze uiteindelijk een fantasievol ontwerp in 3D. DOELEN: Leerlingen kunnen kaartlezen/omgaan met kaartmateriaal. Leerlingen kijken bewust naar hun omgeving. Leerlingen maken naar eigen inzicht een ontwerp.

14 014 DE BEWONER VOORBEREIDENDE LES In deze les bereiden de leerlingen zich voor op de wandeling en de workshop. Gezamenlijk wordt er met de kaart gewerkt en krijgen de leerlingen een inspiratie-zoekopdracht DUUR: Een lesuur MATERIAAL: Kaarten van Zuid Papier/pen LESVERLOOP 1 KAART Behandel eerst de kaart (zie beschrijving pag ). Als er geen tijd is om de opdrachten te doen, bekijk dan samen de kaart. Zoek de school op en laat ze goede en minder goede plekken aanwijzen. Ook kunnen de leerlingen aangeven wat ze missen in bijvoorbeeld de buurt van de school. 2 INSPIRATIEMATERIAAL ZOEKEN OP INTERNET Vertel dat de leerlingen tijdens de workshop aan het eind van het project de opdracht krijgen om een ontwerp te maken voor een plein dat ze gaan inrichten met bijvoorbeeld nieuw straatmeubilair. Laat ze op internet afbeeldingen zoeken van bijzonder straatmeubilair. Afbeeldingen De afbeeldingen die ze gevonden hebben zijn ter inspiratie voor de workshop. Ook kunnen deze foto s al helpen om onderweg nieuwe ideeën voor plekken in Zuid te verzinnen. De afbeeldingen mogen meegenomen worden naar de wandeling en in ieder geval naar de workshop.

15 015 DE BEWONER ARCHITECTUUR- WANDELING De leerlingen verkennen in kleine groepjes onder leiding van architectuurdocenten een deel van het Museumkwartier en De Pijp. Tijdens de wandeling komen oud- en nieuwbouw en verhalen over Zuid aan de orde. Leerlingen krijgen diverse praktische opdrachten om naar de omgeving te leren kijken. We gaan in op de bijzondere geschiedenis en architectuur van Zuid. Ook wordt er naar de eigen mening gevraagd als het gaat om prettig wonen en wat een buurt bijzonder maakt. De leerlingen doen onderweg inspiratie op voor hun eigen ontwerp. Er zijn korte en praktische opdrachten. DUUR: Ca. 1,5 uur (tijd in overleg. excl. reistijd). LOCATIE: Start- en eindpunt Huis van de Wijk OF de OBA op het Roelof Hartplein (zie pagina 6). PRAKTISCH: Zorg dat de groep op tijd is bij het startpunt. Zorg voor genoeg begeleiders vanuit de school. Laat de leerlingen zich goed kleden. Ze zijn de hele tijd buiten!

16 016 DE BEWONER WORKSHOP BEWONER. ONTWERP STRAATMEUBILAIR De leerlingen ontwerpen straatmeublilair voor een plek die ze tijdens de wandeling hebben bekeken. DUUR: Ca. 2 uur (excl. reistijd). LOCATIE: Huis van de Wijk OF de OBA op het Roelof Hartplein. RESULTATEN: De resultaten worden gefotografeerd en op de website van Bekijk je Wijk geplaatst. Hier is niet mogelijk de resultaten mee te nemen.

17 017 DE BEWONER LESVERLOOP WORKSHOP 1 TERUGBLIK OP DE VOORBEREIDENDE LES EN DE WANDELING De workshopleider vraagt de leerlingen wat ze van de wandeling vonden. Zijn ze anders naar de bebouwde omgeving gaan kijken? Er wordt gevraagd naar de voorbereidende les. Hebben ze met de kaart gewerkt? Samen wordt gesproken over de plek waarvoor ze een ontwerp gaan maken. Hebben ze al ideeën? Hebben ze afbeeldingen ter inspiratie op internet gevonden? Wat vinden ze mooi, gek, of juist niet leuk? De klas wordt in kleine groepjes van ca. 3-4 leerlingen verdeeld. 2 SCHETSEN De leerlingen gaan in hun groepje een schets voor hun ontwerp maken. Samen bespreken ze eerst de individuele ideeën voor ze beginnen met schetsen. De workshopleider daagt de leerlingen uit om verder te denken dan de bekende vormen en kleuren. 3 MAQUETTE MAKEN De leerlingen maken o.l.v. de workshopleider een maquette van hun ontwerp. Ze werken voornamenlijk met karton en diverse decoratiematerialen. 4 OPRUIMEN EN NABESPREKEN Nadat gezamenlijk is opgeruimd, worden de ontwerpen in de groep besproken. De resultaten worden na afloop van de workshop gefotografeerd en de de foto s worden op de website van Bekijk je Wijk geëxposeerd. De ontwerpen kunnen niet bewaard worden.

18 018 2 lessenserie 2 STEDEN- BOUWKUNDIGE VOORBEREIDING 20 WANDELING 21 WORKSHOP 22

19 019 LESSENSERIE 2 DE STEDENBOUWKUNDIGE HOE ZIT EEN GEBIED IN ELKAAR? ONTWERP! SPECIFIEK GESCHIKT VOOR HAVO, VWO ALGEMENE INHOUD: De leerling gaan met behulp van de kaarten van Zuid het gebied ontdekken. Ze vullen (individueel) de kaarten in met routes en plekken. Zo groeit de kaart langzaam maar zeker met extra informatie van de leerlingen. Ze zien en horen over de oorsprong van Zuid en de toekomstplannen. Tijdens de wandeling bekijken ze hoe de wijk is ingericht en wat ze daarvan vinden. Er wordt gesproken over wat de achterliggende gedachte is van een bepaalde indeling. Onderweg wordt de plek aangewezen waarvoor ze een ontwerp gaan maken. Hoe moet dat eruit gaan zien en waarom? Tijdens de workshop maken de leerlingen een maquette op schaal voor deze plek. DOELEN: Leerlingen kunnen kaartlezen/omgaan met kaartmateriaal. Leerlingen kijken bewust naar hun omgeving en kunnen deze beoordelen. Leerlingen werken op schaal. Leerlingen maken een ontwerp en presenteren dit.

20 020 DE STEDENBOUWKUNDIGE VOORBEREIDENDE LES De leerlingen gaan in deze voorbereidende les aan de slag met de kaart van Zuid. Ze horen dat ze een stedenbouwkundig ontwerp gaan maken voor een specifiek gebied. Als oefening werken ze eerst met de kaart. Kijk goed om je heen. Hoe werkt een wijk? Wat valt op? Wat zijn prettige plekken? De leerlingen houden de routes die ze afleggen een aantal dagen bij op de kaart. Hierbij geven ze bijvoorbeeld aan welke plekken ze graag bezoeken. Al deze informatie wordt op de kaart genoteerd. DUUR: 45 minuten en huiswerk. MATERIAAL: Kaarten van Zuid Smartbord/internet LESVERLOOP 1 OPDRACHTEN MET DE KAART Behandel de kaart (zie beschrijving pag. 7) en laat de leerlingen in ieder geval opdracht 1 maken. 2 VERSCHILLENDE STEDENBOUWKUNDIGE PLANNEN ZOEKEN Vertel dat Zuid bekend staat om de grootschalige plannen voor buurten. Laat ze een paar uiteenlopende buurten zoeken op de kaart. Vergelijk bijvoorbeeld De Pijp, Plan Zuid (rondom de Vrijheidslaan), Buitenveldert en de Zuidas. De Pijp heeft lange, smalle straten, Plan Zuid is heel symmetrisch, Buitenveldert heeft veel blokken en stroken en de Zuidas ziet er weer heel anders uit. Wat zouden de voor- en nadelen kunnen zijn? 3 VERSCHILLEN TUSSEN DE STEDEN HERKENNEN Om het verschil in plattegronden van steden te laten zien kunt u met Google Earth een paar steden van bovenaf bekijken. Zoom in op Amsterdam en vergelijk Zuid met het centrum. Ga daarna eens naar Almere. Dat heeft een totaal ander patroon. Ook kunt u Groningen bekijken, deze stad zit weer heel anders in elkaar dan Amsterdam. Laat de leerlingen evt. zelf steden noemen en bekijk samen het stedenbouwkundige patroon. Is het strak, loopt het rond? Zijn er duidelijke patronen of lijkt de plattegrond juist heel willekeurig? Hoe staat het met het groen? Is dat aanwezig in de stad? 4 VERDIEPING Laat de leerlingen opschrijven welke plattegronden ze mooi of interessant vinden en waarom. Evt. kunt u ook afbeeldingen printen. Deze worden behandeld in de workshop.

21 021 ARCHITECTUUR- WANDELING DE STEDENBOUWKUNDIGE De leerlingen verkennen in kleine groepjes onder leiding van architectuurdocenten het Museumkwartier en De Pijp. Tijdens de wandeling komen oud- en nieuwbouw aan de orde. Leerlingen krijgen diverse praktische opdrachten om naar de omgeving te leren kijken. Specifiek voor deze lessenserie zullen we ingaan op hoe de wijk is gepland. Wat zijn prettige plekken en wat niet? Smalle en brede straten, groenvoorziening, allerlei elementen die mede bepalen wat een wijk leuk of minder leuk maakt. Onderweg krijgen de leerlingen de plek te zien waarvoor ze een ontwerp gaan maken. DUUR: 1,5 uur à 2 uur (Tijd in overleg. Excl. reistijd). LOCATIE: Start- en eindpunt Huis van de Wijk OF de OBA op het Roelof Hartplein (zie pagina 6) PRAKTISCH: Zorg dat de groep op tijd is bij het startpunt. Zorg voor genoeg begeleiders vanuit de school. Laat de leerlingen zich goed kleden. Ze zijn de hele tijd buiten.

22 022 WORKSHOP DE STEDENBOUWKUNDIGE STEDENBOUWKUNDIGE. HOE ZIT EEN GEBIED IN ELKAAR? ONTWERP! De leerlingen gaan tijdens deze workshop aan de slag met het ontwerp voor de aangewezen plek. Het gaat hierbij niet om een enkel uitgewerkt gebouw, maar om een stedenbouwkundig plan. Er moet dus ook rekening gehouden worden met de omgeving. De leerlingen werken in kleine groepjes aan hun ontwerp. Na onderling overleg wordt er gekozen voor een plan: dit plan bouwen ze op schaal. De verschillende ontwerpen worden gepresenteerd. DUUR: Ca. 2 uur (excl. reistijd) LOCATIE: Huis van de Wijk OF de OBA op het Roelof Hartplein MATERIAAL: De leerlingen werken op schaal met diverse materialen. RESULTATEN: De resultaten worden aan het eind van de workshop gefotografeerd en op de website van Bekijk je Wijk geëxposeerd. Het is niet mogelijk de ontwerpen mee te nemen.

23 023 DE STEDENBOUWKUNDIGE LESVERLOOP WORKSHOP 1 TERUGBLIK OP DE VOORBEREIDENDE LES EN DE WANDELING De workshopleider vraagt de leerlingen wat ze van de wandeling vonden. Zijn ze anders naar de bebouwde omgeving gaan kijken? Er wordt gevraagd naar de voorbereidende les. Hebben ze met de kaart gewerkt? Waren er opvallende dingen? En hebben ze op internet verschillende steden bekeken. Wat viel op? Evt. prints samen bekijken. 2 SCHETSEN De leerlingen maken in hun groepje een schets voor hun ontwerp. Er wordt gesproken over wat ze onderweg hebben gehoord en gezien. Hoe gaan ze hun ideeën vormgeven? 3 MAQUETTE MAKEN De leerlingen maken o.l.v. de workshopleider een maquette van hun ontwerp. 4 OPRUIMEN EN NABESPREKEN Nadat gezamenlijk is opgeruimd, worden de ontwerpen in de groep besproken. De resultaten worden gefotografeerd en op de website van Bekijk je Wijk geëxposeerd.

24 024 DE ARCHITECT 3 ARCHITECT lessenserie 3 VOORBEREIDING 26 WANDELING 27 WORKSHOP 28

25 025 LESSENSERIE 3 DE ARCHITECT LAAT JE INSPIREREN EN ONTWERP! SPECIFIEK GESCHIKT VOOR VMBO-T, HAVO, VWO ALGEMENE INHOUD: De leerlingen maken naar eigen inzicht een ontwerp voor een plek die wordt aangewezen tijdens de wandeling. Al wandelend worden ze geïnspireerd door de gebouwen die ze zien. Wat zou voor jouw ontwerp belangrijk zijn? Moet het opvallen of juist niet? Moet het strak en zakelijk zijn of juist organisch? Tijdens de workshop ontwerpen ze (in kleine groepjes) een gebouw: een maquette op schaal. DOELEN: Leerlingen kunnen kaartlezen/omgaan met kaartmateriaal. Leerlingen kijken bewust naar hun omgeving en laten zich door de omgeving inspireren. Leerlingen werken op schaal. Leerlingen maken naar eigen inzicht een ontwerp

26 026 DE ARCHITECT VOORBEREIDENDE LES In deze les bereiden de leerlingen zich voor op de wandeling en de workshop. De kaart van Zuid wordt behandeld en er wordt gekeken naar interessante gebouwen. DUUR: ca minuten + evt. huiswerk. MATERIAAL: Kaarten van Zuid Smartbord/computers LESVERLOOP 1 OPDRACHTEN MET DE KAART De klas krijgt (individueel) de kaart van Zuid. Gezamenlijk wordt gekeken waar de school staat. De leerlingen krijgen te horen dat ze een ontwerp gaan maken voor een gebouw op een specifieke plek, die ze tijdens de wandeling aangewezen krijgen. Wat valt op aan de gebouwen om hen heen? Wat vinden ze mooi of lelijk? Laat de leerlingen in ieder geval opdracht 1 van de kaart doen (zie pag. 8). 2 INSPIRATIE Ter inspiratie voor het ontwerp dat ze in de workshop gaan maken zoeken ze op internet afbeeldingen van bijzondere gebouwen. Dit kunt u klassikaal doen (smartbord) of individueel (evt. als huiswerk). Geef zoektermen op als bijzonder gebouw, mooi gebouw, gek gebouw, wolkenkrabber, architectuur. Print de meest aansprekende voorbeelden uit en neem deze mee naar de wandeling en de workshop.

27 027 DE ARCHITECT ARCHITECTUUR- WANDELING De leerlingen verkennen in kleine groepjes onder leiding van architectuurdocenten het Museumkwartier en De Pijp. Tijdens de wandeling komen oud- en nieuwbouw aan de orde. Leerlingen krijgen diverse praktische opdrachten om naar de omgeving te leren kijken. We gaan in op de grote variatie in bouwstijlen en sferen in Zuid. Specifiek voor deze lessenserie zullen we in gaan op vorm, decoratie, materiaalgebruik, details en kleur. De leerlingen doen onderweg inspiratie op. Er wordt ingegaan op de foto s van de gebouwen die ze meegenomen hebben. Onderweg wordt de plek aangewezen waarvoor ze een nieuw gebouw gaan ontwerpen. DUUR: 1,5 à 2 uur (tijd in overleg. excl. reistijd). LOCATIE: Start- en eindpunt Huis van de Wijk OF de OBA op het Roelof Hartplein (zie pagina 6) PRAKTISCH: Zorg dat de groep op tijd is bij het startpunt. Zorg voor genoeg begeleiders vanuit de school. Laat de leerlingen zich goed kleden. Ze zijn de hele tijd buiten.

28 028 DE ARCHITECT WORKSHOP ARCHITECT. LAAT JE INSPIREREN EN ONTWERP! De leerlingen gaan in deze workshop aan de slag met het ontwerp voor een nieuw gebouw op het Museumplein. De maquette wordt zo mogelijk op schaal gemaakt. DUUR: 2 uur (excl. reistijd). LOCATIE: Huis van de Wijk OF de OBA op het Roelof Hartplein RESULTATEN: De resultaten worden aan het eind van de workshop gefotografeerd en op de website van Bekijk je Wijk geëxposeerd. Het is niet mogelijk de ontwerpen mee te nemen.

29 029 DE ARCHITECT LESVERLOOP WORKSHOP 1 TERUGBLIK OP VOORBEREIDENDE LES EN WANDELING De workshopleider vraagt de leerlingen wat ze van de wandeling vonden. Zijn ze anders naar de omgeving gaan kijken? Er wordt gevraagd naar de voorbereidende les. Hebben ze met de kaart gewerkt? Waren er opvallende dingen? En hebben ze bijzondere gebouwen op internet gevonden, evt. zelf gefotografeerd? Het meegebrachte materiaal wordt samen bekeken. 2 SCHETSEN De leerlingen gaan in hun groepje een schets voor hun ontwerp maken. 3 MAQUETTE MAKEN De leerlingen maken o.l.v. de workshopleider een maquette van hun ontwerp. De workshopleider bepaalt de materiaalkeuze. 4 OPRUIMEN EN NABESPREKEN Nadat gezamenlijk is opgeruimd, worden de ontwerpen in de groep besproken. De resultaten worden gefotografeerd en op de website van Bekijk je Wijk geëxposeerd.

30 030 COLOFON Deze docentenhandleiding maakt deel uit van het onderwijsprogramma Bekijk je Wijk en is ontwikkeld in opdracht van Architectuurcentrum Amsterdam (ARCAM), Monumenten & Archeologie, Stadsarchief Amsterdam en het Amsterdam Museum. Bij het project is tevens een kaart van Zuid uitgegeven. Idee, samenstelling en projectleiding: Irma Enklaar Ontwikkeling: Irma Enklaar, Charlotte Labrie Vormgeving: Sjoukje Kloostra Met dank aan: Huis van de Wijk, de OBA en leerlingen van Nicolaas Lyceum, het Montessori Lyceum Amsterdam, JSG Maimonides en het Zuiderlicht College. Dit project is financieel mede mogelijk gemaakt door: Voor vragen, opmerkingen en boekingen kunt u contact opnemen met: Sprekend Amsterdam info@sprekendamsterdam.nl, Bekijk je Wijk