Dag 5 De stoute dingen-symfonie

Transcriptie

1 Dag 5 De stoute dingen-symfonie 1 VOORBEREIDING > Kopieer voldoende exemplaren van kopieerblad 1 en 2. > Kopieer (enkel wanneer je niet kunt projecteren) bronnenblad 1 op leerlingenaantal. 2 LESGANG Het kattenkwaad kan eens geen kwaad -spel spelen Leg uit dat je met de klas een spelletje zult doen. Ze mogen jou (voor deze ene keer) tegenspreken. Geef zelf een voorbeeld: Stel dat de directeur binnenkomt en hij/zij vraagt aan mij of ik een brief aan jullie wil uitdelen, dan zeg ik: Neen, vandaag heb ik geen zin. Probeer het morgen nog eens. Leg uit dat ze dus hun ondeugendste kantje aan je mogen laten zien. Doe een tiental voorstellen; probeer te stimuleren dat de leerlingen daar heel gevarieerd op antwoorden (dus niet telkens Ik heb geen zin vandaag. ). Bijvoorbeeld: > X, heb je je huiswerk gemaakt? Wil je het afgeven? > Y, wil je de deur eens voor me opendoen, het is hier zo warm. > Z, wil je straks mijn boekentas dragen? Ik heb al twee zaken die ik dragen moet. Als ze het spelletje goed begrijpen en wat losser komen laat je de leerlingen in een groepje van drie staan. Duid de opdracht: > We doen alsof het vandaag een dag is waarop echt alles mag. Al het kattenkwaad waar je op andere dagen zwaar straf voor zou krijgen is vandaag doodgewoon. Je mag je helemaal laten gaan! > Er zijn twee rondes: In de eerste ronde denk je alleen na. In deze ronde praat je niet met elkaar. Je verzamelt zo veel mogelijk ideeën in je hoofd. In de tweede ronde (die begint op mijn teken) zeg je aan elkaar welke stoute dingen je hebt bedacht. Geef maar je mening! Wat vind je van het kattenkwaad van je klasgenoten? In deze tweede ronde spreken jullie af welk stout ding het allerleukste is. Dat zul je straks aan je klasgenoten moeten vertellen. Je zult dus moeten overleggen met elkaar en samen beslissen! Geef de leerlingen voor de eerste ronde een tweetal minuten de tijd. Voorzie voor de overlegronde een vijftal minuten. Laat na de tweede ronde elk groepje hun coolste kattenkwaad aan de klas vertellen. Vraag nadien naar reacties: > Hoe voelt het om je meest ondeugende kant aan je klasgenoten te laten zien? > Zijn er leerlingen in de klas van wie je schrikt? > Zou je zo n stoute-dingen-dag in het echt ook wel eens willen houden? Waarom wel of niet? 1

2 Ondeugende gedichten lezen Iets doen wat niet mag zorgt ervoor dat je dingen voelt die je anders niet voelt. Ondeugend zijn zorgt ervoor dat er iets vreemds gebeurt in je hoofd, soms zelfs in heel je lijf. Maak duidelijk dat het dat gevoel is dat dichters gebruiken als zij over ondeugende dingen schrijven. Projecteer de gedichten van bronnenblad 1. Kun je niet projecteren? Bezorg de leerlingen dan een kopie van bronnenblad 1 zodat ze kunnen meelezen. Lees deze gedichten voor of laat ze door een leerling voorlezen. Vraag in dat laatste geval wel te letten op intonatie en tempo! Het derde gedicht kun je door twee leerlingen laten voorlezen. Bespreek telkens na elk gedicht: 1 Ik ben Flipje, goeiedag! Mag niet met mijn vingers eten, mag mijn zakdoek niet vergeten, mag niet voetballen op straat, mag niet onder t prikkeldraad, mag niet zonder schoenen lopen, mag mijn step niets eens verkopen, mag niet vissen in mijn neus, mag niet stampen als een reus, mag niet op mijn nagels bijten, mag niet op de muren krijten, mag niet in de dakgoot staan, mag niet met de deuren slaan, mag mijn petje niet verliezen, mag niet zonder zakdoek niezen. Uit: ÉÉN GEDICHT IS NOOIT GENOEG, p. 146/147 ISBN Lea Smulders > Waarover gaat het gedicht? > Wie is de hoofdpersoon? > Wat weet je over de hoofdpersoon? > Hoe voelt hij zich? Hoe weet je dat? > Waarin herken je jezelf? > Bekijk het gedicht goed. Let op de rijmwoorden. De dichter gebruikt een rijmschema. Vind jij hoe ze dat doet? Eerste blokje: eerste en derde regel rijmen / tweede blokje: telkens twee regels die rijmen op elkaar. Vertel dat de dichter op die manier voor een heel mooi ritme in het gedicht zorgt. > Wat vind jij het coolste stoute ding uit dit gedicht? 2

3 2 Honnepon Alle appels aangebeten. Mams verjaardag weer vergeten. Krantenknipsels opgegeten. Niemand, niemand vindt mij lief. Papa s postzegels bijkleuren. Sleutels zoek van alle deuren. Lapjes uit gordijnen scheuren. Ik ben niemands hartendief. Hele week uit school gebleven. Poes met honing ingewreven. Zal voor altijd blijven kleven. Niemand, niemand vindt mij lief. Ik ben niemands honnepon. Rarara wat ik verzon. Uit: Altijd heb ik wat te vieren, p. 32 ISBN André Sollie > Waarover gaat het gedicht? > Wie is de hoofdpersoon? > Wat weet je over de hoofdpersoon? > Hoe voelt hij/zij zich? Hoe weet je dat? > Waarin herken je jezelf? > Ook deze dichter heeft heel goed nagedacht over het rijm. Hoe pakt hij het aan? Per blokje rijmen alle woorden op elkaar. > Dit gedicht eindigt erg verrassend met de zin Rarara wat ik verzon. Wat bedoelt de dichter? Niet al het kattenkwaad is echt gebeurd / hij heeft veel verzonnen maar vertelt niet wat. > Wat vind jij het coolste stoute ding uit dit gedicht? 3

4 3 Een uil heeft geen zin. Waarin waarin? In alles wat dwaas is of stom. Waarom? Waarom? Omdat hij boos is en krom! Krom? Zit hij scheef? Valt hij om? Heeft hij een zware kop? Is zijn evenwicht soms op? Nee, hij heeft er genoeg van! Waarvan? Waarvan? Van het donker en het jagen. En al jouw stomme vragen! Geert De Kockere Uit: Er is iets aan de kip met je hand, p.28 ISBN > Waarover gaat het gedicht? > Wie stelt de vragen? > Wat weet je over de uil? > Hoe voelt hij zich? Hoe weet je dat? > In dit gedicht laat de dichter een ander koppig en boos zijn, de uil. Hij gebruikt (en dat is anders dan in de andere gedichten) twee soorten letters: recht en schuin gedrukt. Waarom doet hij dat? Het is een gesprekje tussen twee personen. > Beschrijf eens de persoon die de vragen stelt. Welke eigenschap zou je hem/haar kunnen geven? te nieuwsgierig / wil alles weten / ongeduldig / vervelend / > En de persoon die antwoordt? onbeleefd / heeft gelijk / is het beu / 4

5 Zelf ondeugende gedichten schrijven De leerlingen schrijven zelf ondeugende gedichten. Ze werken hiervoor per twee. Ze maken gebruik van een schrijfsjabloon. Projecteer het schrijfsjabloon (kopieerblad 1) of toon een exemplaar van het kopieerblad. Verduidelijk: > Net zoals in het gedicht ga je samen op zoek naar stoute dingen. > Je moet er wel voor zorgen dat die stoute dingen (net zoals in het gedicht van de dichter) per blokje op elkaar rijmen. > Waar mijn streepje niet staat, kies je wat het beste past. In sommige gevallen zal het beter passen om het woord niet te gebruiken, in andere past het beter met mijn. Als dat beter past, mag je ook woorden uit het sjabloon schrappen en vervangen door andere woorden. Niet zul je bijvoorbeeld soms moeten vervangen door geen. > Je zult veel moeten schrappen, opnieuw denken > Je gaat net zo lang door tot jullie samen vinden dat het gedicht af is. Leg uit dat, eens het gedicht in de kladversie af is, ze hun nette versie op het ondeugend blad (kopieerblad 2) mogen noteren. Werktijd Treed tijdens de werktijd als coach op: beloon, daag uit en laat zo autonoom mogelijk werken. (Te) vlugge werkers kun je aansporen om het gedicht nog mooier te maken of je kunt hen een tweede, een derde versie laten maken. Misschien kun je hen zelf een niveau hoger laten werken door hen van het sjabloon te laten afstappen. Op het proces en het product reflecteren Laat leerlingen die dat willen hun gedicht voorlezen. Benadruk dat ze dit doen met veel zorg voor intonatie en tempo. Vraag ook voor aangepaste mimiek en lichaamstaal: Ik wil tijdens het voorlezen echt aan je zien dat je heel ondeugend bent! Bespreek na: > Wat was ondeugend in het gedicht? > Wat vond je grappig/knap gevonden/? > Welk gedicht vind je het meest ondeugend? > Wat vond je moeilijk? Wat was gemakkelijk? > Wat vind je van het resultaat? > Wat zou je volgende keer anders doen? Hang de gedichten op een poëziewand (of poëzieboom, -draad, -blok, -doos ) waar andere lezers van de gedichten kunnen genieten. 5

6 3 VOORBEELD VAN EEN CREATIE VAN LEERLINGEN Ik ben Basje, goeiedag! Mag niet van de trap af rollen, mag niet door de living hollen, mag mijn hond niet scheren, mag niet gooien met peren, mag niet in mijn blootje staan, mag niet in de kamer van papa gaan, mag niet krabben aan mijn poep, mag geen zout doen in de soep, mag niet zwemmen in het bad, mag niet schreeuwen in de stad, mag niet in de koelkast kruipen, mag niet op de zolder sluipen, mag mijn kat niet in de machine wassen, mag niet zomaar overal staan plassen. Tim en Bas 3 de leerjaar 6

7 KOPIEERBLAD 1 Lees het gedicht opnieuw. Verzin zelf stoute dingen. Zorg ervoor dat die dingen per blokje op elkaar rijmen! Ik ben Flipje, goeiedag! Ik ben, goeiedag! Mag niet met mijn vingers eten, mag mijn zakdoek niet vergeten, Mag niet, mag mijn/niet, mag niet voetballen op straat, mag niet onder t prikkeldraad, mag niet zonder schoenen lopen, mag mijn step niets eens verkopen, mag mijn/niet, mag niet vissen in mijn neus, mag niet stampen als een reus, mag niet op mijn nagels bijten, mag niet op de muren krijten, mag niet in de dakgoot staan, mag niet met de deuren slaan, mag mijn petje niet verliezen, mag niet zonder zakdoek niezen. mag mijn/niet, Lea Smulders Uit: ÉÉN GEDICHT IS NOOIT GENOEG, p. 146/147 ISBN

8 Naam: Datum: Nr. KOPIEERBLAD 2 8

9 Naam: Datum: Nr. BRONNENBLAD 1 1 Ik ben Flipje, goeiedag! Mag niet met mijn vingers eten, mag mijn zakdoek niet vergeten, mag niet voetballen op straat, mag niet onder t prikkeldraad, mag niet zonder schoenen lopen, mag mijn step niets eens verkopen, mag niet vissen in mijn neus, mag niet stampen als een reus, mag niet op mijn nagels bijten, mag niet op de muren krijten, mag niet in de dakgoot staan, mag niet met de deuren slaan, mag mijn petje niet verliezen, mag niet zonder zakdoek niezen. Lea Smulders Uit: ÉÉN GEDICHT IS NOOIT GENOEG, p. 146/147 ISBN Een uil heeft geen zin. Waarin waarin? In alles wat dwaas is of stom. Waarom? Waarom? Omdat hij boos is en krom! Krom? Zit hij scheef? Valt hij om? Heeft hij een zware kop? Is zijn evenwicht soms op? Nee, hij heeft er genoeg van! Waarvan? Waarvan? Van het donker en het jagen. En al jouw stomme vragen! 2 Honnepon Alle appels aangebeten. Mams verjaardag weer vergeten. Krantenknipsels opgegeten. Niemand, niemand vindt mij lief. Papa s postzegels bijkleuren. Sleutels zoek van alle deuren. Lapjes uit gordijnen scheuren. Ik ben niemands hartendief. Hele week uit school gebleven. Poes met honing ingewreven. Zal voor altijd blijven kleven. Niemand, niemand vindt mij lief. Ik ben niemands honnepon. Rarara wat ik verzon. André Sollie Uit: Altijd heb ik wat te vieren, p. 32 ISBN Geert De Kockere Uit: Er is iets aan de kip met je hand, p.28 ISBN