Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen

Transcriptie

1 Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen April 2015 Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 1

2 Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen Inhoud 1. Inleiding 2. Huidige ondersteuning voor mantelzorgers in Beuningen 3. Respijtzorg: tijdelijke overname van zorg 4. Doorontwikkeling mantelzorgondersteuning en respijtzorg 5. Financiering respijtzorg 6. Samenwerking 7. Tot slot 1. Inleiding Als mantelzorgers langere tijd zorg verlenen, lopen zij het risico overbelast te raken. Dat kan er bijvoorbeeld toe leiden dat zij zelf ziek worden, moeten stoppen met werken of hun sociale contacten verliezen. Daarom is het belangrijk om mantelzorgers te ondersteunen. Als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen neemt het aantal mantelzorgers de komende jaren toe. Deze ontwikkelingen vragen om meer zorg en ondersteuning. In Beuningen wordt al veel gedaan om mantelzorgers in beeld te krijgen en hen te ondersteunen. Daarin slagen we gedeeltelijk, omdat veel mantelzorgers (te) lang de zorg volledig zelf willen dragen of onvoldoende bekend zijn met de ondersteuningsmogelijkheden. De noodzaak om meer mantelzorgers te bereiken, de toename van het aantal mantelzorgers èn de toename van de zwaarte van de mantelzorg vraagt om extra inzet om het huidige aanbod nog beter bij mantelzorgers in beeld te krijgen door te ontwikkelen op basis van de behoefte van mantelzorgers. De Nationale Raad voor de Volksgezondheid hanteert de volgende definitie van mantelzorg: Mantelzorg is zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt gegeven aan een hulpbehoevende door één of meerdere leden van diens directe omgeving, waarbij de zorgverlening direct voortvloeit uit de sociale relatie. Mantelzorgers zijn dus mensen die langdurig en onbetaald zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende persoon uit hun omgeving. Dit kan een partner, ouder of kind zijn, maar ook een ander familielid, vriend of kennis. Mantelzorg en vrijwilligerszorg worden vaak door elkaar gehaald. Het belangrijkste verschil is: Mantelzorg overkomt je en voor vrijwilligerszorg kies je. Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 2

3 2. Huidige ondersteuning voor Mantelzorgers in Beuningen Mantelzorgers in Beuningen In Beuningen hebben ca. 460 mantelzorgers in 2014 een tegemoetkoming ontvangen van de SVB (Sociale Verzekering Bank). Zij zijn in januari 2015 aangeschreven om zich aan te melden voor het nieuwe mantelzorgcompliment wat door de gemeente geregeld wordt. Bij Perspectief zijn inmiddels ruim 320 mantelzorgers bekend vanwege de actie Mantelzorgplant en de oproep om zich aan te melden bij het Steunpunt Mantelzorg. De werkelijke groep mantelzorgers is veel groter. Volgens landelijke cijfers (Mezzo - landelijke vereniging die opkomt voor iedereen die zorgt voor een ander) zijn er in een gemeente van inwoners naar schatting ruim 5000 mantelzorgers waarvan ruim 600 zwaar- of overbelast. Van de mantelzorgers tussen de 18 en 65 jaar heeft 71% naast de zorgtaken ook betaald werk. Een kwart van alle jeugdigen van jaar groeit op met ziekte en zorg in de thuissituatie. Steunpunt Mantelzorg Het steunpunt Mantelzorg is onderdeel van Stichting Perspectief. Het steunpunt verzorgt nieuwsbrieven voor mantelzorgers en voorziet hen van informatie en advies. Mantelzorgers kunnen bellen naar het steunpunt maar er kan ook iemand thuis langskomen. Ook worden informatiebijeenkomsten georganiseerd en kunnen lotgenoten via het steunpunt met elkaar in contact komen. Ongeveer één keer per jaar organiseert het steunpunt een theatervoorstelling voor mantelzorgers. Daarnaast kunnen familieleden, vrienden, buren etc. jaarlijks mantelzorgers aanmelden voor de Mantelzorgplant. Hiermee worden mantelzorgers in het zonnetje gezet maar komen ook de mantelzorgers in beeld bij het steunpunt. Iedereen die zich wil registreren bij het Steunpunt Mantelzorg kan zich melden via Stichting Perspectief / ansjansen@stg-perspectief.nl Jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers De gemeente stelt vanaf dit jaar een jaarlijkse blijk van waardering beschikbaar voor mantelzorgers die bekend zijn bij het Steunpunt Mantelzorg in Beuningen. Zij krijgen een brief van de gemeente met een waardebon waarmee de mantelzorger bij winkels in gemeente Beuningen een pakket op kan halen. Voor elke mantelzorger is een geschenkpakket beschikbaar. Naast het Steunpunt Mantelzorg bieden ook andere organisaties mantelzorgondersteuning aan: - MEE, organisatie voor ondersteuning van mensen met een beperking, kent diverse cursussen ter ondersteuning van mantelzorgers zoals Partnergroepen voor Autisme Spectrum Stoornis, Brusjesgoepen voor broers en zusjes van kinderen met een verstandelijke beperking. MEE is in haar werkwijze altijd gericht op ondersteuningen van mensen met een beperking én hun netwerk. - Indigo, organisatie voor ambulante hulp aan mensen met psychische problemen. Zij organiseren diverse voorlichtingen over psychische gezondheid. Daarnaast zijn er cursussen voor familieleden van mensen met borderline, voor familieleden van mensen met een psychose en zijn er cursussen voor vrijwilligers. Daarnaast zijn er diverse groepsgesprekken voor kinderen met ouders met een psychische en/of verslavingsproblemen. - Alzheimer Nederland regio Nijmegen nodigt mantelzorgers uit voor een bezoek aan Alzheimercafé in Nijmegen en Druten. Op beide locaties kunnen mantelzorgers zich laten informeren over onderwerpen die te maken hebben met dementie en het netwerk van een dementerende. In Nijmegen zijn deze avondbijeenkomsten iedere maand. Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 3

4 - RIBW Jaarlijks organiseert het RIBW een familie/betrokkenenavond om algemene info te geven. Op dit moment wordt er hard gewerkt aan beleid rondom mantelzorgers. In ieder begeleidingsplan worden de naasten genoemd en liefs ook ontmoet door begeleiders. Dit is niet altijd even gemakkelijk. Bijeenkomsten voor mantelzorgers zorggroep Maas & Waal In de gemeente Beuningen heeft zorggroep Maas en Waal twee locaties: Alde Steeg in Beuningen en Waelwick in Ewijk. Op locatieniveau zijn mantelzorgondersteuningsbijeenkomsten. Daarnaast organiseert iedere woning/locatie ook ondersteuningsbijeenkomsten voor mantelzorgers. De frequentie en inhoud is afhankelijk van de behoefte per woonniveau. Welzijnsdiensten Perspectief Diverse welzijnsdiensten ondersteunen mantelzorgers bij de zorg voor hun naaste: Maaltijdvoorziening: leveren van diepgevroren maaltijden aan huis door vrijwilligers. Personenalarmering: leveren van een personenalarmeringssysteem aan mensen die als gevolg van een psychische en/of fysieke beperking niet in staat zijn om zelfstandig de benodigde hulp in te schakelen. Buurthulp is een project waarbij vrijwilligers mensen met een beperking helpen met praktische klussen als zij niet (meer) in staat zijn om deze zelfstandig uit te voeren. Zij kunnen met vragen terecht op het gebied van kleine klussen en ondersteuning. Daarnaast is deze service een extra contactmoment met een vrijwilliger wat behalve gezelligheid ook gelegenheid biedt tot signalering van eventuele problemen. Eetpunt is een plek waar mensen samen eten en elkaar kunnen treffen. In Weurt en Beuningen is al één keer per week een Eetpunt. In Winssen en Ewijk zijn Eetpunten in ontwikkeling. Gewoon Thuis Gewoon Thuis is een sinds 1 januari 2015 (zelf betaalde) dienst van ZZG zorggroep om thuis extra ondersteuning in te zetten voor mensen die al een indicatie voor wijkverpleging hebben. B.v. winkelen, vervoer en begeleiding naar ziekenhuis. Maar ook ondersteuning bij de dagelijkse dingen zoals samen de hond uitlaten of boodschappen doen. Cliënten betalen voor deze diensten. Home Instead Thuisservice Nijmegen Mensen kopen zelf hulp in b.v. Persoonlijke verzorging, dienstverlening In en Om huis en gezelschap. Cliënten betalen voor deze diensten. Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 4

5 3. Respijtzorg: tijdelijke overname van zorg Zorgen voor een ander kan zwaar zijn. Veel mantelzorgers gaan door met de verzorging tot zij zelf overbelast raken. Het kan daarom goed zijn om een pauze in te lassen om op adem te komen. Ik kon het even niet meer aan. Ik zorg al zo lang voor hem. Met liefde hoor, maar ik kwam aan mijn eigen dingen helemaal niet meer toe. We hebben toen in overleg besloten een pauze in te lassen. Een soort vakantie, even een weekend niet zorgen. Een vrijwilliger nam het van me over, en ik kon eindelijk eens van die klusjes doen die ik al zolang voor me had uitgeschoven. Vriendinnen opzoeken, foto s inplakken, met mijn kleinzoon naar de dierentuin. Sinds een week ben ik weer volledig met de zorg bezig. Ik merk dat ik meer energie heb na die pauze. Ik kan er voor mijn gevoel echt weer even tegenaan. Wat is respijtzorg? Respijtzorg is afgeleid van het Engelse woord respite care. Respijt betekent onderbreking of vrijaf. Respijtzorg is de verzamelnaam voor alle voorzieningen die de mantelzorger in staat stelt de zorg af en toe helemaal aan een beroepskracht of vrijwilliger over te laten. Bij respijtzorg wordt de verzorging geheel van de mantelzorger overgenomen. Dit kan voor een paar uur zijn, maar ook voor een dag, een weekend of langer. Bijvoorbeeld als noodhulp, wanneer de mantelzorger zelf ziek is of als hulp die van tevoren afgesproken is, wanneer de mantelzorger op vakantie gaat. Respijtzorg kan thuis maar ook buitenshuis worden gegeven. De mogelijkheid even de zorgtaken te onderbreken is belangrijk voor zowel de mantelzorger als voor degene die wordt verzorgd. Door de onderbreking kan de mantelzorger even opladen om zijn of haar taken later met frisse moed weer op te pakken. Ook vanuit maatschappelijk oogpunt is respijtzorg belangrijk: mantelzorgers die hun taken goed aankunnen, kunnen hun naasten langer thuis blijven verzorgen. Zij hebben daardoor minder professionele hulp nodig. Ook het aantal opnames in instellingen kan zo worden verminderd. Toch is de drempel om gebruik te maken van respijtzorg vaak hoog. Het is moeilijk voor de mantelzorger om de zorg los te laten en vertrouwen te hebben in degene die het overneemt. 3.1 Huidig aanbod respijtzorg in Beuningen Bezoek en opvang (BOS-project) Een getrainde vrijwilliger van Perspectief neemt een dagdeel per week de zorg over van de mantelzorger om hen zo te ontlasten van zorg. Hierdoor kunnen mantelzorgers even de accu opladen, hebben tijd voor zichzelf, waardoor ze langer in staat zijn de zorg voor hun naaste vol te kunnen houden. Er zijn ongeveer 14 getrainde vrijwilligers actief. In aanvang is het voor mantelzorgers vaak lastig om de zorg aan een vrijwilliger over te laten maar al snel groeit het vertrouwen in de vrijwilliger en genieten mantelzorgers van een paar uurtjes ontspanning. Dit kan voor zowel kinderen als volwassenen en ouderen. Molensoos De Molensoos van Perspectief geeft mantelzorgers de gelegenheid om één keer per week een aantal uren tijd voor henzelf te hebben. De Molensoos is elke dinsdag open voor mensen met een ondersteuningsbehoefte. Mensen met bijvoorbeeld sociale belemmeringen, eenzaamheids- Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 5

6 problematiek of mensen waarvan mantelzorgers overbelast zijn kunnen er terecht. Voor de toegang tot de Molensoos is geen indicatie nodig. Dagopvang t Praothuis en t Personnebos Stichting Perspectief en t Personnebos bieden dagbesteding aan voor ouderen die, op advies van het Sociaal Team Beuningen, hiernaar verwezen worden. Doordat (dementerende) ouderen bij t Praothuis en t Personnebos overdag begeleiding en ondersteuning krijgen, kunnen zij langer zelfstandig wonen en ontlast het mantelzorgers in hun zorg voor hun naaste. Deelnemers bezoeken een aantal dagen per week de dagbesteding afhankelijk van de wens van cliënt/ mantelzorger en de mogelijkheid/plaats die er is. Het ontlasten van mantelzorgers is ook een indicatie/advies om naar de dagbesteding te gaan. Senioreninloophuis In ieder kerkdorp organiseert de lokale seniorenvereniging ontmoeting (tweede huiskamer) voor senioren. Er is de mogelijkheid om samen koffie en thee te drinken onder begeleiding van vrijwilligers. De frequentie per week is per dorp verschillend, minimaal 2 keer per week. Pensionarrangement Zorggroep Maas en Waal kent een pensionarrangement/ kortdurend verblijf: dit biedt de mogelijkheid tot opvang voor een cliënt en/of mantelzorger. Er zijn arrangementen met of zonder zorg, overnachtingen met vol pension of enkel met ontbijt. Deze voorziening kan ook dienen als logeeropvang. Alle locaties van zmw kennen deze voorziening. De prijs is afhankelijk van de verzekering en het gekozen arrangement. Het thuiszorgteam van zmw kan de zorg leveren tijdens het verblijf. Deze opvang wordt ook gebruikt voor cliënten om alvast kennis te maken met de voorziening voor het geval van opname nodig is, dus een vorm van intermitterende opvang. Logeermogelijkheid voor diverse groepen In het kader van de decentralisatie van de AWBZ is de logeermogelijkheid door de regiogemeenten ingekocht. De toekenning van deze mogelijkheid verloopt via het Sociaal Team. Er zijn diverse vormen mogelijk van logeeropvang en kortdurende opvang zoals: Logeeropvang, bijvoorbeeld verblijf bij een gastgezin, in een logeerhuis, een zorghotel of op een zorgboerderij Ook opvang voor bepaalde groepen is mogelijk, bijvoorbeeld voor een bepaalde leeftijdscategorie of mensen met een bepaalde aandoening. Nachtopvang in het verzorgings- of verpleeghuis Vakantieopname in het verzorgings- of verpleeghuis Hospice in Nijmegen, Druten, Wijchen voor mensen die terminaal zijn VPTZ Vrijwilligers Palliatieve en Terminale zorg in de thuissituatie ter ontlasting van mantelzorgers Handen in Huis Stichting Mantelzorgvervanging Nederland Handen-in-Huis is een landelijke stichting die (vrijwillige) verzorging regelt als de mantelzorger zelf op vakantie wil of in het ziekenhuis wordt opgenomen. De vervanging van de vaste mantelzorger duurt minimaal twee nachten (drie etmalen) en is bedoeld voor thuis verblijvende lichamelijk of geestelijk gehandicapten en chronisch zieken. Het maximum aantal etmalen is afhankelijk van de wens van de aanvrager en de financiering door de zorgverzekeraar. Men krijgt mantelzorgvervanging via Handen-in-Huis vergoed als de zorgverzekeraar een contract heeft afgesloten met deze organisatie. Hiervoor is per zorgverzekeraar informatie noodzakelijk. In Beuningen wordt er door een aantal mantelzorgers al naar volle tevredenheid gebruik van gemaakt. Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 6

7 4 Doorontwikkeling Mantelzorgondersteuning en Respijtzorg Nieuwe naam Vervanging Mantelzorg Thuis De naam van het eerder genoemde BOS project (Bezoek en oppasservice) komt voort uit de landelijke mantelzorg ondersteuningsvereniging Mezzo. De naam geeft niet aan wat het inhoudt. In Beuningen wordt daarom de naam veranderd in Vervanging Mantelzorg Thuis : het biedt de mogelijkheid voor het vervangen van de mantelzorger: een getrainde vrijwilliger neemt een dagdeel per week de zorg over van de mantelzorger om hen zo te ontlasten van zorg. Onder deze nieuwe naam wordt het project bekend gemaakt onder burgers en professionals. Als er extra vrijwilligers nodig zijn worden deze geworven. Daar is tot op heden in de praktijk vaak veel animo voor. Er wordt meer gebruik gemaakt van Vervanging Mantelzorg Thuis omdat zowel mantelzorgers als professionals op de hoogte zijn van deze mogelijkheid voor ouderen, volwassen en kinderen. Budget: 2.500,- 2. Hoe gaat het met U? Het Steunpunt Mantelzorg, zorgorganisaties en anderen ontwikkelen veel, maar het belangrijkste is en blijft de aandacht voor de mantelzorger in elk persoonlijk gesprek en in elk keukentafelgesprek. Pas dan wordt de behoefte van de mantelzorger duidelijk en kan aangegeven worden welke mogelijkheden er zijn. Daarom wordt in oktober 2015 gestart met een grote campagne Hoe gaat het met U? De ondersteuning aan mantelzorgers die mogelijk is, moet bekend bij hen zijn. Medewerkers die als contactpersoon functioneren in gezinnen, vrijwilligers en leden van het Sociaal Team worden geïnformeerd over alle mogelijkheden van mantelzorgondersteuning. Er komt in oktober een Campagneweek van de mantelzorg. In die week wordt er in alle gesprekken en tijdens alle keukentafelgesprekken gevraagd hoe het met de mantelzorger gaat en welke ondersteuning die nodig heeft. Ook zijn er diverse informatie en voorlichtingsbijeenkomsten en activiteiten. Hierin komt tevens aandacht voor de mantelzorgplant waar men mantelzorgers kan aanmelden voor de uitreiking op de mantelzorgdag (11 nov). Na afloop van de campagne wordt geïnventariseerd of uit gesprekken blijkt dat mantelzorgers informatie of voorzieningen missen in Beuningen waarop eventueel actie kan worden ondernomen. Professionals gaan specifiek het gesprek aan met de mantelzorger over hoe het met De Mantelzorger gaat. Ze zijn op de hoogte van alle mogelijkheden op het gebied van ondersteuning en respijtzorg, bespreken dit met de mantelzorger en stimuleren de mantelzorger om er gebruik van te maken. Budget: 7.500,- Professionals koppelen terug als uit gesprekken blijkt dat mantelzorgers voorzieningen, ondersteuning missen of waar zij tegenaanlopen. Het Steunpunt Mantelzorg bekijkt welke kansen er zijn om met deze verbeterpunten aan de slag te gaan. Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 7

8 3. Jonge mantelzorgers Naast respijtzorg richt het Steunpunt zich dit jaar specifiek op de jonge mantelzorgers. Jonge mantelzorgers zijn kinderen en jongeren t/m 24 jaar die opgroeien met een familielid dat chronisch ziek of gehandicapt is of een psychische aandoening heeft. Deze situatie kan een grote impact hebben op hun leven. Deze impact wordt vergroot doordat jonge mantelzorgers niet gauw over hun zorgen praten. Vaak weten ze niet waar ze hiervoor terecht kunnen. Daarom is het belangrijk om deze jongeren actief op te zoeken en te ondersteunen. Ondersteund door Spectrum Gelderland wordt een interactief programma ingezet om jongeren die mantelzorg verlenen en professionals in hun omgeving te bereiken. Perspectief gaat dit programma Care2share in samenwerking Spectrum uitvoeren: op plekken waar jongeren komen hen informeren over mantelzorg. Dit kan door een theatervoorstelling, een lespakket, een anonieme Tell Your Story-actie tot en met een instructie les voor de professionals als voorbereiding op de nazorg. Jongerenwerkers en organisaties die met jongeren werken worden hierbij betrokken. Jonge mantelzorgers zijn in beeld. Aandacht voor jonge mantelzorgers bij professionals. Ondersteuning bieden en waar nodig ontwikkelen voor jonge mantelzorgers. Budget: ,- 4. Mantelzorgers op het werk (2016) Ook het aantal medewerkers dat mantelzorg verleent neemt toe. Zij zijn nog niet altijd zichtbaar. Perspectief wil hiervoor in 2016 aandacht vragen: Binnen organisaties zal mantelzorg bespreekbaar moeten worden en beleid ontwikkeld over wat te doen ter ondersteuning van mantelzorgers. Ook hiervoor is een provinciaal programma ontwikkeld. Perspectief neemt contact op met organisaties en bedrijven in Beuningen. In een brief wordt aangegeven wat het is om mantelzorger te zijn en hoe belangrijk het is dat zij door de werkgever ondersteund worden. De werkgever wordt gestimuleerd het thema bespreekbaar te maken en ondersteuning te bieden aan werknemers die mantelzorger zijn zodat zij goed kunnen zorgen voor hun naaste en er minder verzuim optreedt. Tevens wordt informatie gestuurd hoe dit bespreekbaar te maken, hoe mensen te informeren en welke mogelijkheden er zijn in Beuningen ter ondersteuning aan mantelzorgers. Bedrijven en organisaties maken mantelzorg bespreekbaar met medewerkers. Ze ontwikkelen beleid om mantelzorgers ruimte geven hun zorg te kunnen combineren met hun werk en zijn op de hoogte van de mogelijkheden in Beuningen. Budget: 7.500,- (2016) 5. Wijkpunt en ondersteuningsinloop zijn er ook voor mantelzorgers Perspectief start in iedere kern een wijkpunt waar mensen met een ondersteuningsbehoefte welkom zijn. Dit wijkpunt kent een open karakter, is voor verschillende doelgroepen en hun mantelzorgers beschikbaar en centraal gelegen in de wijk. Met deze collectieve voorziening dragen we bij aan de volgende doelstelling (doel op lange termijn): Mensen met een ondersteuningsvraag, mantelzorgers of kinderen met een ontwikkelingsvraag worden, daar waar nodig, in de context van hun wijk of buurt ondersteund in hun maatschappelijk functioneren. De nadruk ligt op zelfredzaamheid, participatie en het herstel van het sociale netwerk van bewoners. Dicht bij huis biedt het wijkpunt de mogelijkheid voor ontmoeting, ondersteuning en activiteiten op gebied van welzijn, wonen en zorg. Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 8

9 Mensen in contact brengen met vergelijkbare vragen of problemen, het bieden van een luisterend oor, mensen samenbrengen door het organiseren van sociale activiteiten als stimulans voor maatschappelijke integratie, participatie en het voorkomen van sociaal isolement. Medewerkers van Perspectief gaan vanuit dit wijkpunt wijkgericht werken: dichterbij de burger en laagdrempelig in de wijk/dorp aanwezig zijn. Het vinden en ondersteunen van mantelzorgers is daarmee laagdrempelig en dichtbij. Uitbreiden Ondersteuningsinloop in alle kernen (nav succes Molensoos) In iedere kern start een ondersteuningsinloop, in eerste instantie één dag per week. Waar mogelijk gekoppeld aan de dag dat het Eetpunt open is. Dit wordt samen met de Stek (RIBW en Driestroom) en Ixta Noa opgepakt. Vanuit de Stek wordt bekeken of (nieuwe) deelnemers ook in de kernen gebruik willen maken van de inloop. En Ixta Noa (psychiatrie) gaat vanaf 2016 hun regionale ontmoetingsactiviteiten lokaal onderbrengen. De wijkpunten komen in een centrale locatie in het dorp: Ewijk in t MFA t Hart, Winssen in de Paulus in de te ontwikkelen Salon Weurt in de Kloosterhof c.q. de Kloostertuin Beuningen is dit wijkpunt al in het Molenhuis in de vorm van de Molensoos op de dinsdag. In dit wijkpunt is aandacht voor mantelzorgers en hun naaste waar zij voor zorgen. Men kan er terecht voor informatie, advies, hulp, ontmoeting en steun van elkaar. Er wordt vooral maatwerk geleverd voor een mantelzorger, afhankelijk van de ondersteuningsvraag wordt er hulp gegeven. Vaak is het vragen om hulp een grote stap die genomen moet worden: dichtbij en laagdrempelig kan daarbij helpen om deze stap te nemen. Mensen kunnen in het wijkpunt met allerhande vragen terecht. De wijkwerker ondersteunt burgerinitiatieven, ontmoetingsmogelijkheden voor jong en oud en gaat samen met vele vrijwilligers en andere organisaties aan de slag. Burgers/ vrijwilligers worden gemotiveerd vooral ook zelf activiteiten te organiseren. Perspectief gaat indien mogelijk zoveel mogelijk huidige projecten organiseren vanuit de wijk. Bijvoorbeeld Eetpunten minimaal een dag per week per kern. Vrijwilligerspunt: plek waar vrijwilligers burgers ondersteunen met bv boodschappen doen, formulieren invullen, klusjes uitvoeren, vervoer regelen etc. Ontmoetingsactiviteiten organiseren in samenwerking met andere ( buurt) verenigingen/ organisaties. Bij behoefte: organiseren van lotgenotencontactgroepen voor mantelzorgers Inloop voor mantelzorgers/ kwetsbare burgers/ zorgvrijwilligers. Mogelijkheid waar ook andere professionals contact kunnen leggen met mantelzorgers en buurtbewoners. Informatiebijeenkomsten over allerlei thema s op gebied van zorg, wonen, veiligheid en welzijn. Wijkmedewerkers herkennen vanuit het wijkpunt in samenwerking met vrijwilligers en professionals mantelzorgers, gaan het gesprek aan en bespreken de mogelijkheden voor ondersteuning en respijtzorg. Afhankelijk van behoefte wordt lotgenotencontact, informatiebijeenkomsten etc. georganiseerd. In elke kern een ondersteuningsinloop ter ontlasting van de mantelzorger waarin de professional ook meteen het aanspreekpunt voor alle mantelzorgers is. Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 9

10 Budget: ,- Mantelzorg in de wijk ,- Ondersteuningsinloop in elke kern (gefinancierd uit meerdere budgetten) 6. Versterken van de mantelzorger Mantelzorg geven aan een naaste kan soms intensief en zwaar zijn, zeker wanneer de zorg toeneemt. Vooral voor de omgeving van mensen met een chronisch ziekte, met niet aangeboren hersenletsel of mensen met dementie kan het zorgen zwaar zijn/ worden. Vaak zijn deze gezinnen in beeld bij een (wijk) verpleegkundige. Zorggroep Maas en Waal en Perspectief willen inzetten op een intensieve ondersteuning van mantelzorgers, vooral wanneer zij intensieve zorg leveren. Hiervoor worden twee ondersteuningsmogelijkheden uitgewerkt: - Videofeedback: de mantelzorger en de naaste worden in een aantal situaties gefilmd, onder begeleiding van een psycholoog. Na een drietal opnames volgt een eindgesprek waar ook de eigen verpleegkundige bij aanwezig is. Voorwaarde voor deze ondersteuning is dat de mantelzorger zelf aangeeft dit te willen. - Casusbespreking volgens de dialoogmethode: hier wordt de mantelzorger uitgenodigd het verhaal te vertellen aan diverse bekende hulpverleners. Gezamenlijk gaan zij, onder leiding van een psycholoog, de casus en mogelijkheden ter ondersteuning bespreken. Van belang is naast de mantelzorger te staan, te luisteren en in te gaan op wat de mantelzorger zelf wil, in plaats van adviezen te geven. Met behulp van een psycholoog versterken van de (overbelaste) mantelzorger om te voorkomen dat deze uitvalt. Degene waar de mantelzorger voor zorgt kan langer zelfstandig blijven wonen. Budget: 5.000,- 7. Deskundigheidbevordering formele en informele zorg rondom mantelzorg Perspectief en zmw hebben in maart 2015 subsidie toegekend gekregen van netwerk 100, het regionale welzijns- en zorgnetwerk voor ouderen. Deze subsidie is bestemd om vrijwilligers en professionals van beide organisaties gezamenlijk te scholen. Hierin komt aandacht voor een gezamenlijke werkwijze van herkennen, signaleren en doorverwijzen van mantelzorg. Ook informatie uit de Keten van ontmoeten naar zorg in Beuningen wordt gedeeld en besproken. In totaal wordt een 80 tal cursisten geschoold in Ook hier zal aandacht zijn voor het versterken van de mantelzorger door o.a. het stellen van de juiste vraag aan de mantelzorger en het durven vragen door de mantelzorger. 80 Professionals en vrijwilligers herkennen, signaleren mantelzorg en verwijzen door. E specifiek aandacht om de mantelzorger te stimuleren om te dúrven vragen. Budget: Subsidie Netwerk Pensionarrangement Mantelzorgvervanging Handen in Huis Pensionarrangement Binnen de Alde Steeg en Waelwick is het mogelijk gebruik te maken van het Pensionarrangement. In principe is er altijd plek op één van deze locaties om cliënten op te vangen zodat mantelzorgers even respijt krijgen en op adem kunnen komen. Cliënten zijn van harte welkom. Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 10

11 Het bieden van verblijf vraagt maatwerk op het gebied van zorg en in de mate van toezicht. Voor bv cliënten met dementieklachten vraagt het meer afstemming: vanuit de organisatie is de mate van toezicht en ondersteuning van belang; voor mantelzorgers en cliënten kan het afscheid nemen voor korte periodes voor veel onrust zorgen. In 2015 en 2016 gaat zmw zich maximaal inzetten om logeer-/respijtzorg op deze of andere wijze te bieden. Beschikbaarheid is wel afhankelijk van de balans tussen urgente intramurale vraag en pension opvang. Mocht blijken dat de vraag toeneemt of redelijk constant aanwezig is dan kan ook overwogen worden om speciale kamers/bedden te reserveren. Meer bekendheid geven aan Stichting Mantelzorgvervanging Handen in Huis Zoals in hoofdstuk 3 beschreven regelt de stichting Handen in Huis (vrijwillige) verzorging als de mantelzorger op vakantie wil of in het ziekenhuis wordt opgenomen. Er wordt in Beuningen al door een aantal mantelzorgers gebruik van gemaakt maar is nog lang niet bij iedereen (mantelzorgers, vrijwilligers en professionals) bekend. Hier wordt meer aandacht aan besteed. Mantelzorgers, professionals en vrijwilligers zijn op de hoogte van de mogelijkheden van het Pensionarrangement en Handen in Huis en stimuleren mantelzorgers om over de emotionele en financiële drempel heen te stappen en hier gebruik van te maken. Budget: ,- (zie hoofdstuk 5) 9. Uitbreiding Steunpunt Mantelzorg Om de doorontwikkeling van het Steunpunt Mantelzorg mogelijk te maken is uitbreiding nodig. Bij Perspectief is nu 0,3 Fte beschikbaar. Dat wordt met 0,2 Fte uitgebreid om genoemde activiteiten en werkzaamheden mogelijk te maken. Medewerker Steunpunt Mantelzorg heeft meer uren beschikbaar om naast de huidige taken alle nieuwe activiteiten en werkzaamheden op te pakken. Budget: ,- Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 11

12 5 Financiering Respijtzorg Uit gesprekken met professionals blijkt dat mantelzorgers soms niet voor respijtzorg kiezen vanwege de hoge kosten (naast de emotionele stap). Daarom is het belangrijk dat de mantelzorger samen de professional / Sociaal Team de financiële mogelijkheden bekijkt: Als een cliënt al een indicatie heeft voor langdurig verblijf (vanuit de Wet Langdurige Zorg WLZ) valt kordurende zorg onder deze indicatie. Er zijn Zorgverzekeraars die respijtzorg vergoeden. Belangrijk is om altijd na te vragen wat de mogelijkheden van de zorgverzekeraar zijn. Pensionarrangement: Regionaal is kortdurend verblijf ingekocht. Toekenning verloopt via het Sociaal Team. Er geldt een eigen bijdrage. Handen in Huis kan via de zorgverzekeraar. Een andere optie is het persoonsgebonden budget (PGB). Ook dan loopt de toekenning via het Sociaal Team en geldt een eigen bijdrage. De mantelzorger moet wel in staat zijn om een PGB te beheren. Naast vergoeding en eigen bijdragen komen er soms toch nog eigen kosten bij kijken. Bijvoorbeeld voor maaltijden of zorgverlening en begeleiding. Als in het Sociaal Team blijkt dat respijtzorg voor de mantelzorger (bijna) niet mogelijk of betaalbaar is via genoemde opties kan het Sociaal Team de MantelzorgVoucher inzetten. Denk aan bijvoorbeeld maximaal 6 keer per jaar een bijdrage van maximaal 250,- per keer om de mantelzorger te ontlasten (inzetten respijtzorg). Na instemming met dit voorstel wordt deze mogelijkheid in overleg met het Sociaal Team uitgewerkt. 6 Samenwerking Voor een goede mantelzorgondersteuning is lokale samenwerking tussen gemeente en zorg- en welzijnsorganisatie belangrijk. Voor Beuningen geldt hierbij samenwerking tussen Gemeente Beuningen Sociaal Team Stichting Perspectief als welzijnsorganisatie met steunpunt Mantelzorg, Zorggroep Maas en Waal (zmw) voor de intra- en extramurale zorg, Buurtzorg en ZZG Zorggroep voor de extramurale zorg, RIBW, Driestroom, Pluryn, MEE, Pro Persona Huisartsen en andere zorgverleners. Het thema Mantelzorg komt structureel op de agenda van besprekingen van de Klankbordgroep Wonen Welzijn en Zorg. Deze bijeenkomsten wordt geïnitieerd door de gemeente Beuningen, zijn twee keer per jaar en hier participeren alle managers van bovengenoemde organisaties. Daarnaast wordt op medewerkers niveau het thema mantelzorg drie keer per jaar besproken tijdens het teamoverleg van het sociaal teem Beuningen. 7 Tot slot Mantelzorg is vaak een intensieve, langdurige maar ook dankbare taak. Als mantelzorgers van zichzelf zouden beseffen dat ze mantelzorger zijn en als mantelzorgers meer zouden durven vragen om ondersteuning kan voorkomen worden dat zij overbelast raken. De overheid heeft geld beschikbaar gesteld voor meer ondersteuning en respijtzorg. Het Steunpunt Mantelzorg gaat hard aan de slag om naast de huidige werkzaamheden nog meer voor mantelzorgers te kunnen betekenen! Ondersteuning en Respijtzorg voor Mantelzorgers in Beuningen 12