Rabobank Cijfers & Trends
|
|
- Juliana Verstraeten
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Rabobank Cijfers & Trends Thema-update: Suiker- en zoetstoffenmarkt Zoetstof tot nadenken De zoetstofverwerkende keten staat voor een aantal strategische keuzes. De wereldwijde vraag naar suiker neemt de komende jaren toe, mede door groei van de wereld bevolking en het toenemend gebruik van zoetstof in onze voedingsmiddelen. In deze thema-update staan een aantal zaken die volgens de Rabobank van invloed zijn op de product- en prijsontwikkeling van zoetstof binnen de zoetstofketen. Indien het aanbod van suiker geen gelijke tred zal houden met de vraag komen de marges van de voedingsmiddelenindustrie (suiker ver wer kers) onder druk te staan, op voorwaarde dat zij de stijgende prijs niet kunnen doorberekenen. De marges voor de akkerbouwers (primaire producenten van de grondstoffen) daarentegen zouden hierdoor juist kunnen stijgen. Voor Nederlandse akkerbouwers liggen hier ook kansen als gevolg van herijking van de huidige Europese suikermarktverordening (onder meer afschaffing productiequotering en suikerimporttarieven) als onderdeel van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, in combinatie met het hoge kwaliteitsniveau van onze Nederlandse suikerbiet. Te verwachten valt een quota-afschaffing, officieel in, maar meer waarschijnlijk in /. Nederlandse suikerverwerkers (zoals bakkerijen en snoepproducenten) en suikerproducenten (Cosun) moeten hier alert op zijn; zij moeten strategische keuzes maken voor de inkoop van suiker op of de productie van suiker voor de mondiale markt als de Europese suikermarktverordening vervalt of anders wordt ingericht. De trend om te komen tot een gezonder voedingspatroon zet door. Omdat geraffineerde suikers mede oorzaak zijn van obesitas en daarmee bijdragen aan de sterke toename van het aantal type 2 diabetespatiënten, worden van voedings middelenbedrijven productinnovaties verwacht 1 Fructose in poedervorm behoort tot de categorie geraffineerde producten 2 Intensief: hiervan is de zoetkracht per gewichtseenheid aanzienlijk groter dan die van suiker. Extensief: de zoetkracht komt ongeveer overeen met die van suiker of is iets minder. Bron: die deze ontwikkeling helpen tegen te gaan. In november werd stevia, een natuurlijke, calorievrije zoetstof zonder voor zover bekend nadelige effecten op de gezondheid, toegelaten op de Europese markt. Stevia heeft inmiddels haar positie op de markt ingenomen, maar de productiemogelijkheden in Nederland blijven vooralsnog beperkt. Voor de mens is zoet een synoniem voor genieten en lekker. De voorkeur voor een zoete smaak is aangeboren. Niet gek dus dat het in veel producten zit die we dagelijks tot ons nemen. Soms komt het van nature voor in voedsel, vaak is het toegevoegd. Onze smaakpapillen worden dagelijks verwend met verborgen zoetstoffen in bijvoorbeeld soepen, brood en vleeswaren. Grofweg maken we een onderscheid tussen natuurlijke suikers, geraffineerde suikers en kunstmatige zoetstoffen. Natuurlijke suikers zitten in vruchten en groenten 1, maar ook in honing. Veel gebruikte natuurlijke suikers in producten zijn gerstemoutstroop, rijstestroop, dadelsiroop, maïsstroop, maïsmoutstroop, tarwestroop, agavestroop, glucosestroop van maïs en gerst en appel/perenstroop. Geraffineerde suikers als kristalsuiker, rietsuiker en basterdsuiker worden gewonnen uit suikerbieten en suikerriet. Kunstmatige zoetstoffen zijn bijvoorbeeld sacharine, aspartaam, sorbitol, sucralose en maltitol (intensief 2 ). Deze suikers leveren geen energie en zijn meestal van synthetische oorsprong. Het voordeel van deze laatste categorie zoetstoffen, ook wel high intensity sweeteners (HIS) genoemd, is dat zij vele malen zoeter zijn dan geraffineerde suiker. Nadeel is dat een aantal van deze zoetstoffen een negatieve werking kan hebben op de gezondheid van de gebruiker, indien zij onjuist worden toegepast, zo hebben diverse onderzoeken aangetoond. De wereldwijde vraag naar suikers neemt toe De vraag naar zoetstoffen zal wereldwijd stijgen. Omdat de wereldbevolking groeit naar 9 miljard in 25, omdat het eetpatroon wereldwijd verwestert en omdat de economische groei en verstedelijking bijdraagt aan de industriële toevoeging van suiker in onze voedingsmiddelen. De FAO, de voedsel- en 37 e jaargang, november
2 (raw sucre equivalent) Kilo Figuur 1 Ontwikkeling mondiale suikerconsumptie per hoofd van de bevolking (alleen geraffineerde suikers) Hectare Mondiale suikerconsumptie per hoofd van de bevolking Mondiale en Europese suikerbietproductie Suikerproductie Suikerconsumptie suiker consumptie per inwoner Wereld Europa Figuur 2 Ontwikkeling mondiale en Europese suikerbietproductie 3 Op basis van suikerriet, suikerbiet en fructosesiroop (maïs). 4 Bijmengingsquotum (opgelegd door regeringen) waarbij biobrandstof wordt toegevoegd aan fossiele brandstof zoals benzine en diesel. 5 De DOHA-rondes worden georganiseerd door de Wereldhandelsorganisatie (WTO) met als doel de wereldwijde handelsbarrières op te heffen. landbouworganisatie van de Verenigde Naties, verwacht dat de vraag vooral in China en Indonesië zal toenemen, maar ook in Europa nog verder zal stijgen. De organisatie voorspelt een mondiale consumptiegroei van geraffineerde suiker 3 van 168 miljoen ton nu naar 27 miljoen ton in (zie figuur 1). Door de groeiende vraag stijgt de productie van suikerbiet naar verwachting van 22 miljoen ton nu tot 244 miljoen ton in. Voor suikerriet verwacht de FAO een identieke trend: een stijging van miljoen ton naar 2.19 miljoen ton. Een groot deel daarvan wordt gebruikt voor de productie van bio-ethanol. In 24 werd 14 miljard liter bio-ethanol geproduceerd, in zal dat 5 miljard liter zijn. De stijging van de productie van bio-ethanol is grotendeels het gevolg van de bijmengingsplicht 4 en daarom wordt veel suikerriet gebruikt voor de productie van biobrandstof. Brazilië en de Verenigde Staten zijn de grootste producenten van biobrandstof. In Brazilië is suikerriet de grondstof, terwijl in Amerika vooral maïs wordt gebruikt. Brazilië is verreweg de grootste producent van suikers. In zal het land naar verwachting 63% van de wereldproductie voor zijn rekening nemen, op gepaste afstand gevolgd door Thailand, Australië en in mindere mate India en Mexico. De werking van de Europese suikermarktverordening De prijs voor ruwe suiker binnen Europa wordt vooral bepaald door de suikermarktverordening, waarbij de Europese Unie een productiequotum vaststelt voor ieder Europees land. De huidige verordening loopt af per 3 september. Op dit moment ligt de Europese productie lager dan de behoefte. Echter, dit kan jaarlijks verschillen waardoor quotumsuiker wordt doorgeschoven naar een volgend jaar of, indien er sprake is van een overproductie (>1%), wordt omgezet naar industriële suiker. Daarom zijn er voorkeurslanden aangemerkt die een gegarandeerde hoeveelheid mogen (geen verplichting) exporteren naar Europa tegen een vastgestelde prijs. Hierbij gaat het vooral om minder ontwikkelde landen (MOL-landen). Deze landen geven er soms de voorkeur aan om aan de wereldmarkt te leveren, omdat ze daar een betere prijs krijgen. Omdat de wereldmarktprijzen niet meer altijd onder de Europese marktprijzen liggen, is aanvoer van suiker via import geen automatisme meer en moeten Europese voedingsmiddelenbedrijven meer moeite doen en hogere prijzen betalen om suiker van buiten de EU te verkrijgen. In 25 werd het Europese suikersysteem al drastisch hergestructureerd en hebben de suikerbiettelers circa 4% prijsreductie (o.b.v. minimumquota prijs) te verwerken gekregen. In Nederland is toen de werkelijke prijs goed op peil gebleven, mede door de deelnemingen van Cosun (coöperatie van ca. 9.7 Nederlandse suikerbiettelers) in goed renderende bedrijven als Aviko, SVZ (producent van voedingsingrediënten op basis van groenten en fruit) en Sensus (productie van insuline). Bovendien werd hun productie verplicht ingekrompen met zo n 3% (van 19 naar 13 miljoen ton). In Europa is het suikerbietenareaal gekrompen van ruim 3 miljoen hectare in 25 naar 2,6 miljoen hectare in (bron: OECD-FAO). Dit resulteerde in een reductie van het aantal suikerverwerkende bedrijven in Europa. In Nederland is Cosun, waar Suikerunie onder valt, de enige overgebleven raffinaderij met twee fabrieken. De herstructurering heeft eraan bijgedragen dat er in Europa geen sprake meer is van een suikeroverschot (productie ligt thans op circa 9%). Europa is een netto suikerimporterende regio in plaats van een suikerexporterende regio geworden. Volgens de projecties van de OECD-FAO zal het Europese areaal in uitkomen op ongeveer 2,9 miljoen hectare (zie figuur 2). De Europese Commissie wil na 3 september de suikerquotering zo snel mogelijk afschaffen. Dit standpunt is grotendeels ingegeven door de onderhandelingen van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) met de EU, die elke vorm van subsidiëring en dus ook van quotering (wat een indirecte vorm van subsidiëring is) afwijzen. Onderwerp van discussie in de zogenaamde DOHA-ronde 5 is de verlaging van de huidige importtarieven met 5 tot 7%. Ook zijn de Europese suikerprijzen niet in lijn met de 37 e jaargang, november
3 mondiale prijzen, hetgeen soms de Europese import vanuit de zogenoemde MOLlanden bemoeilijkt. (raw sucre equivalent) Mondiale suikerproductie en -consumptie Suikerproductie Suikerconsumptie Figuur 3 Ontwikkeling mondiale suikerproductie en -consumptie Alertheid geboden In afwachting van het definitieve Gemeenschappelijk Landbouwbeleid is het voor ieder bedrijf in de suikerproducerende en -verwerkende industrie belangrijk om deze GLB-ontwikkelingen nauwgezet te volgen en waar nodig actie te ondernemen. De Europese suikerproducenten en -verwerkers zijn reeds actief met lobbywerk in de EU. De primaire producenten (de akkerbouwers) willen de afschaffing van de quota tegenhouden of zo lang mogelijk uitstellen. De suikerverwerkers daarentegen willen de quota zo snel mogelijk kwijt, omdat er dan meer bieten geteeld gaan worden en de suikerprijs binnen de EU daalt. Zij hebben wel een voorkeur voor vaste contracten met Europese suikerfabrieken, in verband met leveringszekerheid, kwaliteit, voedselveiligheid en transportkosten. Daarnaast is het een meer duurzaam alternatief (dichtbij de consument). Indien de suikermarktordening inderdaad beëindigd wordt, zal de gehele Nederlandse suikerketen in principe afhankelijk zijn van de mondiale prijsvorming. Echter, binnen de EU wordt ook gesproken over een Europese importheffing (handhaven van suikerimporttarieven waarbij bijvoorbeeld voor ontwikkelingslanden een lager tarief gehanteerd wordt) en een mogelijke minimum bietenprijs (bron: LEI). In een recent EU persbericht (18 sept ) staat dat een groot aantal EU Agriculture & Rural Commissieleden streeft naar een verlenging van de productiequota voor suikerbietproducenten tot. Zodat zij meer tijd krijgen zich aan te passen aan het quotavrij regime. Een ding is zeker: de mondiale consumptie van suiker zal groeien van 168 miljoen ton nu naar 27 miljoen ton in (zie figuur 3). En hier liggen kansen voor de suikerketen. Op basis hiervan zal de mondiale productie (met het oog op de kwaliteit) moeten opschalen om aan de vraag te kunnen blijven voldoen: i) Of de Europese suikermarktverordening nu in of vervalt, de Nederlandse suikerverwerkende industrie zal tijdig een positie moeten innemen om haar suiker in te kopen via de reguliere kanalen in de mondiale markt. Denk hierbij ook aan gezamenlijke inkoop op de suiker futures markt. Kilo suiker consumptie per inwoner ii) De Nederlandse primaire producenten, de akkerbouwers, kunnen hun voordeel halen mits zij in staat blijven kwalitatief hoogwaardige bieten te telen. Daarnaast is te verwachten dat de productie van suikerbiet binnen Europa zal stijgen (huidige productie ligt op circa 9%) en dat de suikerverwerkende industrie de voorkeur geeft aan inkoop binnen Europa. Het Landbouw-Economisch Instituut (LEI rapport -56 Wel of geen suiker quotering? ) prognosticeerde eerder dat als Nederlandse boeren meer bieten telen als gevolg van de vrijgave van de quotering en invoertarieven, de prijs zal dalen: boeren met hoge opbrengsten houden een gelijk inkomen, maar bij lagere dan gemiddelde opbrengsten is er per saldo een inkomensdaling te verwachten. iii) Suikerproducenten (o.a. Cosun) kunnen er hun voordeel mee behalen indien zij regionaal een sterke positie innemen en op deze wijze landsoverstijgende arealen suikerbiet of suikerriet gaan verwerken. De Rabobank gaat vooralsnog uit van een concurrerend Nederlands suikercluster. 37 e jaargang, november
4 De wereldmarkt voor HIS-zoetstoffen groeit De groeiende vraag naar suikers heeft een keerzijde. Geraffineerde suikers zijn immers mede de oorzaak van het toenemende aantal obesitaspatiënten en daarmee ook het aantal type 2 diabetespatiënten wereldwijd. De Internationale Diabetes Federatie schatte het aantal diabetespatiënten in op 285 miljoen en vermoedt dat in 23 ruim 7,8%, zijnde 647 miljoen 6 mensen, aan diabetes lijden (leeftijd 1-79 jaar). Ook in Nederland verwacht het Diabetes Fonds een verdubbeling van het aantal diabetici in 225 en mede daardoor stijgende gezondheidskosten. Steeds meer westerse consumenten zijn op zoek naar veilig, gezond en duurzaam voedsel. Producenten hebben de afgelopen jaren gezocht naar alternatieven voor suikers; de high intensity sweeteners (HIS). HIS-zoetstoffen zijn attractiever geprijsd voor de voedingsmiddelenindustrie dan geraffineerde en natuurlijke suikers; dit komt vooral omdat de zoetkracht veel sterker is. Daarnaast bevatten deze zoetstoffen geen tot nagenoeg geen calorieën. Groei mondiale vraag naar zoetstoffen,%,5% 1,% 1,5% 2,% 2,5% 3,% Sucrose (suiker) Starch sweeteners (maisstroop) HIS Figuur 4 Groei mondiale vraag naar zoetstoffen ( ten opzichte van ) Bron: LMC International Ltd, mei De totale mondiale vraag naar zoetstof groeide in met 1,3% t.o.v. (zie figuur 4). Het aandeel voor HIS wordt in geschat op 8%. Daarbij zijn grote regionale verschillen: in Zuid-Amerika is het suikergebruik 9% van de zoetstofconsumptie, terwijl in Noord-Amerika voornamelijk maisstroop (3%) en HIS (12%) wordt gebruikt. De groei van HIS is grotendeels afhankelijk van productinnovaties binnen de voedingsmiddelenindustrie. Frisdranken (circa 45%) vormen de grootste pijler, daarna volgt het gebruik in farmaceutische producten, voedingsmiddelen en eindproducten, zoals zoetjes. De groei-indicatoren voor de consumptie van frisdrank zien er mondiaal veelbelovend uit; de snelste groei vindt plaats in Europa, Azië, Latijns-Amerika en Afrika. De verkoop van frisdranken zonder koolzuur groeide in deze regio s met 13% ( ten opzichte van ) en 15% ( ten opzichte van ). De voedingsmiddelenindustrie zal meer vraag naar minder of alternatief suikergebruik kunnen creëren door productinnovatie en door de consument te prikkelen. Wat is stevia? Volgens een groot aantal bronnen heeft een aantal HIS-zoetstoffen een negatieve werking op de gezondheid van de gebruiker indien zij onjuist worden toegepast. Er is een HIS die dit nadeel niet heeft, Steviol Glycosides ofwel stevia, naar de plant waaruit de stof afkomstig is. Stevia is natuurlijk, calorievrij en heeft voor zover bekend geen enkel nadelig effect op de gezondheid, ook niet bij overmatig gebruik. De volledige naam van het plantje is Stevia Rebaudiana Bertoni, in Nederland ook wel honingkruid genoemd 7. De plant groeit vooral goed in een subtropisch klimaat. natuurlijke suiker calorierijk natuurlijk stevia geen calorieën kunstmatige zoetstoffen caloriearm/calorievrij Figuur 5 Positionering stevia Bron: 6 De totale wereldbevolking wordt geschat op circa 8,3 miljard 7 Bron: R. Elkins, 2 Stevia wordt al decennialang gebruikt door de inwoners van Paraquay waar het plantje zijn oorsprong vindt en ook al ruim 4 jaar in voedingsmiddelen in Japan (marktaandeel stevia is hier 4%) en Korea. Tot werd het product in Nederland geïmporteerd als verzorgingsproduct, omdat de Europese Unie het gebruik van Steviol Glycosides pas in november goedkeurde als voedingsmiddel. Toen dat gebeurde, volgde een razendsnelle introductie op de Nederlandse markt: chocolade gezoet met stevia, zoetjes, kristallen, poeder, vloeibare zoetstof en limonadesiroop. Ook grote merken als Coca Cola en Arla gebruiken stevia in een aantal producten. 37 e jaargang, november
5 Rabobank Cijfers & Trends Thema-update: Zoetstof tot nadenken Wereldwijde steviadistributie Figuur 6 Wereldwijde steviadistributie goedgekeurd als voedingssupplement goedgekeurd als dieetsupplement Bron: Een aantal voordelen van stevia op een rijtje: - Volledig natuurlijk product; - Goedgekeurd Europees product; - Stevioside en Rebaudioside A bevatten geen calorieën; - Door de enorme zoetkracht zuinig in gebruik; - Hittestabiel tot circa 2 graden Celsius (geen karamellisering bij verhitting). Het zoete, witte poeder wordt aangeduid met een percentage dat de zuiverheid aangeeft (de variant reb A 98 is bijvoorbeeld 4 keer zoeter dan suiker). De totale omzet van steviaproducten wereldwijd verdubbelde van USD 357 miljoen in naar USD 89 miljoen8 in. Tot werden er wereldwijd zo n 6 nieuwe producten met stevia-extract geïntroduceerd (tot 27: 231). PureCircle Ltd, van oorsprong een bedrijf uit Maleisië, claimt 8% van het mondiale stevia-extract te produceren. GLG Life Tech Corporation is een andere grotere speler die voornamelijk actief is in China. Doordat de consumentenvraag de afgelopen jaren nog achterbleef bij de voor spel lingen, is de steviavoorraad groot en de productie gedaald. Beide bedrijven verwachten dat de wereldmarkt voor stevia de komende jaren wél sterk zal groeien. Omdat suiker behalve voor de toevoeging van de zoete smaak soms ook belangrijk is voor bijvoorbeeld body en textuur in de patisserie bijvoorbeeld, is het gebruik van stevia in sommige producten nog lastig. Maar mede gezien de mondiale trends gezonde voeding, vermijden van suiker in frisdranken en obesitas verwachten we verdere productontwikkeling op dit gebied en zal de vraag naar stevia toenemen. Uiteindelijke succesfactoren zijn afhankelijk van de producteigenschappen (smaak en beleving), voedselveiligheids- en gezondheidsaspecten, houdbaarheid en kostprijs. 8 Volgens Mintel (USA industry consultant) 9 Meer informatie Voor de huidige prijsontwikkeling van tafel suiker verwijzen wij u naar Rabobankrapport Sugar Quarterly Q3. Voor meer informatie over dit rapport kunt u contact opnemen met uw accountmanager van de Rabobank, of met de samenstellers van deze thema-update. Is de productie van stevia in Nederland een goed alternatief? Biedt stevia soelaas voor de Nederlandse akkerbouwer? De plant gedijt prima in een warm en vochtig klimaat tussen de 15 en 3 graden Celsius. Jaarlijks kan er twee tot zes keer geoogst worden, afhankelijk van het klimaat. Op een proefveld in België9 stelde men bij de teelt in de open lucht vast dat stevia heel gevoelig is voor fysiologische schade zoals wind- en droogteschade. Irrigatie van de teelt en een vorm van beschutting (bijvoorbeeld via windschermen) lijken daarom belangrijk voor steviateelt in onze regio. Voor zover ons bekend zijn er in Nederland nog geen arealen in productie. Wel zijn proefprojecten gestart door onder andere DLV Plant in Colijnsplaat en in Westdorpe. Resultaten daarvan worden voorlopig nog niet verwacht, omdat er nog onvoldoende informatie beschikbaar is over de kerneigenschappen van de plant. Uiteindelijk zullen deze projecten een bijdrage moeten leveren aan de analyse of teelt in Nederland al dan niet concurrerend kan worden opgezet. Ook liggen er nog mogelijkheden voor producenten die het extractieproces van stevia glycosides beheersen, aangezien dit proces zeer veeleisend is en nog lang niet uitontwikkeld lijkt. De Rabobank sluit productie van stevia binnen de Nederlandse grenzen niet uit, maar de komende jaren worden geen concurrerende Nederlandse arealen/kassen in productie verwacht. Contactgegevens Steffanie van der Maas Sectormanager Industrie Rabobank Nederland s.a.maas@rn.rabobank.nl Cindy Koolhout Business Manager Food & Agri Nederland, Rabobank Nederland c.j.m.koolhout@rn.rabobank.nl Disclaimer: deze publicatie is met zorg samengesteld, maar beoogt niet volledig te zijn. Deze informatie is gebaseerd op de situatie van november. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. 37e jaargang, november
Zoetstoffen. Hoofdstuk 7. 7.1 Zoetstoffen die geen energie leveren (ook intensieve zoetstoffen genoemd) Acesulfaam-K
Hoofdstuk 7 Zoetstoffen De tijd ligt achter ons dat er vanwege diabetes geen gram suiker was toegestaan. Toch hebben zoetstoffen in bepaalde situaties zin. Als voedingsmiddelen gezoet zijn met een kunstmatige
Nadere informatieHoofdstuk 7 Zoetstoffen
Hoofdstuk 7 Zoetstoffen 7.1 Inleiding Zoetstoffen kunnen gebruikt worden om dranken, maar ook nagerechten en snoep te zoeten. Als voedingsmiddelen gezoet zijn met een kunstmatige zoetstof, dan moet op
Nadere informatieRabobank Food & Agri. Druk op varkensvleesmarkt blijft. Kwartaalbericht Varkens Q2 2015
Rabobank Food & Agri Kwartaalbericht Varkens Q2 2015 Druk op varkensvleesmarkt blijft De vooruitzichten voor de Nederlandse varkenshouderij voor het tweede kwartaal 2015 blijven mager. Ondanks de seizoensmatige
Nadere informatieDuurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?
Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie
Nadere informatieZoetstof steviolglycosiden Etikettering en reclame
Zoetstof steviolglycosiden Etikettering en reclame Dit document is bedoeld voor alle actoren in de. Het beoogt de regels weer te geven die voor etikettering en reclame van toepassing zijn op voedingsmiddelen
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Schuilnamen voor Suikers en Zoetstoffen Veel mensen weten inmiddels wel dat niet de vetten maar de suikers de boosdoeners zijn. Maar om ze dan te verwijden is geen eenvoudige opgave. De leveranciers zien
Nadere informatieRabobank Food & Agri. Leidt de verwachte importgroei uit China tot herstel? Kwartaalbericht Varkens Q3 2015
Rabobank Food & Agri Kwartaalbericht Varkens Q3 2015 Leidt de verwachte importgroei uit China tot herstel? De Rabobank verwacht een moeizaam derde kwartaal voor de Nederlandse varkenssector. Aan het einde
Nadere informatieDe staat van de visserij en aquacultuur in de wereld
AQUACULTUUR OVERZEE De staat van de visserij en aquacultuur in de wereld Door Raymon van Anrooy, FAO Visserij en Visteelt Departement, Rome De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO)
Nadere informatieInternationale handel visproducten
Internationale handel visproducten Marktmonitor ontwikkelingen 27-211 en prognose voor 212 Januari 213 Belangrijkste trends 27-211 Ontwikkelingen export De Nederlandse visverwerkende industrie speelt een
Nadere informatieIs er nog eten over 20 jaar. Fred Klein Productschap Akkerbouw
Is er nog eten over 20 jaar Fred Klein Productschap Akkerbouw 1 Productschap Akkerbouw Taken van het Productschap Akkerbouw: Is er voor alle bedrijven en werknemers die akkerbouwproducten telen, verwerken
Nadere informatieStevia in voeding. Is dat natuurlijker dan aspartaam? Voedingskundige en klinisch epidemioloog www.liesbethoerlemans.com
Stevia in voeding Is dat natuurlijker dan aspartaam? Voedingskundige en klinisch epidemioloog www.liesbethoerlemans.com De wet mbt stevia toegelicht De feiten over de wet met betrekking tot stevia wekken
Nadere informatieStevia en steviolglycosiden
Stevia en steviolglycosiden Productinformatie Steviahouse.nl Weijinksweg 18 7558 PL Hengelo (ov) Nederland BTW: NL103938941 B01 kvk nr: 55471366 website: www.steviahouse.nl e-mail: info@steviahouse.nl
Nadere informatieResultaten na 3 jaar. Suikermarktordening. Acties Cosun: Prijsdaling Volumedaling Geografische herverdeling. Forse reorganisatie suikersector in EU
EU suikermarkt Uitzaai 008 Vooruitblik 009 Jan Willem van Roessel Resultaten na jaar Prijsdaling Volumedaling Geografische herverdeling Suikermarktordening Forse reorganisatie suikersector in EU 6 Mln
Nadere informatie14. De effecten van de beleidsopties
14. De effecten van de beleidsopties Op basis van de resultaten van de effectstudies en de simulatiemodellen is in tabel 1 voor elk van de vier beleidsopties een overzicht uitgewerkt (cijfers bij benadering)
Nadere informatieEconomie en melkproductie
Economie en melkproductie Productschap Zuivel onderwijsdag Pierre Berntsen Directeur Agrarische Bedrijven ABN AMRO 19 november 2013 Agenda Stand van de economie Beschikbaarheid van grondstoffen en zuivel
Nadere informatieInternationale varkensvleesmarkt 2012-2013
Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt
Nadere informatieSuiker. De geschiedenis van suiker. Honing en suikerriet
Suiker De geschiedenis van suiker Suiker. Niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. In elke huiskamer staat wel een suikerpot en in elke winkel is suiker volop te krijgen. Vroeger was dat anders.
Nadere informatie4. De suikerproductie in de Europese Unie
4. De suikerproductie in de Europese Unie De jaarlijkse suikerproductie in het Europa van de vijftien schommelde tussen de 15 en 18 miljoen ton. De productie is in handen van 30 ondernemingen die tezamen
Nadere informatieHoofdvraag: Wat zullen de gevolgen van de veranderingen in het suikerbeleid van de GMO zijn ten opzichte van vrijhandel/protectie?
Praktische-opdracht door een scholier 3319 woorden 3 december 2005 5,6 22 keer beoordeeld Vak Economie Hoofd- en deelvragen: Hoofdvraag: Wat zullen de gevolgen van de veranderingen in het suikerbeleid
Nadere informatieHoe zit het met jou?
Hoe zit het met jou? Eet jij veel suikerrijke producten? Let je erop? Drink je veel frisdrank? Doe je vaak extra suiker op je eten of in je drinken? Wie denkt dat hij/zij te veel suiker consumeert? Waarom
Nadere informatieStatistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012
Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Inleiding Lorette Ford De economische ontwikkeling van een land kan door middel van drie belangrijke economische indicatoren
Nadere informatieKoolhydraten. Voeding en Welzijn
Koolhydraten Voeding en Welzijn Koolhydraten Welke koolhydraten kennen jullie al? Verschillende koolhydraten Op te delen in 3 groepen Monosachariden Disachariden Polysachariden Op te delen in deze groepen
Nadere informatieMarktnieuws : - ISO heeft in mei ll. haar schatting van de wereldsuikerbalans voor 2011/2012 herzien (in ruwe suiker):
Datum: 24/05/2012 Onderwerp: Beheerscomité suiker Voorzitter: Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Aanwezigen: Agendapunten: Europese Commissie : C5 Gudrun.beerlandt@lv.vlaanderen.be Departement Landbouw
Nadere informatieKruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij
Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij dood gaat. De plant groeit op rijke, vochtige en diep
Nadere informatieMeer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012
Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale
Nadere informatieVoorproefje Cosun MVO-verslag 2011
Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 1 Dit is een voorproefje in druk van het digitale Cosun MVO-verslag over 2011. Wilt u meer gegevens raadplegen over wat wij zoal ondernemen met het oog op onze maatschappelijke
Nadere informatieSuiker. en suikerrijke producten. De zoete geraffineerde verleider
Suiker en suikerrijke producten De zoete geraffineerde verleider We worden dagelijks verleid om suiker te eten. Hoe kan dat? Waarom eten we zoveel suiker en suikerrijke producten terwijl we weten dat het
Nadere informatienatuurlijke oorsprong
PALMOLIE Palmolie is de meest gebruikte plantaardige olie in de wereld en een belangrijke bron van vetten in onze voeding. Palmolie is een ingrediënt in margarines, koekjes en ijs, maar ook in non-food
Nadere informatieII. HET ECONOMISCHE BELANG VAN SUIKER 2.1. Suiker in de wereld
II. HET ECONOMISCHE 2.1. Suiker in de wereld Sinds het begin van deze eeuw is de suikerproductie over de hele wereld gestegen. In de jaren 9 bedroeg ze meer dan 11 miljoen ton. Suiker werd dus één van
Nadere informatieCare IS klantbijeenkomst. Hotel Van der Valk oktober 2015
Care IS klantbijeenkomst Hotel Van der Valk oktober 2015 Welkom Wij heten u van harte welkom in Van der Valk Hotel 2 Programma 19.00 uur Ontvangst 19.30 uur Opening 19.40 uur Chinese groeivertraging 20.00
Nadere informatieDe agrarische handel van Nederland in 2012
De agrarische handel van Nederland in 2012 1. Opvallende ontwikkelingen Totale wereldhandel in agrarische producten groeit voor tweede opeenvolgende jaar met ruim 10% Nederlandse agrarische export groeit
Nadere informatieMarktontwikkelingen varkenssector
Marktontwikkelingen varkenssector 1. Inleiding In de deze nota wordt ingegaan op de marktontwikkelingen in de varkenssector in Nederland en de Europese Unie. Waar mogelijk wordt vooruitgeblikt op de te
Nadere informatieHoe lees je een voedingse-ket? 12 oktober 2013
Hoe lees je een voedingse-ket? 12 oktober 2013 Het e-ket: wat moet erop? De verplichte gegevens op het e6ket: Verkoopbenaming Ingrediënten (in afnemende hoeveelheid. incl. allergenen) Voedingswaarde Inhoud
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2002 2003 25 074 Ministeriële Conferentie van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) 28 625 Herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Nr. 61 BRIEF VAN
Nadere informatieDEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus BRUSSEL T F
DEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus 40 1030 BRUSSEL T 02 552 77 05 F 02 552 77 01 www.vlaanderen.be VERSLAG BEHEERSCOMITÉ VARKENS 19 SEPTEMBER 2018 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieKoolhydraten & Suikers
Koolhydraten & Suikers 1 Onderwerpen Toen suiker nog niet bestond Hedendaags suikerverbruik Nieuwe ziekten Suiker en kinderen Energie Glycemische index Zwaarlijvig en toch ondervoed Aantal suikerklontjes
Nadere informatieDe agrarische handel van Nederland in 2013
De agrarische handel van Nederland in 2013 1. Opvallende ontwikkelingen Totale handelsoverschot groeit met 4,5 miljard; aandeel agrarische producten 2 miljard Nederlandse agrarische export neemt in 2013
Nadere informatieZoetstoffen onschuldige vervangers van suiker?
Zoetstoffen onschuldige vervangers van suiker? Diabetesbericht nr. 1 januari 2015 Jaargang 15 Dat een te hoge inname van suiker niet goed is voor ons lichaam en het gebit, dat weten de meeste mensen inmiddels
Nadere informatiePotplanten en jonge planten 2007
Importnota Potplanten en jonge planten 2007 HBAG Bloemen en Planten Aalsmeer, oktober 2008 Jan Lanning Monique Sassen Inleiding Het HBAG Bloemen en Planten heeft op basis van het meest recente AIPH-Union
Nadere informatieBiomassa: brood of brandstof?
RUG3 Biomassa: brood of brandstof? Centrum voor Energie en Milieukunde dr ir Sanderine Nonhebel Dia 1 RUG3 To set the date: * >Insert >Date and Time * At Fixed: fill the date in format mm-dd-yy * >Apply
Nadere informatieAchmea life cycle beleggingen in beeld
Achmea life cycle beleggingen in beeld Scheiden. Uw pensioengeld in vertrouwde handen Wat betekent dat voor uw ouderdomspensioen? Achmea life cycle beleggingen in beeld Voor het beleggen van pensioen bent
Nadere informatieDe wereld van. Optimel
De wereld van Volop variatie heeft een breed assortiment aan zuivelproducten. De drink, yoghurt en kwark zijn in verschillende fruitsmaken verkrijgbaar. De vla is verkrijgbaar in de smaakvarianten chocolade,
Nadere informatieDisruptie in de Voedselketen. Rabobank Banking for Food
Disruptie in de Voedselketen Rabobank Banking for Food Passie voor food Contact en info www.rabobank.nl/food Rabobank Foodzone @MWMRol 2 De noodzaak voor innovatie: Disruption Ahead! 3 Disruptie: wat vind
Nadere informatieKrachten bundelen. Verspilling in Nederland
Voedselverspilling Wereldwijd wordt zeker een derde van al het voedsel verspild. Daarmee worden ook de grondstoffen, het water en de energie verspild die nodig zijn om dat voedsel te produceren, te vervoeren
Nadere informatieRabobank Cijfers & Trends
Rabobank Cijfers & Trends Thema-update: Suiker De toekomst van de Nederlandse suikerbiet na 2017 Het EU-suikerquotum vervalt per 1 oktober 2017. Hoewel Nederlandse telers zullen moeten wennen aan fluctuerende
Nadere informatieEUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT. Brussel, 7 juni 2010 (OR. en) 2009/0138 (COD) PE-CONS 23/10 AGRI 209 POSEICAN 7 POSEIDOM 7 POSEIMA 7 CODEC 506
EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT DE RAAD Brussel, 7 juni 2010 (OR. en) 2009/0138 (COD) PE-CONS 23/10 AGRI 209 POSEICAN 7 POSEIDOM 7 POSEIMA 7 CODEC 506 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft:
Nadere informatieMarktsituatie voor groenten en fruit vier maanden na de afkondiging van de Russische boycot
Marktsituatie voor groenten en fruit vier maanden na de afkondiging van de Russische boycot Siemen van Berkum en Gerben Jukema, LEI Wageningen UR, 17 december 2014 Deze notitie geeft een beknopt overzicht
Nadere informatieBEHIND THE BOTTLE. De bijdrage van Coca-Cola aan de Nederlandse economie
BEHIND THE BOTTLE De bijdrage van Coca-Cola aan de Nederlandse economie Bij Coca-Cola werken 725 werknemers Coca-Cola ondersteunt,3 miljard BBP in Nederland 21% van alle banen bij frisdranken-, water-,
Nadere informatieHoofdstuk 4 De marktontwikkeling van biologische producten
Hoofdstuk 4 De marktontwikkeling van biologische producten Voor dit hoofdstuk zijn de bestedingen gemeten in alle verkoopkanalen: supermarkten, speciaalzaken, out of home, huisverkoop, boerenmarkt en webwinkels.
Nadere informatieFACTSHEET ASPERGES ASPERGES: MEXICO IN OPKOMST
FACTSHEET ASPERGES Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com ASPERGES: MEXICO IN OPKOMST Steeds meer maar niet overal De wereldmarkt van asperges groeit nog steeds.
Nadere informatiePRODUCTIEREKENING VAN DE VLAAMSE LAND- EN TUINBOUW 2012
AMS FOCUS 212 PRODUCTIEREKENING VAN DE VLAAMSE LAND- EN TUINBOUW 212 Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij 1. Blik op de productierekeningen 2. Productiewaarde 3. Intermediair verbruik 4. Netto
Nadere informatieNee, want de voorraden lopen juist terug in Indonesië.
Plusles Energiebronnen in Indonesië Module 2 Bronnen van energie Hoofdstuk 6 Energie, milieu en ruimte in Brazilië Indonesië is een groot eilandenrijk in Zuidoost-Azië. Het land bestaat uit meer dan 17.000
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Aspartaam, is de kunstmatige zoetstof E951 gevaarlijk en giftig? Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die ongeveer 200 x zo zoet is als suiker en bevat nauwelijks calorieën. Aspartaam staat ook bekend
Nadere informatieWat zijn alternatieven voor suiker in de praktijk? Coca-Cola innovaties met minder suiker en calorieën en hun uitdagingen
Wat zijn alternatieven voor suiker in de praktijk? Coca-Cola innovaties met minder suiker en calorieën en hun uitdagingen Meer dan 500 merken & 3500 producten in 206 landen Nr. 1 Frisdrank Nr. 1 Fruitsap
Nadere informatieDe importen van Latijns-Amerika en het Caribische gebied (LAC),
De importen van Latijns-Amerika en het Caribische gebied (LAC), - Inleiding Joyce Mahabali De internationale handel is de handel tussen landen. Hiervan is sprake wanneer landen bepaalde goederen en diensten
Nadere informatieArchitecture Aromatique
KOPPERT CRESS Belangrijkste leermoment Leer de jager/verzamelaar kennen Architecture Aromatique Genetisch geen onderscheid Het menselijk genoom verandert 0,2% per 1 miljoen jaar Jaren Levensverwachting
Nadere informatieEindexamen economie 1 havo 2000-I
Opgave 1 Meer mensen aan de slag Het terugdringen van de werkloosheid is in veel landen een belangrijke doelstelling van de overheid. Om dat doel te bereiken, streeft de overheid meestal naar groei van
Nadere informatieRabobank Food & Agri. Sectorupdate: Nederlandse zuivelkolom in internationaal perspectief
Sectorupdate: Nederlandse zuivelkolom in internationaal perspectief De zuivelmarkt verandert in rap tempo. Het afschaffen van het melkquotum in Europa is slechts één van de ingrijpende mondiale ontwikkelingen.
Nadere informatieEindexamen economie 1-2 havo 2007-I
4 Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 twee van de volgende voorbeelden
Nadere informatieINVINCO BENELUX. Graanprijzen zijn aan het crashen!
Graanprijzen zijn aan het crashen! 2 BELEGGERS OPGELET! Sommige markten zijn uitstekend voorspelbaar. Bedenk maar wat er gebeurt als het aanbod de vraag fors gaat overschrijden. Die voorspelbaarheid maakt
Nadere informatieLesbrief Voor de docent Voor de leerling Inhoud Inleiding De Nigeriaanse olie-industrie in beeld Opdracht 1 Aardolie in Nigeria Niveau
Voor de docent Inhoud In 214 en 215 maakte de olieprijs in de een vrije val: in juli 214 kostte een vat olie nog ruim 1 dollar, in januari 215 nog maar 47 dollar. De prijs is sindsdien wel weer iets gestegen,
Nadere informatieVerduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief
Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies
Nadere informatieTrends in tomaten wereldwijd. Peter Klapwijk oktober 2011
Trends in tomaten wereldwijd Peter Klapwijk oktober 2011 Index Ontwikkelingen en trends in: Omgeving Markt en consument De producent Techniek Praktijk per land Omgeving de wereld Grondstoffen worden schaarser
Nadere informatieResultaten Panelonderzoek HET VINKJE. Consumentenbond Resultaten Panelonderzoek het Vinkje
Resultaten Panelonderzoek HET VINKJE 2015 Maart 2016 1 Wat weten consumenten over het Vinkje? Het Vinkje heeft twee vormen: een met een groene cirkel (Gezondere keuze) en een met een blauwe cirkel (Bewuste
Nadere informatiePERSBERICHT Brussel, 13 december 2017
PERSBERICHT Brussel, 13 december 2017 Inhaalbeweging voor de landbouwers in 2017 De heeft samen met de gewestelijke overheden en deskundigen de voorlopige schattingen van de Belgische landbouweconomische
Nadere informatieRabobank Food & Agri. Opslagregeling en kleiner aanbod ondersteunen langzaam herstel Europese varkensmarkt. Kwartaalbericht Varkens Q1 2016
Rabobank Food & Agri Kwartaalbericht Varkens Q1 2016 Opslagregeling en kleiner aanbod ondersteunen langzaam herstel Europese varkensmarkt Na een teleurstellend vierde kwartaal in het vorige jaar, start
Nadere informatie* ONTWERPVERSLAG. NL In verscheidenheid verenigd NL 2009/0075(CNS)
EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie regionale ontwikkeling 2009/0075(CNS) 9.9.2009 * ONTWERPVERSLAG over het voorstel voor een beschikking van de Raad waarbij Portugal wordt gemachtigd tot een verlaging
Nadere informatieWarmte in de Suiker: Het mes snijdt aan twee
Warmte in de Suiker: Het mes snijdt aan twee kanten Economie & Duurzaam Waarom? Knelpunten Toekomst COSUN Coöperatie met 10.000000 leden Optimaal tot waarde brengen van Agrarische grondstoffen Aviko :
Nadere informatieLeidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming
Leidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming - Internationalisering Leidse regio www.leidenincijfers.nl BELEIDSONDERZOEK 071-516 5123 I info@leidenincijfers.nl
Nadere informatie> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel
> Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert
Nadere informatieAgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers
AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft
Nadere informatieBeleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu
Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem
Nadere informatieEnergie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030
IP/3/661 Brussel, 12 mei 23 Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 23 In 23 zal het wereldenergieverbruik verdubbeld zijn; fossiele brandstoffen, voornamelijk
Nadere informatieIntroductie 27/11/2015. Biologische Voeder Grondstoffen Visie 2015-2020. Tom Wiegmans Category manager Organic Feed ingredients.
27/11/2015 Biologische Voeder Grondstoffen Visie 2015-2020 Tom Wiegmans Category manager Organic Feed ingredients 26 November 2015 1 Introductie Tom Wiegmans Internationale Agrarische handel gestudeerd
Nadere informatieInternationale wegen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 September 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73828 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieVS: vraag naar buitenlandse kaas groeit. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken
VS: vraag naar buitenlandse kaas groeit In opdracht van het ministerie van Economische Zaken VS: vraag naar buitenlandse kaas groeit De VS is de grootste producent én exporteur in de wereld. Bedrijven
Nadere informatieDe fosfaatbalans Huidige ontwikkelingen en toekomstvisie Schuiling, R. e.a. InnovatieNetwerkrapport nr E, Utrecht, februari 2011.
Samenvatting 69 De fosfaatbalans Huidige ontwikkelingen en toekomstvisie Schuiling, R. e.a. InnovatieNetwerkrapport nr. 10.2.232E, Utrecht, februari 2011. Fosfaat is onmisbaar voor de landbouw en speelt
Nadere informatieLTO- minimelkmarktbericht 21 maart 2013, Klaas Johan Osinga
LTO- minimelkmarktbericht 21 maart 2013, Klaas Johan Osinga Vraag In de laatste zes maanden was er steeds zoveel slecht nieuws over de economische groei, dat dit de consumptiegroei deed stagneren. In de
Nadere informatieMarktvooruitzichten voor agrarische sector: is Suriname op weg om voedselschuur te worden?
Marktvooruitzichten voor agrarische sector: is Suriname op weg om voedselschuur te worden? SCF, Ruud Souverein, 19 januari 2017 1 Wie ben ik? Opgeleid als planoloog (ontwikkelingsplannen) 25 jaar ervaring
Nadere informatieRaad van de Europese Unie Brussel, 13 januari 2016 (OR. en)
Raad van de Europese Unie Brussel, 13 januari 2016 (OR. en) 5234/16 DEEG 3 AGRI 10 SAN 8 BEGELEIDENDE NOTA van: de Europese Commissie ingekomen: 12 januari 2016 aan: Nr. Comdoc.: D042509/03 Betreft: het
Nadere informatie1 De markt voor de Nederlandse landbouw De Nederlandse landbouw en de handel Orde in de handel WTO en EU 12 1.
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 De markt voor de Nederlandse landbouw 9 1.1 De Nederlandse landbouw en de handel 9 1.2 Orde in de handel 10 1.3 WTO en EU 12 1.4 Afsluiting 13 2 Bepaling verkoopprijs 14
Nadere informatie*** ONTWERPAANBEVELING
Europees Parlement 2014-2019 Commissie internationale handel 2016/0067(E) 4.4.2016 *** ONTWERPAANBEVELING over het voorstel voor een besluit van de Raad tot sluiting, namens de Europese Unie, van een overeenkomst
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes en voeding
Gynaecologie Zwangerschapsdiabetes en voeding www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Zwangerschapsdiabetes... 3 Glucosedagcurve... 3 Behandeling... 4 Adviezen met betrekking tot uw voeding... 4 Hanteer een
Nadere informatieBEHIND THE BOTTLE. De bijdrage van Coca-Cola aan de Nederlandse economie
BEHIND THE BOTTLE De bijdrage van Coca-Cola aan de Nederlandse economie Bij Coca-Cola werken 800 werknemers Coca-Cola ondersteunt,3 miljard BBP in Nederland 22% van alle banen bij frisdranken-, water-,
Nadere informatieNieuwe sourcingstrategieën moeten vruchten afwerpen voor fruitimporteurs
november 2017 Nieuwe sourcingstrategieën moeten vruchten afwerpen voor fruitimporteurs research.rabobank.com/far RaboResearch Food & Agribusiness far.rabobank.com Cindy van Rijswick Analyst - Fruit, Vegetables,
Nadere informatieDe duurzaamheid van perspulp
De duurzaamheid van perspulp Mini symposium OPNV 12 juni 2012 Ad Backx Manager Milieu- en Arbozaken A. Backx Duurzaamheid (vanaf 1-6-2012) Inhoud presentatie 1. Profiel Suiker Unie 2. MVO bij Suiker Unie
Nadere informatieSUIKER(S) EN DE LEVENSMIDDELENINDUSTRIE. 26 mei 2016 Christine Grit
SUIKER(S) EN DE LEVENSMIDDELENINDUSTRIE 26 mei 2016 Christine Grit Suiker(s) en de levensmiddelenindustie Waar hebben we het eigenlijk over? Suiker reductie in functie van Moeilijkheden Wetgeving Samenwerking
Nadere informatieParadoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit
DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de
Nadere informatieEmma Coles Be Vitality en Voeding Leeft
Emma Coles Be Vitality en Voeding Leeft Fors deel van Nederland is chronische ziek Fors deel van Nederland is chronische ziek 16,6m 17,5m 32% 5,3m 7m 40% 1,2 miljoen mensen hebben diabetes en per week
Nadere informatieBanking for Food en de Bij. Food & Agri
1 Banking for Food en de Bij Ruud Paauwe Lambert van Horen Sectormanager Tuinbouw Accountmanager Grootzakelijk, Food & Agri Agenda Strategie Rabobank Banking for Food Bij eeuwen lang betrokken De bezige
Nadere informatieDEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus BRUSSEL T F
DEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus 40 1030 BRUSSEL T 02 552 77 05 F 02 552 77 01 www.vlaanderen.be VERSLAG BEHEERSCOMITÉ VARKENS 18 OKTOBER 2018 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieThemadag granen 2012 Ontwikkelingen op de granenmarkt Hoe spelen akkerbouwers daarop in?
Themadag granen 2012 Ontwikkelingen op de granenmarkt Hoe spelen akkerbouwers daarop in? Richard Rolink Graanmakelaar V & V Commodities Inhoudsopgave. Invloeden op prijsontwikkeling granen. (Hogere) noodzaak
Nadere informatiegespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf
De markt voor de varkenshouderij in Nederland Structuur In Nederland worden op ongeveer 1. bedrijven varkens gehouden. Het aantal bedrijven met varkens is de afgelopen jaren duidelijk afgenomen (figuur
Nadere informatieDieetadvies bij diabetes mellitus (voor insuline afhankelijke diabetespatiënten)
Dieetadvies bij diabetes mellitus (voor insuline afhankelijke diabetespatiënten) Wat is diabetes mellitus? Diabetes mellitus is een chronische stofwisselingsziekte waarbij het glucosegehalte in het bloed
Nadere informatieBiodieselproductie uit palmolie en jatropha in Peru en impact voor duurzaamheid.
Biodieselproductie uit palmolie en jatropha in Peru en impact voor duurzaamheid. Een Levens Cyclus Duurzaamheids Analyse Auteur: Baukje Bruinsma November 2009 Samenvatting. Door het verbranden van fossiele
Nadere informatieFeiten & cijfers. Banking for Food. Februari 2015
Feiten & cijfers Banking for Food Februari 2015 Banking for Food: overzicht in feiten & cijfers De Rabobank wil nu en in de toekomst ondernemers in de landbouw en voedselketen ondersteunen en faciliteren
Nadere informatieSuikerverslaving en suikervervangers
Suikerverslaving en suikervervangers Lange tijd was het onduidelijk of suiker verslavend is. Ook hier is onderzoek op gedaan. De mentale verslaving is ook een soort fysieke verslaving. Alles wat een bepaalde
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 september 2016 Betreft Beantwoording
Nadere informatiepdf05 GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID in de EU
pdf05 GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID in de EU MARKT- en PRIJSBELEID Het gemeenschappelijk landbouwbeleid beoogt o.a. de agrarische bevolking een redelijk inkomen te verschaffen en de consumenten te verzekeren
Nadere informatieAquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER
AquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER SAMENVATTING Weet je dat de meeste van onze dagelijkse activiteiten, inclusief voedsel, kleding en reizen, een hoog waterverbruik betekenen en daarmee
Nadere informatie