Energiehout een lokale opportuniteit?

Transcriptie

1 9/11/2011 Energiehout een lokale opportuniteit? VITO SPK Ruben Guisson Onderzoeker bio-energie VITO

2 % energieverbruik Multiplicator-factor Energiehout the big picture» The EU Climate and Energy Package » 20% BKG-reductie t.o.v. 1990» 20% reductie in primair energieverbruik i.e. energie-efficiëntie» 20% hernieuwbare energie Richtlijn Hernieuwbare Energie HE-doelstellingen EU MF Biol; 4% Biogas; 5% Heat pumps; 11% Geoth; 2% Solar th; 6% Solid biomas s; 69% SE LV FI AT PT DK EE SI RO LT FR ES GR DE IT BG IE PL UK SK NL CZ HU CY BE LU MT 0 10/11/2011 2

3 PJ Energiehout the small picture» Biomassa als hernieuwbare energiebron is belangrijk voor Vlaanderen, nu en in de toekomst» In 2010 wordt 64% van groene warmteproductie geproduceerd door installaties op hout.» Stijgende trend van gebruik van biomassa voor energiedoeleinde in Vlaanderen 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Q-pompen 14% Groene warmte 2020 KWO 4% Groene elektriciteit 2020 zonthermisch 6% biomassa dedicated 40% biomassa; 38% wind; 53% biomassa WKK 36% 10/11/ PV; 9%

4 Energiehout potentieel» Technologische randvoorwaarde: mechanisatie-oogst, infrastructuur en bereikbaarheid, procestechnieken» Economische randvoorwaarde: winstgevend, toegevoegde waarde creërend» Sociaal-politieke voorwaarden: beleid, sociaal aanvaardbaar 10/11/2011 4

5 (Energie)hout hoe inzetten?» Biomassa/hout is een grondstof voor de productie heel wat bio-producten in een bio-based economy (F-ladder)» De keuze voor specifieke biomassa-productie en valorisatie volgt een cascade systeem van food-feed-material-energy.» Als we hout willen gebruiken als energiebron dient rekening gehouden met dit kader» Uitgangspunt is hout als energiebron in te zetten zonder daarbij andere toepassingen te beconcurreren» Daarom geen focus op energiehout van landbouwgronden of rondhout uit bosbouwpercelen» Het hout dient ook zo duurzaam mogelijk te worden ingezet,» Gebruik van lokaal beschikbaar energiehout» Maximaliseren energetische rendementen» Minimaliseren van de impact teelt, oogst, logistiek» Bronnen van energiehout:» Houtig groenafval» Kroonhout/takhout» KOH-bermen 10/11/2011 5

6 Energie... uit houtig groenafval» Voorbeeld case Beerse-Merksplas IOK binnen project Energie Conversie Parken» Composteerinstallatie composteerinstallatie met voorvergisting» Totale verwerkte hoeveelheid IOK (GFT+groen): 60 kton/jaar» Gft/groen-composteerders kunnen hun overschot aan zeefoverloop inzetten voor energetische valorisatie, met een maximum van 15/20 % van de input i.e kton/jaar (Vlaco)» Bijkomend potentieel snoeiafval /houtachtig afval kton/jaar» Potentieel energie uit houtig groenafval: circa kton/jaar* (*geen officiële cijfers) Stortgas Biogas Gasmotor Gaszuivering Warmte Elektriciteit Voertuigbrandstof GFT Vergister Digestaat Compostering Compost Groenafval Scheiden Zeefoverloop B-hout Thermisch Verbranding Vergassing Pyrolyse Torrefactie Houtskool Pyrolyse-olie Stookgas 10/11/2011 6

7 Energie uit kroonhout» Voorbeeld case: Bosland binnen project Energie Conversie Parken» Bosland: samenwerking Hechtel-Eksel, Overpelt, Lommel, RLLK, Toerisme Limburg en ANB» Circa ha in beheer» Beperkte beschikbaarheid van transparante en gevalideerde gegevens» Robuuste aannames nodig om potentiëlen te bepalen» In rekening brengen van BEF, dood hout, beheerplan» Potentieel energie uit kroonhout: kton/jaar, circa 3 kton/jaar* (*geen officiële cijfers) 10/11/2011 7

8 Energie uit KOH-wegkanten» KOH:hout van snelgroeiende houtachtige gewassen waarbij de bovengrondse biomassa periodiek tot maximaal 8 jaar na de aanplanting of na de vorige oogst, in zijn totaliteit wordt geoogst (VREG). Traditioneel wilg en populier, oogst 4-6 jaar.» Aanplant van KOH op bedrijventerreinen, restgronden, wegbermen of oeverzones» productie KOH-landbouw: 12 ton DS/ha/jaar of 20 ton vers/ha/jaar (40% watergeh)» Stel:» 500 km wegberm autosnelweg (6m*2)» 500 km wegberm gewestweg, gemeenteweg (3m*2)» 400 km treinspoor (3m*2) = circa ha» Stel 60% opbrengst t.o.v. klassieke KOH-teelt» Potentieel energie uit wegkanten 12 kton/jaar* (*geen officiële cijfers) 10/11/2011 8

9 Energie... uit lokaal hout» Houtig groenafval 20 kton/jaar» Kroonhout 3 kton/jaar» Wegbermen 12 kton/jaar = 35 kton/jaar» Stel: 40% watergehalte vers materiaal Potentieel 21 kton DS/jaar» Stel: 18 GJ/ton DS 378 TJ/jaar of 105 GWh/jaar» Stel: draai-uren 13 MWth installatie» Stel: l/woning equivalent woningen» Er zijn OPPORTUNITEITEN» MAAR:» theoretisch potentieel,» robuuste aannames,» huidige valorisatie van deze stromen 10/11/2011 9

10 Vermogen (kw) Energiehout een potentieel project» Concept: Houtverwarming voor 26 nieuwe sociale woningen Zonnige Kempen Grobbendonk» 20 ton vermeden fossiele CO2-emissies» 200 MWh warmteproductie» Concept: verwarming recreatiepark in warmtenetwerk (restaurant, gezinswoningen, zwembad, ) deels op basis van eigen biomassa Draaiuren (h)» Concept: lokaal warmtenetwerk op biowarmte» Haalbaar? In Oostenrijk 500 netwerken in 2000, ook elders in Europa 10/11/

11 Energiehout en ondersteuning» WKK-certificaten» hout gestookte WKK erg beperkt in Vlaanderen» grote installaties, > MWe, stoomturbines» kwalitatieve WKK moeilijk realiseerbaar» GSC (groene stroom certificaten)» uitsluiting van houtstromen die gebruikt kunnen worden als industriële grondstof» WEL, snoeihout en twijgen van boomkruinen, diameter <4cm» WEL, andere houtstromen indien Cobelpa/Fedustria verklaren dat zij deze niet als industriële grondstof gebruiken» Groene warmte ondersteuning» Actieplan Groene Warmte (juli 2011)» steunmechanisme installaties >1 MWth» uitsluiting biomassa industriële grondstof» uitsluiting indien WKC en GSC ontvangen» inclusief restwarmte uit fossiele energie. 10/11/

12 Energiehout tot een energieproject Teelt Oogst Preprocessing Logistiek Conversie Energie transport Eindgebruiker 10/11/

13 PRODEM» PRODEM staat voor PROmotie en DEMonstratiecentrum van milieu- en energievriendelijke technologie.» PRODEM helpt bedrijven bij de projectontwikkeling van haalbare en duurzame technologie. Bio-energie en het opzetten van ketens is hier een onderdeel van.» De doelgroep (clusters van) kleine en middelgrote ondernemingen.» Techno-economische haalbaarheidsstudies» Steun van de Vlaamse overheid en het EFRO» 10/11/

14 Vragen? Bedankt voor uw aandacht! Ruben Guisson +32(0)14/ Website: 480E4E9F3CE7.htm 10/11/