EnergieAtlas Limburg. limburg.be

Transcriptie

1 EnergieAtlas Limburg limburg.be

2 limburg.be Aanleiding opmaak EnergieAtlas Antwoord op de vraag: Hoe wordt de opwekking van hernieuwbare energie best georganiseerd in de ruimte? Vito eind 2014 gestart tot medio 2016

3 limburg.be Doel van de opdracht Cartografische beelden en tabellen genereren van: Bestaande energievraag Bestaande fossiele en hernieuwbare energieproductie Potentiële bijkomende hernieuwbare energie Oplevering: eindrapport en software-instrument EnergieAtlas Limburg

4 EnergieAtlas Limburg» Berekent en visualiseert huidige energievraag (per sector), huidige energieproductie en potentiële (bijkomende) energieproductie (per technologie);» Ondersteunt: rekenen, visualisatie, communicatie, analyse, monitoring, experimenteren, scenario s, ;» Kan omgaan met puntlocaties van (grootschalige, centrale) energieproductie en/of (grootschalige) energievraag;» Kan net zo goed overweg met diffuse (kleinschalige, decentrale) energieproductie en/of (kleinschalige) energievraag;» Werkt op hoge resolutie: rastercellen van 50x50m = ¼ ha;» Aggregeert en visualiseert waarden voor gebiedsindelingen door de gebruiker gedefinieerd (statistische sectoren, gemeenten, stedelijke gebieden, landbouwgebieden, ). 4

5 Inventarisatie huidige energievraag Vraag sectoren Elektriciteitsvraag (GWh) Brandstofvraag (GWh) Warmtevraag (GWh) huishoudens industrie ETS diffuus tertiaire sector transport 0, landbouw Totaal provincie * Gemiddeld Vlaams gezin (met 2 ouders en 1 kind) verbruikt per jaar 3,5 MWh elektriciteit en 16 MWh warmte (Bron: VREG) 1,8 miljoen gezinnen 0,9 miljoen gezinnen MWh per gemeente MWh per gemeente MWh per gemeente 5

6 Inventarisatie huidige energieproductie Productie PRODUCTIE Elektriciteit (GWh) Warmte/stoom (GWh) fossiel waarvan E.ON Langerlo* waarvan T-power 449 PV wind water 4 0 biomassa biogas - overig 7,5 10,7 biogas - stortgas 14,3 - biogas - RWZI 0,7 0,7 biomassa uit land- of bosbouw 3,7 4,2 biogas - hoofdzakelijk agrarische stromen 67,4 96,3 biomassa gesorteerd of selectief ingezameld afval 59,7 12,9 Ondiepe geothermie - 45,3 KWO - 1,8 BEO - 13,2 Particuliere installaties - 30,3 TOTAAL Aantal gezinnen** * Toestand 2014 ** Gemiddeld Vlaams gezin (met 2 ouders en 1 kind) verbruikt per jaar 3,5 MWh elektriciteit en 16 MWh warmte (Bron: VREG) Circa 20% van de huidige elektriciteitsproductie is hernieuwbaar. 6

7 Inventarisatie huidige energieproductie Productie Elektriciteit Warmte MWh per gemeente 7

8 Potentieel Bijkomend potentieel hernieuwbare energieproductie» Bijkomende, potentiële energieproductie: hoeveel en waar?» Zon, wind, water, biomassa, restwarmte, geothermie.» Inplanting technologie wordt bepaald door positieve en negatieve randvoorwaarden, die bepaald worden door het (vigerend ruimtelijke) beleidskader.» Randvoorwaarden zijn als GIS-lagen aanwezig in de Dynamische EnergieAtlas, kunnen aan- of uitgezet worden. 8

9 9

10 Potentieel Bottom-up inschatting bijkomend potentieel Voorbeeld: Potentieel PV op daken PEp i,t = EpF i,t * EpVV i,t * C t EpF PV = 132 kwh/m² EpVV PV = Ruimte voor PV = Resterend dakoppervlakte (m²) per ¼ ha cel C PV = 40% (technisch) * X% (maatschappelijk) 10

11 Potentieel Scenario s: Maximaal en Limburg» Zijn varianten op de potentieelberekening.» Gaan uit van andere (pakketten van) ruimtelijke, technische, maatschappelijke randvoorwaarden.» Doorgerekend en gevisualiseerd met Energieatlas Limburg door :» positieve en/of negatieve randvoorwaarden toe te voegen;» positieve en/of negatieve randvoorwaarden aan of uit te zetten;» technische parameters technologieën aan te passen in functie van technologische evolutie. bv. varianten van vermogen of productie;» andere scores en gewichten voor de responsparameter C t. 11

12 Bijkomend potentieel Maximaal scenario Potentieel elektriciteit (GWh) Potentieel warmte (GWh) PV Residentieel Niet-residentieel langs infrastructuurwegen 680 overige zonneparken Wind windturbines 2,3 MW Water Watermolens Sluizen (groot; Albertkanaal ) 3 9 Sluizen (klein; overige) Plasmatechnologie 700 Biomassa landbouwvergister pocketvergister GFT vergister houtverbrandingsinstallatie Restwarmte Afvalverbrandingsinstallaties Elektriciteitscentrales Industrie Ondiepe geothermie Tuinen van residentiële percelen Overig bebouwd gebied 507 Vraag = GWh Braakliggende 135 bedrijventerreinen Bedrijventerreinen RubeLim TOTAAL Het totale, maximale potentieel op Limburgs grondgebied voor elektriciteit bedraagt bijna GWh. Dit komt grosso modo overeen met de productie van één grote kerncentrale (bv. Doel 4). Ook het technisch potentieel aan groene warmte bedraagt bijna GWh. Potentieel Vraag = GWh 12

13 Ruimtelijke patroon (onder filter van 1,5km) Maximaal scenario Potentieel Elektriciteit (MWh/pixel) Warmte (MWh/pixel) 13

14 Potentieel Limburg scenario» Ambitieuze maar realistische inschatting van de bijkomende productie aan hernieuwbare energie die op korte termijn (i.e. tijdshorizon 5 jaar) kan gerealiseerd worden, gegeven dat huidig beleid (minstens) verdergezet wordt (en markt reageert) en geplande investeringen ook effectief plaatsvinden.» Responsfactor C t : hoeveel (%) van technisch potentieel kan binnen een tijdshorizon van 5 jaar gerealiseerd worden, gegeven:» (1) gekende sociaal-economische context en geplande investeringen;» (2) gekende en te verwachten beleidsmaatregelen.» Responsfactor werd met de Provincie vastgelegd maar kan veranderen, zowel door beleidsinspanningen als door externe en autonome marktontwikkelingen. 14

15 Potentieel Bijkomend potentieel Limburg scenario Bijkomend: ca. 348 GWh elektriciteit (3,88%) en ca. 304 GWh warmte (3,42%) Techn. Responsfactor Elektriciteit (GWh) Warmte (GWh) Aannames PV residentieel 1% 30 of ca gezinnen (per gezin: kwh ele per jaar) niet-residentieel 1% 26 groei 2014 tov wordt komende vijf jaar verdergezet langs (spoor)wegen 0% 0 bijkomende installaties geplaatst op particuliere en nietparticuliere overige zonneparken 0% 0 daken wind windturbines (2,3 MWe) 40% 283 of ca. 68 windturbines van 2,3 MWe 55 vergunningen afgeleverd aanzienlijke clusters in Windplan die gelegen zijn in industriegebied water watermolens 0% 0 of één van de drie geplande WKC op sluizen Albertkanaal sluizen (groot; Albertkanaal ) 33% 3 worden effectief gerealiseerd sluizen (klein; overige) 0% 0 (economische) noodzaak om Albertkanaal op peil te houden bij waterschaarste en diepgangbeperking te vermijden biomassa landbouwvergister 40% 2 2 of ca. 3 landbouwvergisters en 62 pocketvergisters pocketvergister 15% 4 6 geen concrete plannen voor (grootschalige) vergisters GFT vergister 0% 0 0 Biogas-E stelt (beperkte) groei voor pocketvergisters voorop Houtverbrandingsinstallatie (1 MWth) 10% 4 of 2 houtverbrandingsinstallaties van 1 MWth vallen buiten huidig subsidiekader en sterk afhankelijk van Europese en provinciale subsidies (cfr. Bocholt) 15

16 Potentieel Bijkomend potentieel Limburg scenario Bijkomend: ca. 348 GWh elektriciteit (3,88%) en ca. 304 GWh warmte (3,42%) Techn. ondiepe geothermie tuinen van residentiële percelen bedrijventerreinen RubeLim Responsfactor Elektriciteit (GWh) Warmte (GWh) Aannames 5% 74 of ca gezinnen (per gezin 25 MWh warmte per jaar) 0% 0 restwarmte Afvalverbrandingsinstallaties Elektriciteitscentrales 100% 0% Realisatie warmtenet Bionerga-Borealis 1 project rond industriële restwarmte wordt gerealiseerd Industrie 1% 16 initiatieven lopende of recent opgestart die een extra stimulans kunnen zijn voor benutting restwarmte en ontwikkeling warmtenetten (bv. Genk-Zuid, Ravenshout (Bionerga-Borealis) 16

17 Ruimtelijke patroon (onder filter van 1,5km) Limburg scenario Potentieel Elektriciteit (MWh/pixel) Warmte (MWh/pixel) 17

18 Overzicht G W h Elektriciteit Warmte Vraag Productie Potentieel Maximaal scenario Potentieel Limburg scenario ELEKTRICITEIT (GWh) Maximaal scenario Limburg scenario PV wind water 13 3 biomassa 43 6 plasmatechnologie 700 totaal WARMTE (GWh) Maximaal scenario Limburg scenario biomassa restwarmte ondiepe geothermie totaal

19 limburg.be Mogelijke toepassingen Resultaten EnergieAtlas: input Beleidsplan Ruimte Limburg Streven naar een behoud/uitbreiden van gebieden die in aanmerking komen voor het opwekken van hernieuwbare energie. Vb. vermijden dat er bijgebouwd wordt in ruimte die geschikt is voor opwekken windenergie en/of biomassa. Streven naar een verdichting van de kernen waar restwarmte of (diepe) geothermie een optie zijn. Dit is met name in het noorden van de provincie voor diepe geothermie. Voor restwarmte veelal centraal in de provincie parallel aan de as van het Albertkanaal. In stadsvernieuwing met nieuwbouw resoluut kiezen voor warmtenetten waar het enigszins mogelijk is. Opereren als bovengemeentelijk orgaan in onderhandelingen t.o.v. defensie en burgerluchtvaart.

20 limburg.be Mogelijke toepassingen Woonbeleid: Streven naar compacter wonen in beter geïsoleerde woningen. Plaatsing van zonneboilers, zonnepanelen en warmtepompen stimuleren. Grotere wooncomplexen, of voorzieningen voor bewoners: ziekenhuizen, sporthallen, zwembaden, scholen, etc. voorzien van BEO of KWO installaties voor gebouwenverwarming. Uitrusten met zonnepanelen voor opwekking elektriciteit (minimaal voor) eigen gebruik. Economie Casestudies opstarten om de mogelijkheden van warmtenetten op bedrijventerreinen te verkennen.

21 limburg.be Mogelijke toepassingen Milieu en Natuur Faciliteren van groepsaankopen (zonnepanelen, boilers, isolatiematerialen, warmtepompen, ) met oog voor kwaliteit van de geleverde service en lokale tewerkstelling. Algemeen Met andere partners samenwerken aan projecten. Doorrekening maken van de potentie voor hernieuwbare energie per gemeente: voorbeeld.

22 limburg.be Bijkomend potentieel productie hernieuwbare energie Maximaal scenario Gingelom

23 limburg.be Voorbeeld Gingelom Huidige energievraag MWh Elektriciteit gebouwen Elektriciteit kleine industrie 875 Elektriciteit vervoer 0,1 Warmte gebouwen Warmte kleine industrie Huidige energieproductie Elektriciteit zonne-energie Elektriciteit interne verbrandingsmotor - fossiel Warmte interne verbrandingsmotor - fossiel Warmte ondiepe geothermie 96 Bijkomend potentieel Maximum scenario Elektriciteit zonne-energie Elektriciteit windenergie Elektriciteit waterkracht 39 Warmte geothermie Bijkomend potentieel Limburg scenario Elektriciteit windenergie Elektriciteit zonne-energie 536 Warmte geothermie 534

24 limburg.be Voorbeeld Gingelom Huidige energievraag MWh Elektriciteit gebouwen Elektriciteit kleine industrie 875 Elektriciteit vervoer 0,1 Warmte gebouwen Warmte kleine industrie Huidige energieproductie Elektriciteit zonne-energie Elektriciteit interne verbrandingsmotor - fossiel Warmte interne verbrandingsmotor - fossiel Warmte ondiepe geothermie 96 Bijkomend potentieel Maximum scenario Elektriciteit zonne-energie Elektriciteit windenergie Elektriciteit waterkracht 39 Warmte geothermie Bijkomend potentieel Limburg scenario Elektriciteit windenergie Elektriciteit zonne-energie 536 Warmte geothermie 534

25 limburg.be Voorbeeld Gingelom Huidige energievraag MWh Elektriciteit gebouwen Elektriciteit kleine industrie 875 Elektriciteit vervoer 0,1 Warmte gebouwen Warmte kleine industrie Huidige energieproductie Elektriciteit zonne-energie Elektriciteit interne verbrandingsmotor - fossiel Warmte interne verbrandingsmotor - fossiel Warmte ondiepe geothermie 96 Bijkomend potentieel Maximum scenario Elektriciteit zonne-energie Elektriciteit windenergie Elektriciteit waterkracht 39 Warmte geothermie Bijkomend potentieel Limburg scenario Elektriciteit windenergie Elektriciteit zonne-energie 536 Warmte geothermie 534

26 Voor meer info: limburg.be