Dirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek)

Transcriptie

1

2 Dirk Vanhoudt Onderzoeker VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek)

3 De rol van groene warmtenetten in de renovatie van woningen

4 Inhoudstafel 1. De Vlaamse huizenmarkt 2. De energieprestatieregelgeving 3. Invloed energieprestatieregelgeving op bouwkost 4. Groene warmtenetten als alternatief op individuele maatregelen 5. Wat zijn groene warmtenetten? 6. Invloed groene warmtenetten op energieprestatie 7. Haalbaarheid groene warmtenetten in Vlaanderen 8. Besluit

5 Analyse huidige huizenmarkt

6 De huidige Vlaamse huizenmarkt Oude woningstock Prognose: 70% van de woningen in 2030 staat er van voor de EPB regelgeving (2006) 50%van de bestaande woningen dateert van voor 1960 vaak slecht geïsoleerd zullen de komende jaren gerenoveerd worden Dalend aandeel nieuwbouw Sterke stijging bouwgrondprijzen Renovatie belangrijker dan nieuwbouw

7 Energieprestatieregelgeving

8 De EPB regelgeving 1. Nieuwbouw Tamelijk strenge eisen K- en E-peil (K40 E60) Eisen op U-waardes schildelen Minimum aandeel hernieuwbare energie 2. Renovatie Minder strenge regels: beperkte eisen op U-waardes schil + E90 voor ingrijpende energetische renovatie

9 De EPB regelgeving: toekomst EPBD-Richlijn (2010/31/EU): 1. Nieuwbouw Minimale energieprestatie op basis van kostenoptimaal niveau, i.e. de kosten tijdens de totale levensduur van het gebouw moet minimaal zijn 2021: Bijna Energie Neutraal: Zeer lage energievraag Energievraag in belangrijk mate ingevuld uit hernieuwbare bronnen, lokaal of vlakbij geproduceerd 2. Bestaande bouw (ingrijpende renovatie) EPBD-Richtlijn: In principe gelden dezelfde eisen als voor nieuwbouw MAAR: het met technisch, functioneel en economisch haalbaar zijn

10 De EPB-regelgeving: toekomst Vertaling naar Vlaanderen 1. Nieuwbouw Sterk verstrengend pad E-peil BEN: E30 + hernieuwbare bronnen 2-jaarlijkse berekening kostoptimale niveau pad kan wijzigen 2. Bestaande bouw Voorlopig niet dezelfde eisen als voor nieuwbouw: ingrijpende renovatie E90 Hoe zal Vlaanderen hiermee omgaan?

11 En na 2021? Europese doelstellingen: 2020: t.o.v. 1990: +20%energie-efficientie, +20%hernieuwbare energie, -20% broeikasgassen 2030: t.o.v. 1990: +30%(?) energie-efficientie, +27%hernieuwbare energie, -40% broeikasgassen 2050: t.o.v. 1990: +90%(?) energie-efficientie, %hernieuwbare energie, -90% broeikasgassen (of meer) Energiegebruik in gebouwen vertegenwoordigd 40% van het totaalverbruik Energieprestatienormen gaan nog sterk verstrengen Bestaande gebouwen zullen belangrijkste doelgroep zijn

12 Invloed energieprestatieregelgeving op bouwkost

13 Invloed EPB-eisen op bouwkost Studie Bouwunie: casestudie meerkost E100 E30. Halfopen woning, initiële kostprijs E100 E70 (en K45 K40): extra isolatie + luchtdichtheid + condensatieketel E70 E50 (K37) (2016): extra isolatie + zonwerende beglazing + luchtdichtheid + ventilatiesysteem D + lage-temperatuur verwarming + zonneboiler E E30 (K33) (2021): extra isolatie + luchtdichtheid zonneboiler + PV

14 Meerkost ( ) Invloed EPB-eisen op bouwkost Naar E30 via individuele maatregelen: laatste punten erg duur! Enkel mogelijk door sterke verlaging K-peil E-peil

15 Besluit: duurzaam bouwen met enkel individuele maatregelen is zeer duur!

16 Zijn collectieve maatregelen niet goedkoper?

17 Vaststelling Warmte is de belangrijkste eindenergieverbruiker! Focus op collectieve verwarmingssytemen Warmtenetten Totaal eindenergiegebruik in Schotland Bron: DECC. (2013) Total final energy consumption statistics (sub-national): 2011

18 Vaststelling 7.5% groene elektriciteit Slechts 2.3% groene warmte Focus op groene warmtenetten

19 Warmtenetten

20 Groene warmtenetten Restwarmte

21 Groene warmtenetten Hernieuwbare energie

22 Warmtenetten Kostprijs Kostprijs en haalbaarheid: situatiegebonden Productiebron Warmtevraag (maximaal, gemiddeld, type) Distributienet (lengte, diameters) Concentratie aan warmtevraag: hoe hoger hoe rendabeler Een goed ontworpen warmtenet met de juiste warmtebronnen en warmtevraag heeft een enorm potentieel en rendabiliteit Zeer ruwweg: /m

23 Warmtenetten: voordelen 1. In vele gevallen kunnen groene warmtenetten E-peil sterk doen dalen tegen lagere totaalkost 2. Bestaande woningen worden zonder ingrijpende ingrepen plots een heel stuk energiezuiniger Waarde van de woning stijgt Betere EPC score

24 Invloed groen warmtnetnet op E-peil: voorbeeld Voorbeeldwoning 4 uit de EPB 3G software: Eéngezinswoning, 720 m³ Gemiddelde U-waarde 0.40 W/m²K (8 cm PUR muren, 20 minerale wol dak, 7 cm PUR vloer, glas 1.1) K34 Goede luchtdichtheid (gemeten) Ventilatietype D Gascondensatieketel: E57, jaarlijks karakteristiek energieverbruik 93 kwh/m² Toevoegen 4.5 kwp PV-installatie: E34, 56 kwh/m² Of warmtenet op geothermie: E16, 26 kwh/m² (onder voorbehoud van gebruikte waardes)

25 Is de grootschalige uitrol van groene warmtenetten wel realistisch?

26 Warmtenetten: marktsituatie in Europa 100% 80% 60% 40% 20% 0% % of citizens served by district heating

27 Aandeel groene warmte in warmtenetten

28 En in Vlaanderen? Hoge bevolkingsdichtheid is een voordelig voor warmtenetten

29 En in Vlaanderen? Groot potentieel restwarmte in de industrie

30 En in Vlaanderen? Groot potentieel aan geothermie in de Kempen >1000 MWth 400 MWelek Tot 100 (!) geothermiecentrales

31 En wat met de EPBberekening?

32 Knelpunten EPB - warmtenetten Berekening gelijkwaardigheid. Opwekkingsrendement ruimteverwarming (97%of 100%afh. Van onderstation) Equivalente primaire energiefactor: restwarmte?, geothermie?, zon? Herniewbaar aandeel: warmtepompen: 100%hernieuwbaar, biomassa 100%, afvalverbranding: 47.78%(aandeel biomassa), restwarmte: 0%, geothermie: 100%, zon: 100% dus nieuwe woningen niet aansluitbaar op een warmtenet op restwarmte zonder bijkomende maatregelen!? Waardering hernieuwbare energie en restwarmte Nauwkeurigheid berekening combilus? Vergelijkbare knelpunten EPC

33 Besluit Bouw verduurzamen via enkel individuele maatregelen is zeer duur Inzit op collectieve warmteproductie en transport via warmtenetten kan vaak op goedkopere manier tot lage E-peil leiden Buitenlandse voorbeelden tonen aan dat grootschalige uitrol van groene warmtenetten mogelijk is Vlaanderen beschikt over interessante eigenschappen voor de uitrol van warmtenetten Knelpunten in EPB berekening moeten snel uit de weg geruimd worden

34