Actief Plus. Werkblad beschrijving interventie Definitieve versie juni Gebruik de handleiding bij dit werkblad

Transcriptie

1 Actief Plus Werkblad beschrijving interventie Definitieve versie juni 2014 Gebruik de handleiding bij dit werkblad Plaatjes en tabellen kunnen niet in de database worden geïmporteerd. Wilt u daarom eventuele tabellen en plaatjes in een aparte bijlage aanleveren? Het ingevulde document kunt u sturen naar: NISB (effectiefactief@nisb.nl) voor interventies op het gebied van sport en bewegen en RIVM-CGL (erkenning@rivm.nl) voor interventies op het gebied van leefstijlthema's en bewegen in combinatie met voeding.

2 Uitgebreide beschrijving 1. Probleemomschrijving Probleem max 300 woorden (2/3 A4) * Voor welk probleem, thema of risico is de interventie ontwikkeld? Omschrijf aard, ernst en spreiding van het probleem. Voldoende bewegen is van groot belang voor een goede gezondheid. De Nederlands Norm Gezond Bewegen (NNGB) stelt dat iedereen minimaal 5 dagen per week, minimaal 30 minuten per dag fysiek actief moet zijn met een gemiddelde tot zware inspanning. Wereldwijd voldoet 31.1% van de volwassenen niet aan deze norm (Hallal et al., 2012). Dit percentage neemt toe naar mate men ouder wordt. In Nederland zijn 4,1 miljoen personen in de leeftijd van jaar. Uit gegevens van het CBS (Centraal Bureau Voor De Statistiek (CBS), 2012) blijkt dat in 2011 ongeveer 30% van de mensen tussen de 50 en 70 jaar niet aan de NNGB voldeed. Vanaf de pensioenleeftijd blijkt het aantal personen dat aan de NNGB voldoet verder af te nemen. Boven de 75 jaar voldeed 44% niet aan de NNGB. Binnen de groep ouderen, blijken met name mensen met een laag opleidingsniveau vaak niet aan de NNGB te voldoen (Chinn, White, Howel, Harland, & Drinkwater, 2006). Over het algemeen voldeden mannen vaker aan de norm dan vrouwen. In de leeftijdsgroep van 40 tot 65 jaar waren vrouwen echter actiever dan mannen (Wendel-Vos, 2013). Met name in de regio Zuid-Limburg (53% voldoet niet aan de norm), Zuid-Holland Zuid (52%), Rotterdam-Rijnmond (50%) en Rivierenland (50%) voldoen significant meer mensen niet aan de NNGB dan in de rest van Nederland (Harbers, 2013). Fysieke activiteit heeft met name in de ouder wordende bevolking vele positieve gevolgen. Zo leidt voldoende fysieke activiteit tot minder chronische aandoeningen, betere mentale gezondheid, het beperken van vallen, een verbeterde kwaliteit van leven, een langere zelfstandigheid (WHO, 2010) en dus een afname van de gezondheidszorglasten. Met de Actief Plus interventie wordt het beweeggedrag van 50-plussers gestimuleerd, en daarmee de kans op chronische ziekten verminderd en kwaliteit van leven en zelfstandigheid verbeterd. Gevolgen max 150 woorden (1/3 A4) * Wat zijn de mogelijke gevolgen (immaterieel en materieel) als er nu niet wordt ingegrepen (zowel voor de doelgroep als in maatschappelijke zin)? Onvoldoende fysieke activiteit vergroot het risico op diverse chronische aandoeningen (Hallal, et al., 2012; Lee et al., 2012; World Health Organization, 2003), en leidt in Europa tot 10% van de sterfgevallen (Lee, et al., 2012; WHO, 2010). Los van de persoonlijke gevolgen van onvoldoende fysieke activiteit, heeft dit ook maatschappelijke en economische gevolgen. Mede door de vergrijzing, wordt een forse toename in het aantal chronisch zieken verwacht, wat leidt tot een toename in zorgvraag (zowel formeel als informeel (denk aan mantelzorgers) als in de gezondheidszorgkosten. Uit onderzoek is gebleken dat in een populatie van 10 miljoen personen waarvan de helft onvoldoende beweegt, de kosten gerelateerd aan fysieke inactiviteit op kunnen lopen tot 910 miljoen per jaar (Colman & Walker, 2004). Gezien de vergrijzing zullen deze kosten nog meer toenemen in de komende jaren wanneer er geen kosteneffectieve interventies worden ingezet om het beweeggedrag bij deze doelgroep te bevorderen. 2

3 2. Beschrijving interventie 2.1 Doelgroep Uiteindelijke doelgroep max 100 woorden (1/4 A4) * Wat is de uiteindelijke doelgroep van de interventie? De doelgroep bestaat uit Nederlands sprekende volwassenen van 50 jaar en ouder, welke woonachtig zijn in de regio s waar Actief Plus wordt aangeboden door een GGD, gemeente of Sportservice. Binnen deze hoofddoelgroep kunnen diverse subgroepen worden onderscheiden die door middel van computer-tailoring de op-maat interventie krijgen: - Jongeren (50-64jaar) versus Ouderen (> 65 jaar) - Mannen versus Vrouwen - Wel gemotiveerd om meer te bewegen versus Niet gemotiveerd om meer te bewegen - Mensen die al voldoen aan de beweegnorm versus Mensen die nog niet voldoen aan de beweegnorm - Wel lichamelijk beperkt versus Niet lichamelijk beperkt - Lager opgeleiden versus Hoger opgeleiden Het achterliggende computersysteem van de interventie is zo geprogrammeerd dat al deze subgroepen precies die informatie krijgen die past bij de bovenstaande kenmerken. Dat betekent dat het programma dus optimaal aansluit bij de verschillende te onderscheiden subgroepen. Het computerprogramma combineert deze kenmerken tot inhoudelijke boodschappen/adviezen die passen bij de situatie van de individuele deelnemer. De doelgroep lijkt dus wellicht erg breed, maar met computer-tailoring is het mogelijk om de boodschap voor iedere deelnemer aan te passen aan de specifieke kenmerken van de individuele deelnemer binnen deze groep. Al deze kenmerken van de deelnemer worden middels een vragenlijst bij de start van de interventie in kaart gebracht. (Een uitgebreide toelichting over hoe computer-tailoring om gaat met de kenmerken van de individuele deelnemer is te vinden onder het kopje 2.3 Aanpak Inhoud van de interventie). Intermediaire doelgroep max 100 woorden (1/4 A4) Zijn er intermediaire doelgroepen? Zo ja, welke? De intermediaire doelgroep zijn professionals met een achtergrond in het bevorderen van gezond gedrag of het bevorderen van fysieke activiteit, werkzaam bij GGD-en, gemeenten, of zorgverzekeraars. GGD-en en gemeenten zijn geschikte intermediairen omdat zij verantwoordelijk zijn voor de publieke gezondheidszorg. Wanneer de interventie door de GGD wordt uitgevoerd, zal hier veelal de Beleidsmedewerker Gezondheidsbevordering het aanspreekpunt zijn. Binnen de gemeente is dit de Beleidsmedewerker Zorg/Ouderen/Sport. Ook zorgverzekeraars krijgen steeds meer aandacht voor innovaties gericht op kostenreductie, e-health en preventie. Ook krijgen zorgverzekeraars steeds meer aandacht voor preventie. Ook zij zijn daarom een mogelijke intermediaire doelgroep (afzender) voor de interventie. 3

4 GGD-en, gemeenten en zorgverzekeraars kunnen de Actief Plus interventie uitvoeren binnen hun eigen regio of klantenkring (d.w.z. verstrekking van vragenlijsten en adviezen-op-maat indien men voor de schriftelijke variant kiest, of verstrekking van inlogcodes wanneer men voor de online variant kiest). Ook kunnen deze intermediaire organisaties op hun beurt bepaalde werkzaamheden (zoals het versturen van de vragenlijsten en de adviezen in de schriftelijke variant) weer uitbesteden aan zorg-, ouderen- of sportorganisaties. De intermediaire organisatie houdt dan zelf een coördinerende rol. Selectie van doelgroepen max 50 woorden Hoe wordt de doelgroep en - indien van toepassing - de (intermediaire) doelgroep(en) geselecteerd? Zijn er in- en exclusiecriteria? Zo ja, welke? Deelnemers dienen 50 jaar of ouder en Nederlandstalig te zijn. Er zijn verder geen in- en exclusiecriteria. De reden voor het ontbreken van verdere criteria is dat een beweeginterventie van belang is voor deze volledige doelgroep, en doordat dit een advies-op-maat interventie is kan het advies telkens exact worden afgestemd op die unieke kenmerken van de deelnemer. Door het gebruik van een advies-op-maat-programma, is het dan ook niet nodig om bepaalde 50-plussers uit te sluiten van deze interventie Actief Plus is minder geschikt voor deelnemers met een ernstige lichamelijke beperking omdat zij idealiter meer begeleiding nodig hebben. Dit is echter geen contra-indicatie van deze interventie. Met behulp van de vragenlijst die de deelnemer van de Open Universiteit (of via de intermediaire doelgroep) ontvangt, wordt geïnventariseerd of men bepaalde chronische lichamelijke aandoeningen heeft. Het advies-op-maat wordt hier automatisch op afgestemd. Wanneer een deelnemer bijvoorbeeld aangeeft een hartaandoening te hebben, dan wordt ook deze deelnemer gemotiveerd om voldoende te gaan en te blijven bewegen. Vervolgens krijgt de deelnemer het advies dat aan te bevelen activiteiten voor hartpatiënten bijvoorbeeld wandelen, fietsen en zwemmen zijn, en dat zwaar intensieve activiteiten zoals basketbal en zware krachttraining worden afgeraden. Daarnaast krijgt de deelnemer het advies om zijn/haar behandelend arts te raadplegen als hij/zij meer en/of intensiever wilt gaan bewegen. Dergelijke boodschappen zijn er ook voor mensen met een longaandoening, artrose, reuma, CVA, osteoporose, diabetes of ernstige rugklachten. De interventie is zowel geschikt voor 50-plussers die niet als wel aan de beweegnorm voldoen. Betrokkenheid doelgroep max 50 woorden Was de doelgroep betrokken bij de ontwikkeling van de interventie, en op welke manier? Met behulp van focusgroepinterviews en pretesten was de doelgroep betrokken bij de ontwikkeling van de interventie. Aan de hand van een programma- en effectevaluatie is de interventie aangepast aan de behoefte van de doelgroep. Deze aanpassingen zijn opnieuw gepretest op de bruikbaarheid binnen de doelgroep (diepte interviews en vragenlijsten). De interventie is vervolgens nogmaals aangepast aan de hand van de feedback van de doelgroep, en wederom geïmplementeerd in de doelgroep om de effectiviteit te onderzoeken. 4

5 2.2 Doel Hoofddoel max 100 woorden (1/4 A4) * Wat is het hoofddoel van de interventie Gebaseerd op de resultaten van ons onderzoek, heeft de Actief Plus interventie het volgende hoofddoel: De Actief Plus interventie heeft tot doel dat deelnemende 50-plussers 6 maanden na aanvang van de interventie gemiddeld 1-3 uur per week meer gaan bewegen. Op lange termijn (12 maanden, en daarna) heeft Actief Plus tot doel om een terugval in het beweeggedrag (die geobserveerd wordt bij 50-plussers die niet deelnemen aan de interventie) te voorkomen. Op basis van eerder uitgevoerd onderzoek binnen het Actief Plus project weten we dat dit realistische en haalbare doelen zijn (Golsteijn et al., 2014; Peels, Bolman, et al., 2013; Peels et al., In press; Peels, Van Stralen, et al., 2014). Een overzicht van de effecten van de interventie op zowel het beweeggedrag als op de gezondheid vindt u terug onder het kopje 6. Onderzoek naar de effectiviteit. Subdoelen max 200 woorden (1/2 A4) * Wat zijn de subdoelen van de interventie? Indien van toepassing: koppel de subdoelen aan de betreffende (intermediaire) doelgroepen. Om het hoofddoel (meer bewegen en het behoud daarvan) te behalen, is een verbetering nodig in de pre-motivationele, motivationele, post-motivationele en omgevingsdeterminanten van het beweeggedrag. (Meer informatie over deze determinanten is te vinden onder het kopje 3. Onderbouwing Oorzaken). Om deze determinanten positief te beïnvloeden heeft de interventie ook subdoelen. Deze zijn hieronder per determinantgroep weergegeven: Pre-motivationeel: - 50-plussers zijn zich bewust van hun eigen beweeggedrag en de verhouding tot de beweegnorm en tot het beweeggedrag van vergelijkbare anderen - 50-plussers hebben kennis van de redenen om voldoende te bewegen Motivationeel: - 50-plussers weten wat hun belangrijkste motivatie is om voldoende te bewegen - 50-plussers hebben een positieve houding t.o.v. voldoende bewegen - 50-plussers hebben er vertrouwen in dat het hen lukt om voldoende te bewegen - 50-plussers voelen zich gesteund door hun omgeving en zien goede voorbeelden van leeftijdsgenoten die voldoende bewegen - 50-plussers besluiten om meer te bewegen Post-motivationeel: - 50-plussers maken specifieke plannen om meer te bewegen (wie, wat, waar, wanneer en met wie) - 50-plussers maken specifieke plannen over hoe ze om gaan met situaties waarin zij het moeilijk vinden om voldoende te bewegen - 50-plussers behouden hun beweeggedrag door hun gedrag te monitoren en door het versterken van hun routines waarmee zij een terugval in beweeggedrag voorkomen Omgeving - 50-plussers zien voldoende mogelijkheden om in hun eigen nabije omgeving voldoende te bewegen (voor de omgevingsvariant) 5

6 2.3 Aanpak Opzet van de interventie max 200 woorden (1/2 A4) * Hoe is de opzet van de interventie? Denk aan volgorde, frequentie, intensiteit en duur - indien van toepassing. Een schema kunt u als bijlage toevoegen. Stap 1) Een (intermediaire) organisatie besluit de Actief Plus interventie in te zetten. Stap 2) De organisatie maakt een aantal keuzes: De organisatie kiest de schriftelijke of de online variant van de interventie, of een combinatie hiervan en de keuze bij de deelnemer (50- plusser) leggen. De online versie kost minder en is minder arbeidsintensief dan de schriftelijke versie. Het deelnemerspercentage en het effect op lange termijn is groter in de schriftelijke versie. Verder kan de organisatie er voor kiezen om informatie over beweegmogelijkheden in de omgeving toe te voegen aan het advies. Stap 3) Afhankelijk van bovenstaande keuzes, maakt de intermediaire organisatie een taakverdeling met eventuele andere samenwerkingspartners. (Wordt het verstrekken en invoeren van de vragenlijsten of het verzamelen van omgevingsinformatie bijvoorbeeld uitbesteed?) Stap 4) De Actief Plus website, het advies-op-maat programma en handleiding van de interventie (zie Bijlage 1) worden aan gepast aan de behoefte van de intermediaire organisatie (in onderlinge afstemming met de intermediaire organisaties). Tevens wordt er een forum en een online helpdesk voor intermediaire organisaties ontwikkeld. Zij kunnen hiermee op laagdrempelige manier zowel met elkaar als met Open Universiteit in contact komen en ervaringen, moeilijkheden en oplossingen met elkaar uitwisselen om op deze manier de eigeneffectiviteit en ervaren sociale steun van de intermediaire organisaties positief te beïnvloeden. Stap 5) Werving van deelnemers (50-plussers). Hiervoor worden de bestaande middelen van de intermediaire doelgroep ingezet: post, , nieuwsbrieven, eigen magazines, websites etc. Stap 6) Afhankelijk van de keuze voor online of schriftelijk ontvangt de deelnemer een schriftelijke vragenlijst, of inloggegevens voor de website. Stap 7) De interventieperiode start en duurt in totaal 4 maanden, waarbinnen de deelnemer 3 keer een advies-op-maat ontvangt, per post of online. In de online variant worden de adviezen ook per als printbaar pdf-bestand naar de gebruikers gestuurd. Stap 8) Evaluatie: Op een website speciaal ontwikkeld voor de intermediaire organisaties (ook wel het dashboard van de interventie genoemd), kan continu het aantal deelnemers aan de interventie en het effect van de interventie op het beweeggedrag van de deelnemers (3 maanden na de start) gemonitord worden, om op deze manier de zichtbaarheid van het gebruik en het effect van de interventie te vergroten. Daarnaast kunnen intermediaire organisaties via het dashboard aanklikken of zij extra evaluatiemomenten willen toevoegen aan het programma (na 6 en/of 12 maanden), waarvan ook de resultaten automatisch zichtbaar zullen worden gemaakt op de website. In bijlage 2 vindt u een schematisch overzicht van de tijdslijn van de Actief Plus interventie gedurende de interventieperiode. Inhoud van de interventie max 700 woorden (2 A4) * Welke concrete activiteiten worden uitgevoerd? 6

7 Indien van toepassing per onderdeel samenvatten. Bij interventies op maat: geef aan wat op basis van welke criteria wanneer wordt uitgevoerd. Geen uitputtende beschrijving van activiteiten; het is voldoende als de lezer zich een beeld kan vormen van wat er gedaan wordt en hoe. Werving van de deelnemers Aanbevolen wordt om de deelnemers te werven met een persoonlijke brief. Adresgegevens worden verkregen aan de hand van GBA-gegevens van de gemeenten in samenwerking met de GGD. Op basis van deze GBA-gegevens kunnen inwoners geselecteerd worden op leeftijd. Enkel mensen die ouder zijn dan 50 jaar krijgen de brief. Middels de GBA gegevens kan niet geselecteerd worden op taal. Wel staat in de brief duidelijk vermeldt dat een beheerding van de Nederlandse taal noodzakelijk is. Omwille van betrouwbaarheid en relevantie moet de brief duidelijk aangeven dat deze afkomstig is van de gemeente/ggd en de Open Universiteit. Afhankelijk van de uitvoeringscapaciteit van de gemeenten, kan er voor gekozen worden om niet alle 50-plussers in 1x uit te nodigen, maar om bijvoorbeeld eerst de 50-plussers uit een bepaalde wijk uit te nodigen, en later in het jaar de 50-plussers uit een andere wijk uit te nodigen. Na een persoonlijke aanhef, bevat de uitnodigingsbrief de volgende tekst: Wist u dat 40% van de mensen denkt voldoende te bewegen, maar dit in werkelijkheid niet doet? Hoeveel beweegt u?, Wat vindt u van bewegen? en Wat is uw reden om te bewegen?. In het Actief Plus project zijn wij erg benieuwd naar uw antwoorden op deze vragen. Op basis van uw antwoorden kunnen wij u een persoonlijk advies geven over uw eigen beweeggedrag. Voldoende bewegen is erg belangrijk voor een goede lichamelijke èn mentale gezondheid, en erg gezellig om samen met anderen te doen! Hierna volgt in de brief een korte uitleg over de tijdsduur van het programma, en wordt aangegeven dat het programma voor de deelnemer kosteloos is, en dat de gegevens die de deelnemer invult alleen inzichtelijk zijn voor de uitvoerende organisatie en niet worden doorgegeven aan derden. (Uitvoerende organisaties ontvangen een voorbeeld uitnodigingsbrief van de OU). De uitnodigingsbrief voor de schriftelijke interventie bevat direct de basisvragenlijst en een antwoordenvelop, om de respons zo hoog mogelijk te houden. De uitnodigingsbrief voor de online variant bevat de weblink naar het programma, samen met een inlognaam en een wachtwoord voor deelname. De uitvoerende organisatie ontvangt van de OU een lijst met inlognamen en wachtwoorden, welke middels de uitnodigingsbrief verdeeld kunnen worden over de 50-plussers. Uit focusgroep-interviews is gebleken dat 50-plussers deze wervingsmethode erg prettig vonden en als betrouwbaar beschouwen. Om de wervingskosten te verminderen zijn er een aantal alternatieve scenario s voor de werving mogelijk: - er kan gekozen worden voor advertenties of oproepen in huis-aan-huisblaadjes, i.p.v. een persoonlijke brief. - er kunnen flyers verspreid worden via huisartsen, apotheken etc. - men vraagt deelnemers om zich aan te melden voor de interventie. Dit kan automatisch via de website, maar aanmelden kan ook schriftelijk/telefonisch of via , waarna de vragenlijsten toegezonden worden (voor de schriftelijke variant). 7

8 Beide scenario s zullen consequenties hebben voor de wervingskosten, de tijdsinvestering, als ook op de respons; aan de organisatie te bepalen welke wervingsstrategie zijn willen gebruiken. De werving is dus volledig flexibel en kan op de wensen van de uitvoerder aangepast worden. De interventie Met behulp van een vragenlijst (die de deelnemer zelf invult op een tijd en plaats naar eigen voorkeur) worden de demografische kenmerken van de deelnemer, het beweeggedrag, de intentie om voldoende te bewegen, de opvattingen, kennis, behoeften en de ervaren barrières van de deelnemer in kaart gebracht. Na het invullen van de eerste vragenlijst ontvangen de deelnemers direct online of binnen 2 weken schriftelijk hun eerste advies-op-maat. Dit eerste advies heeft tot doel de deelnemer bewust te maken van hun eigen fysieke activiteit en om hen te motiveren om actiever te worden. De deelnemer ontvangt bijvoorbeeld een figuur met drie kolommen waarin in de eerste kolom het eigen beweeggedrag van de deelnemer, wordt weergegeven, in de tweede kolom het gemiddelde beweeggedrag (in minuten per dag) van leeftijdsgenoten van de deelnemer, en in de derde kolom de beweegnorm van 30 minuten per dag. Hiermee zien deelnemers in een oogopslag wat hun eigen beweegstatus is. Een voorbeeld van een compleet advies-op-maat vindt u terug op pagina in Bijlage 1. Onder het kopje Aan te pakken factoren en Verantwoording staat beschreven hoe de interventie de psychosociale determinanten van het beweeggedrag beïnvloed. Daarnaast ontvangt de deelnemer beweegsuggesties welke aansluiten bij de behoefte van de deelnemer. Wil de deelnemer bijv. binnen of buiten bewegen, mag dit veel of weinig geld kosten, wil de deelnemer samen met anderen bewegen of alleen? Al deze behoeften zijn per deelnemer middels de vragenlijst in kaart gebracht. De deelnemers krijgt zowel suggesties voor sportieve activiteiten welke aansluiten bij de behoefte van de deelnemer, als beweegsuggesties welke eenvoudiger in te passen zijn in het dagelijks leven van de deelnemer zoals het nemen van de trap, een bushalte eerder uitstappen, het doen van huishoudelijke activiteiten of tuinieren. Een voorbeeldadviestekst is: Probeer uw huishoudelijke taken zelf te doen en niet met elektrische apparaten. Een handmaaier in plaats van een elektrische, een hark in plaats van een bladblazer, een spons en zeem in plaats van de wasstraat, speel met uw kleinkinderen of huisdieren, werk in de tuin, en doe uw huishoudelijke taken (zoals schoonmaken en afwassen) met dansbare muziek. In de Actief Plus interventie worden dus geen concrete beweegactiviteiten uitgevoerd, maar het motiveert de deelnemer om goed na te denken over hoe men meer wilt gaan bewegen, het verhoogt de persoonlijke motivatie en men krijgt advies hoe men het beweeggedrag ook echt kan volhouden door goed te plannen en het bewegen in de bouwen in het dagelijks functioneren. Actief Plus geeft suggesties voor beweegmogelijkheden die aansluiten bij de behoefte van de deelnemers en het verwijst de deelnemer naar websites, organisaties of andere informatie waar de deelnemer meer informatie kan vinden over de beweegmogelijkheden in de eigen omgeving. Ook ontvangt de deelnemer bij ieder advies enkele beweegoefeningen welke de deelnemer eenvoudig thuis uit kan voeren. Zo wordt de deelnemer bijvoorbeeld aangeraden om twee voorwerpen van gelijk gewicht te nemen (zoals twee flesjes water), deze met gestrekte armen boven het hoofd te houden en dit 2 seconden vol te houden. De deelnemer wordt aangeraden om dit 10 keer te herhalen. Deze beweegoefeningen worden in het advies ondersteund met foto s en instructieteksten (in de schriftelijke variant) of een filmpje waarin de beweegoefening wordt voorgedaan (in de online variant). De beweegoefeningen die gegeven worden in deze interventie zijn speciaal gericht op balans en krachttraining van spiergroepen die van belang zijn voor een oudere populatie. De oefeningen zijn afkomstig van het Centre for Disease Control and Prevention (CDC). 8

9 Na 2 maanden ontvangt de deelnemer een 2e advies-op-maat met aanvullende informatie. De deelnemer krijgt een overzicht van tips en trucs om voldoende fysieke activiteit vol te blijven houden, afgestemd op zijn/haar kenmerken. Hierbij kunt u denken aan nieuwe beweegsuggesties zoals hierboven beschreven, en tips over hoe de deelnemer om kan gaan met de barrières die deze tegen komt in het uitvoeren van het beweeggedrag (zoals door de deelnemer zelf aangegeven in de vragenlijst). Zo ontvangt een deelnemer die heeft aangegeven het moeilijk vindt om te bewegen wanneer het slecht weer is, het volgende bericht Dat is begrijpelijk. Regen kan een wandeling of fietstocht minder aangenaam maken. U kunt zich echter beschermen tegen mindere weersomstandigheden door altijd warme- en regenkleding bij de hand te hebben. Ook kunt u op zoek gaan naar beweegactiviteiten voor binnen, zoals doe-het-zelven, huishoudelijke taken, rek- en strekoefeningen of zwemmen. Of u kunt elke werkdag meedoen aan het tv fitnessprogramma Nederland in Beweging (Nederland 1 om 6:40-6:59uur en om 9:15-9:30 uur). Deelnemers wordt gevraagd eigen plannen te maken voor de beweegactiviteiten. Bijvoorbeeld Ik ga elke maandag na het avondeten een half uur wandelen. Daarnaast wordt men gevraagd om te plannen hoe zij om zouden gaan met bepaalde barrières. Hiervoor krijgen de deelnemers voorgestructureerde invulformulieren, waarvan zij tevens een ingevuld voorbeeld terugvinden in hun advies-op-maat. Deelnemers leren actief zelf aan de slag te gaan om het beweeggedrag vol te houden. Drie maanden na het invullen van de eerste vragenlijst wordt de deelnemer nogmaals verzocht om een vragenlijst in te vullen. Aan de hand van deze tweede vragenlijst (waarvan de antwoorden gekoppeld worden aan de eerste vragenlijst) ontvangt de deelnemer een derde (en laatste) advies-op-maat. Hierin wordt feedback gegeven over de veranderingen in het beweeggedrag en de determinantscores sinds de basismeting: vooruitgang wordt aangemoedigd, bij terugval wordt ingegaan op mogelijkheden om de hoeveelheid fysieke activiteit alsnog te verhogen. Bijvoorbeeld, wanneer een deelnemer 10 minuten meer is gaan bewegen wordt aangegeven dat dit een mooie vooruitgang is. Daarnaast wordt aangegeven dat het wellicht door kleine aanpassingen in het dagelijks leven (zoals te voet naar de supermarkt gaan) het eenvoudig mogelijk is om nog 10 minuten per dag meer te gaan bewegen, wat tot nog grotere gezondheidswinst kan leiden. Wanneer de deelnemer minder is gaan bewegen, wordt aangeraden om goed na te denken over de reden hiervoor, en worden zij nogmaals verwezen naar de tips die zij eerder ontvangen hebben om om te gaan met bepaalde barrières. Welke specifieke determinanten van het beweeggedrag er in ieder advies worden aangepakt (zoals beschreven onder het kopje Verantwoording ) is afhankelijk van de fase van gedragsverandering waar de deelnemer zich in bevindt bij aanvang van de interventie. Bijvoorbeeld, voor deelnemers die nog niet gemotiveerd zijn om voldoende te bewegen, zal de nadruk in het eerste advies liggen op de premotivationele determinanten van het beweeggedrag (deelnemers worden bewust gemaakt van het belang van fysieke activiteit en gestimuleerd om na te denken over wat voor hen een goede reden zou zijn om voldoende te bewegen). Overige determinanten zullen voor deze deelnemers pas in het vervolgadvies een belangrijke rol spelen. Bij deelnemers die bij aanvang wel al gemotiveerd zijn of al voldoende bewegen zullen de premotivationele determinanten een minder grote rol spelen, maar zal wel bij het eerste advies al direct in worden gegaan op mogelijke barrières die zij tegen komen tijdens het bewegen en hoe zij hier mee om kunnen gaan. Bij ieder advies ontvangt de deelnemer enkele praktische bijlagen (zoals een weekschema om bewegen in te plannen, een schema om zich optimaal voor te bereiden op moeilijke situaties, of een logboek om het eigen beweeggedrag te monitoren). Deze kunnen de deelnemer helpen bij het maken van concrete plannen. Bij welk advies men deze bijlagen ontvangt, is eveneens afhankelijk van de fase van gedragsverandering van de deelnemer. Naarmate mensen al meer gemotiveerd zijn krijgen ze de informatie eerder, maar in ieder geval pas op het moment dat zij er echt klaar voor zijn. Een voorbeeld van een advies-op-maat vindt u terug op pagina in Bijlage 1. 9

10 In bijlage 3 van dit werkblad is een schematisch overzicht te vinden van de verdeling van de aan te pakken factoren over de 3 adviezen-op-maat. De deelnemers wordt geadviseerd om minimaal te voldoen aan de beweegnorm (minimaal 5 dagen per week, 30 minuten per dag matig intensief bewegen). Deelnemers die al aan de beweegnorm voldoen krijgen het advies om op minimaal 5 dagen per week een uur per dag fysiek actief te zijn. Hierbij krijgen de deelnemers concrete tips voor fysieke activiteiten die zij in hun eigen huis kunnen uitvoeren (beweegoefeningen, huishoudelijke taken, werkzaamheden in de tuin) of in hun directe omgeving (zoals wandelroutes, fietsroutes of sportlocaties). De tips die de deelnemer ontvangt zijn afgestemd op diens eigen behoefte (bijv. wil de deelnemer binnen of buiten bewegen, met of zonder anderen). Deelnemers kunnen steeds zelf aan de slag met de adviezen en tips die zij ontvangen in de interventie, op een door hun gekozen tijdstip en locatie. Deelnemers worden begeleid in het stellen en het behalen van nieuwe beweegdoelen (van een bepaald aantal minuten per week). Hierbij wordt iedere vooruitgang teruggekoppeld. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan een berichtje zoals Uit de grafiek blijkt dat u 10 minuten meer bent gaan bewegen. Dat is mooi!. Deelnemers aan de online interventie ontvangen naast het online advies-op-maat ook telkens via het advies-op-maat in pdf-formaat, welke het zelfde formaat heeft als de schriftelijke variant en dus eenvoudig afgedrukt kan worden. Werkzaamheden intermediair gedurende interventieperiode Voor de online deelnemers verloop de interventie periode volledig automatisch, en hoeft de intermediaire organisatie na het verstrekken van de inloggegevens niets meer te doen. Stappen die de intermediaire organisatie voor schriftelijke deelnemers moet doorlopen staan beschreven in de handleiding van Actief Plus (zie Bijlage 1, pagina 14-15). Deze bestaan uit het versturen van de vragenlijsten, invoeren van de ingevulde vragenlijsten in het advies-opmaatprogramma en het afdrukken en verzenden van de adviezen-op-maat naar de deelnemer. Evaluatie van de interventie Op een website speciaal ontwikkeld voor de intermediaire organisaties (ook wel het dashboard van de interventie genoemd), kan continu het aantal deelnemers aan de interventie en het effect van de interventie op het beweeggedrag van de deelnemers (3 maanden na de start) gemonitord worden, om op deze manier de zichtbaarheid van het gebruik en het effect van de interventie te vergroten. Daarnaast kunnen intermediaire organisaties via het dashboard aanklikken of zij extra evaluatiemomenten willen toevoegen aan het programma (na 6 en/of 12 maanden), waarvan ook de resultaten zichtbaar zullen worden gemaakt op de website. Deze optie is alleen bedoeld om de zichtbaarheid van het effect van de interventie te vergroten voor de intermediaire organisaties. Deelnemers zal alleen gevraagd worden om een extra (korte) vragenlijst in te vullen, maar zij zullen geen nieuwe adviezen ontvangen. 10

11 3. Onderbouwing Oorzaken max 200 woorden (1/2 A4) Welke factoren veroorzaken het probleem? Aan de hand van een review van wetenschappelijke literatuur specifiek voor fysieke activiteit bij 50-plussers waarin 59 artikelen zijn meegenomen (Van Stralen, De Vries, Bolman, Mudde, & Lechner, 2009), focusgroepinterviews met de doelgroep, een Delphistudie met experts (Van Stralen, Lechner, Mudde, De Vries, & Bolman, 2010) en theoretische modellen (Van Stralen et al., 2008), zijn de determinanten van onvoldoende fysieke activiteit bij ouderen gedetailleerd in kaart gebracht. Deze determinanten zijn onder te verdelen in 5 groepen: - Pre-motivationele factoren: het bewustzijn van het eigen beweeggedrag en algemene kennis van de gevolgen van onvoldoende fysieke activiteit. Veel 50-plussers weten niet hoeveel ze bewegen en of dit voldoende is. Deze kennis is nodig voordat zij gemotiveerd kunnen worden om meer te gaan bewegen. Het belang van deze premotivationele factoren wordt benadrukt in diverse theoretische modellen (zoals het Precaution Adoption Process Model (Weinstein, 1988), het Integrated Model for Change (I-Change Model) (De Vries, Mesters, Riet, Willems, & Reubsaet, 2006) en zelfregulatie modellen (Baumeister & Vohs, 2004; Boekaerts, Pintrich, & Zeidner, 2001). - Motivationele factoren: Een voorwaarde voor gedragsverandering is een goede motivatie en vertrouwen dat men kan veranderen. Ook dit wordt erkend door de hierboven vermelde theoretische modellen en literatuurreview van Van Stralen (Van Stralen, De Vries, Bolman, et al., 2009). Onder motivationele factoren verstaan we iemands attitude ten opzichte van het beweeggedrag (ziet men voldoende voordelen of ziet men vooral nadelen), eigeneffectiviteit (het vertrouwen en de vaardigheden om in staat te zijn om voldoende te bewegen), sociale modelling (ziet men positieve voorbeelden in de omgeving, bewegen personen in de directe omgeving van de deelnemer voldoende), sociale steun (krijgt de deelnemer steun van zijn/haar omgeving om voldoende te bewegen), intrinsieke motivatie (beweegt iemand omdat hij/zijn het leuk vindt), en intentie (de uiteindelijke wíl om voldoende te bewegen). - Post-motivationele factoren: Een positieve motivatie is essentieel, maar is vaak nog onvoldoende om echt gedrag te veranderen. Deze motivatie moet concreet worden uitgewerkt in plannen en gedrag. Onder post-motivationele factoren verstaan we het stellen van doelen, het maken van hele concrete beweegplannen om die doelen te bereiken, en het maken van plannen om met moeilijke situaties om te gaan. Ook het belang van deze post-motivationele determinanten wordt erkend door de hierboven vermelde theoretische modellen en literatuurreview van Van Stralen (Van Stralen, De Vries, Bolman, et al., 2009). - Omgevingsfactoren: Wanneer mensen in een omgeving wonen die ongunstig is om voldoende te bewegen, kan dat het bewegen belemmeren. Vaak is het vooral de perceptie die mensen hebben van hun omgeving; ze zijn zich onvoldoende bewust van alle positieve beweegmogelijkheden die er wel zijn in de omgeving. Dat de perceptie die mensen hebben van hun eigen beweegomgeving van belang is voor hun beweeggedrag wordt benadrukt door diverse studies (De Bourdeaudhuij, Sallis, & Saelens, 2003; Harrington & Elliot, 2009; Hobbs et al., 2013; Kremers, De Bruijn, Droomers, Van Lenthe, & Brug, 2007; Owen, Humpel, Leslie, Bauman, & Sallis, 2004; Sallis, King, Sirard, & Albright, 2007). 11

12 - Demografische/Biologische factoren: factoren als leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, het hebben van een lichamelijke beperking kunnen allemaal het beweeggedrag beïnvloeden. Uit diverse bronnen blijkt dat de mate van fysieke activiteit varieert binnen verschillende leeftijds-, geslacht- en opleidingscategorieën (Centraal Bureau Voor De Statistiek (CBS), 2012) (zie ook 1. Probleemomschrijving), en deze factoren dus als een determinant van fysieke activiteit kunnen worden gezien. Zo voldoen bijvoorbeeld mannen vaker aan de beweegnorm dan vrouwen. Ook kan voldoende fysieke activiteit voor mannen andere gezondheidseffecten hebben dan voor vrouwen, en lopen oudere (> 65 jaar) tegen andere barrières aan dan jongeren (50 64 jaar). Dat deze demografische en biologische factoren een determinant van het beweeggedrag zijn, blijkt eveneens uit de literatuurreview van Van Stralen et al (Van Stralen, De Vries, Bolman, et al., 2009). Zoals te zien in onderstaand figuur, en beschreven in de hierboven vermelde modellen, zijn er diverse fasen van gedragsverandering. In de eerste fase van gedragsverandering dienen de pre-motivationele determinanten van het gedrag beïnvloed te worden. Men moet zich namelijk eerst bewustzijn van de noodzaak het gedrag te veranderen. Nadat deze fase doorlopen is kan men zich richten op de motivationele determinanten van het gedrag. De motivationele determinanten bepalen samen iemands wil om zijn/haar gedrag te veranderen. Tussen het hebben van de wil om het gedrag te veranderen en de daadwerkelijke gedragsverandering zitten de post-motivationele factoren, zoals hierboven beschreven. Het hebben van een negatieve perceptie van de beweegmogelijkheden in de eigen omgeving kan mensen belemmeren om hun doelen/plannen te vertalen in een daadwerkelijk beweeggedrag. Ook zijn er diverse demografische factoren (zoals hierboven beschreven) die zowel direct van invloed kunnen zijn op iemands beweeggedrag, als op iemands premotivationele en motivationele determinanten van het beweeggedrag. Figuur 1. Theoretisch kader van de Actief Plus interventie Aan te pakken factoren max 200 woorden (1/2 A4) Welke factoren pakt de interventie aan en welke, in paragraaf 2.1 en 2.2. benoemde, (sub)doelen horen daarbij? Demografische factoren De demografische factoren (leeftijd, geslacht, opleidingsniveau en het hebben van een lichamelijke beperking) zijn niet te beïnvloeden. Wel wordt het advies-op-maat afgestemd op de demografische kenmerken van de individuele deelnemer. 12

13 Overige determinanten van fysieke activiteit De interventie pakt verder alle hierboven vermelde geïdentificeerde pre-motivationele, motivationele en post-motivationele factoren, en de ervaren omgeving aan, afhankelijk van de determinantscore en de fase van gedragsverandering van de individuele deelnemer (Peels, De Vries, et al., 2013; Peels, Van Stralen, et al., 2012; Van Stralen, et al., 2008). Met welke interventie componenten de geïdentificeerde determinanten worden aangepakt en welke subdoelen hier bij horen staat beschreven onder het kopje Verantwoording. Verantwoording max 550 woorden (1 1/2 A4) Verantwoord hoe met deze aanpak ook daadwerkelijk de (sub)doelen bij deze doelgroep(en) bereikt worden. Actief Plus is een theoretisch onderbouwde en evidence-based interventie welke systematisch ontwikkeld is met behulp van het Intervention Mapping Protocol, en gebaseerd op diverse theoretische modellen (zoals het Precaution Adoption Process Model (Weinstein, 1988), het Integrated Model for Change (I-Change Model) (De Vries, et al., 2006) en zelfregulatie modellen (Baumeister & Vohs, 2004; Boekaerts, et al., 2001). Op basis van de determinanten van beweeggedrag die volgens deze theorieën, en uit de eerder uitgevoerde delphi studie (Van Stralen, Lechner, et al., 2010) en literatuurstudie (Van Stralen, De Vries, Bolman, et al., 2009) relevant bleken, zijn met behulp van het Intervention Mapping protocol (Bartholomew, Parcel, Kok, & Gottlieb, 2006) diverse methoden en strategieën geselecteerd om de subdoelen bij deze doelgroep te bereiken. Het Intervention Mapping protocol geeft een breed overzicht van geschikte methoden en strategieën per determinant (zie hfd.7 van het Intervention Mapping boek). In focusgroep interviews met de doelgroep is bepaald welke methoden en strategieën het best aansloten bij de doelgroep. Tabel 1 geeft een overzicht van de methoden en strategieën die worden gebruikt om de verschillende determinanten te beïnvloeden. Tabel 1 geeft een overzicht van de koppeling tussen de determinanten van het beweeggedrag, en de methoden, strategieën en interventiecomponenten die gebruikt zijn om deze determinanten te beïnvloeden. De koppeling tussen deze interventie componenten en de subdoelen van de interventie is hieronder beschreven. Pre-motivationele determinanten Met betrekking tot de pre-motivationele determinanten ontvangt de deelnemer naast de adviesteksten een grafiek waarin het eigen beweeggedrag wordt vergeleken met de beweegnorm, en het gemiddelde beweeggedrag van anderen van het zelfde geslachts- en dezelfde leeftijdsgroep. Met de aanpak van de pre-motivationele determinanten worden de eerste twee subdoelen van de interventie bereikt (( 50-plussers zijn zich bewust van hun eigen beweeggedrag en de verhouding tot de beweegnorm en tot het beweeggedrag van vergelijkbare anderen ; 50-plussers hebben kennis van de redenen om voldoende te bewegen ). Motivationele determinanten Met betrekking tot de motivationele determinanten ontvangt de deelnemer naast de adviesteksten een opdracht om zijn/haar eigen intrinsieke motivatie te formuleren, en modellingverhalen die laten zien wat de motivatie is van andere personen met het zelfde geslacht en uit de zelfde leeftijdscategorie, en hoe zij met de ervaren barrières omgaan. Met de aanpak van de motivationele determinanten worden de volgende subdoelen van de interventie beïnvloed: 50-plussers weten wat hun belangrijkste motivatie is om voldoende te bewegen, 50-plussers hebben een positieve houding t.o.v. voldoende bewegen ; 50-plussers 13

14 hebben er vertrouwen in dat het hen lukt om voldoende te bewegen ; 50-plussers voelen zich gesteund door hun omgeving en zien goede voorbeelden van leeftijdsgenoten die voldoende bewegen ; 50-plussers besluiten om meer te bewegen. Post-motivationele determinanten Met betrekking tot de post-motivationele determinanten ontvangt de deelnemer naast de adviesteksten een weekschema waarin de deelnemer wordt gevraagd om zijn/haar beweegplannen te formuleren, en een schema waarin men wordt gevraagd om mogelijke moeilijk situaties en de oplossing hiervoor op te schrijven, en een logboek om het eigen beweeggedrag in de toekomst te blijven monitoren. Met de aanpak van de post-motivationele determinanten worden de volgende subdoelen van de interventie beïnvloed: 50-plussers maken specifieke plannen om meer te bewegen (wie, wat, waar, wanneer en met wie) ; 50- plussers maken specifieke plannen over hoe ze om gaan met situaties waarin zij het moeilijk vinden om voldoende te bewegen ; 50-plussers behouden hun beweeggedrag door hun gedrag te monitoren en door het versterken van hun routines waarmee zij een terugval in beweeggedrag voorkomen. Omgevingsfactoren Additioneel bestaat er de mogelijkheid om de deelnemer binnen deze interventie te voorzien van omgevingsinformatie. Hierbij wordt met de verstrekking van o.a. fiets- en wandelroutes en beweegoefeningen getracht om de perceptie van de deelnemer over de beweegmogelijkheden in de eigen buurt positief te beïnvloeden. Hier mee wordt het volgende subdoel van de interventie beïnvloed: 50-plussers zien voldoende mogelijkheden om in hun eigen nabije omgeving voldoende te bewegen. Onderstaande tabel geeft per determinant een overzicht van de theoretische methoden, praktische strategieën, en interventiecomponenten die gebruikt zijn om de determinant te beïnvloeden. Tabel 1: Theoretische methoden, praktische strategieën, en interventiecomponenten Determinan t Theoretische methode Praktische strategie Intervention component Schriftelijke interventie Online interventie Premotivationeel Bewustzijn Bewustzijn vergroten (Health Belief Model, Precaution- Adoption Process Model, Trans- Theoretical Model) (Prochaska, Redding, & Evers, 2008) Vergelijken van huidige beweeggedrag met beweeggedrag van anderen en met de aanbeveling (Abraham & Michie, 2008; Michie et al., 2013) Grafiek waarin het beweeggedrag van de deelnemer, van vergelijkbare anderen (gelijke leeftijd en geslacht, gebaseerd op epidemiologische data) en de aanbeveling wordt weergegeven Grafiek waarin het beweeggedrag van de deelnemer, van vergelijkbare anderen (gelijke leeftijd en geslacht, gebaseerd op epidemiologische data) en de aanbeveling wordt weergegeven 14

15 Zelf-monitoring (Trans- Theoretical Model, Social Cognitive Theory, Theories of Self- Regulation) (Creer, 2000; Prochaska, et al., 2008) Aanmoedigen om eigen beweeggedrag te monitoren (Abraham & Michie, 2008; Dombrowski et al., 2012; Michie, et al., 2013) Logboek schema om beweeggedrag in the registreren. Men ontvangt een ingevuld voorbeeld logboek geïntegreerd in het advies. Een leeg logboek om zelf in te vullen zit in de bijlage van het advies Logboek schema om beweeggedrag in the registreren. Men ontvangt een ingevuld voorbeeld logboek geïntegreerd in het advies. Een leeg logboek (in pdf-formaat) om zelf in te vullen kan gedownload worden van de Actief Plus website Motivationeel Motivatie Actief leren (Persuasion- Communication Matrix, Elaboration Likelihood Method, Social Cognitive Theory) (Petty, Barden, & Wheeler, 2009) Sociale modelling (Social Cognitive Theory; Theories of Learning) (Bandura, 1998; McAlister, Perry, & Parcel, 2008) Uitnodigen om een motivatie te omschrijven Ruimte in het advies om de eigen (intrinsieke) motivatie om voldoende te bewegen op te schrijven Ruimte in het advies om de eigen (intrinsieke) motivatie om voldoende te bewegen op te schrijven Rolmodelverhalen over motivaties om te bewegen (Kok, 2014; Michie, et al., 2013) Foto van persoon waarmee de deelnemer zich kan identificeren (zelfde geslacht en leeftijd) met een tekst waarin het rolmodel zijn/haar motivatie beschrijft Kort filmpje van persoon waarmee de deelnemer zich kan identificeren (zelfde geslacht en leeftijd) met een tekst waarin het rolmodel zijn/haar motivatie beschrijft Eigeneffectiviteit Sociale modelling (Social Cognitive Theory; Theories of Learning) (Bandura, 1998; Rolmodelverhalen over (het omgaan met) moeilijke situaties (Kok, 2014; Michie, et al., 2013) Foto van persoon waarmee de deelnemer zich kan identificeren (zelfde geslacht en leeftijd) met een tekst waarin het rolmodel zijn/haar Kort filmpje van persoon waarmee de deelnemer zich kan identificeren (zelfde geslacht en leeftijd) met een tekst waarin het rolmodel zijn/haar 15

16 McAlister, et al., 2008) moeilijke situatie beschrijft moeilijke situatie beschrijft Postmotivationeel Actieplannen Actief leren (Persuasion- Communication Matrix, Elaboration Likelihood Method, Social Cognitive Theory) (Petty, et al., 2009) Uitnodigen om actieplannen te formuleren (Abraham & Michie, 2008) Weekschema om beweegplannen op te schrijven (wanneer, wat, waar, met wie). Een ingevuld voorbeeld schema was geïntegreerd in het advies. Een leeg schema zat in de bijlage van het advies Weekschema om beweegplannen op te schrijven (wanneer, wat, waar, met wie). Een ingevuld voorbeeld schema was geïntegreerd in het advies. Een leeg schema (pfdformaat) kan gedownload worden van de Actief Plus website Coping plannen Actief leren (Persuasion- Communication Matrix, Elaboration Likelihood Method, Social Cognitive Theory) (Petty, et al., 2009) Uitnodigen om copingplannen te formuleren (Abraham & Michie, 2008; Dombrowski, et al., 2012) Schema met ruimte of als-dan scenario s in te vullen. Een ingevuld voorbeeld schema was geïntegreerd in het advies. Een leeg schema zat in de bijlage van het advies. Schema met ruimte of alsdan scenario s in te vullen. Een ingevuld voorbeeld schema was geïntegreerd in het advies. Een leeg schema (pfdformaat) kan gedownload worden van de Actief Plus website ADDITIONELE OMGEVINGSCOMPONENTEN Ervaren sociale omgeving of het hebben van een sportpartner Deelnemers koppelen aan een netwerk van mensen (Theories of Social Networks and Social Support) (Heaney & Israel, 2008) Mogelijkheid geven om met elkaar in contact te komen (Abraham & Michie, 2008) Verstrekken van ansichtkaartjes om iemand mee uit te nodigen om samen fysiek actief te zijn Verstrekken van e-kaartjes om iemand mee uit te nodigen om samen fysiek actief te zijn en toegang geven tot een forum om tips uit te wisselen Ervaren fysieke omgeving Faciliteren Verstrekken van beweegoefeninge n om thuis uit te Voorbeeld beweegoefeningen Voorbeeld beweegoefeningen uitgelegd in een 16

17 (Social Cognitive Theory) (Bandura, 1986) voeren (Dombrowski, et al., 2012) uitgelegd m.b.v. foto s en tekst kort filmpje met voice-over instructies Verstrekken van wandel- en fietsroutes Kaartjes met wandel- en fietsroutes in de regio van de deelnemer Een hyperlink naar wandel- en fietsroutes in de regio van de deelnemer Verstrekken van contactinformatie van lokale sportclubs Brochure met contactinformatie van sportclubs in de omgeving van de deelnemer. In het advies wordt aangegeven welke sportclubs aansluiten bij de interesse van de deelnemer Een webpagina met contactinformatie van sportclubs in de omgeving van de deelnemer, inclusief hyperlinks naar de sportclubs. In het advies wordt aangegeven welke sportclubs aansluiten bij de interesse van de deelnemer Verstrekken van een visuele representatie van wandel- en fiets mogelijkheden in de directe omgeving Omgevingskaartje (A4-formaat) met 8-10 opties om naar toe te lopen of fietsen binnen 1 km van het huis van de deelnemer gedurende de dagelijkse activiteiten (zoals winkels, restaurants en parken).er wordt een foto en korte beschrijving van de mogelijkheden verstrekt Google map waarin het huis van de deelnemer het middelpunt vormt, met vele mogelijkheden om naar toe te lopen of the fietsen binnen 1 km van het huis. Door op de weergegeven symbooltjes te klikken verschijnt een en afbeelding en korte beschrijving van de mogelijkheden Uitleg hoe men zelf een fietsroute kan plannen Informatie (in bijlage van advies) over hoe men een fietsroute kan plannen en waar het dichtstbijzijnde fietsknooppuntenbor d te vinden is. Additioneel ontvangt de deelnemer een Een link naar een internetprogramm a dat gebruikt kan worden om eigen fietsroutes te plannen 17

18 label om aan het stuur van de fiets te bevestigen waarop de fietsknooppunten weergegeven kunnen worden Individuele variatie Het kenmerk van advies-op-maat (ook wel computer-tailoring genoemd) is dat de boodschap geheel wordt afgestemd op de individuele kenmerken van de deelnemer. Dit betreft zowel de demografische kenmerken van de deelnemer (zoals leeftijd, geslacht, opleidingsstatus, en gezondheid) als de scores van de deelnemers op de verschillende premotivationele, motivationele en post-motivationele determinanten van het beweeggedrag van de individuele deelnemer. Deze kenmerken worden geïnventariseerd in de vragenlijst die de deelnemer invult bij aanvang van de interventie, bestaande uit tientallen multiple choice vragen. Uit een grote database van adviesteksten (welke op de achtergrond van het Actief Plus programma draait) worden op basis van de antwoorden die de deelnemer geeft in de vragenlijst met behulp van als-dan formules bepaalde adviesteksten geselecteerd en gecombineerd tot 1 advies-opmaat. Wanneer de deelnemer ongunstig scoort op de geïdentificeerde determinanten van het beweeggedrag (bijv. een score van <3 op een schaal van 1-5, of een score van <5 op een schaal van 1-10, zoals door de deelnemer aangegeven in de vragenlijst), ontvangt de deelnemer gepersonaliseerde adviesteksten met informatie en tips om de determinant positief te beïnvloeden. Bijvoorbeeld: Deelnemers krijgen 11 vragen over mogelijke barrières die de deelnemer tegen kan komen tijdens het bewegen. Een van deze stellingen is In hoeverre lukt het u om voldoende te bewegen als u het druk hebt?. De deelnemer kan vervolgens kiezen uit de volgende antwoordopties: (1) lukt me zeker niet, (2) lukt me niet, (3) misschien, (4) lukt me wel, (5) lukt me zeker wel. Deelnemers die antwoordoptie 1 of 2 hebben aangevinkt, krijgen vervolgens een adviestekst over hoe zij om zouden kunnen gaan met deze barrière. Deelnemers die hebben aangegeven dat dit hun waarschijnlijk wel lukt, krijgen deze adviestekst niet. Iedere deelnemer krijgt dus alleen die specifieke adviesteksten die relevant zijn voor het verbeteren van de determinanten waarop de deelnemer ongunstig heeft gescoord. Ook krijgt de deelnemer alleen informatie over de gevolgen van fysieke inactiviteit die relevant zijn voor zijn/haar geslacht en leeftijdsgroep, en krijgt een deelnemer met een hoger opleidingsniveau hier meer diepgaande informatie over. Daarnaast worden de voorbeelden die gegeven worden in de adviezen afgestemd op de leeftijd en het geslacht van de deelnemer. Zo krijgt een deelnemer bijvoorbeeld modelling-verhalen of beweegoefeningen die worden uitgebeeld door iemand van het zelfde geslacht en uit dezelfde leeftijdscategorie dan de deelnemer. In de Actief Plus databank is zitten dus bijvoorbeeld 4 varianten van exact dezelfde beweegoefeningen ((a) uitgevoerd door een vrouw uit de leeftijdsgroep jaar, (b) uitgevoerd door een man uit de leeftijdsgroep jaar, (c) uitgevoerd door een vrouw uit de leeftijdsgroep >65 jaar, en (d) uitgevoerd door een man uit de leeftijdsgroep >65 jaar. De deelnemer krijgt enkel de oefening te zien die is uitgebeeld door de persoon uit zijn/haar eigen leeftijdscategorie en geslacht. Deelnemers die een fysieke beperking hebben krijgen een aangepast advies waarin geadviseerd wordt hoe ze ondanks die beperking toch kunnen (blijven) bewegen. 18