DIABETES GRAVIDARUM 13 APRIL 2011 I. VAN DER VEEN AIOS O&G UMCG
|
|
- Henriette van Loon
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DIABETES GRAVIDARUM 13 APRIL 2011 I. VAN DER VEEN AIOS O&G UMCG
2 Inleiding Definitie Screenen vs diagnostiek 75 grams OGTT Zorgpaden UMCG/MZH Quiz Literatuurlijst
3 Definitie Diabetes Gravidarum/Gestational Diabetes Mellitus (GDM): Elke vorm van hyperglykemie die tijdens de zwangerschap wordt ontdekt, onafhankelijk van het feit of deze afwijking na de zwangerschap weer verdwijnt. NVOG richtijn: Diabetes mellitus en zwangerschap 2010
4 Diabetes Gravidarum Incidentie: 3-5 % van alle zwangerschappen Meer perinatale en maternale complicaties: - Macrosomie - Schouderdystocie - Neonatale hypoglycemie - Neonatale hyperbilirubinemie Verhoogde kans op gecompliceerde zwangerschap ( o.a. structurele afwijkingen) Verhoogde kans op DM (50 % binnen 5 jaar) NVOG richtlijn: Diabetes Mellitus en zwangerschap 2010
5 Screening vs diagnostiek Screening: Zwangere vrouwen testen op GDM, zonder te letten op klachten of symptomen. (bv at random glucose) Diagnostiek: Onderzoek doen naar GDM op indicatie. (bv 75 grams OGTT) (bij klachten/symptomen/risicofactoren) NVOG richtlijn: DIabetes mellitus en zwangerschap 2010
6 Richtlijn NVOG 2010 Screening: 1 e trimester alleen bij risicofactoren voor GDM dmv nuchtere/at random plasmaglucose Indien afwijkend diagnose stellen door middel van OGTT Diagnostiek: 75 grams OGTT bij: symptomen zoals polyhydramnion/macrosomie risicofactoren voor GDM (24-28 weken) GDM in de voorgeschiedenis (16 weken)
7 Zorgpad Diabetes Gravidarum (GDM) Screening en diagnostiek Geen risico factoren Niet screenen 75g OGTT in 2 e trimester (24-28wk) GDM - Geen verdere actie Zwangere Risicofactoren + Risicofactoren: GDM in voorgeschiedenis BMI > 30 (kg/m2) Eerder kind met een geboortegewicht > P95 of > 4500 gram Eerstegraads familielid met diabetes mellitus Etnische groepen (Zuid Aziaten, Hindoestanen, Afro Caribiërs, Midden Oosten, Marokko en Egypte) Onverklaarde intra uteriene vruchtdood in de voorgeschiedenis Polycysteus ovarium syndroom Symptomen Zoals macrosomie en/of polyhydramnion (veelal in 2 e of 3 e trimester) Screenen in 1 e trimester (bij 1 e controle) Willekeurige glucose (plasma) <6.1 mmol/l: Geen verdere actie 11.1: DM : Nuchtere glucose bepalen <6.1: DM >6.9: DM g OGTT GDM - GDM - (G)DM + GDM- 75g OGTT bij16 wk als GDM in voorgeschiedenis 75g OGTT (WHO) GDM +, als: Plasma capillair mmol/l Nuchter en/of Na 2 uur Direct 75g OGTT (G)DM + GDM + GDM - GDM + (G)DM behandelen Geen verdere actie NVOG/UMCG/Martini zkh,
8 Risicofactoren GDM GDM in de voorgeschiedenis BMI 30 kg/m² Eerder kind met geboortegewicht > p95 of >4500 gram Eerste graads familielid met Diabetes Mellitus Bepaalde Etnische groepen (Zuid-Aziaten, Hindoestanen, Afro-Caribiers, Midden-Oosten, Marokko en Egypte) Intra-uteriene vruchtdood in de anamnese Polycysteus ovarium syndroom (PCOS)
9 Zorgpad Diabetes Gravidarum (GDM) Screening en diagnostiek Geen risico factoren Niet screenen 75g OGTT in 2 e trimester (24-28wk) GDM - Geen verdere actie Zwangere Risicofactoren + Risicofactoren: GDM in voorgeschiedenis BMI > 30 (kg/m2) Eerder kind met een geboortegewicht > P95 of > 4500 gram Eerstegraads familielid met diabetes mellitus Etnische groepen (Zuid Aziaten, Hindoestanen, Afro Caribiërs, Midden Oosten, Marokko en Egypte) Onverklaarde intra uteriene vruchtdood in de voorgeschiedenis Polycysteus ovarium syndroom Symptomen Zoals macrosomie en/of polyhydramnion (veelal in 2 e of 3 e trimester) Screenen in 1 e trimester (bij 1 e controle) Willekeurige glucose (plasma) <6.1 mmol/l: Geen verdere actie 11.1: DM : Nuchtere glucose bepalen <6.1: DM >6.9: DM g OGTT GDM - GDM - (G)DM + GDM - 75g OGTT bij16 wk als GDM in voorgeschiedenis 75g OGTT (WHO) GDM +, als: Plasma Capillair mmol/l Nuchter en/of Na 2 uur Direct 75g OGTT (G)DM + GDM + GDM - GDM + (G)DM behandelen Geen verdere actie NVOG/UMCG/Martini zkh,
10 75 grams OGTT OGTT = Orale Glucose Tolerantie Test Gouden standaard voor diagnosticeren GDM Procedure: Nuchtere plasma bloedglucose bepalen Nadien 120 ml suikerwater drinken Twee uur later opnieuw plasma bloedglucose bepalen Tussendoor niet eten, drinken en/of roken Test uitvoeren in rust
11 75 grams OGTT Diabetes Gravidarum als: Plasma Capillair (mmol/l) Nuchter 7,0 6,1 en/of Na 2 uur 7,8 7,8 Indien GDM overname 2 e lijn diëtiste en endocrinoloog in consult
12 Zorgpad Diabetes Gravidarum (GDM) - Behandeling GDM + 1. Dieet (consult dietiste) 1. Instructie dagcurves (minimaal 4-punts, nuchter en 1 uur postprandiaal) Evaluatie na 1 wk Glucose N 5.3 PP 7.8 Glucose N 5.3 PP >7.8 Door met dieet en dagcurves Start insuline preprandia al (3dd) * Indien nuchter of postprandiaal boven de norm alsnog insuline starten Streven naar Gluc N 5,3 en Gluc PP 7.8 Glucose N >5.3 PP >7.8 Start insuline basaal-bolusschema (4dd ) ** Streven naar Gluc N 5,3 en Gluc PP 7.8 Algemeen - Controle HbA1c 1x per 4-6 wk - Controle Diabetespolikliniek 1x per 3-4 wk - Tussendoor frequent contact t.a.v. de dagcurves Obstetrie - Echoscopische controle foetale groei - Inleiding vanaf 38 weken bij insuline behandeling - Bij sterk schommelende glucoses in 3 e trimester foetale bewaking en opname overwegen *Bij voorkeur met een kortwerkend Insuline analogon ** Toevoeging van middellangwerkend NPH insuline -Indicatie tot behandeling mede afhankelijk van foetale groei en zwangerschapstermijn - In uitzonderingsgevallen vanaf het 2 e trimester orale medicatie i.p.v. insuline (glibenclamide, evt. metformine) NVOG/UMCG/Martini zkh,
13 Durante Partu Bij optimale glucoseregulatie zonder insuline en zonder complicerende factoren (pre-existente hypertensie, PIH, foetale macrosomie, IUGR etc.) - Spontane vaginale partus afwachten. - Normaal obstetrisch beleid. Bij insulinegebruik: - Partus bij AD weken, zo mogelijk inleiding bij rijp toucher. Op indicatie eerder (slechte glucose-regulatie, macrosomie, polyhydramnion). - Overleg Internist-endocrinoloog insulinebeleid durante partu - Overleg kinderarts ivm evt opname neonaat kinderafdeling
14 Durante Partu (GDM) Sterke afname insulinebehoefte: stop insuline Infuus glucose/zout Bij dieet: glucose controle a 1-3 uur Bij insulinegebruik: Glucose controle a 1 uur, streefwaarde tussen 4 en 8 mmol/l. Bij afwijkende waarde overleg endocrinoloog Bij hyperglycemie: insuline overwegen Bij hypoglycemie: koolhydraten per os
15 Borstvoeding Bij GDM succespercentage borstvoeding lager door complicerende factoren: - bijvoeden - scheiding moeder en kind - gevoeligheid infecties Maternaal: verlaging risico s ontwikkelen DM II en overgewicht Foetaal: verlaging risico ontwikkelen obesitas op kinderleeftijd Taak zorgverlener!
16 Zorgpad Diabetes Gravidarum (GDM) Nazorg (post partum) Dieet Na 6 wk nuchter glucose DM +* behandelen GDM Post partum Insuline/ (Tabletten): Stop 4-punts dagcurves eerste 3 dagen post partum Glucose > 10 mmol/l Glucose 10 mmol/l Overweeg behandeling (tabletten/insuline) Na 6 wk nuchter glucose IFG** 75g OGTT Indien normaal jaarlijks nuchter glucose voor tenminste 5 jaar Neonaat Screening op hypoglycemie bij insulinebehandeling en geboortegewicht >P90 Borstvoeding Metformine en glibenclamide toegestaan Leefstijl adviezen Vrijwel altijd aangewezen. Tevens inventarisatie en vervolg overige cardiovasculaire risicofactoren gewenst. Bij nieuwe zwangerschapswens: - Preconceptionele beoordeling glucoseregulatie en obstetrie - Tijdens zwangerschap glucosecontrole 1 e trimester en 75g OGTT bij 16 wk Alternatief: Altijd 75g OGTT 6-12 weken post partum *Diabetes mellitus, indien nuchter glucose Plasma 7.0 mmol/l, Capillair 6.1 mmol/l **IFG = Impaired fasting glucose Plasma mmol/l Capillair mmol/l NVOG/UMCG/Martini zkh,
17 Quiz Graag reader/handouts sluiten. Houd de groene en rode kaart bij de hand. Steek na de vraag de groene of rode kaart zichtbaar op. Indien u fout geantwoord heeft, mag u bij de volgende vraag geen kaart meer opsteken. Niet overleggen met uw buurman of buurvrouw!
18 Vraag 1 Een 40 jarige G1P0 afkomstig uit Nederland met een AD van 12 weken meldt zich bij de verloskundige in de eerste lijn. Haar voorgeschiedenis is blanco. Haar opa is bekend met Diabetes Mellitus type 2. Prikt u bij deze zwangere een glucose bij dit bezoek? GROEN = JA ROOD = NEE
19 Vraag 2 Een 25 jarige G1P0 uit Marokko meldt zich bij een AD van 15 weken bij de verloskundige in de eerste lijn. Haar BMI is 29 kg/m². Prikt u bij deze zwangere een glucose bij dit bezoek? GROEN = JA ROOD = NEE
20 Vraag 3 Een 30 jarige G1P0 AD 32 weken meldt zich bij de verloskundige voor controle. Het gaat goed, ze voelt goed leven. Ze geeft aan dat ze de laatste twee weken zo n dorst heeft en frequent moet plassen. De bloeddruk is normaal en er is een normale uitzetting. Wat is uw beleid? GROEN = bepalen plasmaglucose ROOD = uit laten voeren van OGTT
21 Vraag 4 Een 28 jarige G2P1, AD 34 weken, ligt opgenomen in verband met GDM met insulinegebruik met sterk schommelende glucose s. Mevrouw voelt goed leven. Bij het bepalen van de glucose is de waarde 12 mmol/l. Wat doet u? GROEN = geruststellen en overleg internist ROOD = CTG maken en overleg internist
22 Vraag 5 Een zwangere, G1P0 AD 40 weken, is beginnend in partu. Ze heeft GDM met een dieet. Er is echoscopisch sprake van een normale groei. Ze belt de verloskundige in verband met toename van de weeën en gebroken vliezen. Wat doet u? GROEN = Partus nastreven in de 1 e lijn ROOD = Partus nastreven in de 2 e lijn
23 Vraag 6 U komt 1 week postpartum bij een G1P1, spontaan bevallen bij een AD van 40 weken van een gezonde dochter van 4300 gram. De zwangerschap werd gecompliceerd door een GDM met dieet. Ze vraagt u of er ten aanzien van de GDM nog iets noodzakelijk is. Uw antwoord is: GROEN = Ja, u moet over 5 weken een glucose laten bepalen ROOD = Ja, u moet deze week een glucose laten bepalen
24 Vraag 7 U heeft een gesprek met een juist bevallen G2P2 (a terme, dochter 4100 gram), waarbij de zwangerschap gecompliceerd werd door GDM. U wilt haar voorlichten over GDM. Hoeveel procent kans heeft ze op het ontwikkelen van Diabetes Mellitus in de komende 5 jaar? GROEN = 50% ROOD = 55%
25 Winnaarsvraag Een inleiding bij GDM met insuline rond 38 weken verlaagt het risico op een macrosoom kind en een schouderdystocie. Uit onderzoek is gebleken dat in de ingeleide groep bij 10 % een macrosoom kind geboren werd. Hoeveel procent beviel van een macrosoom kind bij een afwachtend beleid?
26 Vragen?
27 Literatuur NVOG richtlijn: Diabetes mellitus en zwangerschap, 2001en 2010 Richtlijn: Diabetes en zwangerschap, Nederlandse Internisten Vereniging,2007 NICE guideline: Diabetes in pregnancy, 2008 Crowther et al; Effect of treatment of gestational diabetes mellitus on pregnancy outcomes. New. Engl J Med 2005 Metzger et al; Hyperglycaemia and Adverse Pregnancy Outcomes (HAPO). N Eng J Med 2008 Landon MB, Spong CY, Thom E, et al. A multicenter, Randomized Trial of Treatment for Mild Gestational Diabetes. N Engl J Med 2009; 361: Tieu J, Middleton P, McPhee AJ, Crowther CA. Screening and subsequent management for gestational diabetes for improving maternal and infant health (Review). Cochrane Database of systematic reviews 2010, issue 7. DOI: / CD pub2 In preparation: I. van der Veen, T. Spinder; Hoe stelt men de diagnose Diabetes Gravidarum in Nederland? 2010
VSV Zoetermeer. Ketenprotocol. Diabetes gravidarum. Auteurs: Esther van Uffelen Ingrid Mourits. Versie 1.0
Ketenprotocol Auteurs: Esther van Uffelen Ingrid Mourits 1 Inleiding Het Verloskundig Samenwerkings Verband Zoetermeer (VSV Zoetermeer ) is in 2012 opgericht ter verbetering van de verloskundige zorg in
Nadere informatieDiabetes Gravidarum Regioprotocol
Diabetes Gravidarum Regioprotocol Geboortezorg Consortium Midden Nederland Colofon Datum: 15.01.2015 Versie: 1 Protocolhouder: voorzitter commissie Protocollen & Registraties: Mw. S. Meijer Samenstelling
Nadere informatieEerstelijns protocol Diabetes Gravidarum (DG) Zwolle en omstreken
Eerstelijns protocol Diabetes Gravidarum (DG) Zwolle en omstreken Definitie Elke vorm van hyperglycemie die tijdens de zwangerschap wordt ontdekt, onafhankelijk van het feit of deze aandoening na de zwangerschap
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes 11/2015 Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van JIJWIJ
Nadere informatiezwangerschapsdiabetes
op de grens van de 2e lijn? belangenverstrengelingen aangaande deze bijeenkomst heb ik niet mj muis Langerhans-symposium 12 & 14 juni 2018 Marian Muis internist-endocrinoloog programma Definities Fysiologie
Nadere informatieProtocol Diabetes. Definitie. Doel. Betrokkenen. Risicofactoren
Protocol Diabetes Definitie Diabetes Mellitus (DM) Diabetes Mellitus is een stofwisselingsziekte die ontstaat als gevolg van een insulinetekort. Bij DM type 1 is er een absoluut insulinetekort ten gevolgde
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes 11/2015 Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van JIJWIJ
Nadere informatieRegionaal Protocol Zwangerschapsdiabetes (GDM)
Regionaal Protocol Zwangerschapsdiabetes (GDM) Definitie : Elke vorm van hyperglykemie die tijdens de zwangerschap wordt ontdekt, onafhankelijk van het feit of deze afwijking na de zwangerschap weer verdwijnt.
Nadere informatieProtocol Diabetes en Zwangerschap
Protocol Diabetes en Zwangerschap Afspraken tussen verloskundigen welke lid zijn van het, de gynaecologenmaatschap, diabetespolikliniek en maatschap kindergeneeskunde Isala Zwolle Protocol opgesteld met
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes: diagnostische en beleidsmatige inzichten. Henk Bilo Opfrisdagen 15 & 16 december Risicofactoren.
Zwangerschapsdiabetes: diagnostische en beleidsmatige inzichten Henk Bilo Opfrisdagen 15 & 16 december 2011 1 Risicofactoren BMI > 30 kg/m2 voor de zwangerschap Familiehistorie met diabetes mellitus of
Nadere informatieTransmuraal protocol Diabetes en Zwangerschap
Transmuraal protocol Diabetes en Zwangerschap Afspraken tussen verloskundigen welke lid zijn van het VSV Zwolle e.o., de vakgroep gynaecologie Isala Zwolle, diabetespolikliniek en maatschap kindergeneeskunde
Nadere informatie} Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling. } Insuline resistentie
Zwangerschapswens Wanneer doorverwijzen Beleid na een zwangerschapsdiabetes } Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling
Nadere informatieDiabetes mellitus, zwangerschap en origine Maakthetwatuit? Harold W de Valk, internist-endocrinoloog Universitair Medisch Centrum Utrecht
Diabetes mellitus, zwangerschap en origine Maakthetwatuit? Harold W de Valk, internist-endocrinoloog Universitair Medisch Centrum Utrecht Onderwerpen Bij welke soorten diabetes speelt origine een rol?
Nadere informatieDoel Preventie van complicaties ten gevolge van Diabetes Mellitus tijdens de zwangerschap.
: Pagina 1 van 8 Inhoudsopgave Doel, Doelgroep, algemene aandachtspunten Pagina 1 Werkwijze Pagina 1 Pre-existente diabetes Pagina 1 - Preconceptioneel Pagina 1 - Gynaecoloog Pagina 3 Tijdens de zwangerschap
Nadere informatieBMI protocol. Doel protocol Gezamenlijk protocol van de 1 e en 2 e lijn met als doel een eenduidig beleid voor alle zwangeren met een BMI > 30.
BMI protocol Doel protocol Gezamenlijk protocol van de 1 e en 2 e lijn met als doel een eenduidig beleid voor alle zwangeren met een BMI > 30. BMI onderverdeling (kg/m2) Ondergewicht: BMI
Nadere informatiepagina 1 van 5 Let op: Deze geprinte versie is 24 uur geldig. Diabetes Gravidarum en zwangerschap Algemeen Inleidende gegevens Doel: Type: Handelingsclassificatie: Anatomische classificatie: Indicatie:
Nadere informatiePrevalentie van diabetes gravidarum bij risicozwangeren
Prevalentie van diabetes gravidarum bij risicozwangeren Screening met behulp van orale glucosetolerantietest Ilse J. Arendz, Peter H.N. Oomen, Albert Wolthuis, Nienke M. van der Velde, Janna A. Kroese,
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker-
Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker- Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming van JijWij
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker-
Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker- Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming van JijWij
Nadere informatieOrale glucose tolerantietest (suikertest) bij een zwangere vrouw
Orale glucose tolerantietest (suikertest) bij een zwangere vrouw 2 Inleiding De verloskundige of gynaecoloog heeft je aangeraden om een suikertest (orale glucose tolerantietest) te laten doen. Je hebt
Nadere informatieFactsheet Diabetes Gravidarum (GDM)
Factsheet Diabetes Gravidarum (GDM) Versie 5 september 2013 Aanleiding In Nederland zijn er veel verschillende werkwijzen voor het opsporen van diabetes gravidarum (ofwel Gestational Diabetes Mellitus,
Nadere informatieDiabetes gravidarum: gevolgen van nieuwe internationale criteria voor de Nederlandse setting.
Diabetes gravidarum: gevolgen van nieuwe internationale criteria voor de Nederlandse setting. door Eva Aline Rixt Goedegebure Studentnummer: 1993372 Rijksuniversiteit Groningen, Master Geneeskunde Facultair
Nadere informatieDoel. Beleid. Titel: Zwangerschapsdiabetes; diagnostiek en begeleiding Doc. nr. 100391 Versie: 1
Titel: Zwangerschapsdiabetes; diagnostiek en begeleiding Doc. nr. 100391 Versie: 1 Doel Het op protocollaire wijze vaststellen of bij een zwangere sprake is van zwangerschapsdiabetes (gestational diabetes)
Nadere informatieObesitas. Oktober. Zorgpad Low risk B en High risk A
Obesitas Zorgpad Low risk B en High risk A Oktober Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming
Nadere informatieIlse Arendz, Peter Oomen, Albert Wolthuis, Nienke van der Velde, Janna Kroese, Ingrid van der Veen, Nic J.G.M. Veeger en Taeke Spinder
Ilse Arendz, Peter Oomen, Albert Wolthuis, Nienke van der Velde, Janna Kroese, Ingrid van der Veen, Nic J.G.M. Veeger en Taeke Spinder Diabetes gravidarum wordt gedefinieerd als iedere vorm van hyperglykemie
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes U bent zwanger en halverwege de zwangerschap krijgt u te horen dat u diabetes heeft. Er komt dan veel op u af. U wilt weten wat zwangerschapsdiabetes precies
Nadere informatieObesitas en zwangerschap
Obesitas en zwangerschap Risico s en beleid Maaike Kloosterman-de Groot, verloskundige UMCG Casus G2P1 Algemene anamnese: BMI 42 (lengte 1.56 m en gewicht 102 kg) Reuma, zonder medicatie Primaire subfertiliteit
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap
Diabetes en zwangerschap DIABETES EN ZWANGERSCHAP Bij diabetes mellitus is er te veel glucose in uw bloed: de bloedglucosewaarde is te hoog. Diabetes kan al bestaan voordat u zwanger bent, er is dan sprake
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap
Diabetes en zwangerschap Inhoudsopgave In het kort Wat is diabetes? Vormen van diabetes Diabetes type 1 Diabetes type 2 Zwangerschapsdiabetes Onderzoek Glucosedagcurve Glucosetolerantietest HbA1C Behandeling
Nadere informatieRegionaal Protocol Obesitas
Regionaal Protocol Obesitas Inleiding Obesitas is een snelgroeiend gezondheidsprobleem in de Westerse wereld. Momenteel varieert in Nederland de prevalentie obesitas tussen de 6.5% en 15.5%, afhankelijk
Nadere informatieFolder Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker-
Folder Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker- Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming van
Nadere informatiediabetes en zwangerschap
diabetes en zwangerschap Inhoud Inleiding 3 1 Wat is diabetes? 3 2 Vormen van diabetes 3 3 Onderzoek 4 4 Behandeling 5 5 Zwangerschap 5 6 Wat betekent diabetes voor uw baby? 6 7 De bevalling 7 8 Na de
Nadere informatieFase Handeling Zorgverlener Preconceptiefase
Bijlage. Procedurebeschrijving Zorgpad Welke stappen doorloopt de (aanstaande) zwangere tot en met de overdracht naar de jeugdverpleegkundige. Het proces start bij de intake. Index Zorgpad zwangere Netwerk
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap
Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie 1 In het kort Bij diabetes (suikerziekte) is er te veel suiker (glucose) in uw bloed: de bloedsuikerspiegel is te hoog. Diabetes kan al bestaan voordat u zwanger bent,
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes U BENT ZWANGER EN HALVERWEGE DE ZWANGERSCHAP KRIJGT U TE HOREN DAT U DIABETES HEEFT. ER KOMT DAN VEEL OP U AF. U WILT WETEN WAT ZWANGERSCHAPSDIABETES PRECIES
Nadere informatieNederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie PATIËNTENVOORLICHTING
NVOG Nederlandse Vereniging voor PATIËNTENVOORLICHTING Diabetes en Zwangerschap No 16 2004 NVOG Het copyright en de verantwoordelijkheid voor deze folder berusten bij de Nederlandse Vereniging voor (NVOG)
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap
Verloskunde/Gynaecologie Diabetes en zwangerschap Bij diabetes (suikerziekte) is er te veel suiker (glucose) in uw bloed: de bloedsuikerspiegel is te hoog. Diabetes kan al bestaan voordat u zwanger bent,
Nadere informatieNieuwsbrief. Terugblik op 2011:
Nieuwsbrief Terugblik op 2011: Het verloskundig samenwerkingsverband is opgericht in 2003. Naar aanleiding van het advies Een goed begin van de stuurgroep zwangerschap en geboorte is het verloskundig samenwerkingsverband
Nadere informatieKennisgebieden. The happy decision. Zwangerschapsdiabetes en zwangeren met type 2 diabetes in 20 minuten 27-6-2016
Disclosure belangen spreker Zwangerschapsdiabetes en zwangeren met type 2 diabetes in 20 minuten Dr Harold de Valk, internist-endocrinoloog UMC Utrecht (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zwangerschapsdiabetes. Begeleiding in het Refaja ziekenhuis
Zwangerschapsdiabetes Begeleiding in het Refaja ziekenhuis ZWANGERSCHAPSDIABETES BEGELEIDING IN HET REFAJA ZIEKENHUIS INLEIDING waar het ziekenhuis, omdat tijdens heeft ontwikkeld. Zwangerschapsdiabetes
Nadere informatieZwangerschap na bariatrische chirurgie. Informatie voor de behandelend gynaecoloog
Zwangerschap na bariatrische chirurgie Informatie voor de behandelend gynaecoloog Uw patiënte heeft een bariatrische ingreep ondergaan bij het Centrum voor Obesitas Nederland (CON). Het CON is gespecialiseerd
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap.
Diabetes en zwangerschap. Samenvatting van de lezing door dr. B.W. Mol, als gynaecoloog verbonden aan het Máxima Medisch Centrum te Eindhoven en Veldhoven, op dinsdag 24 oktober 2006 voor de DVN afd. Eindhoven.
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap
Diabetes en zwangerschap Haarlem Bij diabetes mellitus is er te veel glucose in uw bloed: de bloedglucosewaarde is te hoog. Diabetes kan al bestaan voordat u zwanger bent, er is dan sprake van diabetes
Nadere informatieProtocol Obesitas. 1.0 Definitie obesitas
Protocol Obesitas 1.0 Definitie obesitas Obesitas is een abnormale gezondheidstoestand waarbij er een overschot aan vetweefsel is. De meest gebruikte definitie is gebaseerd op de Quetelet-index of Body
Nadere informatieJolanda Hensbergen. VUmc Amsterdam
Diabetes & Borstvoeding SBO 7 oktober Jolanda Hensbergen Diabetes- & obstetrieverpleegkundige VUmc Amsterdam 1 Opzet presentatie Diabetes - in het kort Uitleg type 1, type 2 en zwangerschapsdiabetes Risico
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zwangerschapsdiabetes. Begeleiding in het Refaja ziekenhuis
Zwangerschapsdiabetes Begeleiding in het Refaja ziekenhuis ZWANGERSCHAPSDIABETES BEGELEIDING IN HET REFAJA ZIEKENHUIS INLEIDING U bent verwezen naar het ziekenhuis, omdat u tijdens uw zwangerschap diabetes
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Diabetes mellitus en zwangerschap. Begeleiding in het Refaja ziekenhuis
Diabetes mellitus en zwangerschap Begeleiding in het Refaja ziekenhuis DIABETES MELLITUS EN ZWANGERSCHAP BEGELEIDING IN HET REFAJA ZIEKENHUIS INLEIDING U heeft diabetes en bent zwanger of wilt zwanger
Nadere informatiediabetes en zwangerschap
OLVG, locatie Oost diabetes en zwangerschap Bij diabetes (suikerziekte) is er te veel suiker (glucose) in uw bloed: de bloedsuikerspiegel is te hoog. Diabetes kan al bestaan voordat u zwanger bent, diabetes
Nadere informatieAls u zwanger wilt worden 6 De zwangerschap 6 7. Diabetes type 1 en 2 7 8. Tot slot 9 Colofon 10
Bij diabetes (suikerziekte) is er te veel suiker (glucose) in uw bloed: de bloedsuikerspiegel is te hoog. Diabetes kan al bestaan voordat u zwanger bent, diabetes type 1 of 2. Krijgt u tijdens uw zwangerschap
Nadere informatieDiabetes mellitus 2. Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner
1 Diabetes mellitus 2 Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner 2 Inhoud Epidemiologie Diagnostiek en behandeling in de diabetesketenzorg in Nederland Wat doet de praktijkondersteuner binnen
Nadere informatieProtocol Diabetes en zwangerschap
Protocol Diabetes en zwangerschap Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Verloskunde Alle partijen aangesloten bij het VSV Nijmegen en omstreken (VSVNO), internisten, diëtisten en diabetesverpleegkundigen
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap - Marokkaans/Arabisch مرض السكر والحمل
Diabetes en zwangerschap - Marokkaans/Arabisch مرض السكر والحمل Diabetes en zwangerschap Bij diabetes mellitus is er te veel glucose in uw bloed: de bloedglucose waarde is te hoog. Diabetes kan al bestaan
Nadere informatieZwangerschap is wel (soms) een ziekte. J Roeters van Lennep/ internist vasculaire geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam
Zwangerschap is wel (soms) een ziekte J Roeters van Lennep/ j.roetersvanlennep@erasmusmc.nl internist vasculaire geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Zwangerschappen in Nederland 2017 169 836 levend geboren
Nadere informatiePatiënteninformatie. Diabetes en zwangerschap
Diabetes en zwangerschap Patiënteninformatie Diabetes en zwangerschap Inhoudsopgave: 1 Inleiding 2 Wat is diabetes 3 Vormen van diabetes 4 Onderzoek 5 Behandeling 6 Zwangerschap 7 Wat betekent diabetes
Nadere informatieVSV Samen protocol: Obesitas en zwangerschap, basiszorg
VSV Samen protocol: Obesitas en zwangerschap, basiszorg Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Documentbeheerder(s) Auteur Datum publicatie 08-04-2019 Openbaar document ja Controledatum 08-04-2020
Nadere informatieVSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties
VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap
Patiënteninformatie Diabetes en zwangerschap Informatie over onderzoek en behandeling van suikerziekte bij de zwangerschap Inhoudsopgave Pagina Wat is diabetes? 4 Vormen van diabetes 5 Diabetes type 1
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes 2 Inleiding Je hebt een orale glucose tolerantietest gedaan een daaruit blijkt dat je zwangerschapsdiabetes hebt. Deze folder geeft antwoord op de volgende vragen: Wat is zwangerschapsdiabetes?
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap
Gynaecologie Diabetes en zwangerschap www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is diabetes?... 3 Vormen van diabetes... 4 Diabetes type 1... 4 Diabetes type 2... 4 Zwangerschapsdiabetes... 4 Onderzoek...
Nadere informatieOLVG, locatie Oost diabetes en zwangerschap
OLVG, locatie Oost diabetes en zwangerschap Wat is diabetes?... 2 Vormen van diabetes... 2 Diabetes type 1... 2 Diabetes type 2... 2 Onderzoek... 2 Glucosedagcurve... 3 HbA1C... 3 Behandeling... 3 Zwangerschap...
Nadere informatieDIABETES EN ZWANGERSCHAP. Versie 1.0
DIABETES EN ZWANGERSCHAP Versie 1.0 Datum Goedkeuring 01-01-2004 Methodiek Evidence based Discipline Multidisciplinair Verantwoording NVOG Inhoudsopgave Algemeen...1 Wat is diabetes?...1 Vormen van diabetes...1
Nadere informatieWerkafspraak diabetes gravidarum november 2015
Werkafspraak diabetes gravidarum november 2015 Hieronder vind je de verschillende kopjes betreft wat te doen bij een afwijkende glucosewaarde in de verschillende stadia in de zwangerschap, het beleid omtrent
Nadere informatieFactsheet Diabetes Gravidarum (GDM)
Factsheet Diabetes Gravidarum (GDM) Versie 2.4, 4 juni 2018 Auteur: Lianne Zondag, MSc Aanleiding Actuele ontwikkelingen op het gebied van integrale zorg en ontwikkeling van regionale protocollen over
Nadere informatieUniversity of Groningen. Gestational diabetes mellitus: diagnosis and outcome Koning, Saakje Hillie
University of Groningen Gestational diabetes mellitus: diagnosis and outcome Koning, Saakje Hillie IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieBegeleiding van zwangeren met een diagnose van zwangerschapsdiabetes in het UZ Gasthuisberg
Begeleiding van zwangeren met een diagnose van zwangerschapsdiabetes in het UZ Gasthuisberg De diensten Interne Geneeskunde-Endocrinologie en Verloskunde-Gynaecologie zijn overeengekomen om de diagnose
Nadere informatieObstetrie. Diabetes en zwangerschap
Obstetrie Diabetes en zwangerschap Inhoudsopgave In het kort...4 Wat is diabetes?...4 Vormen van diabetes...5 Onderzoek...6 Behandeling...7 Zwangerschap...8 Wat betekent diabetes voor uw baby?...10 De
Nadere informatieProtocol Diabetes en zwangerschap
Protocol Diabetes en zwangerschap Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Verloskunde Alle partijen aangesloten bij het VSV Nijmegen en omstreken (VSVNO), internisten, diëtisten en diabetesverpleegkundigen
Nadere informatieVerwijsschema huisarts, jeugdarts, kinderarts. obesitas
Verwijsschema huisarts, jeugdarts, kinderarts obesitas Meisje 6 jaar BMI 27,6 (124 / 42 ) Hoe afwijkend is dit? 1. Licht verhoogd 2. Verhoogd 3. Matig verhoogd 4. Ernstig verhoogd Diagnose: BMI gerelateerd
Nadere informatieGlucose Tolerantie Test (GTT)
Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium i Glucose Tolerantie Test (GTT) Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis De Glucose Tolerantie Test De Glucose Tolerantie Test wordt uitgevoerd om vast
Nadere informatieSCREENING OP DIABETES MELLITUS
200523 - december 08-12-2006 12:20 Pagina 21 SCREENING OP DIABETES MELLITUS ERVARINGEN IN EERSTELIJNS VERLOSKUNDIGE PRAKTIJKEN Hoe vaak komt een verhoogde glucosewaarde voor bij zwangeren in de eerstelijn?
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zwangerschapsdiabetes. Begeleiding in het Refaja ziekenhuis
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal Zwangerschapsdiabetes Begeleiding in het Refaja ziekenhuis ZWANGERSCHAPDIABETES BEGELEIDING IN HET REFAJA ZIEKENHUIS INLEIDING Deze folder is voor u bedoeld als u tijdens
Nadere informatiePatiënteninformatie. Diabetes en zwangerschap
Diabetes en zwangerschap Patiënteninformatie Diabetes en zwangerschap Inhoudsopgave: 1 Inleiding 2 Wat is diabetes 3 Vormen van diabetes 4 Onderzoek 5 Behandeling 6 Zwangerschap 7 Wat betekent diabetes
Nadere informatieMarsha van Leeuwen, Suzanne M. Prins, Harold W. de Valk, Inge M. Evers, Gerard H.A. Visser en Ben Willem J. Mol
Stand van zaken Diabetes gravidarum Behandeling vermindert kans op complicaties Marsha van Leeuwen, Suzanne M. Prins, Harold W. de Valk, Inge M. Evers, Gerard H.A. Visser en Ben Willem J. Mol KLINISCHE
Nadere informatieZorgpad Obesitas / gezonde gewichtstoename in de zwangerschap
Zorgpad Obesitas / gezonde gewichtstoename in de zwangerschap 1. Inleiding en probleemstelling Wereldwijd is er een toename van het aantal mensen met overgewicht ( BMI 25.0 29.9 ) en obesitas ( BMI 30.0)
Nadere informatieObesitas en zwangerschap, bevalling en kraambed
Obesitas en zwangerschap, bevalling en kraambed Algemene informatie Obesitas is een van de snelst groeiende gezondheidsproblemen in de Westerse wereld. Naarmate de mate van obesitas onder vrouwen toeneemt,
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes In deze folder krijgt u informatie over zwangerschapsdiabetes. Deze vorm van diabetes kan bij vrouwen ontstaan tijdens de zwangerschap, meestal rondom de 20e week. Als je zwanger
Nadere informatieHerziene onderwerpen Verloskundige Indicatielijst 2013
Herziene onderwerpen Verloskundige Indicatielijst 2013 INITIATIEF Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV), Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) IN SAMENWERKING
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes In deze folder krijgt u informatie over zwangerschapsdiabetes. Deze vorm van diabetes kan bij vrouwen ontstaan tijdens de zwangerschap, meestal rondom de 20e week. Hoe ontstaat zwangerschapsdiabetes
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatieSuikerbelastingtest. Hoe ontstaat zwangerschapssuiker?
17-06-2019 Suikerbelastingtest Binnenkort krijg je een suikerbelastingtest, ofwel een orale glucose tolerantie test (OGTT), omdat gedacht wordt aan een afwijking in jouw suikerstofwisseling. We spreken
Nadere informatieIN ZWANG PROTOCOL: Preventie recidief spontane vroeggeboorte
IN ZWANG PROTOCOL: Preventie recidief spontane vroeggeboorte DEFINITIE: Vroeggeboorte: bevalling bij amenorroeduur < 37 weken Bij een zwangerschapsduur van meer dan 35 weken wordt het risico van belangrijke
Nadere informatieH Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum)
H.40051.0318 Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) 2 Hoe het ontstaat Diabetes wordt veroorzaakt doordat u te weinig insuline aanmaakt, of doordat u minder gevoelig bent voor insuline. Insuline is
Nadere informatieRegioprotocol Zwangerschapsdiabetes (GDM) Screening, diagnostiek en beleid
Regioprotocol Zwangerschapsdiabetes (GDM) Screening, diagnostiek en beleid Colofon Datum versie 1: 17 november 2014 Samenstelling werkgroep: Eline v.d. Akker, gynaecoloog, OLVG te Amsterdam Babette Braams,
Nadere informatieZwangerschap en diabetes mellitus
Zwangerschap en diabetes mellitus Een zwangerschapswens Vroeger was het een groot risico om als vrouw met diabetes mellitus zwanger te worden. Zelden werden uit deze zwangerschappen gezonde kinderen geboren.
Nadere informatieBijlage KA.1 Diagnostisch instrument overgewicht kinderen
Bijlage KA.1 Diagnostisch instrument overgewicht kinderen Doel Met behulp van het Diagnostisch instrument overgewicht kinderen kan de kinderarts signaleren in welke mate er sprake is van overgewicht, een
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap - Suikerziekte tijdens zwangerschap -
Diabetes en zwangerschap - Suikerziekte tijdens zwangerschap - Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming
Nadere informatieRegionale Transmurale Afspraken - DM
Diagnostiek Aanwijzingen voor ander type diabetes dan type 2 (o.a. LADA en MODY) Overweegt consultatie bij: 1. BMI < 27 kg/m2 2. Leeftijd < 25 jaar 3. Vroegtijdig falen orale medicatie 4. Diabetespakket
Nadere informatieRegistratieformulier voor de gegevens rondom de zwangerschap en bevalling
Registratieformulier voor de gegevens rondom de zwangerschap en bevalling Beste collega, Hierbij treft u het registratieformulier aan voor de gegevens rondom de zwangerschap en bevalling van uw patiënte.
Nadere informatieKetenprotocol. Kraamconsulten kinderartsen. Auteurs: E.D. Stam
Ketenprotocol Kraamconsulten kinderartsen Auteurs: E.D. Stam Datum: 19 januari 2017 Algemeen Het Verloskundig Samenwerkings Verband Zoetermeer (VSV Zoetermeer ) is in 2012 formeel opgericht ter verbetering
Nadere informatiePreventie van groep B-streptokokken infectie
Preventie van groep B-streptokokken infectie Het stroomdiagram dat is opgesteld door de NVOG en NvK vormt het uitgangspunt van dit lokale protocol (bijlage 1). Algemeen De vroege vorm van neonatale groep
Nadere informatieORALE GLUCOSE TOLERANTIE TEST FRANCISCUS GASTHUIS
ORALE GLUCOSE TOLERANTIE TEST FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Binnenkort krijgt u een suikerbelastingtest, oftewel orale glucose tolerantie test (OGTT). U krijgt deze test omdat gedacht wordt aan een afwijking
Nadere informatieNascholing Synchroon 23 nov 2017
Nascholing Synchroon 23 nov 2017 Voordat we echt beginnen. Telefoon bij de hand? Ga naar kahoot.it of open de app (indien gedownload) Voer gamepin in Voer nickname in Klaar voor de start! A Een nest grombelbeertjes
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap
Diabetes en zwangerschap - Suikerziekte tijdens zwangerschap - Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming
Nadere informatieZwangerschap en diabetes mellitus
Zwangerschap en diabetes mellitus Een zwangerschapswens Vroeger was het een groot risico om als vrouw met diabetes mellitus zwanger te worden. Zelden werden uit deze zwangerschappen gezonde kinderen geboren.
Nadere informatieKinderwens, zwangerschap en borstvoeding: insuline aspart (protamine)
Kinderwens, en : insuline aspart (protamine) 2704 t/m 2707 DM = Diabetes Mellitus; EMA = European Medicines Agency; HbA1c = geglycosyleerd hemoglobine; PDM = preconceptiele diabetes mellitus; RR = Relatief
Nadere informatieDr. A.G. Lieverse (red.) LEIDRAAD DIABETES MELLITUS TYPE 2 glucoseregulatie
Dr. A.G. Lieverse (red.) LEIDRAAD DIABETES MELLITUS TYPE 2 glucoseregulatie Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie Onder redactie van: Dr.
Nadere informatieVersie 1 Titel Schildklier en zwangerschap. Type document Medisch protocol
Versie 1 Titel Schildklier en zwangerschap Type document Medisch protocol Auteurs: M.F. van Oostwaard, gynaecoloog A. van Driel, Kinderarts M. van den Heuvel, verloskundige H.E. van der Wiel, internist
Nadere informatieKetenprotocol. Minder leven. Auteurs: E. Davelaar & S. van der Lugt
Ketenprotocol Auteurs: E. Davelaar & S. van der Lugt Datum: September 2015 Algemeen Het Verloskundig Samenwerkings Verband Zoetermeer (VSV Zoetermeer ) is in 2012 formeel opgericht ter verbetering van
Nadere informatieZorgpad bariatische operatie ia
Zorgpad bariatische operatie ia Periode Professional Actie en Beleid Informatie Preconceptioneel Verloskundige - ZwangerWijzer bespreken en risicoschatting - Nagaan of zwangere nog gevolgd wordt door chirurg/diëtiste,
Nadere informatie